3 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi inci cüzii çıktı 45 Onuncu sene: No. 3441 u m h uri yel İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta Kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir müdürü: 23238, îdare mudürü: 223S5, Matbaa: 20472 Pazar 3 Kânunuevvel 1933 Ânsiklopedisi Büyük bir küfüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Devlet Şurası Millet Meclisinde ersembe günü Meclisi flriye ayıran mesele hakikatte bu kadar fevkalâdeliği haiz olmak lâztm gelen bir mesele sayılamaz: Devlet Şurası Deavi dairesmin mukarre • ratı Biiyük Millet Meclismde yeniden bir tetkik mevzuu olabilir mi, olamaz mı? Eğer Deavi dairesi bir mahkeme îse kararlan Biiyük Millet Meclisinde tetkik ve tadil edilememek lâzım ge leoeğine süphe yoktur. Meclîste ef kârtn bu noktada inkısam etmig olduğu anlaşılıyor. Demek ki mesele Meclisçe herhangi seklmde umumî bir kanaat halini haiz bulunmuyormus. Ondan dolayi bizce bımun etrafmdaki gürürtü tam yerinde olmu* ve mese lenm eneümenlere havales'Ie de isabet>n azamisi gösterilmistir. Ya dikkat sizlikle Arzi'hal enciimeninm maz batast tasdik oluiarak, yahut hissiyatvn tesiri altında herhangi bir ekserivet karan neticesine vanlarak yanlış bir is görülmek ihtimalile karsı karşıya bulunuyormusuz demek olur. Mesele şudur: Rusyada vaktile za»ar gömüs Türklerin zararlan iki devlet arasmda husule gelen bir itilâf mucibince ve Türkiyede kalmıs Ruslara *it mallarm Türk devleti emrine ter kedilmesi pahastna Türk devleti ta rafmdan ödenmek mukarrerdir. Buna nazaran Rvsyada zararlan olanlar bu zararlarmı bu maksatla taym edilmis cağlam usullere tevfik;»n ispat edeceklerdrr. Hükumetimiz, Ruslara ait ola • rak Türkivede kalan mallarm hasılım bu yolda ispat olunabilecek zararlann edasma karsıl'k tutmustur. Denıhde ettiği vazife itibarile hü kumet bu yolda serdolunabilecek id dialara karsı bir taraf teskil etmekte dir. Şüphesiz o'an vaziyetlerde hükutnstin meseleleri resen halletmesine mâni yoktur. Fakat şüpheli olan husu satta hükumet kendisine serdolunacak talepieri derhal kabul edecek vaziyette bulunamam alâkadar bu ihtilâfı Devlet Şurasında hallettirmefe gider. Orada mesele usulüne muvaftk bir rmıhakemeden geçirilir ve hükme bağlanır. Devlet Şurasımn kararlan da kendi usul ve eşkâli dahilinde nihaî mahiyeti, yani kaziyei mubkeme hük münü haiz olur. Rusyada zararlan olduğunu iddia eden bir vatandaş Devlet Şurasına mü racaat ederek usule veya esasa müte • allik bir kararla kendisini haksu çıkaran veya davasmı reddeden bir netice ile karşılasmış ve anlasılan buna ka • naat etmiyerek Biiyük Millet Meclisine müracaat etmistir. Meselenin tafsilâ • tını bilmiyorsak ta Mecliste Maliye Vekilinin Devlet Şurası Deavi dairesi kararını kat'î addetmesine ve Meclisçe de meselenin öyle telâkki edilmesmi istemesine göre tafsilâttan sarfınazar zaten mesele şu esasa riicu etmiş oluyor: Deavi dairesinin kararı kat'î bir mahfveti haiz midir, yoksa Büyük Millet Meclisince tetkik ve tadil oluna bilir mi? Büyük Millet Meclisinin bir encümeni kendisine havale olunan bu işi tetkik ederek meseleyi müracaat sa hibrni haklı gören bir mazbata ile heyeti umumiyeye göndermis olduğun dan mesele esassn nazik bir safhaya