25 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YARIN Yedi Gfinfln Bayram sayısı çıkıyor. Bütün güzelliklerine rağmen gene 10 kuruştur II* nO. 0Jnn 6H\Jl T ^, İSTANBUL CAĞALOĞLU *sr*t « mektup adresi: Cumhurlyet, İstanbul Posta Rutusu: İstanbul, No. 24« Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrlr müduru: 23236. tdare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 urı Hayat Ansiklopedisi BSyük bir kütüphaneyi bfr arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Ihracatımızla Yakından A lâkalanmalıyız dam ihracı bashklı yazmra der hal dikkati celbetti. Bir gün 'zarfında ba mesele etrafmda bîrçok akislerle karşılastık. Türkiyennı îhraç kabiliyetini azamî haddinde hJri şaf ettirmek memleketimizm zengin . liğine ve refahma yapılacak hizmetlerin büyuklermden bîridir. Bu hakikati her. kesin kavradığtnda şüphe yoktur. Gene herkesin ihraç islerimizdeki tnuh lelif noksanlan hissetmekte olduğu da makalemlzin tevlit ettiği p«k sıkı alâkalı telâkkiden anlaşılmıştir. Biz eğer kendilerile ticarî mimasebetlerimîz olan dıs memleketlerde kendi adamlan . rmz, yani bîzzat kendi vatandaşlanıraz buluma ihraç işlerimizîn daha ziyade yolona gireceği kanaatini ileri sürmüstük. Makalemizin uyandırdığı tesirlere bakılma tam yaranm üstüne parmak koyduğumuza hâkmefanek lâzım gelir. Baskalarma havale tarîkfle yaptığı htız ihracat işlermde bazı muvaffak olamryanlann neden muvaffak olmamu blduğunu bfle beUd farketmeğe imkân bulamayn. Yabana bir ticaret evi kenidisine gSnderflen mah nîhayet sahla • bfleceği kadar satar ve sahlmaması, yahut az sahlman veya ocuza satılması esbabı hakkmda verecejH izabat çok kere vaıiyctî aydmlatmaga Idfayet et . mryebflir. Eğer ba mallan satmag a ça Iısanlar Türfeler olsaydı birçok yanlıs Iıklarm daha îptidadan önüne geçmek mümkun olurdu. Meselâ taze meyva üıracab işi... Sene. îerdenbeıri memleketimiz iyi kötü bu ticareti yapar ama bunun mahreç mem. leketlerde vasıl olduğu terakki derece. rini asla kavnyamarmstır diyebüiriz. Şimdiye kadar bilhass* Mıstra gönderidiğimiz taze eimaiarm sevki ve sahşi pek iptidat şerait dahîlinde vokn bul . makta ve bundan dolayt da mallarnmz ideğerli fîatlerle satılamamaktadır. Birkae senedenber! taze SzOm ihracı tesebbüslerimiz de kezalik hen8x pek İptidat bîr raziyet muhafaza etmekte«dir. Buna flâve edelim ki Turkiye ergeç taze meyva ihracattnı bellibaşlı ticaret tnatahı yapacak bir memlekettir. Ancak, zaten kend«ine gore ehemtniyetli hükiimleri ve sartian olan ticaret, (a geçirflen buhran senelermde da. ha ziyade demir leblebiye dönmüstür. İnsamn kendi memleketi malım diğer memleketlerde değer pahasile geçire bilmesi için çok, ama pek çok çalışmaıma ihtîyaç vardır. Taze meyva çok iyi tunbalâj yapılarak gönderiimeli ve maliyet fîati îtibarile de ecnebi memle . ketlere satışi kolaylaştıracak dikkatlere mazhar edilmiş bulunmalıdır. Ras gele fiatle mal