15 Eylül 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

15 Eyful î r 3 3 •Cumhariyet' Yeni TürkYunan misakı Birtnci »ahifeden mabat Gustave Fröhlich rejisörlüğe başladı Budapeştede filim çeviren sevimli Alman jönprömiyesi Istanbul halkını candan selâmlıyor Budapeşte 3 eylul Dört bes gündenberi burada sinema tnuhiplerini a . iâkadar eden bir haber ağtzdan ağıza dokunyordu: «Gustave Fröhtichin re jisorlüğü alhnda Gyarmat Utca stüdyolannda almanca, macera bir füan çeviriljyor.» Alb senedenberi sade Abnanyanm değil, adeta bütün dünyanm sevhnH bir jönprömiyesi mevkiine yükselmîs olan bu gencin sinema âleminde yepyeni bir ise başlarms olması hiç süohesz her kesin menınuniyetle beraber meraknn da mudp olmushı. Benim bu mesele Qe alâkamm daha fazla olması p«k tabü Hi. Çönkü Gustave son filimlerinden en mühimlerini tstanbalda yazmıs ve Türfcîye halkil* sade perde üzerinde değil, pek yakından tanışmıştı. Onon içio derhal kendîsinî ziyarete gitmekte tereddüt etmedim. Gustave studyonun dış koridorla nndan birînde beni gözlermtn îçi gülerek karsıladı: tstanbuldaki «Cumhuriyet» na mma benimle görusmek istiyorsunnz oyle mi, dedi, Cumburiyetle dogrua aram pek iyidâr. tstanbalda icen benhn için çok nazikâne şeyler yazdı. Anlı yorom Id, rejisor olarak ilk yaphğım fflrrri merak ettiniz. Bn hmnsta malâ mat îstîyorsımuz. Bn kordelânm mev • suuna bir Macar muharririnin eserin den aldnn. Filmin bflhassa Amstmya ve Macaristan halknn pek ziyade alâ . kadar edeeeğini zarmedryorum. Eğer almanca versiyonunda da başroT3 oynıyabüecek bir artist bulsaydım, bu fîhntn yapdmasmdaki yegine vazifem rejisörlük olarak kalacakh. Halbuki macarca versfyonan sade rensörlü ğünö yaphgım halde, ahnancasmda ayni zamanda baş erkek roKmu o y m • *orum. Arkadaslanm KamiTla Horn, PanJ Vegner, Anton Pointnerdîr. Sözünü bir sanîye borada kecen Guttave samirnfyetle omzuma vorarak: Sade ben mî söyliyeceğim, biraz ^a m anlatm bakahm, dedî, Bofaziçî farlnsi oynandı rm? fCritikler Mtad îyl Ini? Ben mevstmm henuz başladığmi. fütninin hennz oynanmadtğıru soyledîm. OdevamettJt tstanbal dograsa çok guzei şe hir.. Oraya bir defa daKa gîdtp uzun arun kalmak isterim. Fakat füim çe • virmek ve safee gibi mesguliyetie de • £3.. Sırf geanck tcin. Onan ikinci bir tevakkufundan îstîfade ederek »ordanı: Alman sinemacıhğırân «on vadyeti bakkmda ne düsünüvorsunuz ? Gustave bir dalrika dmtmdS: HitMr harekâh, dedi, hariçte zarmedildisn kadar Alman smemacıh tmza merasiminden sonra bir tebliğ neşredildi, Hariciye Nazırları müsterek bir beyanatta bulundular leri için olacak ki bizden her da. kika mtdumat istiyorlar. Halbu •. ki bizim münasebetimiz daha fazla iyüesemiyecek derecede iyidir.. Misakın metni Birinci tahifeden mabat rinin ttmumî veçhesine ve müte • kabil ve müsterek menfaatlerine uygun olduğtmda matabık kalmışlardır. Madde 3 Mahdut miktarda devletlerin temsil edildikleri bey nelmilel bütün içtimalarda Yana* niatan ile Türkiye, iki taraftan her hangi birinîn murahhastnt iki taraftn müşterekn ve hamsî men faatlerinî müdafaa etmekle vaxi fedar telâkki etmeğe matemayil dirler. Ve bu müfterek temtili ge~ rek münavebe saretile ve gerek iki taraftan en ziyade alâkadar o • lan memleketin hasari menfaat • lerinin mevzuu bahaolduğu