29 Eylül 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhartyet Balkan birliğine doğru Romanya ve Yugoslavya Türk Yunan misakına iştirake hazırdırlar Birînci rahifedet rrabo* yan etmekte olması ve bunlann vere bileceği neticeler hakkinda şimdiden birsey söylemenin doğru olmaması ile izah edilebilir. Filvaki bu akşam Transilâvyadan dönecek olan Kral Aleksandr, Mecidiye, Balçık, Varna ve Köstenceyi ziyaretten sonra, deniz yolile tstanbula gidecek ve orada Türkiye Reisicumhuru Gazi Mustafa Kemal Hazretlerile tertio edilmis bir mülâkatta bulunacaktır. Bu mülâkat, pazartesi veya sah günü vuku bulacakhr. Ypgoslavya hiikümdannın Türkiye Reisicumhuru ile vanacain bu mülâkat, Sinayada her iki hükümdann istirak ettigi küçük itilâflann o hatırlarda kal ttiaga lâyık celselerinde esaslı surette Cnüzakere edildrkten sonra takarrür etmistir. Binaenaleyh, beynelmilel matbuat tarafından o kadar hararetle mevzuu bahsedflen iki hükihndarm küçük itilâf meclistne iştiraki keyfiyeti, gelecek hafta İytanbulda cereyan edecek olan bu mülâkahn tasıdıği vüksek ehemmiyetle daha iyi anlaşılabilir. Filvaki, bu mülâkatm «hemmiyeti son. derecede büyüktür. Unotmamalıyız ki, bu mülâkattan iki hafta evvel Yugoslavya toprağın da Kral Aleksandr ile Bulgar Kralı Boris arasmda bir mülâkat vuku bulmoştur. Şunu batırlamalıvtz ki, Kral Aleksandr flr. Tüıkiye Reîsicumhuru nun mülâkah, bevnelmilel efkân nmumivede büvük heyecan uyandırmış olan Türk Yunan misakmîT imzasından sonra vuku hulmaktadır. Nihayet, Türkiye Başvekili Ismet Ps. ile Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Sofyayı resmen ziyaretleri hâdisesi ve Türkiye Cumhuriyeti hükumeti reisinn orada, Türkiyenin, Avrupanm bu kıs rmndaki devletlerle de Yunanistanla imxa edilen misaklara mümasii vesikalan imzaya hazır olduğunu söylediğini habrlamalıyiz. Bütün bu hâdiselerden çıkan mana nedir? Kürük itilâf daimî meclisi mehafilinden almağa muvaffak olduğumuz ma lumata göre, küçük itilâf ismi altında bu beynelmilel siyasî birlik, Türkiyenin Balkaniarda sulhu kuvvetlendirme yolundaki diplomatik faaliyetini büyük alSka ve hakikî muhabbetle karşıla »lâka ve muhabbet, Türk Yunan misakını imza eden devletlerin birbirlerıne karşı hudutlannm emniyetini mütekabilen kefalet altına almalarmdan ileri gelmiştir. Binaenaleyh, Yugoslavya ve Ro • manyanın da diğer Balkan devletlerile böyle bir misak akti tamamen rrven faatme muvahktır. Böyle bir Balkan lokarnosu ile ce mıbu şarkî Avrupasının vaziyeti genis mikyasta hafifliyecek ve haç olmazsa Avrupanm bu kısnundaki küçük ttilâ fın mevkiinj daha ziyade kuvvetlen direcek olan bir (gergjnligin eksilmesi Detente) husule gelecektir. Fakat, bu Baîkan lokarnosu fikri ortaya atılalıdanberi kendisini mey • dana çıkaran bir mesele de Bulgaris tanm alacafı vaziyet meselesidir. Bulear matbuatı, ilk anmdan