19 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat \nsiklopedisi nci cüzü çıkti 42 SGIIG* NO. 3396 umhuri Hayat Ansiklopedisi Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrir müdürü: 23236, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusn: îstanbul, No. 246 PprSBnibB 19T6Srİnİ6VV6İ 1933 * * Büyük bir kiföphaneyi bSr arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bulanmak lâzımdır. Kardeş Macar milletinin Başvekili bügün geliyor M. Gömböşün ziyareti tarihin derinliklerine kök salmış bir akrabalığın bağladığı büyük bir ailenin bir obasından diğerine yapılan müstesna bir ziyarettir acaristan Başvekili M. Göm. bösün Ankaraya yapmakta olduğu ziyaret bühassa, biz Törklere göre, günün en mühim hâdiselerinden birini teskil etmekte olan çok me«'ut bir keyfiyettir. Biz Tiirkler M. Gömbösün sahsmda bers.eyden evvel Türk . Macar kardesliğini selâmlanz. Macaristanla en ufak pürüzlerden âri çok saf ve »amiınî bir dostlukla dott bulunuyoruz. Fakat bizim Macaristanı dostluktan ileri hislerle sevdiğimiz ve Merkezî Avrupanm bu kibar ve asü milletini, oldumolasıya, kardes bir millet sayageldiğimiz malumdur. Bu ak rabaltk hislerinin tesiriledir ki Umumî Harbin sulhu neticesmde kohı kanadı kınlan Macaristanın bu yaralı ve elem. li vaziyetinin sızüarmı kendi kalpleri mizde hissetmekten bir an biie Kâli kalmamtsızdtr. tlri sene evvel, Başvekilimiz ttmet Pasanm Macan'stana yapmıs olduğu seyaKat esnasmda kendî gözlerimizle görmüştük ki Macar milleti dahi Türk. Iere karsı ayni kardes hissiyatile müte • hassistir. Binaenaleyh içinde Macaristan Hariciye Nazırının da bulunduğu bir heyetle M. Gömböşün Türkiyeyi ziyaretini, tarihin derinliklerine kök saftmif bir akrabalığın bağladıgı büyük bir ai. lenin bir obasından diğerine yapılan ve her iki tarafca da en halis heyecanlann tufanma sebep olan müstesna ve çok loymetli bir ziyaret olarak tel&kki et . mekte olduğumuzu açık soylerîz. Macar kardeslerimiz hos gelm"*î«r«lir. ve hic süphesiz «afalar bulacaklardır. Dünya imparaterhığunu kurmak ısöyen JTürk kahramanı Attilânm Tuna boylarmı ve takriben simdiki Macaristan navalisini kendisine merkez Htihaz et. mi* olduğu tarihen bütün an'anesile sa. brt bir hakikattir. Onun içindir ki Ma carlar ötedenberi Attilâya bizim kadar sahabet gösteregeliyorlar, ve bihakkin. Şarktan gelerek Karpatların garbin . de ve Tunantn altında ve üstünde ve bühassa üstünde mekân tutmus olan Türkler, bilâhare oralannı terkederek ne geldüderi yerlere döndüler, ne de baska yerlere dağıldılar. Macar miDiyettni terkip eden unsurlar arasıoda Tu raniliğin mevkii en büyük olduğuna hiç •üphe yoktur. Ne hacet, Macarlann hatta bugün dahi bütün Avrupa içinde, en asil bir millet olarak görimmelerinin çok esaslı tarihî membalarla alâkasında khnse tereddüt etmiyor. Zamanımızuı büyük fikirde adamlanndan Kayzer . ang Macaristan üzerindeki tetkikah netkelerini sarahat ve kat'iyetle bu asıHara çıkarmakta ve hatta Avrupa nm iddia ettiği (L'homme nordique) i, yani şimalî ırk enmuzecini dahi sarktaa ve Törklerden