11 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

DONVADA * Cnmhnriyet SERBEST SÜTUNt Vlakine ve motörün iflâsı Bir cevap Okuma bilen maymun Selâmi tzzet Beye: Sohbetleriniz ara«ında (Birlik) te kanşmış. Ve son yazınızda «Küçük dağlan biz yarattık> neticesine varmıssı nız Bu hassasiyeti sızden başka kimse göstermedi Her halde size (Birlik) lâzımgelen cevabı verecektir. Yalmz yazılannızı ve Birlığı çok yakmdan takip eden Birlikçi bir enç sıfatile sabredemedim. Şu yazılan yazmak mec buriyetinde kaldım, Birliği sadece sizin tabiri mahsusu • nuzla (Polemik) pesinde koşmakla it tihamlandırmak hem insafsızlık hem de vukufsuzluk olur. Münakkit Bey! Birlik yurt, hars işlerinde en hassas bir kulaktır. Birlik in kılâbın ülkü davasında en prüzsüz en salâhiyetli ve en sağlam bir ağızdır. Çünkü o bugünkü yüksek tahsil tale . besinin fikirlerini yaymak için çıkıyor. O yüksek tahsil talebesi ki her hö ceresi inkılâp hamuru içinde yuğrulmuş kafalan, damarlan gönülleri onun sihirli varlığile yüklenmiştir. O ne hatu* için, ne de öyle olsun için iş yapmıyor. Yazılarunızın hiçbiri sizin anladığımz gibi gazetecilik san'at diye münakaşa yapmak değildir. En ağır ve en temiz münakaşayı biz biliriz. Ve münakaşalanmızı sizinkilere benzetmeyiz. Meraklanmayın. Muhterem münakkit bey buyuruyor. sunuz ki: «Hedefi şaşırarak sağa sola kursun atmalanm hos görmüyoruz» sunu size hatırlatınz ki: Biz hedefimizi çok iyi biliyoruz vel en kestirme ve en doğru yoldan, ay dınlıkh yoldan hedefimize koşuyoruz. Sağa sola kursun sıkmak tabirmi hiçbirseye benzetemediğimizden size aynen iade ediyoruz. Tesbihlerinizin biraz tutar yeri olsun. «Sağa sola» dan kastiniz mevzula . nn genisliği içinse bu, derdin çok ol • duğunu anlatır. Yoksa sağa sola sap • mamızı değil. Dert çok ve siz bu dertlerden anla mazsmız. Anlasamz yazarsmız. Size göre bir Birlikçi arkadaşımm yazdığı gibi Arsen Lupenm tercümesi bir ihtiyaç • ür, fakat bize göre a*la. Ecnebi mekteplerine karşı açılan mü. cadeleyi doğru buluyorsunuz ama bu mukabele şekli okumuş efendilere yakışmaz diyoraunuz. Bu gayeleri karankk batakhane ta • Iebe«hun doğruluğa, büyüklüğe ve imana karşı gösterdikleri küstahlığı gölunce haykuıyoruz. Niçin? Çünkü, bu soysuzluğu Türk çocuğu gösteriyor Selâmi lzzet Bey onlan karanlık kafalı meçhul şahıslar körüklüyor. Bu soysuzluğu daha iki gün evvel sınır dışına ablan bir akrebin telmizleri al • kıslıyor. O yazı onlan kasdediyor. Türk co . cuklannı bu batakhanelerden kurtar • mak boynumuza borçtur. • ** Çanakkale abidesini kutsî bir sükunla başarmak meselesine gelince: Bunu ben biliyorum ki iş olsun diye tenkit etmişsiniz. Zira siz de pekâlâ bilirsiniz ki sesimizin tonu nekadar yüksek olursa abidemiz o kadar büyük olacak. Nihayet biz 17 milyona ve bütün bir gençliğe sesimizi duyurmak mecburi . yetindeyiz. Nihayet ve nihayet münakkit bey ürkmeyin... Bu ses genç sesidir. Gürdür ve yüksek perdelidir. Çünkü bu geniş göğüslülerin sesidir. Ak almlı delikanhlann sesidir. Bu sesin tonunda sami miyetin en koyu perdesi çınlıyor. Bizim asıl istediğimiz bahislere dahkalem oynaamazsmız nedense. Hedi liz gene sohbetlerinize devam edin. Yalnız sizden bir rica; yazarken ve o . turken biraz düşününüz. Sütun doldurmak için tenkit yapmaymız. Yazıkhr, bu efkân umumiyeye. Dert büyük, çok konuşmak