itioaren TürkYunan misakını Bulgaristanm aleyhine çevrilmiş addetmistir. Onlann bu tavır ve hareketi, bizı Bulçar mehafilinin artık kendileri içm tahrikâtta bahane ittihaz edilebilecek sebep kalmryacağı endiselerinden ileri gelmekedir. Fakat diğer taraftan Bulgar devlet adamlan kendi memleketlerinin, bu misaka girmemeleri takdirinde Balkanlarda yaD yalnız bırakıkmş vaziyette kalacagmı da elbet anlamıslardır. Bahusus ki. bîr Balkan lokarnosu içm, Pariste olduçu kadar Romada da müsait temayüller vardır. Bu şartlar dahilinde Kral Aleksandrm Türkiye Reisicumhuru ile yapacağı mülâkat, cok azim bir ehemmiyet kazanmaktadır. Bu mülâkatm gayesi, kücük itilâfm da Türkiye ve Yunanistanla TiVkiye ve Yunanistan arpsmda imza edilen ke falet ve dostluk itilâfı mana ve mahi yeHnde bazı HflSflar aktmi hazırlamaktır. Bu müzakerat, M. Titüleskomm on tesrinievvelde Ankaraya yapacağı sevahatte nerîcelendirüecek ve Haricive Naztnmız, bu seyabatte küçük itilâfm v?kUi olarak müzakeratta bulunacak hr. Birçok istihbarat, bu Baîkan lokarnosuna Karadenize mücavir devletle rin, yani Sovvet Rusyanın gireceğini gös*ermektcdir. Her halde cenubu sarkî Avnıpasm da ve sarkî Avrupada elyevm cere yan etmekte olan diplomatik faaliyet ler, beîT"Im»lel sulhun takviyesi bakı tnından '»vkslâde ehemmiyeti haiz bilhassa ' dir. r EVu! 1933 Feci bir kaza Bir kadın otomobil altında can verdi Dün saat on dörtte şoför Tevfik Efendinin idares'ndeki 2529 numaralı otomobil, Beyazıttan Çarşıka pıya giderken, d'kkatsizlîk yüzün den Madam Marika isminde Kumkapılı bir kadını çiğnemiştir. Otomobilin altucdan parçalan . miş bir halde çıkarılan zavallı ka dm Gülhane hastanesine götürül müş ise de ancak bir saat kadar ya.o&dıktan sonra ölmüştür. Kazaya sebep olan şoför yaka lanmış ve meseleye Müddeîumumilik vaziyet ftmistir. Türkiye Yugoslavya ticarî münasebatı îki memleket arasındaki ithalât ve ihracat azalıyor, halbuki bu tenezzülün önüne geçilebilir tktısadî buhran bütün şiddetile devam etmektedir. Milletler arasındaki alışverişler günden giine da ralmakta, her memleket, dış tica • retinde muvazeneli, karşıhklı alış. verişi esas tutarak ticarî anlas malar yapmağa çalışmaktadır. tktısadiyatta bu siyaset bizim ötedenberi müdafaa etmekte oldhı ğumuz ve Londra iktısat konferansında en kuvvetli bir tarzda ileriye sürdüğiimüz tezdir. Malımızı alan memleketten mal alacağız. Türk mahsulâtına kapılannı kapatmıs memleketlerden mübayaata de vam etmemize bugiinkü şartlar içinde imkân yoktur. Balkanlarda da Türkiyenin ta • kip ettiği prensip budur. Romanya ile son defa yaptnğımız ticaret mukavelesi bu esasa müstenrtth*. Yakııvd'a Bulgarlarla da bu prensip dahilinde anlaşılacaktır. Yugoslavya Kralı birinci Alek sandr Hz. nin memlekertimizi tes rifleri münasebetile Türkiye • Yu • goslavya ticarî münasebeilerini tetkik etmeği