20 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

"umfmrıye' 20Hariran 1933 GAZÎ MUSTAFA KEMAL Sakarya, Dumlupınar zaferierini nasıl kazandı? üırınct sahıteden mabat ıstanbul torsası kapanış tiatları 19 6 933 NUKUT 1 I 20 20 20 2u •0 2 20 1 20 Sterlın Dolar Fransız fr. Lıret Belçika fr. Drahmı Isvıçre fr. Leva Filorin Çek koronu Isveç kronu Avusturya Şil. Peçete Marlc Zlotı 90 Lev 20 Dinar Ruble Yen Turk altını Mecidıve Banknot Os. B Şikago sergisî I Yazlık sinema tşletmek arzu edenlere Kira ile, sinema filim ve makineleri Galatada, Yüksekkaldınm, alt başında tzmirlioğlu Han 15 No. Elektra film ticarethanesme müracaat. Satılık ucuz makineler ve filimler. Bir filim çekme makmesi ve matbaa el makmesi. (4675) tstanbul 3 üncü icra memurluğun dan: Bebekte yalılannda mukim sabık Hidiv Abbas Hilmi Paşaya Bursa kaplıcaları Türk Ano • nim Şirketmin tstanbul Birin ci Noterliğinden 16 haziran 927 tarih ve 8803 numaralı musaddak bir kıt'a taahhütnameye isttnaden zim» metinizde matlubu bulunan 50000 Türk lirasının yüzde 10 vekâlet ücreti ve yüzde 9 bir aylık faizi ve icra masraflarile birlikte haciz yolile tahsili talebile verilen 30/5/933 tarihli takip talebi üzerine adresmize gönderilen ödeme emri mübaşirinin verdigi mes ruhata nazaran ikametgâh'iuzm meç • hul oldugu anlasılmasma binaen ilâ • nen tebligat icrasına karar verilmiştir. likler halinde Sakarya gerisinde tazelenen bir itimatla düşmanı karşılaman temin edilmisti. 23 agustosta muharebe tema sı basladı ve hemen ertesi gün yüz ki • lometrelik bir cephe üzerinde bütün harbin dönüm noktası olan meshur moharebe alevlendi. Yunanlılar bes fır ka ile asağı Sakarya ve AnkaraEskişehir demiryolunun arasmdan cephe • den taaruz ediyorlardi. Daha cenupta Türk sol cenahmı kusatmak iizere dört ftrka hareket ediyordu. Fakat bunlar tam vaktinde Fahrettin Pasanın süvari kolordusu tarafından kesfolunmuş, yan ve gerilerine yapılan sıki taarrazlarla geciktirilmişti. Muharebenin cereyam esnasında çok nazik ve kanh sahneler olmuş ve iki tarafta vakit vakit ile ri ve geri gitmeler vaki olmuştur. Bu mevanda evvelâ Karadağ ve sonra Çaldaeı: muharebenin mihrak noktalan nı teskil etmiştir. Yunanlılar nehri gre • çerek Türk mevzünm içerisine girdi ler, evvelâ garbe müteveccih olan cephe sonra cemıba çevrildi. Cenup ce • nah son olarak Ankaradan takriben elli kilometre uzakta bulımuyordu. tkinci defa olarak Mustafa Kemal bi rinci sınıf bir karar karsısında kalmışti. Durup kalmak ihtimal ki mağlubivete götüriirdü. Fakat geri gitmekte felâ • ket muhakkaktı. O halde durmak ve davanmak lâzımdı. Cünkü artık netice zamanı gelmisit. Yalnız orda değil, Ankara değil, milletin istikbali; muharebenin netcesine bağlı idi. Muharebenin başlıyacaği akşam O; «skerlerine soy le diyordu: «Hattı müdafaa yoktur; sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanm her kanş toprağı vatandaşm kanile ısianmadıkça terkolunamaz». t*te bu suretle en küçük birlik bile kendi kendine yanında ve arkasında neler olup bittiğine bakmadan muharebe et» ti. Sakarya olmasaydı Türkiye coğraf ya haritasından silmirdi. Fakat Türk milleti birden ve harikulâde bir gayretle her tepede bir cephe teskil sderek yaphğı muharebe ile (Kanlı Sakarya) yı kazanmışh. 