isteriz ama bizden de bugünlük bu kadar. Son sözüm; bizi kendinize benzet meyiniz Hani Arsen Lupeni tercüme edince; hani Türk okuyuculannm hayalini en gin ufuklara açmca; ve hani hani o meşhur sinema terddtlerinizi yapınca An . kara caddesinden asağı kollannızı sal Iıya sallıya inersiniz. «Küçük dağlan ben yarattun gibi • lerden». tşte biz öyle değiliz. Biz damgasız çahşıyoruz. Bizim adunız «gençlik» tir. Gönlümüz, kafamız, içimiz, dışımız ayni. Bir hedefe doğru koşuyoruz. Me raklanmayın. Hedef büyük ve koşan lann gözleri miyop değildir. Tekrar ediyoruz. Biz tenkide hürmet. kânz. Tenkide tapanz. Fakat elverirki yapılan tenkit kuyruğu kısılmış bir kedinin cıyaklamasını hatırlatmasm. Ttp fakültesinde: Ahmet Kemal Motörsüz tayyareler meselesine her memleket ehemmiyet vermeğe başladı, bu çeşit Hayvanat bahçesi müclütayyarelerle taklak atan pilotlar yetisti rüne herakşam rapor veriyor Atletler bugün geliyor Bu seneki Balkan oyunlarında üçüncülüğü kaza atletler parlak msr^simle istikbal edilecekleı Geçenlerde bir Almanm motörsttz tayyare ile şebrimlzde tecrübeler yapacağmı gazeteler yazmıştı. Tayin olunan gün hazırlıklar brtmemiş olduğu için bu tecrObe başka bir güne talik edildi. !s • tanbul halkının da meraklı bir hâdiseyi seyretmesi gecikti. Bu teşebbüs mfina sebetle motörsiiz tayyarelarden föyle bir bahsedivermeği, karilerimizin bu roevzua nazan dikkatlerini celbetmeği m&nasip gördük. Motörsiiz tayyare ile açmak meselesi bugün bütün cihan ef. k&n ummniyetini üzerînde toplamış bir içtir. Senelerdenberi bu hususta birçok gayret ve para sarfedilmiştir. Vakıâ sarfedilen gayret ve para kadar müs • pet neticeler dde edilememişse de akıbetin muvaffakiyete müncer olacağı süphesizdir.. Yalnız şu misali zikretmek her memlekelin motörsiiz tayyare işle • rine nekadar ehemmiyet verdiğini pek güzel gösterir. Fransa hükumeti geçen ay bir (millî motörsüz tayyare uçuşlan haftası) yapb. Bu «uretle bütün mem . leketteki faaliyetin derecesmi ölçmüş, gözden geçirmiş oldu. Ayni hükumet radyolarda motörsüz tayyareler hak • kında kuvretli propagandalar yaptın • yor, her tarafta mitingler aktettiriyor. Yalnız Faris civannda 400 pilot mo törsüz tayyare ile uçmayı tecrübe etmekte belki 1200 zengin de bu hususa sermayesini koymağa hazır bulunmakta • dv. Zaten mütehassıslarm beyan ettik leri fikirlere göre motörlü tayyare ile uçmayı itiyat etmif olanlann da motörsüz tayyare ile havalanmağa alışmala • n kat'î bir mecburiyet halmdedir. Hat. ta iptidada motörsiiz tayyare ile bu ise alumak talebe için daha kolay olmak tadır. Bir kısun tayyareciler, »ivil tayyarecüere mütehassıs vesikasmm gazi ke • serek yere inme tecrübesi yaphnlma dan verilmesinden sikâyet etmektedir. ler. Eğer bu gazi keserek inme tecrübesi yaptınlacak olursa o talebe tıpkı mo • törsüz tayyare kullanmış vaziyetine girmektedir. Bu hal ayni zamanda pilotun kuvveî maneviyesini de takviye etmek* tedir. Halbuki boyle gazi keserek yere m • memiş bir pilota motörsüz tayyare idaresini tevdi etmekten daha tehlikeli bir sey yoktur. Vakıâ fimdiki tayyareciler böyle yere inmeğe hiç ehemmiyet vermiyorlar ve köriikörüne mötörlere iti • mat göstermekten hali kalmıyorlar. Bu, hiç şüphesiz iyi birsey değildir. Nekadar olsa makme, makinedir. Bir dakika gelir ki bozulabilir. Onun için motörsüz