faydalı görüyoruz. Yugoslavya, Balkan yanmada • sının en zengin memleketlerinden biridir. Yugoslav gazetelerinin Tür kiye muhabiri olan M. Jorj Bubi • lHza dünkü nüshamızda do»t memleketin iktısadî vaziyeti hakkında kısaca söyle beyani mütalea et mistir: < iktısadî sahada Yugoslavya pek zengindir. Bugün Beigratta, Zağrepte ve her hangi diğer bir yerde buhrandan eser yoktur. Yugoslavyanm nüfusu 15 milyon ol duğu halde issizlerin miktan 25 bin krsidir. Belgrat çok imar edilmis tir. Şehrin bir basmdan diğer başına gidiniz. Asfaltsız bir tek sokak gv. rnezsiniz.» Hakikatin tam bîr ifadesi olan bu sözlere ilâve edilecek birsey yoktur. Türkiye eskiden Yugoslavya dan 1 milyon liraya yakın ithalâtta bulumır ve bunun yarısı katfar kıymette de ihracat yapardı. Fakat, son senelerde gerek ithalâtımız, gerekse ihracatımız çok düşmüştür. Bunun sebepleri muhteliftir. Evvelâ, ithalâtımızın azalması • nın baslıca sebebi: Yerli çimento sanayiimizin ihtiyacatı dahiliyemize beleganmabelâğ kâfi gelip art mış bulunmasıdır. Mukaddema, bilhassa 1929 ve daha evvelki sene • lerde, Yugoslavyadan epey çimento alırdık. Bu mübayaatın kesilmesi ithalâtımızi azaltmış bulunmak • tadır. Son senelerin mübadelâtma bir goz gezdirilecek olursa vaziyet su temevvüçleri göstetmektedir: (Buakşamkî program J İSTANBUL : 12,30 alahırka gramofon . 1 8 gramofon 19 Nezihe Hanım . 20 tam . buracı Osman pehlivan . 20,30 hanımlar heyeti 21,30 gramofon 22 A nadolu Ajansı, Saat ayaru B r otorrobil kazası : Galatada Yağkapanında Hacı Ahmedin kahvesinde sakin tnebolulu 13 yaşlarmda Salih Köprü üstünde tramvaya atlıyarak giderken bilet çinin geldiğini ^ö^erek tramvaydan atlamış, bu sıradi oradan geç«n 2566 numaralı soför Izzet Efendi. nin idaresîndeki otomobilin altında kalarak ayağından yaralanmıstu*. Şeyh üdebalinin mezarı Eski • sehirde mi, Bilecikte mi? Bilecfk «Hususî» Eskişehrm en hakim tepesinin üzerinde vaktile ol * dukça masrafla yapılmış, muntazam, güzel bir bina vardır. Eskişehirliler burada Şeyh Üdebalinin yathğmı söylerler. O zamanlar Esk:«ehrin «ttbur nu» köyünde oturan Osman Gazinin kavmpederinin, bir mezan da Bilecik tedir. Eski Bilecik kasabasımn bulun duğu mahallin bir tepesi üzerinde olan bu mezar da muntazam bir surette yapılmış bir eve benzer. 1307 tarihinde tamîr ve yeni iîâveler yaoılan bina Yunanlılar tarafından işgalde tahrip edilmiştir. Acaba Üdeb?linin mezarı E«k"»»hîrde midir, yoksa Bilecikte midir? Yapılacak bir tetkikle bu sehirlerden hangisinde bulunduğu anlaşılacaktır. On dan sonra esasen harap olan bu mezarlardan birisini kaldırmak ve, diğerini de zamanmın kıvmetli bir âlim adamı oldugu içm tarihî bir mezar olarak saklamak lâzımdır. Çetin SARAY«% (Eski Glorya) sinemasırda b u g u n iı.ni'cı iı c ı g u z e i m M A0 AME BUTERFLY Fransızca sözlü (ivnıyanlar. takdım edıvor: ( Japon Çiceği ) Şaheseri ve FOKS JÜRNAL havadislerinden maada Sonbahar modası (ŞAPKA). Bugün ve müteakip cumalar saat 11 de tenzüâtlı roatıne GRAND OTEL Bu K ün 7 büyük yıldızın filmi Bandırma «Hususî» Bandırma dan muhtelif ecnebi limanlanna ceviz kütüğü ihracatı devam etmektedir. Felemenk bandırah Ganimedes vapuru • na Hamburg için 15,000 lira kıyme ttnde 97 parça ceviz kütüğü yüklenmiş, aynca 50 ton da ketentohumu tahmil edilmiştir. Bandırmada ve civarda daha pek çok ceviz kütüğü mevcut olduğu gibi tüccar da bir taraftan mubayaatla mesguldür. Birinciteşrinin birinci pazar günü smare saat 9 da Ceviz kötöğii ihracatı devam ediyor VİYANA : 20,05 piyano ve kemanla sonatlar. 21,35 muhtelif musiki parçalan23,30 bar musikisi. Türkiye Yugoslavya ticareti PARİS : (Biner lira üzerinden) 20,35 konser 21,35 komerin de İhracatımız İthalâtımız Aleyhimivamı • 22,20 Toreador: Operet.23,35 ze fark haberler. 1929 353 821 468 1930 163 386 223 TULUZ : 1931 254 357 103 20,50 operakomîk parçalan 21,05 1932 «4 »S 2 senfontk orkestra 21,20 opera par1933 8 ay 13 71 58 çalan . 21,35 Viyana orkestrası 22,35 1932 8 ay 76 70 lehlmize 6 r konser 22,35 operakomSc parçalan • Yukarıki cetvelin tetkikinden 23,05 tıbbî musahabe • 23,10 salon sonra anlaşıhr ki, Yugoslavya ile orkestrası • 23,35 konser ve Arjantin alışverislerimiz daima memleketi • orkestrası . 24,05 gülünç sahneler ve mizin aleyhine olmuştur. Maamafih, dans havalan 1,10 balalayka, Rus sar ticaret bilânçomuzun 1929 sene • kılan ve orkestra. sinde verdiği 4 6 8 bin liralık açık BÜKREŞ : yavas yavas azalarak 1932 de a 20,05 ders • 20,25 konferans20,45 deta kapanmıs gibidir. opera: La Boheme. Yalnız itiraf etmelidir ki iki memHAMBURG : leket ticaretinde son senelerde sa21,05 büyük konser . 22,25 senfo * yani teessüf bir inhitat vardır. Dört nik konser 23,25 haberler. \ sene içiıvde ithalâtımız 8 8 , ihraca • tımiz da % 6 4 azalmıstır. Halbu BUDAPEŞTE : ki, iktısadî ahvalin müsaadesizli 22,05 Hotel Royaldan naklen caz • ğine rağmen iki memleket ticaretibant 23,20 konser. • 24,05 çingene nin bu derece sukutuna meydan veorkestrası. rilmiyebilir. VARŞOVA: Zira, Yugoslavyanın bizden ve 21,05 senfonik konser . 23,05 dans bizim onlardan aldıklanmızı tetkik havalan • 23,30 spor baberleri 23,45 edecek olursak görülür k i : dans havalan. Sırbistan bizden adi yün v e keçi kılı, kömür, tütün, tuz, pamuk v e yün alabilîr. Mukabeleten biz d e Sırbistandan Çelik, demir v e bil • hassa külliyetli miktarda hırdavat mübayaa edebiliriz. Birinr.i sahife<ien mabat Hali hazırd'a Sırbistan bizden Kral ve Kraliçe Hazarafam hamîl hiç kömür almıyor. Halbuki sene • Yugoslav torpitosu Karadeniz açık de 200,000 ton kömür ithalâtı varlannda Yavuz dretnotumuz ve iki tordır. Evvelki senelerde birkaç yüz pitomuz tarafından karşılanacak, bir bin liralık tuz