24 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisî s 46 ncı cüzü çıktı Onuncu sene: No. 3462 um ISTANBUL ĞALOÛLÜ Telgral ve mektup adresl: Cumhurlyet. Isiaalml Posta Kutusu: Istanbul, NO. 246 Telefon: BaşınuJtıarnr: 22366, Talııir müduru:;23§36, Idare muduru: 22365. Matbaa: 20472 u ri yel Kastamonu ve Çankırıda zelzele Ilgazda, son 24 saatte 20 sarsıntı oldu ı Hayat Ansiklopedisî Pazar 24 Kânunuevvel 1933 Büyük bir kötâphaneyt bir arada evinize geliren e» faydalı eserdir. Her evds bir tane bulunmak lâzımdır. Maarif hagatımızda Sinema ve Tiyatroların kapanma saati Hususî idare Vaziyeti öy mektepleri hesabma ötedenberi tasavvur ettiğimiz tatbiki ve amelî bîr şekil için son de> fa yazdığumz yanlar memleketin her tarafmda alâka ile karşılandı. Bu ve sile ile meydana çıkan en açık haki kat koy mekteplerinin hususî idareler1e yürütülmesLnde çekilen müşkülâttan ibaret oldu. Hususî idarelere tnevdu koy mektepleri hocalanndan muntalam maas alamıvanlar vardır, ve va« , ridahn kifayetsizlî£i yüzünden kapanan köy roekteperi vardır. Biz köyde ziraati nazarî ve amelî yükselten yenî çe*it bir mektep îstivoruz. Mevcut mua'limlerin bize gonderdikleri mektup • larda bunun yapılmaz birsey olma d'gı cesaretle tasrih edilerek ancak bundan evvel köylerdeki ilkmekteolerî tazyik eden hastalığa bir care bulun • nraı lüzumuna isaret olunmaktadır. Fîlhakika devletin umumî ve sıkı ta • Irio ve murpkabesme t£bî olmak lâzim selen maarîfin hususî idarelere mevdu kısmmdaki bu aks*kiık zaman u m a n naıan dikk.ti celbedecek bir mahiyet alrŞilmektedir. Yeni Maarif Vekilimizin haHede * ceği axçok nyizminlesm*» mühim tneae'slerien b'înm de bu olduğu bu vesile ile meydana çıkmış bulunuyor. Sslefîeri zamanmda mesele vakit vakit hâd .«eki'lerle kendisini ortaya at • ımktan hâli kalmamiîtır. Hîcbir ve • kalin h" mesele onjinde IMcayt kalmatruj old'iğunu ve her b'rmin îmkânla EPÜtenasİD o'arak bîrseyl'* vasmağa rulunduzunu bîz bil'riz. An imdiye kadar zamanın kcSi gî ç de vaziyeti zor1»stırmı* olmak tan do!yı onun rat'lıal bir haîlrne care buluroTtamu olduâu da mey dandadır. U.nit ederiz k' reni Vekilimîzbu meselenin k^t'î halli'*de daha mes'ut bir muvaffakîyete erîsmiş ol • sun. llk triuflin hususî idarelere bara • kjlmasında cazip taraflar eksik değil dj. P.iih.a^sa gayretli valilerin müsait muh*îerde maari*m feyizıı Mr tnkfe*fjna îmkân bulduklan görülebiKyor ve ba tabada pek ziyade hosa gHen bir rekabetm güzel n*«ticeleri zevkle t« masa o'iTMvordu. Fakat vairidahn ya kifayetsizüiH, va muntazam tahsil e • dilememesi gibt ak»He zuhurunda açılan mekteplerden bir kısmmm yasa hlmasmda zorluk çekilmesile karsılas • mantn elem ve ıstırabı da o nisbette fazla oluyor. Maarifrn bir kismmı rttırat ve intizamdan mahrum tutan bu vaziyete devletçe esaslı bir tedbh* bulun mak lüzumu asikârdır. llk tahsil hususî idarelere terkolunmakta devam edilecek oldueru takdirde dahi intizamm tesîsi gene lâbüttür. Vilâyet