getirmektedir. Kayzerlingin beyhude ohnıyan bu iddiaya gösterdiği misal, bugün dahi tarihî bütün asalet vasıflanm muhafaza et . mekte olan Macarhk timsaüdir. Osmanh İmparatorluğu devrinde Türk • Macar münasebetlernun daba nyade bu akrabakk şartlarmdan ilham ve kovvet alms olduğuna ak pek bariı misaller göstermek kabildir. Kardef mflletlerin muhtelif dinlere saHk bu . lunmalan bazı bazı anlasamamazhklara ve nahak yere büyültülen müteassıbane husumetlere sebep ohnut ohnasma rağraen bhçok ahvalde de Türklerle Ma. earlarm farkına varmaksızm tarihî karabet tesirleri akmda yürüdüklerine hükmetmek mâmkün olur. Birçok se. ferlerimsz, Macaristanın taç ve tahtmı Macarlara tahsis etmek için vuku bulmostu. Bunlan yalmz zamanın siyaset . lerî kaplarraa baerederek kardesKk bagIanmn o büyük islerde oynamıs olacagı rolden tegafül etmek doğru ohnaz diye dösönüyoruz. Buyuk F r a « n ihtüâlinden sonra mflR mevcudiyetlerini kurtarmak için ayaManan Macarlann naçar kalan bs*. buğlaran biz memmmryetle a£qeumuza almtfdc, ve onlarin tes&nSnJ istiyen o zamaran zorlu devletlerine lcarsı îcap ederse en çetm bfr harbe stıhna&ı aröze «larak j*tle cevap Termlst&. Biz bu ?ste dahi, i d mıTletin o n n u belki kendOennhı de farlnnda olmadJclan. akrabajık a ^ a l a r n gunitltı. MacarisWmöı Macaristan plaralc mBstaldi bir mevçndiyete malikiyetî her n n u n biz Türkler içm bir prensip.meselesi hüküm ve ehemmiyetini haa ohnottur. ' ötedenberi vekdiğerîermi en xiyade böyle mutekabfl takdİr hjslerile tei&kki eden iki millet, hayatta ilerledacçe bi ribk'Ierini daha iyi tammaia ve © nU . YUNUS NAM Mabadi 3 iincü sahifede Bayram hazırlıkları C. H. F,nm bayrağı ve büyük bayram İstanbula ait merasim . ..... programı M. Titulesko dün sabah Ankaradan geldi, akşam üstü Atinaya gitti . • . .. . D BaşvekılımızdunFırkaGrupunayenıTurkKumen muahedesi hakkında izahat verdi MacaAstamn M. Gömböş Başvekili Kardeş Macartatamn Hariciye M. De Kanya Nazm Tren 10,20 de gelecek Macar Başvekili Peşteden hareket ederken mühim beyanatta bulundu BSr Macar gazetesi, «haksız yere eli bağlanmış milletin mümessili, haksız bir muahedeyi ilk parçalıyan adamın elini sıkmağa gidiyor» diyor Kardeş Macarisanın Başvekili M. Gömbös Hariciye Nazırı M. Kanya ile birlikte bu sabahki Konvansiyonel trenile 10,20 de sehrîmize gelecektir. Muhterem misafirlerimiz Sirke cide Vali Muhittin, Vali Muavini Ali Rıza, Hariciye Vekâleti hususî kalem müdürü Refik Âmir Beylerle Macar sefiri M. Tahi ve sefarethane erkânı tarafmdan karsılacaklardır. Aziz ve muhterem misafirlerimiz aksamüstü Ankaraya hareket ede ceklerdir. böş ile Hariciye Nazırı M. de Kanya Sofya tarikile Ankaraya gitmek ü zere dün saat 13,45 te hareket et • mişlerdir. M. Gömbös hareketinden evvel gazetecileri kabul ederek de mistir ki: < Akrabamızın nezdine gidiyoruz. Türk ve Bulgar arkadaslanmızIa bizi müstereken alâkadar eden meseleleri görüseceğiz. Bir defa Prens Rakoçinin menfası olmus olan Tekirdağını da ziyaret edeceğiz. Rakoçinin düsturu şu idi: «AUah ile vatan ve hürrfyet için». Bu