girmiş bulunmakta idi. Bu noktai nazardan Mecliste kopan büyük güriil tüyü haklı görmemek imkâoı yoktur. Arzuhal encümeni mazbatasınm ay ıren kabulü çok ehentmiyetli bir devlet miiessesesinin yıkılmasmı mucip olabilirdi. Bir Ingiliz gazetesinin ifşaatı Sovyetlere karşı bir üçler jiUtfakı mı? iY N O T A FRANC BRITISH ALL1ANCE Celâl Beyin tetkikatı Demir madenlerini işletme hazırlığı Dünkü Meclis içtimaı Alınanyanın Sovyet Rusyadan arazi alması için İktısat Vekili yeni iktısadî Ingiltere, Fransa ve Almanya anlaşacaklarmış! teşkilât işile de Ankara 2 (Telefonla) tktısat Vekili Celâl Bey, alâkadar daire mfidürlerile beraber birkaç gündür mühim tetkikak ve hazırlıklarda bulunmaktadır. Söylendiğine göre Celâl Bey Kayseri crvannda ve diğer bazı yerlerde bulunan d«»«ıir madenlerini işletmek mesaili ile meşgul oldugu gibi İzmitte açılması muhtemel kâğıt ve sişe fabrikalan icin de tetkikat icra et melrtedir. Celâl Bey ayni zamanda bugünkü iktısadî vaziyete göre, iktısadî mekanizmayı teşkilâtlandırmak mese lesi ile de uğraştnaktadır. Inhisarlar hesabatı için hararetli bir münakaşa • .••^»»^^. Hesapların Divanı Muhasebattan geçip geçmiyeceği uzun müzakerelere sebep oldu JNT ıMERE ; vrare m \ ıew, ı scV rıfoe to Gevher Bey Refik Bev Zincirlikuyu otomobil kazası Müddeiumuminin tevkif talebi reddedildi Zincirlikuyu >. lunda jandarma terfitory tn Europ* we ean. İn Vnt :hp PoLsh Ccrrif Gwm»ry"s terfKrt pltoe, thlr* only M Russıı *nd ntorul a m b i Malatyalı Hüse r?cr\ery of ıbe . her tubject bordwSt*(«." tıont İn the yuı Efendiyi oto d ır e ct ı c n tn nıs bw>k Hıtlfr deE»st Pmssl wtere lh«y c*n .bes ıhıs ptan o£ espandmg b [ to offerPril mobille çiğniye da lesst torm ,nanv"s frontıe*s in the dırectjon raiıvc ouüeî to t( aral most gaod rek ölümüne se • K " h »s besnş a " retum *o the but to ^ | towants t!u east «I Europe. 'H o^ vhc ola c«Je of c h n a l n , *o »dvaütage soe ' bep olmaktan ıâ arovıoe a farrov. £OT the Germtn lenturj ot«cctt] Germany must hıve e!frowroom. . ..,„... opgn r.g to ber .t I suçlu kliseci A • lâettin Beyin mu ptgitfz gazetesinin mevzuubahs yazıstna koyduğu resim ve fıartta [Bundan bir ay kadar evvel lngilhaberlere gore Ingiltere hukumetı Fran hakemesine dün üçüncü ceza mah tere ile Fransanın Almanya aleyhinde sa ve Almanya ile birlıkte Sovyetler kemesinde bakıl cephe aldıkları görülüyordu Bilâha • aleyhine ittifak aktetmek istemekte • miftır. re Almanyanın Sılâhları Bırakma kon dir. Ingilterenin en mühim gazetesi oAlâettın Be> Mahkeme salo feransından çekilmesi üzerıne Inyil lup hergün iki mılyondan fazla satan nu hıncahınç dolmuştu. Alâettin Bey.ı,, tere Almanyaya teveccüh etti > c bu Dtyii Meyl bu ittifak ta»avvurun»««^"'* vak'a gecesi otomobilinin kayboldu vazıyct karşısında Fransa dahı mev taya atmış ve ıngiliz efkân umumıye ğunu Beyoğlu merkezine bildirdigine cut meselelerin halli için dıplomasi müsinı, Soyyetlerin arazisini istihdaf için dair tutulan zabıt varakası okunduktan zakereler yapılmasına razı oldu bir Ingiliz Fransız Alman ittıfakı sonra şahitlerin ifadeleri ahnmıştır. Zahazırlampğa başlam'stır Ingilterenin harici siyasetindeki bu bıt varakasında, Alâettin Beyin vak'a tebeddule sebep nedır? Verılen bazı (Mabadi