tayyareyi kullanmayı öğrenmek bütün pilotlara elzem bir husus . tur. Birkere tasâvvur edin. Makineden hiçbir muavenet beklemeksizin hava tabakalanmn içinde durabilmek insana ne büyük bir Himat ve cesaret bahse • der. Keza yukanda da söylediğimiz veçhile müptediler için motörsüz tayyare, tayyare idaresmi öğrenmek için en kolay ve en mükemmel bir vasıtadır. tnmeyi, çıkmayı, direksiyonn idareyi ta. lebe «erbestçe tecrübe edebüir. NRekim Fransa hükumeti bu inceliiH takdir et • Bir motortuz tayyare yüksek dağlarin teperinden geçiyor tiği için (millî motörsüz tayyare uçuş • Ian haftası) ndalri tecrübelere motörlü tayyare pilotlanmn da iştirakini temm etmiştir. Bu suertle birçok fen adamla. nnın ehemmiyetini değil, mevcudiyetini bile inkâr etmek istedikleri (motörsüz tayyareler) adeta birer dersane şekli • ni almıstır. Bu uçuşlar esnasmda motörsüz tay. yarelerle 300 metro yükseklikten as • gari 2 ve azamî beş dakikada inilerek bu aletlerin nekadar kolaylığı mucip olduklanna herkes bizzat kanaat getirmiştir. Bundan maada Fransız Uyyarecile rinden Bonfils ve Muller motörsüz tayyarelerle taklak atmaya da rauvaffak olmuşlardır. Bazılan Bonfilsin eski bir motörlü tayyare pilotu ohnası dolayı . sile buna muvaffak olduğunu fleri sür dülerse de Muller için birsey söyliye mediler. Çünkü Muller şimdiye kadar hiçbir tayyare kullanmamıştı. Eski bir bahriyeli olan hu zat bu muvaffak:yeti ancak altı ayhk btr ıdman neticesi elde ttmiştL Gene Fransada Paris civannda mo • törsüz tayyare kullananlar tarafından kurulan bir kulüp bir sene zarfında tam 41 talebe yetiştirmiştir. Bunlardan çoğu gayet sühuletle uçmaktadırlar. Çoğu da henüz yirmi yaşuu geçmemiş delikan . hlardır. Motörsüz tayyare ile uçmak işi bizim gibi makme tekniği ile şimdiye kadar fazla uğraşmamış ve kendi havzası dahOinde benzm membalan bulunmıyan bir memleket için diğer yerlerden daha fazla ehemmiyetle nazan dikkate alı • nacak bir meseledir. Tabiî alâkadar makamlann bu hususta derin tetkikat • ta bulunmakta olduklanna şüphe ypktur. *** Her Krug isminde bir Alman tayyare mühendisinin Kâğıthanede motörsöt tayyare tecrübeleri yapacağı yazılmıştı. Her Krug motörsüz tayyare hakkın . da şu izahatı vermektedir: « Motörsüz tayyarenin uçabilmesi için saatte 40, 50 kilometrelik bir sü rate malik olması lâzımdır. Tayyareye bu sürati verebilmek için iki usul var • dır. Birincisi otomobil ve diğeri lâs tik kablolardır. Bunlarm en elverisli olanı lâstik kablolandır. Bunlar da şu soretle kullanılır: Tayyarenin önünde bir çengel var • dır. Bu çengele bir halka ile ortasuıdan V şeklinde ve her bir dıl'ı 40 . 50 metro uzunluğunda bir kablo raptedOir. 1015 kişi bu kabloyu iki ucundan çekerler. Gene başka 10 15 kişi hareket etmemesi için tayyareyi tutarlar. 4 0 5 0 kilometro uzunluğunda olan kablo 100 . 120 metro kadar uzadığı zaman arkada tayyareyi tutanlar pilo • tun verdiği işaret üzerine tayyareyi bırakıriar. Bu esnada diğerleri de kabloyu çekmekte önünden koşmakta devam ederler. Bu suretle süratle harekete geIen tayyare uçraağa başlar. Burada bu lâstik kablo obnadığm • dan Almanyaya sipariş ettik. lstanbu . lun motörsüz tayyareler için en müsait şerahe malik olduğuna kanüm. Motörsüz tayyarecilik halk için eğlenceli ve ncus bir spor orar.» Insanın gHgide Darvîn nazariyesine itimadı