14 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi üncü cüzü çıktı 33 ., OniinCU Sene» NO. 3269 umhur „ '% Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyî bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. ISTANBUL CAĞALOGLU Telgrat ve mektup adresl: Cumhurlyet tstenbul Posta fcutusu: lstanbul, No 246 14 Ha7İran 033 Şıvas Erzurum Hattında Faaliyet Başlıyor Çelik ağ Siyasetinin yeni Bir muvaffakiyeti '''''''' ''''''' ' ''' l ll ll lllllll l l| Telefon: Bagmuharrir: 22366. Tahrir mfldüru: 23236, idare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 ' ' IIIIIIIIIMItlllllllllll(llin!IIIMIt|MIIIMIIIMMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllılllllılııııııılıııııı • ı • ...... ., „„ MI|t«HIIHIIIHim«mHllllflllHMIHIIIIMIIIHiniHlllllllMIWI1IMir. umhuriyetin dunkü nüshasmda Erzurum Sıvas hattımn millî bir inşaat grupuna ihale edildiğine dair bir haber vardı. Bu haber, Sç noktadan çok miihm ve dikkate sa yandır. İzah edelim: 1 On sene evvel, devlet, Anadolu demiryolunu satm almak istedıği za man, birçok taraflardan şu itiraz yük sefeniyH: «Devlet, demiryolu isletemez!» Halbuki aradan geçen on sene gibi kısa bir müddet gösterdi ki devlet pekâlâ demiryolu isletebilirmis. Nıtekim devlet, yalnız Anadolu demiryolunu de • ğil, bütün yeni yapılan hatları da mun • tazam bir surette isletmektedir. Şu halde, on sene evvel, Anadolu demiryolu devlet tarafından satm aJı • ntrken bu hattı isletemiyeceğimizi zan • nedenler, tahminlerinde yamlmı«lardrr. 2 On sene evvel, devlet, memle ketm muhtaç olduğu demiryollannı kendiai yapmağa baçladığı zaman, gene itirazlar yükselmişb': Devle, demir yoUarmı kendi yapamaz. Buna serma • yemiz de, bilgimiz de mösait değildir. Demiryolunu ancak Avrupa sermaye sine, Avrupa bilgisine yaphrabilrriz. Mesrutiyet devrinde çok ifitSen bu iddia yüzünden, o devirde, senelerce müddet, demiryolu namına yapılan şey, pek iftihar edilecek bir rruktara baliğ olamamıs*. Yanılmıyorsak mesrutiyet zamantnda yapılan detniryollan 1010 kilometre tolündeki Yenice • Nuseybin hattile 186 kilometre uzunluğundaki Soma • Bandırma hatündan ibarettir. Demek Id 1908 den 1918 nihayetine kadar geçen on sene zarfmda Aknan ve Fransız sermayesile yaptınlan de • miryoUannm uzunluğu 1200 kilomet > Cumhuriyet idaresi, «devlet, demir • yolu ialetemez» nazariyesi gibt «devlet, demiryolu yapamaz» nazarryesine de kulak asnrndı ve onun yerine «memle keti kendi vesaib'mizle çelik ağlarla örmek» premfbmi tkame etti. Büyük, çetm ve harap edici bir mücadeleden çıkmıs olmamıza rağmen devlet, evvelâ, bastan asağt tahrip edilmis olan Anadolu demiryolunu adeta yeni bastan yaptı. Bu tamir esnasuıda 130 demir köprü, 161 istasyon ve sair tnebani yeniden yapıldıktan baska yeniden 100 lokomotif ve 1000 vagon almıras, 470 kilometre uzunluğunda yol tamir edilmiştir. Anadolu demir yolunun mükemmelen tamir ve tecdi dinden sonra, devlet, yeni demiryolla rtnı da yapmağa baslamıştır. Hem de nazlanan ve ağır sartlar ileri süren ec nebi sermayesinden istiğna etmek su retile... Cumhuriyetin yaphrdığı yeni de miryollan şunlardır: Kütabya • Balıkesir : 253 kilometre Fevzipaşa Malatya : 254 » Ankara • Sıvas : 602 » Saımun Srvas : 400 » Filyos Irmak : 204 » Yekun 1713 » Eryevm yaptlmakta olan hatlar 1934 senesinde bitince 819 kilometre daha