G tncı sahifede) gecesi saat on buçukta müracaat ettiği bildirilmekte idi. tlk sahit Şakir Bey, işsiz olduğunu, Alâettin Beyi tanıdığını, vak'a akşamı saat yirmi birde Taksimde dolaşırken yaya kaldınmında Alâettin Beyi gördügünü, yanında kimse bulunmadığını söylemiştir. turn 3ı* fukfl/*or*4 Itmd* oncr *wrt ttotmejs r a e Ankara 2 (Telefonla) Meclis ögleden sonra Hasan Beyin riyasetinde toplandu Afyon meb'uskığuna seçilen Ziya Nuri Paşamn mazbatası okuna rak kabul edildi. İzmir meb'usu Halil Beyin gümriik tarife kanununa müzeyyel kanun teklifinin reddine mütedair encümenler mazbatası bilâmünakaşe kabul olundu. Inhisar tdarekri hesabatın Divanı Muhasebatça tetkik edilip edilmiyeceğinin tefsiri hakkındaki Divanı Muha Mdstafa Şeref Bey Mükerrem Bey «ebat tezkeresîn* mütedair encümenler mazbatası okundu. Mazbatada gerek Maiiye, gerek Bötçe Encihnenlerince tefsire Iüzum görülmediği, Meclis muvafık görürse bu hosusta bir maddei kanuniye tekKf o lonabileceği yazıhyordu. Refik Bey (Konya) Divanı Muhasebat tezkeresi için encümenlerde uzun tetkikat yapüdığım söyh'yerek ixahat iatedi. Mabadi 6 tnct sahtfede i Litvinof Yoldaş Romada Italyan Başvekili ile Sovyet Hariciye komiserî ^ıasında neler görüşülecek? Napoli 2 (A. A.) Litvinof Yoldas, saat 10,30 da Napoliye gelrnistir. Roma 2 (A. A.) Sovyet Hariciye Komiseri M. Litvinof bu gün Romaya geimektedir. Mumaileyh M. Musolini ile başlıca tesIihat meselcsi ve Almanyanın Ce nevreden çekil mesi üzerine hasıl olan vaziyet M. Musolini ve Litvinof Yoldaş hakkında görüsecektir. mektedrr. Salı günü Romadan a<rrı~ Bu mülâkatlarda Japon meseiesiiacak olan M. Litvinofun Sovyet Rusnin de tetkik olunması kuvvetle muh yaya dönmeden evvel diğer bir Avtemeldir. Maamafih Giornale d' 1tarupa hükumeti merkezinde de durlia bu mükâlemelerin M. Musolininin ması muhtetneldir. teşebbüsü eseri olduğuna dair bazı Roma 2 (A.A.) Litvinof Yolgazetelerde çıkan heberleri tekzip et Mabadi 2 inci sahifede ııııiMi'iNiıiMiııııınııııiHinnnıınıııııımınmiHHiHiiMinıın<mHiıııııtııııııııııııııııııtıııııiMlııııııııııııiMiııiMnıııınııiııııııııııııınııııııtıi!iıııııı Balkan ittihadı fîkri Konfederasyon merkezi Istanbul olacak; teşebbüsten Arnavutlui U haberdar edildi Maznunun arkadaşımn ifadesi At'na 1 (Hususi) Belgrada Türk • Yugoslav itilâfını imzala mıya giderken Tevfik Rüstii ^eyin Atinaya uğraması ve burada devlet ricalile görüşmesi Balkan misakı nın yen'den mevzuu bahsolmasını intaç etmistir. Anlasıldığına göre Balkan mi • sakı tahakkuk ederse bir nevi Bal kan devletleri ittihadı yapılacak ve bu ittihatta alâkadar devletler'n her biri istiklâlini muhafaza ede cektir. Balkan konfederasyonu komisyonunun içt'ma yeri olarak Istanbulun intihabı düşünülmektedir. Tev fik Rüştü Beyin, iki dost devlet olan Türkiye ile Yunanistan tarafından son derece özlenen, Balkan ittihadını Belgratta da mevzuu bahset • tiği burada muhakkak addediliyor. Balkan ittihadı teşebbüslerinden Arnavutluk ta haberdar edilmistir. Arnavutluğun da bu ittihada dahil Arnavutluk Kralı Zogo Hz. olacağı zannolunmaktadır. Yalnız Bulgaristan bazı ihtiraz kayitieri ileri sürmektedir. Bulga (Mabadi 6 ıncı sahifede) Alâettin Beyin arkadaslarından Takjfm merkez garajı rniisteciri Izzet