7 • eylul sabahı [Mar ne muharebesmin yedinci yıldönümü] YunanhTann taarruzu birdenbire duruvermişti. Mustafa Kemal artık YunanIılann kuvvetlerinin sonuna geldiği ni hissediyordu. On dört günlük kan • lı ve zayiatlı bir boğusmadan sonra hareket serbestismi ele almak üzere bitap askerlerini taarnıza sevketmek için manevî kudretini ve ateşli azmini muhafaza ediyordu. Karadağ istirdat edildi ve oradaki köprii tekrar Türk • lerm eline geçti. 14 eylul günü; za • fer vürüyüşünün icrasını kendi iktidan dahilmde sanan Yunan Başkumandanı, mütemadiyen şimale kaçmakta olan Türk şimal cenahmin geri çekiliş yo • lun u kesmesile bir felâket cukunına vuvarlanmak istemiyorsa artık çekilmek icap ettiğini anlamış bulunuyordu. Na • kîl vasıtalan ve köprii malzemesi ol mıyan Türkler takip edecek vaziyette değillerdi. Fakat onlann zaferi bir darbede bütün vakın Şarkın siyasî tesi • satını yıktı. tslâm âleminin asırhk ricati burada, Sakaryada birdenbire durdu ve siyasî sahada büyük değisiklikleri kendisine cezbetti. Harbin neticesi bu muharebede ta ayyün etmisti. Fakat; tamam olma mıstı. Çiinkü Yunanlılar taarruz kud • retmin kınlmasına rağmen demiryo • lunun gerisine tahkimat yaparak yerlesmişler ve hareket serbestligini Türklere birakmışlardı. Bu son devrin ve dramın son safhasının batlaması icin bir sene daha gecikmesi icap etmisti. Dahilî ve haricî tâli siyaset oyunlannm cereyan ettiği bu devrede de büvük teşküâtçmın dahiyane rehberliğine ih tiyaç hâsıl olmuştur. Aylarca faaliyetsiz karşı karşıya durmak halkı smir • Iendiriyordu. Bir kısmı derhal taarruz edilmesini, bir kısmı da Pan İslâmizm ve Pan Turanizm yolunun tutulması nı istiyorlardı. Diğer bir lasmı da ha rif ve tngiliz muhibbi Rauf Beyin tiyaseti altında Sakaryadan sonra ü rait edilen neticelerin tahakkuk etme mesi dolayuile Gaziye verilmiş olan Başkumandanhk salâhiyetmin artık geri alınmasını ve garp devletlerine karşı uysal bir siyaset takip edilmesini fltizam ediyordu. Kemal; artık bu te reddüt cereyanlanna aldırmıyordu. Millet Meclisinin bir gizli toplanmasında bu fikirlerin çürüklüğümi isbat ve tahdit edilmiyen bir müddet için baskumandanlık salâhiyetini yeniletti. Bundan baska Paris ve Londra konferanslannda sulh için bir esas olarak teklif «ttiği halde kabul olunmıyan Anadolunun rahlivesi meselesmi filen meydana get>r"'"" Uî.rar vermişti. Bunun için de ordunun teçhizatımn tamamlanmasının ve ayni zamanda taarruz için müsait bir fırsatı bekliyordu. Yunan ordusuna imha edici bîr darbe vurmak tasavvnr edi yor ve bunu da en Kisa yoidan, Afyon Karahisar üzermden Yunanlılann ge risine düserek ve onlan yolsuz Murat dağlanna atmak suretile yapmak isti • yordu. Murat dağlanndan aynlan Dumlupınar sırtlan bastiyon tarzında cenu bu şarkiye uzanıyor ve kuvvetli bir surette tahkim edîlmiş bulnuyordu. Bununla beraber Türk taarruzu bizzat muvasalasmı tehlikeye koy»n ve bir Yunan taarruzu karsısında ikiye bölün • mek muhtemel bulunan bir tarzda tertip edilmistir. Fakat plânda Alman tabyecilerinin de daima ileri .