4 Temmuz 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktî 35 . » «, II 4AAA Senflî HO. 6İO9 umhuri teklife •% Hayat Ansiklopedisi İSTANBUL CAGALOGLU Telffra* n mektup adre«t: Cumhuriyet. trtanbnl Posta kntusu: tstanbuL No 248 Telefcm: Başmuharrtr: 22368. Tahrtr mödörO: 23238. tdare rnüdürü: 22366. Matbaa 20472 Salı 4 Temmuz 933 Büyök blr kafaphaney? ftfr arada evinize gelîren m faydalı eserdir. Her evde bir taıte bulunmak lâzımdır. •MmiiM.iHimmmmiHnmummi.nnm '"tiMM.mmtHHnmHMHHinnmniMHn..ü.mMM.Mn IIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIMIMMIIIIIIIHIMlllıııııiMiıiiiM.ıı.ı.ı.. Yunan Hükumeti İntihabatı Kaybetti Londra konferansında yeni birşey yokf Londra konf eransından Birşey çıkabilecek mi? ondra konferansınm ya pek geç kalmıt, yahut ta pek erken gelmif olduğunu söylivenler bütün bötün haksız değiller. Şimdi beynelmüel tamtrat bankası bile pamuk ipliğine benziyen bir oyuncak halile sınttı kaldı. Meğer daha o ıaman beyn«lmilel îktısadiyatın »slahını esaslı surette tetkik «^meğe başlamalı imiş. O ıaman henüz tngfliz lirası altın esasmdan aynlmaroif ve Amerika ise henüz şimdiki çıkmazlarla karsılaşmamıştı. Beynelmüel ta mirat bankasmm esasen Alman harp tszminah tediyatını konsolide etmek istiyen bir müessese mahiyetinde olduğu matâmdur. Meğer dert bu imkânsız tediyatın berabennde diğer bir takım imkânsızlıklan da sürüklemesinde hniş. Ve tonra beynelmllel emniyet mesele • si?.. Belki ikhsadî çıkmazlar karsısın • da bu emniyetin tesisi liizumu daha o zaman kat'î bir zaruretle anlaşılrmş olurdu. Halbuki biz Cenevrede silâhları azaltma konferansım yarı yolda adeta akim btrakarak Londraya öyle gfttik. Böyle gecenin seherinden hakikaten hayır umulmazdı. Kaldı ki buna daha Vaşmgton yolunda iken dolarm altın esasından ayrılması ve Londrada ise A • merikanm henüz ne yapmalc istediği anlaşılarruyan kararsu muhalefeti inzı • •mam etti. Böyle büyük bir konferansın toplanmasına her milletten ziyade taraftarlık göstermiş olan Amerika şimdi Londrada konferansa karşı en ziyade alâkasrz davranan, o kadar kendi htısusî endi • şelerine tutulmuş bir memleket manzarası arzediyor. Bir taraftan borçlar meselesi en had sekillerile muallâktadır, diğer taraftan Amerika dolarm kıymeti ve daha doğrusu muvaffakiyetsizliği hususunda tamamen mönferft hir vaziyet takibinde mustr görünüyor. Halbuki cihan iktısadiyatmm düzelmesi için mübadele vasıtası olan paranin istikrannı şart koşan milletlerin iddiası manasız değildir. Hiç olmazsa vaktile Turk tezinde ifade edilmiş olduğu gibi beynelmüel mübadelede vahidi kıya Kİlik edecek beynelmüel bir para şeklîni derpiş etmek mümkiin olurdu. A • merika kendi meselesinin esasını kendi içpazarlannda halledebilmek ümidile beynelmilel müttehit bir cepheyi reddediyor ve reddedecek gibi göründükçe bugün bunu bile düşünmeğe imkân görünmemektedir. Londra konferansmdan hiçbir netice çıkmıyacağım söylemek arttk abestir. ÇSnkü orada prensipier çarpışıyor, ve en ciddî iddialar boy ölçüsüyor. Bu emsalsiz mücadele bile bir neticedir. Amerika, dolan altın esasmdan aymrken tngiliz lirasmm üç sene evvel yapılan ameüvesinden hiddet etmis görünüyordu. Fakat bugün filî bir istikrar arze* den İngiliz lirasile herhangi şekil ve derecede mütenasip bir kıymet bile kabul etmek istememekle enflasyon yolunda müstakil bir plân takip ettiğini ifşa et mif oluyor. Bu hareket yeniden ise baslamak için brr kere