ahvali hususiyede temm etmek için aarft metai etmeği taahhüt •dmAmr. Madde 4 Bu mhak, 10 te ne için aktedilmiştir. Ihi yüktek âkit taraftan biriai miaak müd detinin inkizasından bir aene ev • vel bn tmsahi fethetmediği tak dirde miaak yeniden on tene müddetle muteber olacakitr. Madde S Bu miaak, tamdik olunaeak ve muaaddak nüahalar mümkün olduğu kadar auratle Atinada teati edilecektir. Miaak, aon\ muaaddak nuahanm iki yüksek Skit taraftan biriai conibinden diğerine tebliği tarihinden kibaren mer'i olacakttr. 14 et/lul 1033 te Ankarada temâm #dümisttr. ismet Pş. Hz. nin beyanatı Ismet Pasa Hazretleri de matbuata olan tesekkürlerini tfade ederek iki memleket arasmdaki iyi münasebetle • rin takviyesinin hükumet ricalinden ziyade gazetecilere aft bir iş olduğunu isaret ettiler. Bundan sonra Yunamstandaki mu • aUimler konfederasyonımdan aldıklan bir telgraftan bahsile Türkiye ile olan münasebetlerin kuvvetlendirilmesî hu susunda mektep hocalan tarafmdan taIebeye verüeoek terbiyenm mühim bir âmü olacağını ve bu sebeple bu tel graftan son derece mötehassis olduk larmı, kendilerme bu aksam hissiyat • Iarmı telgrafla bfldireceklerini soyle diler ve hararetle alkışlandılar. Bundan sonra üd taraf ricali ve gasetecOeri geçirdSderi tarihî dakikalardan memnun, salondan aynlddar. M. Maksimos ile Tevfik Raştü. Beyin müsterek beyanailart: « Türk Yunan anlasması, harp tenberi tanzun edilmis olan muslihane eserlerin en mühimlerinden birini teş kO ebnektedtr. Bu anlaşma, mületleri mizin möttefikan derin bir surette sa dık bulunduklan sulhun tarskıini ve ikhsadî meselelerde süa bir teşrflri mesaiyi istîhdaf ediyor. tmza etmtf okluğumuz misak ise, bu anlasman» daha büyük bir tahkirra dir. tlâveye hacet gormeyiz ki bu mu • ahede iki memleketin mevcut dostluklan idame etmekten ve herkesle en iyi münasebetleri inkisaf etüıınekten ibaret olan acık ve samimî siyasetlerüe tamamen hemahenk bulunmaktadır. Bununla beraber, iki memleket ara • sındaki bu dostluğun ve bu tesriki mesai arzusunun bütün Balkan devletlerinl bir arada çalısmağa doğru göturecek yol üzerinde bir merhale teskil ettiğmi ehemmiyetle kaydetmek iyi olur. Fil • hakika yakm Şark memleketleri ara sında sıkı bir rabrta vücude getirilmesi, sfyasî olduğu kadar îktısadî sebepler den dolayı da esasî bir ehemmiyeti haizdir. Ancak bu fikirle mesbu olarak tv ki siyasî istikrann idamesini ve 3rtısadî yükselişm hazırlanmasmı umabiK riz. Hükumetlerimiz, dünyanm bu an da girişmekte olduğu cidden vahim güçlükleri 3ctiham etmemize yardnm * dokunacağmdan emin bulunduğumu muz kurucu bir siyaset tatbyc etmek • tedir. Milletlerimizin kanaatkârlığı ve çahskanlığı sayesinde îktısadî muvazenemizi daha kolayiıkla tekrar bulmağa muvaffak oiacağnntzdan eminiz. Gene bu ayarda bir hakikattir ki gayretlerhnizin îktısadî sahada telifi ntzamm yeni den tesisine ve sâyü emniyete kimadm knvvetlendiribnesine büyük bir nükyasta yardım edecektir. tşte ge nisletmek ve tarsin etmek için toplan • dığunn dostluğun ana hatlan bunlar dr.» Gusfave Frohlieh tstanbalda çeoirdiği tBoğaziçi Şarkıstit fHminefc Srk • Yttnan muzakerelertnden başha bîr intfSat Yunan BafoekHi Bulgar aetiri Ue gSrüfSrken € Kahirede Aşk Geceleri» füminden bir tahne ğmı altüst etmiş