ürdügü gibi sevkülcevsî hedeflerine in'smek icin büyük mes'uliyet ve tehlikeye göğüs vermek esası bariz bir surette mevcut tur. 1922 muzafferiyet senesmde: Taarruz için müsait bir fırsat birdenbire zuhur etti. Paris konferansınm neticesiz müzakerelerinden sonra Atina da bu müskül vaziyetten ve yakıcı bir hal alan Anadoludan çekiltnek için meyusane çareler anyor ve bunun ıçm de tstanbulu Trakyadan vapılacak bir hareketle işgal etmegi takanür ettir mis bulunuvorlar. Bu maksar için Trakyada bazı fırkalar toplamıtlar ve Ça talca istikametinde harekete başlamışWdır. İnriiizler ihtimal ki Yunanlılan Bogazirinde nes'e ile karsılamıyacaktı. Fakat ltalva ve Fransa protesto ederek bu hareketi red ve Yunan ileri yürü yüşünü zorla durdurdular. Bu hareket icin Anadoludaki fırkalarından en iyi olan ikisini Trakyaya almısiardı. tste bu Mustafa Kemale isbası isareti idi. Son hazırhklar büyük bi birlik al • tında yaoıldı; bir taraftan Anadoluda asayiş olmadıgı haberleri isae edildi, diğer taraftan simal cenahta bir takım nümayiş hareketleri yaptınldı ve bu suretle ağustos ayınm aydınlık gecelerinden istifade edilerek ve dünmana hiçbir şey hissetirilmeden cenup cenahta ve Afvon Karahisar önünde taarruz kuvvetleri toolandı. 26 • ağustos 1922 de Mustafa Kemal; meshur olan günlük emrini verdi: «Askerler! hedefmiz Akdeniz mars!» Yunanlılar tamamile baskına uğramıshlar. Yunan askerleri iyi muharebe ediyorlardı. Fakat sevk ve idare fena idi. Türkler Dumlupınar sırtlarma hücum ederek bes günde Yunan ordusunu tarümar ettiler. Bu ordunun enkazı tzmir, Bandırma ve Ayvalığa kaçabildi ve orada üç sene evvel kendilermi büyük ümitle tzmire getiren (büyük tngiliz ftlosuna) sığntarak kurtuldu. ÇEKLER Londra N'ewYork Paris Miiano Brüksel Atina Cencvre Sof\a Amsterdam iras Stokholm Vlyana Madrit Berlın Varşova Bndapeîte Bukreş Belgrat Yokohama Moskova Açıhj 713,; z O.57SO 12.06 9,045 3.3975 82.23 ''.•1592 67.94İ.S 1,1802 a !.\ (75 2.793 4.J775 \5775 4.2275 3,7125 8(1.06 35.02 2.2325 Kapanış 7Î3..'o 0,57875 12.C6 9.11 8^.23 2.45S 67.94ÎS 1,1825 15.9175 2.72.S 4,3775 !,9983 4,2275 3,7125 80,06 35.0Î 2.İ225 Serginın güzellik kraiiçesi intihap edilen ve 20.000 lira mükâfat kazanan Miss L1LLIAN ANDERSON seyahati Kaydolmak için son günleri NATTA Galatasaaay ESHAM Açılış 1 Bankası himil. $ [ş Bankası (Nam) A. Sim. 60 o/o , . :oo o/o Şirketihnvriye Tramvav Bomoiitı Nektar Terkos Balva Asian çimento 9,50 ÎS.IO Kaoanı KANSIZLIK Î T ^ t a h İ B eöbba tarafmdan terüp edümi.tir. N6rMteol, safiyct TC Chloroae PAPK Tarihi ilândan itibaren bir ay zar • fında mezkur meblâğı dairemizin 933/2318 numarasına ödemeniz, borcun tamamına veya bir kısmına ve yahut alacakhnm takibt icrası hakkında bir ıtirazmız varsa gene bu otuz gün i çinde istida ile veya şifahan dairemi • ze bildhmeniz ve bildirmediğiniz takdirde bu müddet içinde 74 üncü madde mudbince mal beyanında bulun • manız lâzımdır. Beyanda bulunmazsanız hapisle tazyik olunacağınız ve hakikate muhalif beyanda bulunursa • nız hapisle cezalandınlacağmız borcu ödemez veya itiraz etmezseniz hakkınızda cebri icraya devam olunacağı mezkur odeme emrinin tebliği maka • mına kaim olmak üzere ilân olunur. (4683) Beyoğlu Altıncı Noterliğine tstanbulda Bebekte sakine Selânil mübadillerinden Yusuf Efendi ke rimesi Emine ve kızları Nasip ve Makbule Hanımefendllerin 11 haziran 933 tarihli vekâletnamei umu • mile bana verdikleri salâhiyete bi • naen arzederim ki avukat Resat Beyi vazifei vekâletten derhal azledi yorum. 