artıyor, ecdadının maymun olduğuna kanaati fazlalaşıyor. Çünkü maymunlar, hayvanlann içinde insan lann hareketlerini en iyi taklit eden, onlann meziyetlerine en kolay sahip olanlardır. Şu resmini gördüğünüz maymun Sidney hayvanat bahçesindedir. Uzun zaman oradaki gardiyanlardan okuma yazma ve hesap dersi almıstır. Şimdi akşam sabah kendi kısmmdaki hemcinslerinin yoklamasını yapmakta, kimlerin uslu durduğu, kimlerin yara . mazlık ettiği, içlerinde hasta bulunup bulunmadığı hakkında hayvanat bahçesi müdiriyetine rapor vermektedir. Jozefin Beker külâh giyiyor Httıraton yanştnm galibi Rumen Gai Birinci sahifeden mabat ( Muhabnmiz mektubunda son günkü mösabakalarda alman neticekri de bildiriyor. Bunlan ajansm tebliği üzeri • ne dün yazmıştık. Mektuptan yalnız ajansta mevcut ohmyan fazla malumatı ahyoruz. 110 metre manialı yanş: 1 inci Mantikas 15,2, ikinei Ziya 17,2 üçüncü Banjak 18,2 Sınkla atlama Haydar 3,40 ath yarak besinci olmuştur. Cirk atma Karakaş 53,29,5 ile dördüncülüğü kazanmtştır. Uç adım Selün 13,1 3e dördün • cü, Tevfik 12,66 ile altıncı obnuştur.) Müsabakalarm başlangıcmda M. Boeresku Balkan oyunlan muessislerine ĞöHe atma birmctsîTafk Romanya Kralımn tebrâderini iblâğ etmiştir. M. Boeresku atletizme ve Bal • kan oyunlarma yardım ettiğinden do. layı Yunan matbuatma da tesekkür etmistk. M. Boereskuyu müteaiap Türk kanlesi reisi Bürhanettin Bey Balkan Olimpiyatlannm Balkan atletizmine yaptığı büyük yardmtdan shayişle bahse . derek «Balkan atletizmi Yunanistana mirmettardır» demis ve Türk atletle . rfnin bir hahrasmı Balkan oyunlan reisine vermistir. M. Boeresku buna cevaben «Türkiyenm bu oyunlara iştirakinden dolayı Yunanistan iftihar duy . maktadır. Gelecek seneki şampiyon . luklan Türk atletlerm ellerine tevdi etmekle bahtiyar olacakîır» demistir. Mıntaka kongresi cuma günü toplanıyor tstanbul Muıtakası futbol heyeti reisi Zeki Rıza Beyin futbol heyeti reisliğin. den çekihnesi için kulüp murahhaslan tarafmdan verilen takrir üzerine mıntaka merkezmde bazı istifalar olmuş ve kongrenin fevkalâde olarak toplan maîma KaİTir'verîTrhlşt?. Kongre, önü müzdekî cuma günü saat 10 da Hal . kevi salonimda toplanacaktır, Fevkalâde kongrenin pek hararetli olacağı ve siddetli münakasalar cere . yan edeceği şimdiden anlasılmak'adır. tstanbuldaki spor işlerine tam bir intizam verebilmek ve spor disiplmmi tesis edebîlmek için mmtaka idman he . yetlerinde, bünassa futbol beyetinde esaslı değisiklikler yapılmastna muhak. kak nazarile bakılmaktadtr. Futbol he. yeti riyasetine mtihap edilecek zatm tam amatör bir sporcu ve idared olması hususunda bütün kıdüpler ittifak et mklerdir. Kongre neticesinde nrntaka merkez heyeti ve idman heyetlerı mtihap edil dScten sonra lik maçlarmm fikstürü tanzhn edilecek ve Cumhuriyet bayrammı müteakıp lik maçianna baslanacaktır. İdmanocağı ile yaphğı Scinci maçta da 41 galip gelmiştir. Müsabaka çok gü . zel olmuş ve büyük bir kaktbabk tara fmdan takip edîlmiştir. Cumhuriyet bayramına iştirak edecek Bandırmafı sporcular Bandırma (Hu»usî) Cumhu riyetin onuncu yıldönümü münase betile Ankarada yapılacak büyük geçit resmine Bandırma mıntaka • sını teşkil eden Bandırma, Gönen Biga, Erdek kulüplerinden futbolcu, atlet, güreşçi, yüzücü, kurekçi olmak üzere 72 sporcu iştirak ede cektir. Bandırma Idman Yurduna