yeni smendiferimiz olacaktır. Demek ki Cumhuriyet idaresi on sene zarfmda 470 küometreKk harap bir hattı tamir etmi« ve yeniden 2319 küometrelik demiryolu yapmıştır. Arada, Şeyiı Sait isyani, Ağri hare • kâb gibi hâdiselere, kuraklıklara, her memleket gibî Türkiyeyi de saran flrtı sadf buhrana rağmen bu 2319 kflo metrelik yenî demiryolu ecnebi ser mayesile değil, milletin hazinesinden te darik edilen paralarla yapılmıs ve ta mir edilen 4 7 0 kilometrelik An&dolu hatfa da satm altnrrHştır. Bundan baska «Mudanya • Bursa», «Samaun sahil» ve cenap hattmtn bir kısmı da muba • yaa edBerek bu «uretle'devletin demiryolu yapaımyacağı iddiası da bflfiil iflâsa uğramstir. 3 Bu »ene zarfmda Cumhuriyet idaresi, yeniden birkaç hath daha yapma ğa karar verdi. Bunlann biri «MalatyaElâzâ Ergani Diyarbekir» hattıdır. Sonra, Filyos hattmm Zonguldaktan geçerek Ereğli limanma kadar temdidi de kararlasfarldi. «Ulukışla Kayseri», «Afyonkarahisar Antalya» hatlaruıın ve nSıayet «Sıvas Erzurum» demir • yolunun yapılması da kat'ileştL Bu hatlardan Ergani balurlanra alh> na çevirecek olan demiryolunun, masarifi, dahilî bir istikrazla temin edildiği gibi Türkiyenin b«t%^Ft!ği demek olan Mütehassıs heyetŞarka Londra konferansmda dün Fransa, hareket etmek üzere İtalya, Almanya ve Japonya Memleket için umumî bir iktısat programı hazırhyacak olan Mr. Hins te bir ay sonra geliyor Murahhasları fikirlerini anlattılar Dünya nasıl düzelebilir? Tr. Altm ve petrol taharriyatı başlıyor Alttn taharriyatı yaptlacak Kagızman ve havalisini gösterir harita Altm ve petrol arastırma heyetleri tetkikat sahalanna gitmek üzere bu • ganlerde Ankaradan yola çıkacaklar dır. Aldığrmız haberlere göre petrol sahası olan Mardin ve Siirt atraflannda evvelce yapıhnış olan tetkikat üzerine sondtj amelryesine baslanmaıı esasen kararlashnlmif ise de, bu defa vazi yrtin bfa* defa da Amerikah mütehassıs Mr. Sidney Paige tarafından tetlrik e • Petrol taharriyatı yapılacak Mardin ve havalisini gösterir harita dilmesi daha muvafık göriilmüstür. Petrol arantırma ve isletme idare sinin müdürü Cevat Eyüp Bey Ame • rikalı mütehassıs Mr. S. Paige ile bugünlerde Mardine gidecekler ve petrol sahasmda 1,5 ay kadar kaldıktan sonra Ankaraya döneceklerdir. Bunu müteakıp petrol arastırma ve isletme idaresinin teskilâtı yapılacaktır. Bu ida • renin ikinci müdürlüğüne kıymetli gençİMabadi 5 ınci sahttcde* Londra Iktısat Konferansınin âünku İtalya murahhtm M. Jung Japon murahhast VUcont tshii [Londra iknsat konferansı dün ikin ci içbmaını aktetmiftir. Bu içtimada büyuk devletlenn heyeti murahhasa reıslerınden bazılan kısa kısa nutuklarla dunyanm nasıl düzeltilebiteceği hakkındakı fikİTİerînî »oylemişleTdir. Konferansta bİT taıraftan bu miiza kereler yapılırken dı§er taraftan lâ zrm gelen tetkıkatı icra edecek, proj ler hazirlıyacak komısyonlar da teşkil olunmaktadır. lktısat işlen muharriri'mizin konferans muzakeratı hakkmdaki miıtaieasını dörda bulacaksımz. îçtimcnrida toz »öyftyen hatipler Fransu Bafvektli M Daladier tmıımıımıımnııiMiııiHiıımııııııııımmmıııınııınıııııımııııiHiıııiM Alman Haridy Nazın NeuratH Londradan dün gelen telgraflar asağıdadır ] Londra 13 (A.A.) Cihan iktısat konferansınin bu sabahki toplantısında M. Daladier (Fransız), M. Jung (ttalya), Vikont îshii (Japonya) ve M. Gosio Uruguay) bher nutak söyj^nişlerdh. Celse saat 12,30 da tatil edilmiş tir. Saat 15 te tekrar toplanacakır. ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Sıvas Erzurum iDemiryolu 1 Franstz Başvekili ile ttadyan marahhasımn nutukları Londra l v <A.AV M. Daladier, Fransız hukumeinin dünyada mev • (Mabadi 5 inrı sahifede* Mühendisler inşaat sa1 hasına hareket ettiler Ankara 13 (Telefonla) S ı v a s Erzurum haUuu» însaam deruhde eden gruplar 15 gün sonra faliyete geçmek üzere hazırlanmaktadırlar. Gruplann heyeti femtiyesınden bir k»ım mühendisler inşaat sahasma hareket etmislerdir. Fakültelerin nakline temmuzda başlanacak Haydarpasadaki binada Erenköy Lisesile müşterek bir Kız Koleji açılacak î Yunanistandadahilîsiyaset had bir saf haya girdi Muhalefet, kabinede tasfiye istiyor Selâmeti kuvvetli bir diktatörlük tesisinde bulanlar var Yeni tevkifat yapıldı Abna 13 (Hususî) Camaiuka ve Farkatos namındaki zabıta memurlannın ifadeleri alnunıs ve cinayete teçebbüs töhmetile tevkif edilerek hapisa > nede tecrit edilmişlerdir. Atina 13 (Hususî) Şahitlerin ifa* delerinden suikastin ertesi günü Tırhalava keçıp saklanan Tiropulusun cürümde müşareketi tahakkuk etmiş ve merkum hemen Atinaya getirüip tevkif e • dümıstır. Zavallı Şeref öldü Türk sporculuğu kıymetli bir uzvunu kaybetti Besiktaslı Ş«*trf B. i sporcnlar kadar sporcu olmr.yanlar da tatur. Şeref, aporcuydu, Ş < e ref gaMteödi, Şe> ref moalİBndi O & na, futbol saha * ludccm o * krak görmüfsü nüzdur. Uzun bo » yu, mevTun enda mfle en mü}»im ve möskfil maçİBn İ dure ederdi. Gü non birinde bu neseli, güler tüzlü, sakacı ve sıhhatli genç hasta landı, tedavi için Vivanaya gitti. Fııtbol saharmzın er Fakat ryileşmedi, Tnymetli hakemı bilâkis fenalastı, merhum Şeref vatan hasretî onu yakı yor, bHırryordu. Burava döndii, Cer(Mdbadt 2 ınci sahifede* Büyük bir kız koleji ittihaz edilecek olan Haydarpasadaki Ttp Fakültesi binast Darülfünun ıslahatîle meşgul komite dün gene Profesör Malsin ri yasetindf toplanmış ve sicil fisleri ile fakültelerin nakK meselelerine dair gorüşülmüstür. Tıp fakültesine tahsis edilen Da rülfünun binasınm alt katınm tah liyesme baslanılmıshr. Yüksek muallim mektebmin nak line imtihanlar biter bitmez ve di ğer fakültelerin taşmmanna teoı muzun on besmden itibaren basla nacaktır. Tıp fakültesînhı bütün lâbora tuvar, smıf ve diğer aksamı için yer. leşme komisyonu tarafından hazırlanan plân komite tarafından rpu vafık görülmüs ve vekâlete gönde • rilmiştir. tstanbul lisesinin Düyunu vmumivt binasma nakli kesbi ket'iyet etmiştrr. Bu hususta bir iki güne kadar vekâletten emir gelecektir. Düyunu umumiye binasmda açılması düşü • nülen kız kollejinin de Erenköy kız lisesile birleştirilerek Haydarpasa daki eski Tıp fakültesi binasma yerleştirileceği söylenmektedir. Cehennemî bir alet Atina 13 (Hususî) Istintak hâ kimliğinin emri üzerine zabtta tnemur • lan canilerin suikast gecesi kuUcmmak tasavvurunda olduklar» ve fakat malum oltntyan sebeplerden dolayı isthnal etmedaderi cehennemî bir alet kesfet • mişlerdir. Bu alet kendi kendine pat lıyan bir bombadır. Bu alet kullanılmaz bir hale getirilerek istintak hâkimli • ğine teslim edilmiştir. Bundan başka cinayette istimali mutasavver elbombalan da