14 Eylül 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi BGyflk bir küliiphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir laıte bulunmak lâzımdır. ümhur OniinCU S e n e : NO 3 3 6 1 rnj. wuuı Hayat Ansiklopedisi 39 ÎSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, îstanbul Posta fcutusu: tstanbul, No. 246 T e l e f o n . B a 5 m u h a r r i r : 22366. Tahrlr müdürü: 23236. Idare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 14 tylUI 1300 ımcu cüzü çıktî Avrupa ile kredi Uzerine muameleyi Kestik mi? [Basmuharnnmızın Vişiden gön derdığı asağıdakı makale son ka rardan evvel yazılmıştiT. Makalede mevzuu bahsedılen muşkulât, Av rupadan kredı ıle aldığımız mallar bedellerının yuzde I 0 u nakten Cumhunyet Merkez Bankasına yatmlmak ve mıitebakı yuzde 90 ı ıçın de ım za venİTnek suretıle bertaraf edıl mıstir. Makaleyı ehemmıyetıne bınaen dercedıyoruz ] (Basmuharririmizden) öylediler de inanmadık, böyle sey olmaz dedikti. Fakat şimdi aldığımız mbtemmim ma • lumat dzerine ınanmaklığunız lâzım geliyor: Dtşandan getirdiğimiz herhangi bir malı gümrukten çekebilmek için onun bütün bedelmi Merkez Cumhu . riyet Bankasına yatırmağa mecbu* imişiz, bunun aslında satıcı ile kredi üzerinde anlaşmış olsak dahi. Demek ki bu karar Avrupa ile kredi üzerine muameleyi flga eden bir karardır. Eğer memlekette dışandan gelecek eşya için hakikaten böyle bir karar alınmış ise bunda fahış bir yanlıslık bulunduğunda şüphe yoktur. Ticareti tahdit eden ha. reketlere ancak raruretleri kadar ta hammül olunabilir. Devlet, efradın te minine muvaffak olduğu krediyi iptal etmekle sadece ticareti öldürmüş olur. Eğer aslında kredi varsa alâkadarlan malm mecmu bedelini ödemeğe mec • bur tutmak, sebepuz yere krediyi ilgaya gitmek demektir. Meselenin baskaca tafsilâhnı bilmi yoruz ama bu muamele esasen döviz işlerinin Merkez Bankasmda toplanman fikrinden doğmuş olacak. Yabancı bir memleketten gelen mal memlekete gi. rebilmek için bedeli Türk parası olarak Merkez Bankasına yatsın denmis ola • cak. Bu esasta hata yoktur. Hata kre • diyi ilga eden banka harek«tindedir. Hükumet kararnamesraın tekli r ö w müzün onunde bulunmuyor. Fakat o şekil ne olursa olsun adı üstünde bir banka olan Cumhuriyet Merkez müesseseslnin krediyi iptal etmi* olmasına, kredinin iptalinde icraatı olmuş bulunmasına akıl ermiyor vesselâm. Kredi iptal edümeksizin malm m e c mu bedeli gene Merkez Bankasına yatırıhnas olamaz mı? Banka bilmez mi ki akseptasyonlarda (acceptations) parantn muhtelif şekiUermden biri de mektir? Akseptasyon nihayet vadeli para demek deği! mi£L ? ICararnartvenin ' şekli ne olursa olsun Cumhuriyet Merkez Bankası tediyenm bütün seraitile kendi tavassutundan geçeceğinden e • min oîmakla bütün bede'in kendis'ne yattnası kaziyesini temin etmis olmaz . mı, ve bu niçin kâfi değîldir? Halbuki is buraya gelinciye kadar tüccann geçireceiji diğer ufak bir zorluk daha vardtr ki nihayet döviz kon trolu hesabına bunun çaresi bu'unur. Malı gümrükten geçirecek olan konusmentolar çok defa bir banka vasıtasile gönderilmistir. Tacir herseyden evvel konusmentoyu bu bankadan çekmeğe mecburdur, ve eğer muamele kısmen veya tamamen kredi üzerine müesses ise tacir konusmentoyu bu bankadan cekmek için evvelâ orası ile mukavelesine göre nakit ve bono halinde malî vazi. yetfni düzeltmek mecburiyetindedir. Bunun haricmde tacir simr'i bir de Devlet Bsnkasma malm bedeMn'n ta • mamım nakten yatırmağa mı mecbur olacak? Yukanda bımun çaresi bulunur