değildir. Hiç şâphesiz Erich Pommer, Joe Mary, Ludvig Berger gibt yiiksek şahsiyetlerin musevi olduklan içtn isten uzaklastınlmalan büyük bir kayrptı. Fakat bunlar diğer memleketlerde gene sinemacılığın te • rakkisine hasn mevcudiyet etmekten geri kalmıyacaklardır. Bütün Alman mamulâh âzermdeki hükumet kontro • luna getince o tahmin edüdiği kadar ağır değildir. Meselâ Rusyada diğer san'atkârlar gibi sinema da sosyalize edilmiştir. Buna rağmen müstesna ka biliyetler kendilenrri göstermekten hâli kalımyorlar. Yanunıza yaklasan bir zat Güstavı is başına davet ediyordu. Kıymetli jönprömiyenm elimi sıkip beni terkederken son sözü şu oldu: tstanbul halkına candan selâm • lar! C. G. r Wi$afirler şerefine oerîlen T>İr styafeHe TRrk v* Tunan ncati tsmet rini tahakkuk ettirmek hususundaki mesainizden dolayı aizteri tebrik e • derim. tki milletin aıkt ve aamimi bir surette yaklasmastmn müsterek i • dealimiz olduğu muhakkahtır. Bu ideali her münaaebette tezahür et • tirmek iki milletin hakikî dostla • ğunu gostermeğe medar olur. tsaret buyurulduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti milletler arannda doatluk ve sulh fikrinin inkisaf ve teyidi cihetinden kendine teveccüh eden vazifesini ciddî ve aamimi bir su • rette daima ifadan geri kalmtyacaktır. Bu vesile ile de Yunanittanın kuv* vet ve saadeti hakktnda kalbi temennilerimi izhar etmekle bahtiyartm. GAZl MUSTAFA KEMAL dirdiler. Sonsuz tazânlerimle arzede rim Büyük Reisicumhur Hazretleri. Basvekil tsmet Pasa Hazretlerine Elen ve Türk Cumhuriyetleri a • rasında Pacte d'entente cordialeîn imza edilmis olmastndan çok mem nun oldvtm. Bu pacte iki milletin karsılıklt büyük menfaatlerini tahkim eden kardeşlik inkisaf sahasma en glnlik veren kıymetli bir vesika dır. İki taraf için kalpten arzu edi • len feyzi vermesini temenni ve hükumetimizi ebrik ederim. REİSlCUMHUR GAZl M. KEMAL Mevsimin filimleri '19331934) mevnminde Artistik rinemasında gösterilecek filimler ALAYIN KIZI (fransizca) Anny Ondra. MADAM ÇOCUK İSTEMİYOR (fransizca) Marie Glory. HAYATTA BİR DEFA (fran sızca) Noel • Noel Reneee StSyr. AŞK SARAYI (fransizca) Jacque Catelain Daniele MarieiK. GÜNEŞ DOĞARKEN (fransız. ca) Annabela • Güstav Fröhlich. «ATLANTİK» OTELt (fransu ca) Anny Ondra. MAMZEL, HOFFMAN (fran sızca) Anny Ondra. BÜYÜK OYUN (fransizca) Marie Bell. HARP! (Claude Farrere) in ese • rinden (fransizca) Anna Bella . Charles Boyer. İSTÎKLAL UĞRUNDA (fran . sızca) Betty Amann. LÜBNAN KASRININ SAHİBE . Sl (framızca) Spinelly Jean Murat. VERONtKA Paprikanm mümes. sili Fransiska GaaL DÜNYAYI DOLAŞAN ŞARKI Joseph Schmidt. AŞK TANGOSU Victor de Kowa ve Ernst Verebes. BİR GÜN SANA GELECEĞİM Marîha Eggert ve Ernst Verebes. ÇILDIRTAN KADIN (fransız . ca) Marie Glory. SENİN GİBt BfR KADIN Liane Haid . Georg Alexander. AŞK RÜYASI GitU Alpar Güstav Fröhlich. ATMACA (fransuca) Charles Boyer. KÖRÜN ISTIRABI (Mater Dolo • tosa) (fransizca) linc Noro. Haftanın filmîeri Dün akşanı bir sinema daha açıldı Geçen hafta seyircüere kapılannı kü. sat eden iki sinemaya Uâveten bu hafta «tpek» smeması da faaliyete geçti. «ctpek» sineması mevsimden evvel t • pekçi kardesler tarafmdan teslim a • lmıp ismi değistirilen ve içinde bazı yeni tertibat yapılan eski «Opera» si . nema