düstur şimdiki nazik zatnan • Mabadi 4 üncü sahifede C. H. FırkaMimn bayrağı Cumhuriyet Halk Frkasmm taribi, milletin yasayışma ve ierleyisine temel olan fHdrlerin ve prensiplerm adım adun meydana atılması ve mülî siya . setimize maledilmesi tarihidir. Millî mücadele ydlarmda bütün e melleri, düjmanı vatan toprağmdan kovmak ve siyasî istiklâlimize kavus . mak hedefinde toplantmştu O zaman, Cumhuriyet Halk Fırkasmın esası olan «Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hu kuk Cemiyeti» nin de bütün fikirleri ve harekederi, askeri zafer ve siyasî rstfltlâl gayesi etrafmda merkezlesiyordu. Fakat 1922 eylul günlermdeki as . keri zaferlerimizden ve 24 temmuz 1923 te tmzalanan Lozan sulhundan »onra miiletimizin önüne yeni if ve futuhat yollan açıldı. 9 eylul 1923 te «Halk Fırkası» adile yeni bir tesekküle Mabadi 6 ınct sahifede •ıosyo ve Madam Tttuleskonun dOn Baydarpasada Bükres seflrimü JT&m • dullah Suphi ve Vali Muhittin Bey lerle btrUkte ahnmıs bir resimleri Romanya Hariciye Nazırı M. THu lesko, Madam Titulesko, M. Titulesko ile birlikte memleketimize gelen zevat, Romanya sefiri M. Karp, Biikres sefi rimiz HamduOah Suphi ve Hariciye Vekâleti hususî kalem müdürü Refik Beyler dün Ankaradan sehrimize dön . müslerdir. Muhterem ve kıymetli misafirleriml» M. ve Mm. Titulesko Haydarpaea is tasyonunda tstanbul Valisi Muhittin, VaK muavini Ali Rıza Sevlerle Rcman. yamn tstanbul jeneral konsolosu M. AncMtasyu, komolo* M. Gika ve kon Mabadi 2 inci sahifede Universitenin kadrosu Dün Ankarada yapılan içtiıra Ankara İS ( Telefonla ; Universite ıslahat müsaviri M. Mals ve Maarif Vekâ • lf|S talkn ve ter. biye reisi Ibsan Beyin bugün Sıh . hiye Vekâletmde Sıhhiye Vekili ve Maarif Vekâleti Vekili Refik Be • ym riyasetinde bir içtima yap ımslardır Bu iç • timada Universtte kadrosu tetkîk mistir. Tetldkat yann b:>ecek ve M. Malş. la thsan Bey kadrovu tstanbula götSrecelderdir. "Gaziyi en büyük rehber ve mürşit tanıyoruz,, Hint parlâmentosunun sehrimize geleh eski reisi «Türkiye Şarkta meo *.îyet ışıgı oldu» diyor Hmt meb'uslarından, Hint parli mentosunun sabık reisi Str Mehmet bin Yakup iki gün evvel sehrimize gelerek Konıtinantal oteline inmistir. Sir Mehmet bin Yakup memle • ketimize mekteplerimiz ve sanayiimiz hakkınd*a tetkikat yapmak için gelmiştir. Hint meb'usu dün ken * disile görüsen bir muharririntize sunları söylemiştir: < Burada bir çok mektepleri nizi, bu meyanda Universiteyi, Galatasaray lisesini ve Kız Muallim mektebini gezdim. Gördüğüm inti zam ve mükemmeliyeti takdirle kaydetmek lâzımdır. Türkiyede maarif, bütün Avrupa memleketlerindeki kadar inkisaf etmiştir. tstan bulda mevcut bazı fabrikaları gör dükten sonra Türkiyenin san'at sahasında da çok ilerlemiş olö*uğunu gördüm. Hindistanın, bütün Hintlilerin Türkiyeye karşı besledikleri mu habbet o kadar derindir ki bunu tarif edebilmek için kelime bula • mıyorum. Türkiye bütün müslüman M. 6omböşön beyanatı Budapeste 18 (A.A.) M. Göm Kadriye Hanım Hikmet Bey davası Sir Mehmet bin Yakup memleketleri için yeni