de. •dlF'miz zaman Devlet BankaMnın be del tedive«ine ait hususatı kortrol al • ; .tına alab l<»cesnni dü«ündük. B'z biitfin tediyatın Dv^et Pankası tarikile ola bileceğine de kan! bulunanlardanız. Fakat bu defaten bütün bedelfn Devlet Bankasma yatırılmasını ican etmez. Başka herhan«?i b?nka ile vaoılacak olan muamelenin mecmuu bütün seraitiîeDevlet Bankasına nak'olunmak müm kihHür. Bütün seraitile, vani kredi de dahi! olarak bütün seratti ile. Ancak bunun tacir hesabma fazla bîr küifeti ve hnstısHe fazla bir masrafı mucip ol. maması lâzımdır. * Fakat acaba bütün külfetlere mahal olmaksızm Devlet Bankası bu kontrol Tşini daha basit bir sekle ifrağ edemez "mi? Hariçle yamlan ticaret muamele . Ierine tavassut eden bütün bankalar döviz noktai nazanndan Devlet Bankasile karsılıkh cari hes&plar açabilir'er. Malm gümriikten çıkması Devlet Bankasının vereceği vizeye mütevakkıf olVişiı Yeni TürkYunan misakı Bugün imza ediliyor Müzakereler tam bir itilâfla bitti, misakın eski şekli kabul olundu Misaktan başka üç protokol hazırlanıyor Ankara 14 (Sabaha karşı saat 2 de telefonla) Fürk ve Yunan ricali arasında iki gündenberi devam eden müzakereler bu akşam itilâfla netice| lenmistir. Yeni Türk Yunan misakı yarın saat 12 de Hariciye Vekâletinde imzalanacaktır. Yann imzalanacak olan misakın birinci maddesi İki devlet hudutlannın müştereken tekeffulüne aittir. Üçüncü bir devleti istihdaf etfiyen bu madde sırf tedafüî mahyettedir. tkinci ve üçüncü maddeler haricî siyasette tesriki mesaiye ait olup beynelmilel konferanslarda müşterek hareket edu leceğini ve ikinci derece konferanslarda da tarafeynin müs. tereken temsil olunabileceklerini mübeyyindir. Şehrimize gelen Hint murahhasları "Büyük Gazi bütün islâm milletlerini kurtardı,, • •**»•« • Londradan Hindistana donen murahhaslar Hint müslümanlarının Gaziyi perestiş edercesine sevdiklerini söylüyorlar Londrada Hindistanın mukad deratı ettraiında tngiltere hüku • metile temasta bulunan Hinlt müslümanJarı mv messilleri Mu • hammet Yamin î] Han ve doktor Halifa Şücaed • dm Efendi, dün şehrimize gelmiş lerdir. Bugün Toros ekspresile menv leketlerine dö necek olan Hintli delegelerden Muhammet Ya • min Han br muharririmize sr*> Dünkü ve bugünkü müzakerelerde misakın ta Dördüncü madde misakın 10 sene müddetle mer'î ola, tiili veya tevsii mevzuu bahis olmamış, Atinada cağinı ve bu müddetin hkamıa yakın iki taraftan birisi ta~ 'tesbit edilen seklin aynen imzası kararlasmıştır. rafından ihbar olunmadıkca kendliğinden 10 sene müdTürk ve Yunan ricali daha ziyade misakın ihtidetle daha devam edeceğini göstermektedir. va ettiği hükümlerin neticeleri hakkında görüş • Yunan Başvekili ile Basvekilmizin bugünkü görüsmeleri \müşlerdir. Misakın zannedildiğine göre 10 sene çok samimî olmuştur. gibi uzun bir müddet mer'i olacağtndan bu za • Yunan Başvekili Ankarapalasa döndüğü zaman fevka . 1 man zarfında tatbikatta zuhur edebilecek her tür lâde memnun görünüyordu. Yunan gazetecilerine müzake. . lü müşkülât, hâdiseler ve ihtimaller nazarı dikkate relerin tam bir itilâfla neticelendiğini ve imzanm yann yaalınmış, bunlartn halli için ayrıca bir protokol tan pılacagını söyledi Mabadi 5 inci sahifede | zimi kararlasmıştır. Bu protokol hazırlanmaktadır. lan söylemiştir: Hıni Müslumanlari mumesmlleri Delhi mebaan Londra Muhammet Yamn Han ve doktor Halifa Şücaeddin Hindistanın mukadderatı itibarıle da : Hindistan hakkında toplanan konferansa iştirak ettik. Eskiden Hintlilerin mevduatı Ingiliz