ahrdı. Bu mübaya • tayyare filomuz da büyük misafîrleri at t a kesilmiştir. Yugoslavya Tuz gene sulanmız üzerinde selâmlıyacak tnhisar idaresinin açtığı son mU tır O gün şehir Türk ve Yugoslav baynakasalarda tuz idarem'z maalesef raklarile donatılacaktır. kazanamamıstır. Sırbistanla bu huMisafirlerimizin burada bir gün kalsusıta bir itilâf zemini hazırlamak dıktan sonra Adriyatik denizi yolile mümkündür, zannederiz. memleketlerine avdet etmeleri mun Filvaki, Sırbistanın bizden mü temel olduğu gîbi trenle doğnıca Belbayaatını artırması bugünkü şcrait grada gitmeleri ihtimali de vardır. içinde bizim de onlardan mübaya Yugoslav Kral ve Krali çesi pazartesi geliyorlar ahn^ızın ç o ğ a l m a n n a mütevakkıf old'uğu, bunun îse neticede bugün bizden mübayatta bulunan diğer müşfterilerimiz memleJketlerin bize ihracatını sektedar eyliyeceği derkâr ise de, (al malımı, alayım mal'nı) prens'pinin hüküm sürdüğü bir devirde ba«ka türlü harekete imkân yoktur. B"z her sene haricten külliyetli miktarda hırdavat ithal ediyoruz. 1932 senesinde 460.000 liralık hırdavat mübayaa ettik v e bunun 42 bin liralık kısmını Yugoslavyadan aldik. Bu kalem üzerinde fazla işliyebiliriz. Elverir ki Sırbistan bizim kömürlerimizi, t u z l a n m m , tütünlerimizi, yün v e keçi k ı l l a n mızı daha fazla miktarda alsın. Yugoslavya ile yapılacak bir ricaret anlaşmasında bu esaslarm gözönünde tutulması lâzımdır. Is adamlanmızın bu vesileden istifade ederek şimdiden ona göre hazırhklı bulunmağa çalışmalan iktiza eder. I. GALİP HAZ1V1 VASFİ Ş^ZİYE SEMÎHA Yugoslav torpitosu Kfistenceye gitti Yugoslav Kralı Aleksandr ve Kra liçe Mari Hazeratını şehrimize getir mek üzere bir Yugoslav torpitosunun dün saat 12 de Çanakkale Boğazından geçtiği alâkadarlara bildirilmiştir. Torpito dün gece limanımızdan geçerek Köstenceye gitmiştir. Hazırlıklar iitanbal Belediyesi ŞehirTıyatrosu Hariciye VekâJeti protokol nmum müdürü Şevket Fuat Bey dün Ankaradan şehrimize gelmiş, Yugoslavyanın Ankara sefiri M. Yankoviç Cenaplannı ziyaret etmiştir. Silvia Sidn y Cary Grant ( Paramount tılmidir 1 Aynca dünya havadisleri saat 11 de tenzi'atl< MUK PER # sinemasında 5 perde 6ÜNT Yunanistanda haztrlık Atina 28 (Hususî) Yugoslavya Kralı Aleksandr Hazretleri tstanbul ~ dan sonra Korfoya uğnyacaktır. Harbiye Nazın (Kondilis) Kralı istikbal etmek üzere yann Korfoya hareket edecektir. Yazan: Henrik lb;en Besteleyen: E. Grieg Türkçeye çeviren: Seniha Bedri DtKKAT: Temsi'lere tîm saat dokuz| da başlanacak ve perde açildıktan sonra I hemen kapıiar kapanacaktır. Biletier şimı ALEMDAK Bugün 1933 1934 mevsimine başlıyor. BUyük rejisör REX İNGRAvt'ın şaheseri olan Sıneması ÇARDAŞ Oynıyan ROSE BARSONY Aynca: Paramount dünya haberleri ve yalnız geceİeri Macar aşk havatını en gıizsl bir şekilde gösteren, neîis şarkılar vj dinslarla doU. diden