hususî bütçelerinin hakikî esaslara istinat etmesîne daha zivade dikkat olunmakla beraber maarif e ait masraflann herseye takdim olımacak biiyük ehemmiveti en basa geçirilmek lâzımdnr. Adeta evvelâ m»arifin masrafı. sonra di^er leri der gibi bir kaide ittihazma ihti • yar görümiyor. Bu vazivet Maarif Vekâletinin köy mekteplerile daha yakından alâkadar olmannı zarurî göstermektedir. Bıma nazaran her vilâyetin iyi tetkik edil miş bir maarif programını emniyetli adımlarla tatbik edebilmesi için sıkı bir takip ve murakabeye tâbi tutulman ve vilâyetlerin hususî bütçeleri üzerindekî salâhiyetlerinin Vekâletçe yapı lacak bu sıkı takip ve murakabe ile fakviye edilmesi sart gibi göriiniiyor. Bu lüzumun hususî bütçeleri takyit eder mahiyetini saklamağa hacet yok tur. Bu yolda hatta köyler maarifini hususî bütçelerden alarak doğrudan doğruya maarifin emrine geçirmeğe kadar bile ilerî gidilebilir. Tabiî varidatlarile beraber. Ancak memleketin maarfe atfettiği ehemmivetle o yo! da göstermekten hâli kalmadısi sevk ve hevesi kmnamak için o kadar ileriye gitmeğe hacet olmaksızın dahi köy mekteplerinin devam ve înkişafını ve ilk tahsil hocalan hayatınm etnniye tini tesis etmek mümkiin olur zan • nediyorur. Surasını acık söyleriz ki sahsan biz mektep açmak, idare ve idame etmek h"susunda hatta hususî tesebbüsîerin bile kınlmasma taraftar de^üiı, ve binaenaleyh mektep açıp yürütmek isinde yalnız hususî idarelerin de^il, hatta belediyelerin bile alâkadar edilmesini zarurî görenlerdeniz. Her yer kendi ihtiyacmı en iyi takdir eder. E Imdeki vesaitten bir kısnnnı mahallî irfan ve terbiyenin tekemmülüne sar • fetmek istiyecekler çtkarsa bir onlan alk^'arla karşılarız. Memlekette çok mektep açmak ve Ankara 23 (Telefonla) Konya meb'usu Refik Bey Meclis riyasetine bir sual takriri vermiştir. Vali Muhittin Bey sinema ve tiyatrolarla kahi velerin 11 de kapattırılacaklarını söylüyor Millet Meclisine birl sual takriri verildi ^ Ikinci güreş sampiyonası neticelendi Millî güreş takımımız Balkan şampiyonu oldu •• Bu gece de hususî mahiyette serbest giireşler yapılacak, nıerasimden sonra mükâfatlar verilecek Refik Beyin takriri şudur: «Dahiliye Vekâleti sinema ve tiyat role<rın yirmi buçufkta baslayıp yirmi üçte kapatılmasını tamim etti. A Bu tamimin sebepleri nedir? B Bu hususta matbuatta görülen bazı neşriyata göre Dahiliye Vekâletinin verdiği emre rağmen Istanbul Vî lâyeti dahilinde Beyoğlu kaza kayma karru sinemacılarla görüsmüs ve yirmi üç buçukta kapatmalarmı tebliğ suretile ayrı bir karar vermiştir. Bu doğru mu dur? C Dahiliye Vekâleti tarafından halkm iktısadî ve içtimaî hayatmı tanzim maksadile verilmiş olan bu emrin mevcut zabıtai belediye talimatmı da tahdit ettiği iddia olunmaktadır. Doğru mudur?» Dahiliye Vekili Konya meb'usu Refik Beyin bu takririne bir hafta zarfında cevap verecektir. astamonudan bir mânzara Çankırı 23 (A.A.) Dün geceki zelzeleden sonra bu sabah ta saat 