satılamaz. Satacağtnız fiat mümkün olduğu kadar ucuz ola bilmek için buradan başlıyarak maliyet fiatinizin temini kabil olan asgarî had. ide bulunması en esaslı şartlardan biri • dir. Komşulannızdan başlıyarak Avus. tralya ve Kaliforniyaya vanncıya kadar rakibiniz olan memleketler kOosa 20 ku. rusa kadar meyva satarlarken sizin kiloya 25 kuruş istemeniz uyamaz. Bu maliyet flati hesabtna yaptığmız tidaret işinin cereyanma uydurmak için burada miistahsile kadar gitmefe m e c t»ur olmanız ihtimali vardır. Zaten müs. tahsilin menfaati de bundadır. Filhakika tstanbulda yer yer 30 dan 40 kurusa kadar satılan Tavşancıl çavuşlannı perakende sahcılarm toptan «ıdan kaça aldıklarmı öğrenmek bize mâmkün olamadt. tstanbul pazarmda perakende 30 kuruşa satılan çavuş üzümünün müstahsilden kaça almmış ol. duğunu anlamak isttyorduk. Nihayet tlunku makalemiz vesilesüe ziyaretim kabul ettiğimiz bir bildik müstahsilin elîne geçen parayı azamî okkada 10 kurus olarak kabul edebfleceğimizi soy. ledi. Aradaki fark büyüktür. Bu fark bflhassa ihracat ticaretinde tahripkâr olur. Çünkü maliyeti bozar ve satışi guçlestirir. Eğer taze meyvamra plase edecek lcimse bir Türk vatandaşı olsaydı derdî ve sebeplermi farkederek bizi bu • rada bu noktadan tenvire müsaraat e. derdi. O takdirde ihracat taciri doğ rudan doğruya bağcılarla anlaşarak harıce göndereceği üzümleri doğrudan dogruya onlardan almak ve hatta a n balâjnu da onlara yaptırmak t ^etile bu îsi kolaylaştırmağra ve yürütmeğe hnkân bulurdu. . Ambalâj meselesi... İhracat işinde ve hele yaş meyvalarda birinci ehem. miyet derecesini haiz bir meseledir. Bu da bizzat vatandaşlanmızm yakın dan alakalaröe halloitmacak mesele • lerden biridir. Haricî ticaret metalannda en iyi ambalâjlartn nasıl olması lâ. zım geldiği hususunda bizi bizzat ken. di vatandaşlanmız kadar kim tenvir Gazi Hz. nin riyasetlerinde mühim bir içtima yapıldı Ismet ve Kâzım Pş. ların da bulunduk ları içtimada af Iâyihası görüşüldü çinin müteessir t>lup olmıyacağı meselesinin tetkik edildiği zannolunmaktadır. Af Iâyihası yarm Meclise sevkedilecekiir. Dün bildirdigim esaslardan başka, 150 likler den ihtîyarlamış ve memlekete dönmek için müracaat etmiş üç kişinin de affı muhtemeldir. Affedilecek siyasî ceraim ashabı arasmda heyeti mahsaat sekiz buçuğa kadar stiren görüşmeler yapil susada vaziyetleri muallâkta kalmış olanlarla, tsmıstir. Bu içtımada, hazırlanan affı umumî lâyi tiklâl mahkemelerince mahkum edilenlerin de hasının gorüşüldüğü, af dolayısile memleket asavi bulunduğu tahmin edilmektedir. Ankara 24 (Telefonla) Reisicumhur Hazretleri bugün saat dörtte Meclis binasını teşrif et mişler, merasim salonunda Baçvekil Ismet, Meclis Reisi Kâzım Paşalarla Dahiliye Vekili Şük • rü Kaya, Adliye Vekili Saracoğlu Şükrü ve Fırka Grupu reislerinden Ali Beylerin aktettikleri içtimaa istirak ve riyaset buyurmuşlardır. tçtimada Moskovadan gelen