bankalarında dururdu. Kon ferans, bir millî Hint ihtiyat ban kası teskiline karar vermiştir. Hindularla müslümanlar arasında yaklasmayı temin eden bir ta kım anlasmalar, yepıldı ki bunlar çok miihimdir. Tütün konferansı niçin toplandı, neler yapacak? Yunan murahhası M. Bakalbasisin gazetemize verdiği şayanı dikkat izahat tstanbulda kurulacak, Pı'kan tütün ofisi için toplanan konferansa Yunan hükurrteti lummı îctîralc «Jan M R« kalbası kendısile gbrüsen bir muharri rimize şu beyanatta bulunmuştur: « Şark tütünleri meselesi üzertnde ancak istenilen tedbirlenn bir tarihçesini yapmak faydadan hâli değildir. Sırk HiHrnlerinîn himavesi isi ile alâkadar olan Türkiye, Bulgaristan ve Yı>pan:stan tarafından bir komisyon tes. kili Balkan konferanslan esnasında sarfed^'en mesainin neticesidir. Biliyorsunuz ki Ba'kan konferans • Iarırın gayesi alâkadar hükumetler arastnda üç iti'âf vapmakhr. Bunlardan biri sivasî ıtilâf, diğeri iktıy?dî rtilâf, üçüncüsü de Balkan devletleri tebaa larının t^bi olacaklan muameleye dair bir itilâftır. Sark KiHinlermm himavesi meselesi ük defs 1927 senesinde Atinada top • lanan konferiin<!ta mevzuu bahsolrm». tu. O zaman Türkiye murahhası Siirt meb'ı>su Mahmut Bey, Bulgar murah hası M. Kirot ve ben bu meseleyi or taya ptMstık Bu hususta hazırlanan ilk raoor birinri Balkan konferansmda veri'mistir. fstanbulda toplanan ikinci c Hintliler ve Gazi Memleketimize dönerken bilhassa yenî Türkiyenin vaziyetini, in « kılâbmı, Gazi Hz. nin bütün dünyada olduğu gibi Hindistanda da tanınan eserlerini yakından görmek için. Mabadi 4 iincü sahifede Başvekilimizin Sofya seyahati Ziyaret programı tesbit ve neşredildi Sofya 13 (Hun»î> Türkiye Basveklli İsmet P&ş* HavetleriU Tevfik BU*tü B«yin Sofyayı zryaretlerinde tat. bOc edılmtk üzere hazırlanan program şodur: 1 Türkiye Bfcfveküi İsmet Pasa HazreUerile Hariciye Vekili Tevfik Rüş tü Bey, Ist&nbula gönderilecek hususî bir trenle 20 eylul çarsamba günü saat 10,30 da Sofyaya muvaaalat edecek. lerdir. 2 Misafirler, Bulgar hud%dunda Hariciye Nezareti Protokol müdiri u mumisi tarafından karsılanacaklardır. 3 Basvekil M Musanof, Turk misafirlermi Filibede karsılıyacakta. 4 Ayni gün Türk sefarethanesin de bir öğle ziyaieti, akşam Bulgar Bas. vekili tarafından ba* akşam ziyafeti verilecek ve bir resmâ kabul yapılacak • tir. 5 21 eylul perşembe sabahı, misafirler, sehrin «ayanı temasa mahallerini gezecekler ve öğle yemeğini Türk sefaretmde yiyeceklerdir. ~ öğleden sonra Jsmet Pasa, rlz. ile Bulgar Başvekili ve Tevfik Rüstü Bey muhtelif meseleler kakkinda müzake • ratta bulunacaklardır. Gece misafirler serefme Operada bir temsil verilecek . tir. 6 Cuma günü, Bulgar Kralı Boris Hazr«tleri İsmet Pasayı ve Tevfik Rüstü Beyi kabul edecektir. 7 23 eylul öğleden evvel, Türk misafirleri, Basvekilin refakatinde hu susî bir trenle Tırnovaya gideceklerdir. Mabadi 5 inci sahifede Vapurcuların itirazları Hakem yirmi bir vapurcunun itirazlarını tetkike başladı, bugün bir heyet teşkil jedilecek Posta vapurcuhığu Türk Anonim sirketıne girecek vapurlar hakkmda tak diri kıymet komisyonu tarafmdan ve • rilen kararlara itiraz için tayin edilen müddet evvelki aksam bitm's ve mu. teriz'erfn miktarı yirmi bire baliğ ol • mve'ur. ttirazlan tetkik ederek nihaî k^ran vermek üzere «kanımen hakem tayin olunan Mahkemei Asliye birinci ticaret dairesi reisi Osman Nuri Bey, dün işe baslamıştır. Hakeme müracaat edenler arasmda, takdiri kıymet komisyonunun raporunu kabul eden komisyon