2,20 de gene oldukça şiddetli bir zelzfle oldu ve herkesi uyandırdı. Zelzele Ilgaz, Çerkeş kazalarında da olmuştur. Ilgazdan gelen haberleve nazaran son yirmi dört saat zarfında burada yirnv zelzele olmuş tur. Bahçe duvarları ve bir kısım evlerin bacaları yıkılmıştır. Zelzele, telgrafhane, mektep ve diğer resmî binaiarda da tahribat yap mıstır. Kastamonu 23 (A.A.) Bu sabah 3,20 de üc saniye süren ikinci bir zelzele olmuştur Hasarat yok tur. Meclise sual takriri veren Konya meb'usu Refik Bey mül tesbit edilmek üzere mesele Belediye Hukuk isleri müdürlüğüne havale edilmiştir. Vali ve Belediye Reisi Muhittin B. dün bir muharririmize demiştir ki: «c Zabıtai belediye talimatname sinde b'yatro ve sinema gibi umumî mahallerin geceleri saat on bir buçuk • ta tatil edilecekleri tasrih olunmustur. Şimdi tatbik edilmekte olan bu ka • panma saatini, Vekâletin tebligatı mucibince on bire çevirmek üzere kanunî merciinden bugünlerde karar alınacaktır. Mesele Hukuk isleri müdürlüğünce tetkik edildikten sonra falimatnamenrn tadili îçin icap ederse Sehir Meclisi içHmaa davet olunacak ve birkaç güne kadar Vekâletin tebligatı dahilinde 'feçîlecekdr. Umumî mahallerin kapanma saat • Mabadi 6 tnct sahifede Dün gece Nurı, rakibi Yunanltyı mağlup ederken Perşembe gecesi başlıyan ve Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Bulgaristanın iştirak ettiği îkinci Balkan güreş sampiyonası dün gece yapılan müsabakalardan sonra ncticelennustir. tldnci Balkan sampiyonası da güreşçüerimizîn parlak bir za terile bitmiş ve Millî güreş takım»mız gene şampiyon olmuştur. Bu sene, takımımız geçen «enckî \ elemanîarından iiı~ tanesinden mah . (Mabadi G ıncı sahifede) Vali Muhittin Beyin beyanatı Sinema ve ti yatrolarla diğer u' mumî mahalle rin geceleri saat yirmi üçte tatil edilmesi hakkm da Dahiliye Ve kâleti tarafından yapılan yeni teb ligat üzerine tstan bu] zabıtai belediye talimatname sinde, mevcut maddenin tadili ; ? î» Hîin Beledi Vatt faühiltm Jfy yede hazırlıklara baslanmıştır. \ ' Bu hususta lâzrm gelen kanunî for Millet Meclisinde îstanbul Adliyesi için 35,500 lira verildi Ankara 23 (Telefonla) B. M. Meclisi bugün reis vekili Hasan, Beyin riyasetinde toplanarak bazı munakale lâyihalannı kabul etmiş ve 35 bin 500 HrasınınAdliye Vekâleti bütçesinde yanan Istanbul mahke melerile icra dairelerinin yeniden kurulması için icap eden bilumum masrafları karşılığt addile yeniden açılacak fasla konulmasına dair kanunu müzakere ve kabul eylemiştir. Hükumetimizle İran d'evleti arasında 1932 senesi ikinciteşrin ayında Ankarada imza edilmiş olan dostluk muahedesinin tasdikma dair kanun müzakeresinden sonra nahiye müdürlerinin tayini sureti hakkm daki kanunun birinci maddesini değiştiren lâyihanın müzakeresine geçilmiş ve bazı münakaşalar olduktan sonra kanun şu sekild'e kabul edilmiştir. Nahiye müdürleri mülkiye, huMabadi 6 ıncı sahifedn Yunanistanın dahilî işlerinde karışıklıklar Üç şekli