heyet Rus ricali perşembe sabahı gelecekler Misafir tayyareciler şerefine dün bir ziyafet verildi, hediye edilen tayyareler Yesilköye götürüldüler Cumhuriyet bayramımızda Ankarada bulunacak Rus ricalini hâmil tzmır va. purunun perşembe günü sabahı saat onda limanımıza muvasalat edeceği anlasılmtşfar. Misafirlere Perapalasta da ireler ayrılmıştır. Misafirl«r ayın yirroi yedisinde An . karada bulunacaklar, teşrinievvelin otuzunda hükumet merkezimizden hare . ketle tzmire gideceklerdir. Rus ricali hususî bir vapurla tesrinisanmin üçüncü günü İzmirden Istanbula gelecekler dir. Hariciye daire müdürlerinden sabık Moskova sefareti Müsteşan Cevat ve gene hariciye erkânmdan Kemal Beyler misafirlere mihmandar olarak tayin edilmislerdir. Cevat Bey istikbal progra. mmm tzmire ait olan kısmını mahallinde hazırlıyarak şehrimize gelmiştir. Evvelc'e hazırlanımş olan istikbal programı ufaktefek bazı tadiliere uğ . ramıştır. t M. Titulesko dün Atinadan ayrıldı Rumen Hariciye Nazırııun mühim beyanajtı Tstlfa eden Fransiz kabinestnin azalart Misafir tayyareciler şerefine ziyafet Cumhuriyetimizin onuncu yıldönü • mü münasebetile dost Rusya tarafından ordumuza hediye edilen dört tayyare dün vapurdan çıkarılmu ve deniz ta rikile Yesîlköve frotürülmüstür. UeTecek heyete riyatet etmekte olm ffarbiye Komiseri Jeneral Voroşilof Tayyareler, Yeşilköyde hangariara yerleştirilmis, ambalâjlan sökülmâftur. Şehirimize gelen Rus tayyarecilerile makinistleri tarafından bugün veya ya. •Mabadi 3 üncü tahifede) Fransız kabinesi düştü Kabine Meb'usan Meclisinde bütçe meselesi görüşülürken ekalliyette kaldı Paru 2 4 (A.A.) Meclis, hüku . meti devirmiştir. Açığı amorti sandi ğma müracaatle kapatmak hususunda , sosyalistler tarafmdan yapılan tek • lif, hükumettn bu sandığm bütçe mu amelelerfnin diiyunu umumiye için ol. dugunu söylemesi iizerine reddedildik. ten sonra meclis M. D^'1"1'nin siddetli bir nutkunu dinlemîştir. Basvekfl, bu gün dünyanm en kuvvetli parasi olan frangrn daha simdiden spekülâsyon höcumlanna maruz kaldı^nn, bu sera'rt altmda hukumetin malî projesinin ka. bul edilm«smi soyliyerek demistir ki: « Ne enflasyon, ne de delfasyon, frank olduğu gibi kalmalıdtr. Fakat bu nasıl yapılabüir? M. Daladye, bundan sonra herkesm bu meyanda memurlann fedakârlığa haztr oldueımu söyîemiş, cumhuriyetçî ekseriyete hararetli bir hitabede bu lunmuştur. Celse tatilinde sosyalistler 45 mu halîf, 8 müstenldf reye karşı 55 reyle hukuraet projesi alevhinde rey vermeğe karar vermişlerdir. Celse açılmca M. Bli'tn, kürsuye çîkarak sosvalist'erm aleyhte rey verecek. lerini biWîrmiştir. Rsdikaüer namına meVus Da'bas, meclisi, hiikumeti tutmağa hararetle da. vet etmistir. Sonra M. Reunaudel, sosvalist «>k^lîîyetîn ve arkadaslannırı hükumet lehine rey vereceklerini hildirmistir. Saat 2,15 te reis 37 inci maddeyi reye koymuş ve hükumet 241 reye karşı 329 reyle ekalliyette