2 Mumaileyh Reşat Beyin haiz olduğu salâhiyete binaen ahan tevkil etmiş ise anları da hemen azle • diyorum. J Mumaileyh Reşat Beyî ve ana tebaan diğer vekil olan zevatı tarihi tebliğden itibaren on gün zarfında bu hususa mütedair yedlerin • de mevcut evrak ev senedat ve mu kavelâtı tarafıma devir ve teslim etmelerini beyan ve simdiye kadar yaptıkları isler ve ahz ve ita ve sair bilumum muamelâttan dolayı bana hesap vermeğe davet eylerim. A tsbu azilnaraenin mumaileyh Resat Beyle Feridun zade Mehmet Beye ve Trabzon, Ordu, Giresun, Ünye, Fatsa vilâyet ve kaymakamlık makamlarile mal ve iskân memur > larına birer nüshasının tebliğini. B Resat Beyin tevkil eylediği zevat malumumuz olmadığından isbu azilnamenm tstanbul ve mahallî ceraidi veya münasip vesaitile nesri suretile anların da haberdar edilmelerinin temennisi. C Bir nüshasının da tarafıma itasını rica ederim efendim. (4692) Bebekte 234 numaralı hanede mukim Tevfik tstanbul besinci icra memurlu • ğundan: Serope oğlu Vahram Efendîye birinci derecede ipotek irae ve 16/ 7/933 tarihine musadif pazar günü saat on dörtten 17 ye kadar tstanbul besinci icra dairesinde birinci arttırması icra kılmacağı ve muham • men kıymetinin yüzde yetmiş besini bulmadığı takdirde son arttıranın taahhüdü baki kalmak üzere son arttırtnası 31/7/933 tarihine mu sadif pazartesi günü saat on dörtten on yediye kadar yapılacağı Akşam gazetesinin 14 haziran 933 ta • rih ve 5271 numara ve Cumhuriyet gazetesinin 24/6/933 tarih ve (3269) numaralı nüshalarile ilân edilen Kasımpaşada Sökecimusli hittin 'sokağında 18 numaralı maabahçe hanenin iki kattan ibaret ve muteaddit sofa ve oda ve halâları ile kuyu ve esçarı müsmireyi ve havuzu havi ve bahcesi bulundugu tashihen ve ilâveten ilân olunur. (4702) Üsküdar icra dairesindenı Bir borçtan dolayı mahcuz ve paraya çevrilmesi mukarrer 800 adet bahçe sandalyesi 22/6/933 tari hine musadif perşembe günü saat 1012 ye kadar Salacak tskele caddesi üze • rinde açık arttırma suretile satılaca • ğından talip olanlann mahallinde ha zır bulundurulacak memura müracaat» leri ilân olunur (4700) 51.30 5!.30 Meşhur Adamlar Ansiklopedisi Bu çok faydalı ve güzel eserın uçuncu form&sı muteaddit resımlerle çıktı. Ku tüpanelerine guzel bir eser fcazandırmak istiyen riz. karilerimize bu ansiklopedinm kcîleksiyonuriu yapmalannı tavsiye ede »3,05 13,05 1STİKRAZLAR Açılış 1931 ikramiyeli Istlkrau Sark şimendiferi Düyunu Muv. Gumriık Saydı Mahi Rajfdat Askerive 95, 51. Kooperatif 9 • eylul 1922 Türkler yanan tzmire girerken bir tarih devri hitam buluyordu. Binlerce senedenberi Egede bulunan Yunanlılar artık ebediyyen orasını terkediyorlardı. Bundan sonra Mustafa Kemalm Trakvadan da Yunanlılan kovmak maksadile ordusunu si male çarkettirmesi ve Harington tarafmdan kumanda edilen