hal var: 1 Meclisin feshi, 2 Diktatörlük, 3 Suikast işile M. Çaldarisin uğraşması Atina 23 (Hususî) Yunani* tanın dahilî ahvali yeniden karışık bir şekil almıştır. Son zamanda birbiri ardı sıra yapılaj&^,g£ey|erin de müessir olduğu iddia edilebilirse de bu karısıkhğın asıl sebebi Venize los suikastinde Jeneral Kondilisin, sabık Maarif Nazınnın. Hürriyet perver Fırkası lideri Metaksasm, Yani Rallisin ve meb'us îstratosun alâkadar oldukları rivayetinin süyu bulmasıdır. Bu sayia efkâri umumiyede hararetli akisler uyandırmış ve hükumeti çok müskül vaziyette bırakmıştır. Çaldaris kabinesi mütemadi bir faaliyette bulunmakta ve sık sık toplanmaktadır. Bu müskül vaziyetten kurtulmak için üç hal sureti teklif edilmektedir: 1 Meclisin feshi ve yeniden intihap yapılması. Yunanıstanda diktatörlük ilânım 2 Diktatörlük ilânı (Basvekil tavsiye eden Jeneral Kondilit bu şekli kabul etmemektedir.) 3 Venizelos suikasti tahkikarisin pek yakında masuniyeti tes • tile bizzat M. Çaldarisin meşgul olriiyelerinin ref i istenecek olan Jeması. neral Kondilis ve Rallis ile teşriki mesai edip etmiyeceği alâka ile bekBu karışıklığı henüz mütereddit leniyor. Diktatörlük ilânım Jenera! bir halde bulunan Başvekilin tarzı Kondilis teklif etmiştir. hareketi halledecektir. M. Çalda tıunınınnHMiMiıııuıiMMiııııııi!iııurı<MtıııiHiıııtınıiHiııııııııııiMiııınınnıııııtııııııııiMiııımMiı<ıiMiiıiHiııııııııııııııi)iııııuiııııımmniiimm> Ingiliz ve Fransız ricali üç mesele görüşüyorlar Paris 23 (A. P A.) Hava Ajansından: M. Pol Bonlçur ve Sir Con Simor dün sabah M. So tan, M. Tyrell, M. Leger ve M. Massiglinin huzurlari • le görüstüler. Bu ilk göriiş • me umumî ma hiyette bir nok tai nazar teatis şeklinde oldu. Gö rüşmeden sonra M Pol Bonkur, Siı Con Simona bi öğle ziyafeti ve M. Pol Bonkurla Sir Con Simon arasındaki ilk mülâkatta Fransız Başvekili de bulund* Yılbaşı hediyesi Mektuplar bu ayın otuz birinci gününe kadar gönderilebilir Yübası münasebetile okuyucuları mız arasmda açtığunız müsabaka her türlü tahminin fevkinde bir alâka ve merak uyandırdı. Karilerimiı, neş retmekte olduğumuz kuponlara, <im diden akıllanna gelen numtıa'an ya zıp saklamaktadırlar. Bunıı, herşrün idarehar.emize gelen mektunı^dan anlıyoruz. Bu mektuplarda, hemen bemen müşterek surette izhar edüen bir en • dişe de var: Oukuyucularımaî, toph yacakları kuponların tam günlnde elimize geçmemesi ihtimalin^ ür'ilüyorlar. Bu ihtimali ortadan kald>rırak i çin, meselâ uzak yerlerde buJurvmla nn bir iki kupon eksik gönJermesI kabilse de, buna da katlanmak )<temi yorlar: Niçin, diyorlar, biz sancımiTi daMabadi 4 iincü sahifede Fransadaki casuslar Bu beynelmilel şebeke içinde Fransız erkek ve kız, Amerikalı ve Romanyalı karı kocalar var Fransada, Parisin göbeğinde bey nelmilel bir casus teskilâtı kesfolutı muş ve aralarında genç talebe kızlar da bulunan on kişi tevkif edilmiştir. Bu casuslar, son derece asrî vesa itle mücehhez ve gayet sağlam