aranılmaktadHr. nııııııııııniNiıııııuııuııınınmmnınıınıııuıtinniMiııiHiıınınMnııııuııııiıııııııunıııııııiııınııııııııııııııııııınıiMiıiMiıtıııiııııııııııtıiHiıiHiHi» Kumusyoncuların Kumusyoncu lar birliği idare heyeti, dün fevkalâde bh içtıma aktetmiştk'. Bu toplantıda, kumusyoncular , yeni gümrük tarifesinin tatbikatında gördükleri yanlıs noktalar ve güçlükler üzerinde görüs müsler ve bu güçlüklerin izalesi için hüku met nezdinde teşebbüsatta bulunmağı kararlast» mışlardır. müşkülü Bir tevkif daha , tstîntak hâkimi iktisat nezareti sa bık sube müdürlerinden (Bosini) yi yalan şehadet cürmünden dolayı tevkif ettırıuıştır. Çalrfaris kabinesinin otoritesini temine çalısan Harbiye Nazırı Jeneral Kondilis sahitierin ifadatma nazaran mevkuf Emniyeti Umumiye müdürünün kardesi Nikonun suikast gecesi canilerin bin • diği otomobflde bulunarak suikastci (Mabadi 5 inci sahıfede) müteahhtdi, Türk mühendisvJü/k us ta*t, Türk isçisi ve Turk a^nelesf tara * fından yapıldığını görmekle, o «aınan, nekadar aldanmıs oldukiannı itfraf et mis olsalar gerektir. Eğer, Cumhuriyet ricali «devlet, de miryolu yapamaz» iddialarmı hakikat telâkki ederek şimendiferlerimizi ecnebi sermayesine ve ecnebi sirketlerine yaptnmak isteselerdi, stmdi 2319 kilometre değil 23 kilometre büe demiryola ya pılmamıs olacaktı. «Memleket i çelik ağlarla örmek» prensibini kendi vesaitimizle bu kadar muvaffakiyetli bir surette tatbtk eden Başvekil tsmet Pasamn karsısında hür met ve sükranla iğilmemek knbil defflABİDİN DAVER M, Bretyanonun Türkiye seyahati Sonbaharda siyasî bir ziyaret daha yapacak Bir kaç yün evvel tstanbula gelen Romanya Liberal partisi lideri ve meb'us M. Bretyano dün kendisile görü • şen gazetecilere demistîr ki: « tstanbul • daki müsa'hede • lerim hakkında size söylenecek hiç bir şey yok. M Bretyano Buraya tamamile hususî bir maksatl?. bir seyyah gibi geldim. Sonbharad memleketinize (Mabadi 2 incı sahifede) Birlik, yeni tarifenin tatbikındaki güçlüklerin izalesi için tersbbüsatta bulımmağa karar verdi Suikasti frfm idare etmiş? ıııııııııııiMMiııınııiMiıııııııııı Atina 13 (Hususî) Itimada lâyık tımmmtMimımıı ıııııııııııııı ıııııııııımııııııııııiııiHiıııııııııııiHnıııııııııııımıııııııııııııııııııiıııııııım ErzurumSıvas hathrnn ve bunun îlti sak subesi olan «Malatya • Divriki» demiryolunun yapılması da bir Türk in • saat grupuna ihale edildi. Şimdiye kadar demiryollanmızın în şaatı, ecnebi sirketlerine veriliyor, bu ecnebi müesseseleri de hatkn, Türk insaat sirketlerine kısmı kısım yaptınyorlardı. Bu defa ke arava bir ecnebi sir keti girmeksizin büyük bir het, tama men millî bir surette yapılacaktır. On sene evvel demiryoHarmm ancak ecnebi sermayed ve ecnebi bUgistle yapılacağnu iddia edenler, takriben 530 kflo metrelik Sıvas Erzurum hattile onun iltisak subesi olan 140 kilometrelik «Malatya Divriki» demiryokmttn, yani 700 kflometreye yakm miihim bir batün tamamea Türk «ermaye»^ Türk DSn toptanan kumusyoncular rüsmüşlerdir. Kumusyoncuların bu meseleler etrafındaki talepleri söy« Ie hulâsa edilebilh: «Gümrük idaresi ahdî tarifeler • deki daralan da ywni usule göre hesap etmektedir. Halbnki. yeni tari • {Mabadi 2 inci saMfedel Kumusyoncular dünkü toplantı da, bilhassa daralar ve oktruva vergisinin alınısı yeni tarifede bazı eşyanın tarife numara veya fıkraları nın değismesi sebebile hasıl olan vaziyet ve M listesi meselelerini gö •