salonudur. Haftanm kordelâlannı tetkike evvelâ oradan başhyalım. riktirdiği paralarla bir şato satm alıp satafatlı bir ömür geçiren bu adam diğer taraftan «Maksim» deki vazifesini hâlâ bırakmamıştır. Fakat hiç kimse bu iki şahsiyetin ayni insan üzerinde bir leştiğmi bilmiyor. Bir giin Jak isminde bir delikanlı Jülyenin kızı Jeneviyev ile tanışıp sevL şiyor. Onunla evlenmek istiyor. Lâkin babasının «Maksim» de garson oldu • ğunu öğrenince vazgeçiyor. Maamafih izdîvatça esasın asalete değil, kaîp sev. gisine istinat etmesi lâzım ?e!eceğini kendisine telkin eden dosllannın sö . zünü dinliyerek sevgilisini almağa razı oluyor. Kibar tabakc. ile alay etmsk irin yapılan bu gülünr filmin basrolünü ko . mik Tramel d?nn bir hâkim'yetle oy nıyor. Robert 3ürnier de vaz'fesinde ta. biidir. Mirelle Ferry hafifmesrep ka . dını iyi yaratıyor. Suzy Vemon da lülyen>n kızmd^ her zamanki gibi za rif ve nazlıd". 6azi Hz. ile Başvekilimiz arasında teati edilen telgraflar Ankara 14 (A.A.) Yunan . Türk misakının imzası dolayısile Reisicum • hur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerile Basvekil İsmet Paşa Hazretleri ara sında aşağıdaki tel yazılan teati edil. miştir: Yunan ricali ile Gazi Hz. arasmda teati edilen telgraflar Ankara 14 ( A . A . ) Yunan Baş vekilî M. Çaldaris Cenaplarile, Hari . ciye Nazın M. Maksimos tarafmdan Türk Yunan misakının hnzalanması münasebetile Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine su telgraf keside edilmiştir: Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine Aktetmiş olduğumuz misakm imza . sı esnasmda yeni Türkiyenin kurucusu ve canladıncısı olan zatı devletlerini Türk milletinin Ulu Reisini düsünüyo. ruz. tki memleket arasında fevkalâde parlak bir tarzda tezahür ettirdiğimiz mu. karenet iilküsü ile mesbu olarak, sul • hun tarstninde easlı bir unsur telâkki ettiğimiz memleketinizin büyüklügü için en samimî temennilerde bulımuyoruz. MiUetler arasmda tesriki mesai ve gergin. liğin izalesi siyasetimiz tamamen iki memleketimizin kardeşçe dostluğundan mülhem olacaktır. Reisicumhur Hazretleri Yunan Başvekili M. Çaldaris ve Hariciye Nazın M. Maksimos Cenaplanna aşağıdaki cevabî tel yazısmı göndermislerdir: Yunan Başvekili M. Çaldaris Hazrelerine ve Yunan Hariciye Nazırt M. Maksimos Hazrelerine: « Pace d'entente cordailehnza ederken lutfen güzel hislerle beni hatırladığımzdan dolayı sureti mahausada teşekkür ve bu dosluk ese Kahirede aşk geceleri "ipeV,, te Kahirede kibar bir otel hayatı.. Mı sırın payitahtmın görüldüğü ve bize garip gelen manzaralarla dolu sokak Ian.. Evlenen bir çift yerlinin meraklı izdivaç alavu. O kibar otelde yapılan satafatlı bir resmi kabul.. Şirin ve serin sahalardan birinde yerlilerip kurduk . Ian bir eğlence ve raks âlemi.. tşte «Kahirede Ask Geceler» fil • minin tabiî ve sun'î dekor'an. Tabiî a. rada güzel bir, bir değil hatta iki ask macerası da var.. Avusturyalı şirin bir genç kız, babasım hafifmesrep Mistres Backwelden ayirmak isterken kendisi onun oğluna âsık oluyor. Kordelâ da çifte düğünle brtiyor. Genç kızı Renate Müller, babasım Henry Roussell iyi temsil ediyorlar. İstanbulun mükemmel tanıdığı Mat . mazel Spinelly için Mistres Backwell rolü tam biçilmiş bir kaftan.. Werner Heymannın musikisi de güzel.. Yalmz se. si olmıyanlara niçin zorla sarkı soyletmisler bilmenı. Onlan duble etseler daha iyi olmaz mıydı? Reisicumhur Hazretlerinin yiiksek huzurlanna .