bir surette birbirine bağlı olarak Fransıı müdafaai milliyesi hakkında malumat elde etmeğe çahsmıslardır; azasi meyanında muhtelif milletlerden erkek ve kadınlar vardır. Evvelâ, üç gün evvel, yani perşem be günü Pariste bir otelde Lehistanlı bir kan koca tevkif edilmiştir. Erkek Salman isminde ve tıbbiye talebesin dendir. Karısı kendisinden iki yaş büyük, gene tıbbiye talebesinden ve Sana ismindedir. Bu kan koca henüz yataklarmda iken Fransız polisinin baskmına uğra mıslardır. Salman polisleri görünce müstehzivane bir surette gülmüş, fakat karısı hıokı^arak kocasmın boynuna a tılmıştır. Kan koca karakola gö'ü'ül • dükten sonra odaları aranmıs ve muhtelif lisanlarda yazılmıs brrcok mek • tup bulunmustur. Tıbbiye talebesi olan bu karı kocarun doktorluga müteallik birçok kitap di. Bu ziyafet M. Pol Bonkur te M. Tyrell, M. Avenol, M. Şotan, M. Saro ve Ko bulunmuşlardır. Ziyafet saat 15 te bitti. öğleden sonra sabahki zevatın hu zurile tekrar bir görüşme oldu. Sabahleyin, muhtelif meseleierin derinden derine ancak öğleden sonra tetkik edileceği söyleniyordu. Her iki Hariciye Nazmnın beraber tetkik edecekleri meseleierin Alman yanın tekrar silâhlanma talebi, Almanyanın komşularile ademi tc.avüz mi bu yolda daima yeniliklerle canlı tc rakkiler göstermek ihtiyacındayız. Hususî idare bütçelerinin intizamsızlıği memleket için hayatî ehemmiyeti haiz bu işin selâmetle yürümesine mâni olmaktadır. Muttarit bir terakki ile git tikçe çoğalacak mekteoler açm?fî'* «• lan ihtiyacımıza mukabil sçılcn mek * teplerden bazılarmı kapatnvık ıztıra nnda kalmaklığımrzın manzara?: pck acıdır. Köy mektepleri hocalarının aylıklarmı muntazaman ödeyememek liğimize karsı yapılan sikâyetier de kezalik pek acıdır. Bu vaziyet içinde maarifrn bu kısmının esash surette ıs ve Sir Con Simon karşı karşıya sakları imzalamak teklifi ve İtalyanm Milletler Cemiyetinde tanzimat yapılması projesi olduğu malumdur. Paris 23 (A.A.) Havas Ajan sından: Fransız İngiliz görüşmeleri neticesinde neşredilen tebHğ Noel tatili icm Kapriye gitmekte olan Sir Con Simonun Paristen geçerken Basvekil ve Hariciye Nazınnı ziyaret etmek fırsatuu elde ettiğini bildirmektedlr. Sir Con Simon, Fransız Hariciye NaMabadi 5 inci sahifede lahı lüzumunu takcîr etmem.°k un • kânsızdır. Her is gibi mektepçiiikte dahi tabiî imkânla mukayyet olarak yürüyeceğiz. Bu ihtiyacımızın telâfisi tedriçle te • kemmiil etmek kaidesinden hariç olacak değildir. Buna nazaran belki mekteplerimizi de yavaş yavas açarak ço ğaltacağız. Fakat bir kere aç»ıktan sonra mektebi kapatmıyahm. A.çılan mektebi kapatmak mecburiyetı çok elim bir vaziyettir. Bunu kaide ittihaz cderek yüıürsek tedbirimizi de ona göre alma^a muktedir olacagımızda süphe etmiyoruz. YUNUSNADt # CUMHURİYET Yılbaşı hediyesi kuponu Adres: casus .ebekesindcn Frcısız kf Mermet, Rus Lıdya ve Amenkcf. tayyareci Röbert laıı arasmda mühim eararı ifşa edea işaretler keşfolunmuştur. Lutfen sahifeyı L