mensup, Türkiye Başpehlivam Kara Ali de bu kafile ile gidecektir. Arapçada bir lâkîrdı vardır: Herşej aslına riicu eder, derler. Işte son modalar da meşhur zenci dansözü asbna rücu ettirdi. Bu resim Jozefin Bekerin Londrada büyük bir kabarede numa ralar yapmak üzere oraya tayyare ile vasıl olduğu zaman alınmıştır. Başın daki külâh ecdadının giyindiğinden hiç te farkh değildir. Tabiî Avrupa kadınla • n da onu taklitten geri kalmıyacaklar • dır. Denizaltı gemilerinde telsiz telefon istanbulspor oene galip Trabzon 10 fstanbulspor takırm T. D. Y. ve K. S. kulübü 6 T. evvei cuma günü Büyükadaya gitmiş ve bu adanm cenup kısmında dağcıhk tecrübeleri yapmıştır. 13 T. evvel cuma günü Taşdelen membaına kadar otobüsle giderek ve oradan Polonez köyüne bir yü rüyüş yapacaktır. Türk Dağcıhk ve Ktş Sporlan kulübanan yürüyüfü Cumhuriyet sigarası tnhisar idaresinin Cibalideki Tütün fabrikasmda Cumhuriyetin o nuncu yıldönümü hatırası olmak ü zere sabşa çıkarılacak olan sigaralann hazırlanmasına başlanmısiır. Bu sigaralar piyasada bulunan nevilerden olacak, üzerine Cumhuriyet hatırası olduğu yaldızla yazılacaktrr. Yeni sigaralar 29 teşrini evyeld'en itibaren yeni ve zarif ambalâjlar içinde satılmağa başlanacaktır. Akayın yeni vapurları (Akay) idaresince Yalova ve Adalar hattına tahsrs edilmek üzere yeni ve süratii iki vapurun saJhn aLnması kararlaştınlmıştır. Bu vapurlann evsafı için kap e > den projeler hazırlanmısıhr. Pek yakında tktısat Vekâletinee tayin edilecek zevattan mürekkep bir komkyon faaliyete geçerek va • purlann satın almma şartlanm tet> bifte baslıyacaktır. Ayancık panayırı açıldı Bir motöraüz tayyare üe uçuşa hazırlanılırken... Denizaltı gemilerinin kazaya uğra malan asnmızın önüne geçilemiyen en fed hâdiselerinden biridir. Çünkü va • pur, tren, otomobil hatta tayyare kazalan gözle görülmekte, yahut gayet çabuk haber alınmaktadır. Halbuki de • nizîn altmdaki tahtelbahirlerin nerede bulunduklan ve ne tarafta kazaya uğ • radıklan nasıl bilinecek; bunun için ö • tedenberi denizaltı gemilerine telsiz telefon koymak ve işletmek tecrübeleri yapıbnakta bu tecrübeler bazan muvaf. fakiyetle bazan ademi mırvaffakiyetle neticelenmekte idi. Fakat son icat olunan su telsiz telefon makinesi tahtel bahirler deniz altında bulunup ta bir kazaya uğradıklan zaman hiç hatasız muhtelif istasyonlara imdat işareti ve rebümekte ve kaza hakkında tafsilât yollamaktadır. Yapı'an müteaddit tecrübelerin hepsi de muvafık neticeler vermistir. TEŞEKKÜR Aziz validemizin vefatı $ebe bile taziyet luftunda bulunan zevatı kirama samimî minnettar lıklarımızı arzeyleriz. Ahmet Muhtar, Hüseyin, Naile, Tevf ik Salim (8458) Ayancık panayvnmn açtldığt taha Ayansık (Hususî) Her sene ey. lul ayında yapılmakta olan panayır bu sene hayvan hastaltklan nriinasebetile hükumetçe menedilmişti. Baytar müdürlüğünce yapılan tetkikat neti cesinde hastalığm geçtiği anlaşıldığın dan panaya teşrinievvelin birinci günü küsat edilmiştir. Civar vilâyetlerden ve köylerden birçok esnaf hayvanlan ve mallan üe birlikte panayıra istkak etmişlerdir. İdman yurdu temsil şubesi panayır müna. sebetile köyliye ve halka temsiller verecektir. Boyabattan ve diger kaza lardan gelen pehlrvanlar da güreşler yapacaklardır. Zingal kereste sirketi panayır münasebetile ameleye oç gün izin vermistir.