kalmıştır. Macar Başvekili bugün Peşteye dönüyor M. Gömböş ve diğer misafirler dün gece Tekirdağmdan geldiler M. Gömböş Tekirdağında bir nutuk söyledi M.'TUulesko ile M. Venizelosun Atinadaki mülâkatlarmdan bir itıtıba Atina 24 (A.A.) M. Titüle«ko, dün saat 18 de Yun&n gazetecileri ni kabul etmistir. Saat 19 da nesre • dilen resmî tebliğin metni şudırr: «M. Trtuleskonun Atinayı ziya Mabadi 3 üncü sahifede Tekirdağı 24 (Sureti mahsusada gönderdiğimiz muharririmizden) Macar Başvekili M. Gömböş ve refakatlerinde bulunan zevat Ertuğrul yatile saat on • da, Macaristandan gelen heyet te Gül. cemal vapurile saat ikide buraya mu. vasalat ettiler. M. Gömböş, Tekirdağı valisini ziyaret ve vali konağında bir müddet istirahat ettikten sonra Ertug . nıla döndü. Vali Bey de Ertuğrula giderek M. Gömböşe iadei ziyaret etti. Bunu müteakıp Vali Bey tarafından vilâyet konağında bir öğle ziyafeti verildi. Ziyafetten sonra Refetpasa cad . desinde bulunan Prens Rakoçinin evi ziyaret edi'di. Burada, Vali Bey «ho* Mabadi 4 üncü tahifede Türkler ve Macarlar Isıtra eden Başvekilin son reaimle rinden biri list fırkasmın kararsızlığın mantıkî bir neticesi olarak görünmektedir. Diğer taraftan merkez ve sağ fırka. ları, tasarruf siyaset taraftaıa olmakla beraber bu projeyi çok fazla sosyalizm ile meşbu teîâkki ediyorlardı. Bina . enaleyh hükumet sağ ve sol cenahla"btrlesen reyleri ile düşürülmüş bulunuyor. Daha simdiden koridorlarda birçok isimler ileri sürülmektedir. Bu arada M. Sarraut, M. Chautemps, M. Bonnet ve M. de Monzienin •isimleri söylenmektedir. Fakat pek tabiî daha simdiden ve M. Lebrun müracaatlerine baslama dan evvel birşey söylenemez. M. Lebrun, bugün müracaatlerine başlıyacaktu. Habisburgların zalim idaresi Ihtilâl Fransova Dün Hariciye Vekilinin Jozef Rusları imdada çağırmca... Katliâm Türkiye mazlum Macarlara kucağmı açıyor izahatını dinledi 2n Ankara 24 (Telefonla) Fırka Grupu bugün mutat içtimaını aktetmiştir. Bu toplantı yarım saat devam etmistir. içtimada Hariciye Veklll Tevfik RüşHi Harictye Veküi Teviik Bey, Macar Başvekilinin Ankarayı ziyareti ve Macarlarla cereyan eden müzakerat hakkmda izahat vermiştir. Fırka Grupu Yeni Basvekil kim olacak? Paris 24 (A.A.) Meci:« celsesini saat 2,50 de bitirmistir. Rad^^île baş. vekili uzun uzun alkışlamışlardır. Hiç . bir hâdise oimamıshr. Saat 30,20 de nazırîar Elvsee sara ymda toplanmışlar ve M. Daladye kakabmenm istifasmı M. Lebrune vermistir. M. Lebrvn, Başveküden günün iş lerine bakmalcta devam etmesini rica etmistir. Kabinenin duşmesi, parlamento me. hafilinde hayret uyandırmıştu*. Bu netice, hükumet ekseriyetme iştîrak edip etmemekte muhtelif konçre ve görüşmelere raâmen mütereddit kalan sosyaedebilir? Herhangi meyva olursa ol sun bir tek, meselâ üzümde bir tane bile çürük veya bozulmuş olmaksızm yapılacak sevkiyatm ehemmiyetini izah etmeğe hacet bile yoktur. Şimdi bu hu. sus