«Pacte d'entente cordiale» namm verdiğimiz yeni mukavele gayet dosta. ne bir hava ve umumî memnuniyet i çinde imza edildi. Yüksek irade ve di. rektifleri yolunda takip olunan mem leket siyasetinin bu yeni ve hayırh e serinden dolayı tebrikâtunı takdime mu. sareat ederim. İki he^et arasmda ken. diliğinden lâyik o!an hürmetkâr bir fikir ile iki taraf heyetleri karsı taraf Reisicumhur Hazeratına bu mes'ut vesile ile derin saygı hislerini telgrafla bil. tanda da sinemacJık âleminde hare ketli bir faaliyet görülmeğe başlamıs tır. İlk sözlü filim olarak «esirlerin is yanı» isminde bir kordelâ çevrilmis tir. Bu filmi Bulgar rejisörlerinden Gen dev idare etmiştir. Eserin haricî kısım . lan Bulgaristanda ve iç kısımlan da Viyanada «Tobisv stüdyosunda almmıshr. Filmin mevzuu Bulgarlann Osmanh saltanatı devrindeki ihtilâl harekâtına aittir. Basrolü maruf Bulgar ihtilâlci lerinden Vasil Levski oynamışhr. Bu münasebetle bizim bilhassa kavdetmek istediğimiz bir nokta var. Bulgarlann sanki hiçbir mevzu yokmuş gibi ilk sözlü filimlermi Türklerin aleyhindeki bir macera etralmda çevirmeleri, halihaztrda çok dost göründükleri Türkiye hakkmda pek nazikâne bir hareket olmasa gerektir. M. Papanastasyo ile Gazi Hz. arasında teati edilen telgraflar Ankara 14 (A.A.) Türk Yu . nan misakınm imzalanması münasebe. tile Balkan birliği Yunan millî grupa reisi M. Papanastasiu ile Reisicumhur Hazretleri, Basvekil tsmet Pasa Hazret leri ve Hariciye Veküi Tevfik Rüştn Beyefendi arasmda aşağıdaki telgraf lar teati olunmuştur: Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine Yunan Türk muahedesinin imzası münasebetile Balkan konfearnsı! reisi olmak sıfatile zatı devletlerine hara . retli kutlulamalanmı sunanm. Balkan konferansı eser ve gayeleri hakkmdaki asil ve cesaret verici sözlermizi ha tırlıyarak, Balkan konferansmın, Türk milletinin Büyük Şefi ve müceddidi o . lan ve Balkan milletleri birleşmesi fikrinin isabetli görüşHi yazıcısı bulunan zatı devletlerinden kararlarmm tatbi ki için kat'î inisiativ alınmasırun bek . lediğini arza mücaseret ederim. Reisicumhur Hazretlerinin cevaplart Reisicumhur Hazretleri M. Papa . nastasiuya bu cevabı vermişlerdir: Nazik tel yazmızdan dolayı size teşekkür ederken Balkan milletlermin ruh ve düşünce yakınlaşmalannı isti • yen methe değer çalışmanızı beğenm** lerle kolladığrma inanmamzı düerim. Balkanlarda sulh ve uygunluğun en M. Lutfen aahifeyi çeviriniz Saf Kan "Sarav,,da «Saf Kan» at beslemeğe ve at yarış. larına meraklı insanlann hayatını göstermek içm yapıhnıs bir kordelâdır. Ta haradan başhyarak bir atm nasıl ye • tiştirildiğini öğrenîyoruz. Kosulardaki muvaffakiyetlerine sahit oluyoruz. Ayni zamanda bu ahn hayatına merbut bir aşk hikâyesi de mevzuu çerçeveliyor. Amerikalılann bizce meçhul bazı huy . Ian, âdetleri de gözlerimizin önüne seriliyor. Filmdeki mühim sahsiyetleri Klark Gable ile Madje Evans oynıyorlar. Garsonlann Şahı (< Melek,,te «Maksîm» kabaresinde garson Jül . yen iki cepheli bir hayat yajıyor. Bi . Bulgaristanın ilk sözlü filmi Her memlekette olduğu gibi Bulgaris.