Bey tu ifadeyi vermiştir: « Vak'a akşamı Alâettin Beyle birlikte Laia birahanesine girdiğimiz za man saat sekizi yirmi geçiyordu. Uçer kadeh rakı içtik. Bir buçuk saat kadar oturduk. Sonra Alâettin Bey matbaa • ya gideceğini söyledi, kalktık. Kendi smden ayrılarak evime gittim. Banyo yapacaktım. Alâettin Bey geldi: «Haydi gezmeğe gidelim!» dedi. Kahve içtikten sonra çıktık, Alâettin Bey: «otomobilimi Kazmirci Ali Rıza Beyin mağazası önünde bırakmıstım!» diyor du. Halbuki orada yoktu. Birlikte GaIatasaray merkezine gittik. O, otomo bilinin kaybolduğunu bildirdi. Tekrar Lala birahanesine giderek birer bira içtik. Birahane önünde bir davetten bahscttigini hatırlamıyorum. Yalnız: «Kadıköyüne vapur var mı?» diye telefon edeceğini söylemisti. Birahanede biraz oturduk. Alâettin Bey Tepebaşı tram vay istasyonunda bir taksi otomobili tutarak gitti. Ben de evime döndiim.» Maznun, bu sözlere bir diyeceği ol madığını, L»ı!a birahanesi sahibirin daVabadi 4 iincü sahifede Karadenizdeki fırtına Fırtınadan sahillerimizde batan küçük gemiler pek çoktur; limanımızda da bir kaza oldu Devlet Surasmm ifasına med'uv bulunduğu mühim müh"n vazifelerin belki en mühimmi devletle efrat ara • sındald ihtilâflan tam ve kâmil bir salâhiyetle nihayet kat'î mahiyette hal ve fasletmesi kudretidir, ve bu rtibsfla Devlet Şurası Deavi dairesile idarî kaza vazifesini ifa etmekte, yani hak kile bir mahkeme sıfat ve salâhiyetini fcftîz bıdunmaktadır. M»hkeme nihaî olan hükümlerinde muta olmadıkça ciddî bir adalet müessesesi olmak mahiyet ve manzarasmı alamaz ve gösleremez. O cihetle Büvük Millet Mec lisi Arzuhal encümeninin içtihadı veçkile Deavi dairesinin mevzuubahs karan taKl olunsaydı Devlet Şu>asmın bizde idahi asıl ruhunu teskil eden bir esas Sptal edilmiş olurdu, Şüphesizdh ki Sâyük Millet Meclisi Reiti Kâztm Paşa Hz. nin kcrimelerı Nenman thhsas encümenleri Büyük Millet MecHammla tlk Tedrisat Müdirî umumisi Şemsettin Beyin nişanlandıklartm, lisinin alelıtlak kaza islermdeki istik Gazi Hz. ile, Ismet ve Fevzi Paşalar Hazeratımn nişan merasiminde bufâle müdahale etnıekten yüksek bir lunduklarınt, Gazi Hz. nin nişan yüzü hlerini nişanldara bizzat taktıkîartYUNUS NADİ m telgraf haberi olii ak yazmıştık. Resmimiz, nişan merasiminden bir Mabadi 2 inci »ahifede intibat tespit ediyor. Bulgaristanda kalp Türk parası Piyasaya sahte para sürenler yakalandı Sofya 2 (Hususi) Burada kalp Türk lirası yapan bir çebeke meydana çıkarılmıştır. Bunlar piyasaya birçok sahte Türk lirası sürmü* lerdir. Yakalanan kalpazanlardan, Or haniye kazasından Pravest, köylü Marinkov ile Zlatna Panega kö yünden Petkovun şebekenin elebasıları olduğu anlaşılmaktadır. Tahkikata devam edilerek bun lara yataklık edenler de aranılmaktadır. Yukarıda: Sarnsun, asağıda: Irabzon manzaraları Beş gündenberi devam etmekte o • lan karayel yıldız frrtınası evvelki gece bütün şiddetile esmis ve dünden rtibaren hava değişmiş, lodoslanuştır. Maamafih hava bir müddet lodos gittikten soura dün akşam saat sekizden itibaren tekrar poyraza dönmüs • tür.Dün yazdığunız gibi fırtma Karadenizde birçok kazalara sebebiyet vermiştir. Karadenizdeki muhtelif limanlardan şehrimize gelen telgraflara göre deniz Mabadi 3 uncü sahifede