bir medeni yet ışığı olmustur. Mabadi 3 üncü sahifeie Intelicens Servisin parmağı var mıydı? • ^«^> Mustafa Fevzi Bey Merhumun cenazesi bu sabah Paristen getiriliyo> Parisıte veiz eden Manisa meb'usu Musta fa Fevzi Beyin cenazesi bu sa bah Ankor va purile Marsil yadan şehrimi za gestirilece' tir. Resmî mera sim Ankarada yapılacağı için buradaki mera sim yalnız mer Mustafa Fetzı Bey humun akraba merhum ve arkadaslarımn içtirakile hususî mahiyeftte olacaktır. Merhumun cenazesi saat tam on ikide Ankor vapurundan alınacak ve hususî bir istimbotla Haydarpasa istasyonuna naklolunacak ve bu akşamki trenle Ankaraya götürülecektir. ' ^N nHiıınınııınııııııııııııııııııtııııııiııııııiHiHiımııııııııı ıııııııııııınııııınıiııııırııııııııııiHiıınıııiMiııııiHiıııııııınııııııııımııımıııııııııımırmıUHl Rus filosu geldi Sabık müstantik Hikmet Bey mahkemede, Volker isminde bir Ingiliz casusunun o zaman bir şebeke teşkil ettiâjni iddia etti Sabık müstantik Hikmet Bey aleyhine Kadriye Hanmu vazife esnasmda tahkir ettiği iddiasile açılan davaya dün Ağırceza mahkemesinde bakıhnıstır. Şahit olarak çağırılan Emniyet mü dürlüğü eski kısmı siyasî basmemuru Ziya, polis müfettisi tsmail Hakkı ve kotniser Tahsin Beylerin gebnedScIeri anlasdmıs, Kadriye Hanımm biraderi Nasır Beyin müddeiumumSiğe verdiği istida okunmustur. tstidada hâdise hakkmda malumatı olan kliseci Alâettin ve mtıahrrir ve muallhn tbrahim Necmi Beylerin de hukuku umumiye sahidi sıfatile davet olunmalan istenilmekte idi. Hikmet B. heyecan ve asabiyetle venîden şahit ücamesme itiraz ederek hulâsaten sun. lan söyledi: Bana isoat olunan suça ait dava 1929 senesmde açilmıs, aradan bes sene geçtiği halde bir türlü neticelenmemistir. Nasır Beym Utidası, aleyhimde tezvirada mesgul gizli bir sebekeoin eseri tesvikidir. Nasıl oluyor da tzmirde yapılan tetkikata ak dosvada isim . leri gecen Alâettin ve Ibrahim Necmi Beylerin hüviyetleri Nasır Beyin elme şreçiyor?. Artık bu dava böyle bir takım tezvirat vüzünden uzatılmanralıdır. Suikast meselesmden zan ve tevkif altı F ilo limanımızda 3 gün kalacak, dün filo kumandarfî ile Vali Bey arasında ziyaretler yapıldı Yeni edebî romanımız Engerek Düğümü Muharriri: Aı,ırceza mahkemennde dün şâyanı dikkat ifşaatta bvdunan Hikmet Bey na aldığun Nasır Bey tarafmdan yapı • lan ihbann hicbir kıymeti yoktur. Dosyalardan gizlice malumat alarak ber#nle uğrasmak istiyorlar. Ben hâlâ Mabadi 3 üncü sahifede FRANÇOtS MAURİCE Meşhur Fransız romancısmm hemen her lisana tercüme edilmiş büyük saheserini yakında Peyami Safanın tercümesüe Cumhuıriyette okııyacaksınız. J [Yukarıda solda kumandan gemisi Krasni Kavkas kruvazönı, sağda Vah Bey kruvazörde, asağıda solda muhriplerdenbiri, asağıda denizaltı gemilerinden bin] iki torprto Limanımızı ziyaret ed'eceğini yaz dasında bir kruvazör, muhribi ve üç tahtelbahirden nrii d.ğımız Rus filosu dün sabah saat rekkeptir. Kruvazörün ismi Kras • sekiz buçukta Karadenizden gel • Mabadi 4 Sncfi sahifede mistir. Filo, Rall Yoldaşın kuman Dün limammıza gelen misafir Rut donanması