iflâs tasfiyesinden geçmek istiyen bir müessesenm nevmit haline benziyor. Her iflâs başkalannı müskülâta sokan bir afet olduğu için Amerikamn hattı hareketi kendisinden başkalarmca pek hakh olarak yeni bir kargaşalık unsuru gibi telâkki edilmektedir. Filhakika dolann altın esasmdan tamamen tecridinde ısrar olunursa bun dan iki netice çıkabilir: Ya diğer milletler kendilermi müdafaa için birer ikişer ve nihayet umumen ayni oyunu oynıyacaklar, yahut ta dolan beynelmilel mübadele vasıtası olmaktan bilkülliye ihraç ederek Amerika ile muameleyî dolardan baska bir paraya, ysni altın esasına hasredeceklerdir. Bu suertle ister istemez dünya pazarlarile münasebeti azalacak veya güçlesecek olan Amerikanın dahilen istediği refaha ka vusup kavuşamıyacağı ispata muhtaç bir dava halini almakla beraber Amerikan pazarınm veni bir Rusya vaziyetile kendi âlemine çekilmesi dünya iş lerini bittabi daha ziyade güçleştirmekten hâli kalmıyacaktır. Milletlerin mü badele münasebetlerini güçlestirmekte para müşkülâtı günvük duvarlarmdan daha az müessir değildir. / Para altm esasında iken bile anlaşılması o kadar kolay olmıyan gayet seyyal bir maddedir. Beşeriyet asırlar ve asırlardtr bu altm esasma alısmış olduğu için bu itiyadî mahiyet bir nevi istikrar âmilidir. Bu yegâne tutunulacak esası ortadan kaldırıp onun yerine nasariyeler ik&me edüdiği u m t n para L İktısat komisyonunda da işler yerinde sayıyor! Amerikamn beş devlet tarafından yapılan /erdiği cevâp nesredildi Londra 1 temmuz (Hususî) Konferansta faaliyet durmuş gibidir. Büyük devletlerm murahhaslan, paralarm U • tikranna ait hususî müzakerelerle m»guldürler. Bu yüzden birinci tâli ko • misyonun, yani malî salâh için ahnması lâzım gelen tedbirleri kararlastıracak komiayonun tahrir komitesi bugün top • lanamamışhr. Dolarm sukutta devam etmesinden endişeye düşen ve altm esasma sadık olan devletler her isi bir tarafa btrakarak Sç gundenben* geceli gündüzlü kendi aralannda içtimalar yapıyorlar, tngiltere hükumeti erkânı ve Amerika heyetmin baslıca azası ile temas ve müzakerelerde buiunuyorlar. Altm esasına tarftar beş devlet ricali arasmda hasıl olan kanaate göre kon cevapta Londra honferan • feransın ev»s gayesi spekü'âsyonlann •<nı yeni bir inkiBan hayale düşüren önünii alarak cihanın para ve iktısat Amerika Reisicumhuru Mitter islerini tabiî bir mecraya »okmalcta Ruzvelt çalışırken.. dır. Halbuki spekülâsvonlar simdi alıp yürümüs, bu devletlerm sağlam paralalen tesebbüsata girişmeğe Fransa Ma nnı dahi ciddî şekilde tehlikeye sok • liye Nazınnı memur etmişlerdtr. Bunun muştur. Beş devlet kendi aralannda bu için M. Bone kâh tngiltere Başvekilile kanaate vâsıl olduktan sonra lâzım geMabadi 6 met sahifede Reisicumhur Hz. Dün Boğaziçinde bir gezinti yaptılaı Reisicumhur Hazretleri dün oğleye kadar saraydaki dairelerinde meşgul ol.nuşlar, öğleden sonra, refakatlerindeki zevatla beraber motörle Boğazi çinde bir gezinti yaparak tek rar »araya avdst buyurmuş lardır. Yunanistanda intihabat mücadeleleri.. Selânik intihabatında M. Venizelos kazandı Muhalifler hükumetin çekilmesini istiyorlar, hükumet istifa etmcmeğe karar verdf Selânik 3 (Hususî) Günlerdenberi merakla beklenen mütemmim intihabat muhaliflerin zaferile neticelenmiştir. Venizelos ve taraftarîarının bu muvaffakiyeti komünist • ferin verdikleri reylerle elde edil • mistir. Tasnifin resmî neticesi şunlardır: Venizelistler : 