11 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

! = l l Teşrinisani 1933 FENNİ BAHİSLER: Ötomatik telefon Telefon santrallarının vazifeleri Manuel telefon santralı nasıl işler? Ötomatik santral ı Büyük Bayramdan intıbalar Cumharivet r ^^^^^^ Milâtta etki muhariplerden bir grup Cumhuriyet meydamnda Tirede alay karargâht önünde yapdan tak Df/dvV0 lir telefon santralımn vaziferini gösieren temsili retim Arapsundja bayram meranminden bir inhBa Milâtta toprak alma merasimi Manuel santrallarda santral memarlarımn dimağları, gözİeri, dilleri ve kulafdart da mühim roller oynarlar Yazıyı, muhterem okuyuculanma memleketimize girmiş •• henüz hal • kımtnn ekseriyeti tarafmdan tanıla mamış olan asrî bir icat hakkında mücmel bir fikir vertnek için yazdık. Bu maksadm temini için evvelâ bir telefon santralmm vazifesinîn neden iba • ret olduğu, saniyen (Manuel elle ifliyen) telefon santrallerinm, sajisen (Automatique • kendi kendine isli • yen) telefon santrallerinm bu vazifelermi hangi vasıtalarla ve ne suretle ifa ettütleri *ade bir lisanla izah edi lecektir. Gerek manuel ve gerek ötomatik sistemlerin muhtelif firmalara ait birçok nev'i olup bu ya2ida tstan • bulan Vestern elektrik kumpanyasına ait olan manuel eski santrali fle ayni kumpanyaya ait olan (rotari • oto mab*k) yeni santrali nümune olarak alınmıshr. 5 Santral memurunun dimağ ve diger azalan (gözü, düi, kulagı) bu tadat edflen kısımlar müştereken rollermi ifa etmek suretile telefon santra linin ''vassut vazifesini temin eder • l«r. (2> numarsh fotografide bu ak • sam görülmektedir. h la ortamektep talebetinin temtü ettiği Befdevir piydndm bir »an** Manuel santtraltn işleme tarzı: Abonelerden biri telefon aletinin çengeline aaılı olan (ahize) yi çengelden kaldınr kaldırmaz santral memurunun önünde bu aboneye ait olan çagırma lâmba» yanar. Bu lâmbTmm yandıgmı goren memur derhal oVâmde sı • ralanmıs olan kordonlardan birinin (cevap fwi) denilen bhr ucunu bu a bonenin çagırmalâmbanm alhndaki cevap jakının deliğine sokar. Bir elile de kullandıgı kordona ak dinleme ve çağırma anahtarmtn sapını ilterîye dinleme vaziyetme kip çağıran abone Bir telefon santtraltmn vazifesi: 3e irtibat tesis eder. Abonenin talebini dinler badehu istenilen numaranm Bir telefon santralmin vazifesi bir çağırma jakmı diğer çağırma jaklan posta idaresinin vazifesine benzer. arasından seçer ve kordonun (çağır Posta idaresi, gönderenin hazırladığı ma fui) dfemilen diğer dcunu seçtiği mektubu gönderilenin elme ulaştırmakjakın dış halkasma dokundurarak çala mükelleftir. Bu vazifesmi îfa için ğmUn abonenin meşgul olup olma • mektubu gönderenin bulunduğu mah dığnn anlar (meşgul aboneler de bu reçten (mektubun verildiği yer) ahr. dokundırma esnastnda tok diye bir Üzerindeki adrese göre mevridmi ses ismlir) meşgul ise cağıram key (mektubun gideceği yer) »eçer ve fiyetten haberdar eder. Abone meşgul mevride kadar olan yolu temin edip değilse çağırma fişini jakm deliğine mektubu gönderilene teslim eder. Bir tamamen sokar. Bu suretle çağırandan telefon santralinin vazifesi de kendisi çağmlana