müttefik kuvvetlerinin bulundugu tstanbul ve Ça • nakkale mıntakasından geçmek üzere hiçbir mânie uğramadan yürümesi müttefikler için yepyeni olan ve tehlikesiz bulunmıyan bir vaziyet husule getir mişti. Bu ilerieyiş bir hafta evvel Yunanlılann da İstanbula girmelerinm menedilmis olması gibi bir sebebe istinatla protesto edildi. Lâkin iki hasım arasında Çanakkalede zayıf tngiliz kuv • vetleri, tstanbulda da pek zayıf ttal • yan ve Fransız müfrezeleri vardı. E • ğer Türkler durdurulamazsa ne ola • caktı? Yeniden üzerlerine bir Avrupa harbi mi acılacaktı? Vaziyetin neticeleri tahrran edihniyecek kadar büyüktü. Henüz yeni tanzim edilmiş olan Avrupanın kara haritası bir yana atılacaktı. Bu sebeplerle tngiltere hükumeti ne pahasına olursa olsun Türkleri durdurmağa karar vermişti. Loyt Corcun, dominyonlara verdiği meşhur «Colt of War harbe davet» tngilterenin bulundugu müskül vaziyeti simsek gibi aydmlatıyordu. îşte burada tekrar Ke mal dehasını; büyük zaferinin hâsıl et tiği tesirle imkânın son hududuna kadar gitmek ve kendi vaziyetini en doğru bir surette takdir etmek hususunda, parlak bir surette kullandı. tzah, isti zah ve başkalannm harp hazırlığı hakkında zihnini yormadı. Ordunun uç lan bitaraf mıntakaya gîrmek iizere iJi. Çanakkalede kendl mdfrezelerp.e tnyriz ileri karakolları doğrudan doğruya temas etmislerdi. Fransı* ve İtalyan knvvetleri Anadolu lahiline çekilince tngilizler için vaziyet en müskül saf • hasma girmiş bulunuyordu. tngiliz ci han devletinin reisile Türk kumandanı biranda karsı karsıya gelmis bulunu • yorlardı. Her ikisi için de tasavvur e • dilemiyecek tehlikeler vardı. Birist i >• çin tngiliz İmparatorlugunun nüfuzu, diğeri için de bütün eserini yıkacak bir avdet. Vaziyet her iki taraf içm de pek çok hesap ve dirayeti talep ediyordu. Kemal acaba tngilizlerle bir silâh mücarTelesine girecek mi idi, yoksa bir blöf mü yapıyordu? Eğer böyle ise tamamile muvaffak olmuştu. Franklen Buyyonun Gaziyi karargâhmda ziya TAHVİLÂT Kapanış Elektrik Şirketi Tramvay . Tünel Rıhtım . Anadoln (1) Anadolu (2) Anadolu (3) Anadoi Mömessil IS 18 49.35 40,35 Ecnebi gemilerinde ka çakçıhk artıyor Birinci sahifeden mabak maktadır. Kaçakçılar yakalanmış, esrarlar musadere olunmuş, hak larında takibata başlanmıştır. Ge • miciler bu ise dört defa tesebbüs eyledikleri hald'e muvaffak olama • dıklannı ve besinci tesebbüs olan bu defasında da yakayı ele verdikle rini itiraf eylemislerdir. Yapılan athkikat neticesinde ka çırılmak istenen esrarların Yunan tebaasından Yani isminde brrinden satin alındığı alaşılmıstır. Bu adam hakkında <a takibat yapılmaktadır. f . Flkir hayatında gitükçe mühim bir yer alan aylık «Kooperatif> mecmuası, ikinci yılmın ilk nüsluısı olan (13) uncü sayısmı da neşretti. Kooperatif bundan boyle muntazaman her ayın on beşinde çıka caktır. Hacim ve mündericat ltibarile bir tekâmüle uğradığmı gördüğümuz Kooperatifin bu nüshasında Ahmet Hamdi Beyin iktısadî devletçılık bahsinden fıat politikasına ait kıymetli bir tetkıki vardır. Bundan maada mecmua Adnan Hulusı, Cemil Besim Beylere ait diğer makalelerle, İngiltere ve Fransadaki istihsal ve Lstihlâk