47077 Hükumet : 46602 Komünistler : 1110 Gecen marttaki intihabatta komS • histlerin aldıklan rey adedi 7441 idi. Bundan da anlaşılıyor ki dünkü inti • habatta komünistler yalnız kendi fır kalannı gözetseydüer M. Venizelosun raferi pek kolayca mümkün olmıya caktı. Atina 3 (Hususî) Selânik mtihabatında muhalif fırkalarm ekseriyet kazanmakta olduğuna dair olan ilk haberler üzerine Jeneral Kondilis fena halde sinirlenmiş, otomobiline atlıyarak bu • tün intihap merkezlerini dolasma ğa ve hükumet taraftarlannı talrrijre etmeğe uğraşmıştır. Fakat Jeneral intihabatta muha Türkiye Iran Ticarî müzakereler neticelenmek üzere... Iran hukumetile akti mukarrer olan ticaret muahedesinin müzakeresine Tahranda sefirimiz Hiisrev Beyle Iran hükumeti aasında devam edilmekte idi. Müzakerelerin ikmal edilmek üzere olduğu ve mu«hedenin yakmda kat'î şeklini alacagı haber verilmektedir. Yeni yapılacak hatlar, şoseler ve köprüler Nafıa Vekili Hilmi Bey muhteüf Alman grupları ile yapılan müzakereler hakkında izahat veriyor Ankara 3 (A.A.) Nafıa Veki li Hilmi Bey, yeni yaptınlacak demir yollarile limanlanmız inşaatı ve Haydarpaşa Sirkeci arasında tesis olu • nacak fribot isi etrafında bir muharririmize şu beyanatta bulunmustur: « Filyos • Ereğli, Antalya Af yon demiryoDarile Ereğli, Mersin limanlannın inşaafa ve Haydarpaşa • Sirkeci arasmda fribot tesisi işi nzerinde müt • tehit Alman inşaat ve sanayi gruplarile görüşmekteyiz. Henüz bir neticeye vanlmamıs olmakla beraber, mevzuu bahis işlerin yapılması ve bunlara ait malzemenin verilmesi hususundaki müza • kerelerimiz normal bir şekilde devam etmektedir.» Tayyareci Bordman Nevyork Istanbul seferinin kahramanı öldü M. Venizdo, liflerm kazanmasına min! olama mıştır. Buna mukabil M,"Venizelo* Mabadi 6 met tahifede İnhisar idarelerinde yapılacak ıslahat Mütehassısların verdikleri rapora göre, InhUarlarm bir devlet dairesi gibi değil, bir ticaret müessesesi gibi idareleri münasiptir Yeni yollar ve köprüler Ankara 3 (A.A.) Bu sene Mabadi 4 üncii sahifede Iskenderiye •••ıt••••fl«ıarıı seferleri Yaz ve ihracat mevsiminde hiç ilga edilemez Seferlerin açığı 400 bin değil 260 bin liradır ve bu açığı 100 bin liraya indirmek kabildir Gümrük ve tnhUarlar Vekâleti ı : • • «^ **~ m~m^ ı^ tarafınd'an tnhisarlar muamelâtınm ıslah ve tensikı için biri Lehli, biri Isveçli, diğeri Amerikalı olmak üzere üç kişiden mürekkep bir mütehassıs heyeti celbedilmiş ve heyet, bir ay müddetle bütün tnhisarlarda tetkikat yaparak raporunu doğ rudan doğruya Vekâlete vermişti. Aldığımız malumata göre, tnhi sarların ıslahı için raporda şöyle bir şekil teklif edilmiştir: 1 Halen mevcut olan üç umumî müdür muavinliğinin lâğv', 2 Umumî müdürün emri alhnda Bii tayyart hazastna kurban giden Ka.,a olmak üzere üç büyük müdürlük teşkahramanı Bordman <sağda~ı. arkadaşı kili, bu üç müd*ürlük şunlardvr: A • Pollando bir muharnrimizle beraber Satış müdürlüğü, B tmalât mü Isanbulda dürlüğü, C tdare müdürlüğü, Nevyork 3 (A.A.) 1931 senesi 3 Diğer mevcut şubeler bu büNevyorktan İstanbula bir uçuşta gelyük müdürlüklere bağlanacakhr. miş olan tayyarecilerden Bortîman 4 Bu müdürler, tıpkı birer aGümrük ve tnhisarlar Vekili 1 temmuzda yapılan bir hava yarşıı mumî müdür gibi vâsi, icraî salâhiRana Bey esnasmda kazaya uğramıs ve öl yeti haiz olacaklardır. Müdiri umurine kaim olmak ve aynen bir idare müştür. mî, bunlara nezaret etmekle mü