konusma yolu temin edil ne bağlı olan iki aboneden birinin sözmiş olur. Bundan sonra dinleme ve çaIerini diğarinin kulağına ulaştmnak ğırma anahtanntn sapmı geriye çağırtır. Bu vazifesini ifa için konuşmak isriyenin (çağıran) talebini dinler. Ta ma vaziyetine itip çağmlanın ziiini çalar. Memurun konusma nihayetini de lebin hangi numaraya müteveccih ol gözetlemesi lâzımdB. Bu vg*ifesini de dugumı öğrenip bu numarayı diğer teftiş lâmbalan vasıtasile yapar. tki anumaralar arasından seçer ve çağıran boneden hangisî telefonunu asarsa o numaradan çagınlan numaraya san tarafa ait teftiş lâmbası yanar ve metral dahilinde yol tesis eder ve bun mur bu suretle abonelerm telefonlan dan sonra da çağmlan abonenin zili m kapatıp kapatmadıklarmdan haber rri çalmak suretile kendishn talepten dar olur. Konusma bitince fişlerin derhaberdar eder. hal jak deliklerinden çıkanlma«ı yanî Manuel (B. C. W. E.) telefon iştkakin kesOmesi lâzımdır. Ancak bu santıralım terkip eden esat kı • suretle konuşmasım bitirmjg olan iki abone gerek kendilerinden çikacak ve sımlar: gerek kendilerme müteveccih bir taleBu kısımlar şunlardır: be karşı serbest bir vaziyet iktisap e1 Her bir aboneye mahsus bir debilirler. Fişleri çıkarmazdan evvel tane lamp d'appel çağırma lâmbası), 2 Santral memurunun abone hat memur (Compteur Midat) düğme sine basarak çağıranm hesabına bir larile Htibat tesis etmesine yanyan ve mükâleme kaydeder. Servisin tarzı ifamemurun onündeki masanm deliklerî sı hakkmda verilen şu izahatte görül • içine tespit edilmis (jack • jak) tesmidüpü uzere tavassut vazîfesinin her ye edilen aletler. Her cağırma lâm safhasmda memurun dimarı ve diğer basının altmda bu lâmbaya ait bir taazası alet'erle müştereken ifavı vazi • ne (cevap jakı) bulunur. Büyük san fe etmiştîr. Ötomatik santralde ise matrallerde aynca (çaeirma jaklan • menuelde görulen insan dimağ ve arasıkej jaklan) da vardır. nm roll»»rî de makînelere tevdi edil 3 Abone ile santral memurunu mistir. Çağıran abone insan tavassu • veya iki aboneyi birbirme bağlıyan ve tuna muhtaç oimaksızın utomatik ma(Cordon kordon) tesmiye olunan a» kmelerin tavassuti'ı» doğrudan doğru letler ki bu kordonlarm (fiche fis) ya istediei abone i!e karşilasır. Bu gadenüen sert ve madenî iki ucu olup yenin istihsali için çağıran aKoneye tebunlar irtibat tesis etmek üzere jak delefonunu açtıktan sonra bir de numara iiiklerine sokulur. Her bir kordona ait tekerleği çevirmek rolü tahmil edil bir tane (dinleme ve çagırma anah mistir. tan) ile iki tane (teftis lâmbası) bir tane (midat anah tan) bulunur. 2 incî yaznnızda rzahatimtze devam 4 Santral memuruna ait telefon edeceğiz. MEHMET ZİYA aleti, Kartalda büyük oayram neş'e ile tet'it ediliyor Zonguldahta Cumhuriyet meydamnda bir manzara v tak Kartalda Cumhuriyet bayramtnda köylüler Milâsta ortamektep talebesinden bir hanım Cumhuriyet meydamnda destan okuyor Nalhhanda Cumhuriyet bayramında giydirilen fakir çocuklar ve Himayeietfal heyeti Kürede bayrama iştirak eden köyluler Tirede geçit retminde mektepliler geçerken Zonguldakta halk kürsüsunde konferans verüiyor