kooperatıflerine dair ır tetkık makalesini ve dunya ve memleket kooperatif ve ıktısat havadislerini ihtıva et mektedir. Okuyucularımıza tavsiye ede riz. Teksayt isminde y e n ! usul Amerikan lâstiğini istimal ederseniz sıhhî ve asrî surette zührevî hastalıklardan mahfuz kalırsınız. Bilurhum eczanelerde iki muhtelif sekiide satılır. oc •t G5z Hekimi Basübadelmevt Tolstoy'un eseri YENİ ÇIKTI Dr. S. Şükrü Birinci sınıf mütehassıs Bâbıali Ankara caddesi Nö6o ı O'II < O • O <H O d> <D tH ul u> dlflk dk (D <D (D CD CD üD (D <D >H Tercüme H a y d a r Rifat Beyin 600 kiisur sahife. 175 kuruş. Şafak kütüphanesi DOKTOR ret ederek tavassut etmesile Mudan • yada bir mütareke aktedilmesi karar lashnldı. tsmet Pasa Trakya ve ayni zam da tstanbulun tahliyesini istiyordu. Harington bu işe salâhiyeti olmadığım söyledi. Günlerce sonra cevap «Trakya evet! İstanbul hayır!» seklinde idi. Faka< fıtri dirayet ve sahsî tecrübe sahibi ve kır saçlı tedbirli bir zat o • lan Harington daha fazla bir ihata iIe şunlan ilâve ediyordu: «Paşam! tahliye edeceğiz; fakat serefle çekilmek istiyoruz». Bunu; bir İngiltere küçücük Türki yeye, on sene evvel, söylüyordu. Burada da Dahî Mustafa Kemal tngiltere haysiyetinin bir takım nağmelerle örtülmek istenildiğini anlıyarak onu daha ziyade gıcıklamak istemedi. Böylece 10teşrinievvel öğleden sonra geçvakit mütareke parate edildi. Bunu Lozan Konferansı •e şerefli bir sulh takip etti. Bunlarm neticesinde Türkiye tam bir hak ve is :iklâl ile devletler konserine dahil o 1 du ve bütün kuvvetini, nıülkünü bir sulb içinde ihya etmeğe ha»retti. tste anadan büyük kumandan ve bas ol&rak doğan bir insanın eseri!» Osman Şerafettin Cağaloğlu Nurosmaniye caddesi No. 19 Telefon: 893 Muayene zamanı cumadan maada öğleden sonra (Yenibahçe hastanesi) dahilî, sari hastahklar mütehassısı i Befiktaş sulh birinci hukuk dairesinden: Müddei Münevver Hanımın müddeaaleyhler Hatice ve Sıdıka ve Fatma, Kavamettin, Sadettin ve Hayrettin Beyler aleyhlerine ikame eyledifi Ortaköyde Pişmişoğlu sokağında 16 18 mı maralı hanenin izalei suyu davasından dolayı müddeaaleyhlerden Sadettin ve Hayrettin Beylerin ikametgâhlannm meçhuliyetine binaen tebligat yapıla • madığı mübaşiri tarafından verilen mesruhattan anlasılmasma mebni bittalep 15 gün müddetle ilânen tebligat icra • sına karar verilmiş olduğundan yevmi muhakeme olan 10 temmuz 933 saat 14 te mahkemede bizzat ve bilvekâle hazır bulunmaları aksi takdirde hak lannda giyaben muamele icra edileceği ilân olunur. (4703) Millî Müdafaa Vekâletî Deniz Müsteşarlığından: İzmitte Gölcükte bulunan Deniz Fabrikaları için 120 lira ücretli bir hekim ile 80 lira ücretli bir eczacı alınacağindan seraiti merkezden öğrenilmek üzere taliplerin Millî Müdafaa Vekâleti Deniz Müsteşarhğına müracaatleri. (2801) İnhisarlar Umum Müdürlüğünden: Plân ve keşifnameleri dairesinde Sirkeci ve Küçükçekmece is tasyonlarına astırıiacak (7) adet ilân levhasının taliki ciheti pazarlıkla ihale olunacaktır. Taliplerin pazarlığa iştirak etmek üzere ( % 7,5) teminatlarını hamilen (27/6/933) sah günü saat (2) de Galatada Alım Satım Komisyonuna müracaatleri. (2791)