meclisi «alâhiyetini haîz bulunmak kelleftir. üzere, bu üç büyük müdürle müdrri KENDİ KENDİMİZI TENKIT 5 Halen mevcut müdürler enLutfen tahifeyi çeviriniı cümeni ilga edilecektir. Onun ye tskenderiye seferleri .. a « Foto Türk vapurlarının tonaj itibarile yedinci ve hamule itibarîle ikinciliği kazandığt ttkenderiyenin bir manzarası Vakit Başmuharriri Mehmet Asım Bey diinkü başmakalesinde lskenderiye seferlerinm 400,000 lha açık verdiğin den ve eski Seyrisefain idaresinin ye rine kaim olan Dıshatlar idaresine ha reketli sermaye olarak hükumetçe ve rilmiş olan paranin ancak 400,000 li radan ibaret olduğu için idarenin bu ka dar büyük açık veren bir teşebbüse atıl mevzuu rüzgjtr önüne düşmüf sonbahar yapraklan gibi habire savrulmaktan kurtulamaz. Muvaffakiyetini farzetsek bunu bir medeniyet merhalesi diye kabul edebilirdik. Fakat beşerin bu bahiste henüz yeni bir merhaleye geçecek bir tekâmül devreşi geçirmemif olduğu muhakkaktır. Bu oyunlardan ancak «efalet, ıstırap ve nihayet ihtilâl doğabilir. Sonmak mes'uliyetini deruhde edemiyeceğini söylüyor. Evvelâ tskenderiye hattınm açığı 400 bm Hra değildir. Azamî 260,000 liradır/ Hattm küsadından 932 senesi"nin »onuna kadar resmî kayftlere na zaran 1,410,000 lira hasılat olmuştur. Senede 564,000 lira eder ki bir sefe Mabadi 3 üncii sahifede Sonrası eğer izmihlâl değilse nihayet olan olduktan sonra bakiyenin akıl ve mantığa zarurî bir rücuu olur. Onun için akıllı milletler ipin ucunu elden kaybetmemeğe itina edeceklerdir. Bu muhtemei neticeler derpiş olu nunca Londra konferansmm müsbet olmasa bile bir hayli menri neticelerle mahmul olduğuna hükmedebilîriz. li skenderiye sefeılerinin tatili mesele"• sinde diinkü «Vakit» gazetesı Se\ isefainin aldı§ı son vaziyet dolayısile ve şimdi Türkive Buyük Millet Mec lisi kapalı olduğu için muvakkaten dahi olsa bir nevi zaruret görmektedir. Bizce bu mütalea şunun için varit değildir ki lskenderiye seferlerini yapan vapurların bu yaz aylarından itibaren kânunlara kadar bu seferlerden ziyan değil. herzaman kâ^ temin ettikleri ve bu sene de kâr temin edecekleri ve herhalde ziyansız olarak geçirecekleri bir devTedir. Seferlerin tatili ziyan ihtima • linden ileri Sfeldiğine ve şu üç dört ay zarfında ziyan değil, bilâkis kâr mu hakkak bulunduğuna göre seferleTİn derhal tatiline gıtrnekte sebep yoktur. Bu kararı uzun seferler kısmının idaresini deruhde eden müdiriyet resen bile alabilir. Fazla emniyet için bu müdiri yet .esaslı surette yapacağı tetkiklerin neticelerine istinaden deThal seferlere devam mezuniyetini istihsalde asla mi« külât çekmez. Ve işte bu suretle ve bu müddet zarfında seferlerin asıl umumî heyetine ait olarak almacak esaslı karar için kâfi vakit kazanılmış olur. Türk denizçiliğinin en muvaffak bir hattını kapatmamak için elde olabile • cek imkânların kâffesinden istİtade et mek bir vecibedir. ** Bulgar binicileri geldi Misafirler Sirkecide karşılandılar; saraya giderek Gazi Hz, ne bilvasıta arzı tazjmat ettiler Misafir Bulgar zabitleri Dolmabahçe aarayt onönde... 7 ve 9 temmuzda Jstanbulda yapuV cak beynelmilel TürkiyeBulgaristan bi' nicilik müsabakalanna iştirak edecek O' lan Bulgar süvari zabitlerinden mürek • kcp 15 kişilik heyet dün sabahki kon vansiyonel trenile şehrimize gelerek Tokatlıyan oteline inmişlerdir. Bulgar süvari jandarma alay kumandanı miralay Jifkofun riyaseti altında Mabadi 4 üncü »ahifede YUNUS NADt