meyvanuı kendisi kadar ve belki daha ziyade ehemmiyeti haiz bir nok. ta olmuştur. Ambalâj yapdoken tasnif (stan dard) kendiliğinden gelir. Herhangi kap içine yerleştirilecek meyva tama men bîr sınıf ve bir boy olmak lâzım. Reisicumhurun istişareleri Paris 24 (A.A.) Havas ajansindan: M. Lebrun, buhranı sona erdir mek için hemen istisarelerine başlamış, meb'usan ve âyan reislerini, her iki meclisin maliye encümenleri reis ve maz bata muharrirlerini kabul etmistir. Bu zatlardan birçoğu gazetecilere verdik lerî beyanat^a Cumhurreisi M. Lebru Ankara 25 (A.A.) C. H. Fır. kası grupu idare heyeti reisliğinden: C. H. Fırkasi grupu bugün reis veMabadi 3 üncü sahifede Ajansın tebliği Edebî tefrikamız Mibadi 3 nncü sahlfede dır. Bütün bunlar bizzat Türk vatan . daşlannm öğrenip tatbik edecekleri ve ettirecekleri kaidedir. Mah bizzat Türk vatandaşı plase etmeğe başladığı za man onun ihzar ve sevki lâzım geldiğini o öğrenecek ve bize de öğretecektir. Herşeyi hükumetten beklemeğe hak. knmz yoktur. Ancak haricî ticarete atılacak vatandaşlarm teşvik ve takvi . yesi de hükumete müterettip mühim vazifelerdendir. lllliniimilllllHlllinilllHIIIIIIHIIIIIIIIHIIUIIIIIIIIIIIIIIMI'imiüllMIIMIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIlll llllllllllllll'MMIIIIIIIIMIIIIIIIIimmilllllMMIIIUIin Engerek Düğümü Muharriri: Françoİ8 Mauriac Tercüme eden: Peyami Safa Bugün Uçüncü sahiremizde başlıyor. YUNUSNADİ Avusıurya Imparato^u Macar lhtilâlind ve Macar Kralı Viyana sefirimi? Fransova Jozef Şekip Efendi Macar Kralılığını ince bir cTiploması ile elIerine geçiren Habsburglar, Türk lerin oralardan el çekmesi üze rine bütün Ma. caristana el atmışlardı ve bu milleti dilekleri gibi idare edi yorlardı. Hal buki Macarlar. millî bir tarih Macâr müTflEecnerln ve millî bir gu den olup Türk or• u sahibi olup rr dusuna gtren Türklerle beraber Serdan ekrem yaçadıklan müddet Ömer Paşa zarfmda da dahilî muhfariyetlerini muhafaza ettiklerinden Habsburg larm kendilerini boyunduruk altmda bulundurmalanndan son derece müteessir bulunuyorlardı. '.acar lstlklâlinin Avusrurya Başvek... ik kahramanlarından meşhnr Kuşot Prens Meternift Fakat üç yüz senelik bir karısık dev. re, dahilî ve haricî muharebeler Macaristanı perişan bir hale getirmişti. Ma. carlar, uzun müddet dinlenmek, ken dilerini toplamak, geçen asırlann aç tığı yaralan tımar etmek mecburiye tini taşıyorlardı. Bu sebeple Habs burglann tahakkümü ve istibdadı yürüyüp gidiyordu. Bu gayritabiî vaziyet, on dokuzun . cu asrın ortasma kadar sürdü. Koca Macaristan bir iki asır kadar Habs • burglarca malikâne sayıldı, soyup soğana çevrHdi. Fakat Fransada ikinci cum huriyetin kurulmasını intaç eden 1848 ihtilâli patlaymca birçok Alman hü . kumetlerinde ve binnefis Viyanada oL duğu gibi Macaristanda da buyük bir kalkınma hareketi yüz gösterdî. Mabadi 5 inci sahifede [*] Birinci yazı evvelki günkü nüshamızdadır.