reisi Snn Beyle rapora aleyhtar olan komisyon azala . rından vaourculann mümessilleri Hü samettin Bey ve M. Yonyo da bu'.un maktadtr. B'dayette raporun lehinde olan Sırrı Bey %imdi takdiri kıymete esas tutulan formü'iin sek'zmci fıkrasma iti raz etmektedir. Komisvon reisi, kıymet takdirinde, gayrimelhuz masraflar için yaoılan yüz. de yirmi bes zammm aleyiıinde oldu ğurtu ileri sürerek bunun te%zilini iste rnistir. HüsamerBn Bey ve M. Yonyo »e M. öaRalbasıa Balkan konferansmda ise'bu mesele esash surette tetkik edilmis, Şark tütünlerinin bimayesi için müste • rek bir büro teskiline karar verilmis • tir. Bu bbronun salâhiyeti ve vazfesi geçen sene mayısta lstanbulda toplanan Mabadi 3 iincü sahifede IIIMIIin lllllllllllllllllllllllllllllllllllll Hakem Mahkemei Asliye birinci ticaret dairesi reisi Osman Nuri B, itiraznamelerinde takdiri kıymette isa • bet olmadığını iddia etmişlerdir. Mu • teriz vapurcular, bilhassa, kıymet tak • IIIIIIIIIIIIMIIIIMIIllllHllltlllMlllllimiMIIIHIIIIIllMllUIII'IIIUI'IMIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIMIIMIIIIlllllllMII Bulgar ve îtal yan sporcuları Mabadi S inci sahifede Güreşçilerle futbolcular dün geldiler, yarın Beşiktaş ve Taksim stadyomlarında müsabakalar yapılacak S Ölülere böyle mi hürmetedüir? Bolu Adapazarı yolunda bir facia Bir kamyon uçuruma yuvarlandı, 2 kişi öldü Bolu 13 (Hususî muhabirimiz den) Bu sabah Adapazarma gıden posta kamyonu yedinci kilo menrede uçuruma yuvarlanmıstır. Posta mutemedi Hüseyin, şoför ma avini Mehmet Efendiler ölmüsler > dir. Yirmi yolcudan zabit vekili Muzaffer, yol çavuşu Halil, Bolulu Seyfi oğlu Mehmet Efend'ler a^ır yarahdırlar. Bunlar hastaneye kaldı. nlmıştır. Yolcuların diğerleri hafif yarahdırlar. Facia burada haber ahnınca Vali ve Müddeiumumî, Fırka reisi ve doktor otomobille vak'a mahalline giıtmişlerdir. Yarahlarm ilk teda vileri yapılmıstır. Adiiye ve zabıtaca yapılan tahkikata naxaran fa • cia şoförün direksiyona hâkim olamamasından ileri gelmiştir. Ali Saip Italyan güreşçileri kendilerini karşıltyanlar Şipçenski Sokol isimli Bulgar takımı dün Varnadan şehrimize gelmiş, spor. culanmız tarafından karşılanmıştır. Bulgar sporcularile beraber yüz elli ka dar da seyirci gelmiştir. Bulgar takı . mile birinci müsabaka yann Beşiktastaki «Şeref stadı» nda Beşiktaş fakımile yapılacaktır. Müsabakaya saat dört bu çukta başlanacaktır. Bu müsabakalan herkesin görebilmesi içm fiatlar 50 arasında Sa feci hale bakınız! Ayaspasa mezarlığı satıldı, yerine kocaman apartımanlar yapıhyor. Burada, caddeye nazır apartımanlann arkasmda yeni temeller kazılmaktadn*. KaZilan toprakların içinden birçok öHi kemiği çıkıyor ve bizim ecdadımıztn olan bu kemikler ortalıkta sürünüyor. Bir mezaFİığm ilgasına karar veril . diği zaman, evvelâ oradaki kemikler toplanıp kaldırılır, baska bir mezarlığ* defnedüir, yoksa böyle «tyak altmda, sokak ortalarmda süründürülmez. Ayaspaşa mezarlığmı arsa hah'nde satanlar kimlerse, oradan binlerce lir» menfaat temin ederken ecdadnruzm kemiklerini böyle perisan ve tarümar etmemek lâzımgeldiğini düşünmediler mi? ölülere böyle mi hürmet •dilir, M > nıyoruz? YUNUSNADl Mabadi 2 inci sahifede kuruş olarak tesbit edilmiştir. Besiktaşlılar, Bulgar takımmın karşısına tam kadrolarile çıkacaklardır. tkinci müsabaka da pazar günü Ga. latasarayla yapılacak ve ayni sahada oynanacaktır. Bulgar ^azetelerinin verdiği malu . mata göre Şipçenski Cokol takımının Varnada Beşiktaş takımına mağlup olMabadi 5 inci sahifede