gişede satılmaktadır. Aitı yaştndan aşagı olan çocuklar * tiyatroya kabul edilmezler, Şark hayatına a.c mua/.zam Fransızca sözlü ve sesli lilm gösterilmektedir. ZEYNEBİN GÜNAH Aynca: K O M i K Cuma 246 gece 7946 9,45 AK1KDA MUHLiS Beyin idaresinde 40 kişilık büyük, tarihî ve modern SABAHATTiN f"^ Fıyatlarda zam yoktur. Bugün saat 11 de tenzüâtlı halk matinesi 7931 ALAYIN KIZI ARTİSTÎK ilâveten: FOKS JURNAL ve Bugün 11 de tenzüâtlı7933 matine • suvarelerde Maestro PoliansH'nin salon orkestrası. Donizetti'nin nefis operetinde Fransızca konuşup şarkı söylediğini görmek ve dınlemek üzere A N N Y 0 N D R A'yı Bugün: Herkes MELEK MAHMUT MUAMMER CAHİDE NECLÂ Rej. ERTUĞRÜL MÜHSİN Musiki: MUHLİS SABAHATI Şimdiye kadar görülen Türkçe fılimlerin en ğüzelidir.M7932 Söz Bir Allah Keroali muvaffakiyetle devam eden Hariciye Vekiümiz Cenevreye ne vakit gidecek? Şehrimizde bulunan Hariciye Veki li Tevfik Rüştü Bey dün kendisile görüşen bir muharririmize ayın iki veya ücünde Cenevreye hareket edeceğinî söylemiştir. Yeni jandarma kumandanı Münha' olan Istanbul jandarma kumandanlığına Edirne jandarma mektebi müdürü İzzet Bey tayin e. dilmiştir. tzzet Bey bir iki güne kadar şehrimize gelecektir. P A PRi K A RENATE MULLER'in Fransızca sözlü şarkilı yeni mevs min en jîüzel fiitni 1 KAHİREDE AŞK 6ECELERİ 2 3 0 ağustos büyük tayyare resmigeçidi 3 Münir Nurettin Beyin konseri 4 Paramount halihazır dünya havadisleri Önümü7deki pazartesi T u r k ç e s o z l ü büvıİK h e y e c a n b tılm raevsimm i l k galası muhteşem program üsküdar Hâle sinemasında MEÇHUL ÇAVUŞ Mümessili: tvan Mujukin Jan Anjelo İlâveten dünva haberleri nın unutu maz yıldızı , TüliK MtlO tilJlYAll OllO&Kttl V.clo tilminde sizi gaşyedecektir. 7934 VERONiKA Fransizka Gaal Sinemasına koşacaktır. Tipi Dindi (7850' MAHMUT YESAR1 filmini görenler, şitndiye kadar böyle muazzam ve dehşetli bir deniz fılmi görtnedıklerini beyan ctmektedırler. Mümessilleri: DE EDWARD TÜRK Dün akşmdan iıibaren gösteriltneğ başlanan F ansızca sözlü SINEMASINDA İR ROBİNSON ZiTAJOHANN RİCHARD ilâveten: 2 kısımlık komedi ve manzara. C DUn akşam 1933 1934 mevsimine pek parlak bir surette başlamıştır. ilk programını teşkil eden Tamamen Fransızca sözlü ve gayec eglenceli komedi müzikalinde sevimli ve nşeli Jön prömye FERNAND GRAVEY pek ziyade alkışlanmış ve ilâveten gösterilen Izmir 9 Eylul sergisi filmi pek ziyade takdırle karşılanmişttr. Fiatlerde tenzilât: Fotöv maroken 6 5 , Birinci 4 0 Balkon 5 O kuruş 7933 ELHAMRA Sineması Vakitsiz Baba Gavet güzel bir tarzda tezyin edtkn ve pek rahat bir salon haiine getirilen Mevsimin en çok beğenilen ve en çok okunan eseridir Fiatı 65 kuruftur. Her ki • tapçıdo. bulabilirsiniz. Taşra • dan yapılacak siparişler için «Matbaacıhk ve Nesriyat Türk Anonim Şirketi» adresine mu • racaat edilmelidir. ARLEN (793i)