13 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi üncü cüzü çıktî 33 Onuncu sene: No. 3268 u m h u ri İSTANBUL CAGALOGLU ve mektup adred: CumlıurJj* htanbn] Posta kutura: lstanbul, Mo U9 Telefon: Baamuharrlr: 22386. Tahrlp nrudurfl: 232S6;îdare müdüru: 22365, Matbaa: 20472 Hayat Ansiklopedisi Biyik bir küfüphaneyi bir arada evinize gefîren an faydalı eserdir. Her evde bir Salı 13 Haziran 933 mm.mnnnHH.m.Mm.nmuMM,,, Londra „,„„„„„„„ , m m m m tane bulunmak lâzımdır. ^ Vesilesile Yeni bir ıntihap Ankara: 21 hazıran (Basmuharririmieden) üstairil meb'a» olarak Konyanarozetliğini koyan AH Paşa CumhiBiyet Halk Fvkastnın memnuniyetle telâkki ettiği bu vaziyete kalpten gelen samhnî mu zaharetlerini de tammetmesi suretile orada btlibtifak meb'us »eçildi, ve evvel ki gün Mecliste mutat yemmmi ifa ederek bütün meb'uslaruı kendtsince te şekküre lâyık göriilen alkışlan içinde STİtti, yerin« oturdu. Hâdisenin manası her göze aşikâr olacak kadar acdc oi makla beraber b«Iki bazı teferruat ve tafsilât nazarlardan kaçabilir diye kuaca rzah ebnek istiyoruz. Ahiren bazı hususî işleri için Ankaraya gelen Ali Fuat Paşa Reisicumhur Hazretleri tarafından kabul olunmuş ve kendiai Başvekil İsmet Paşayı ziyaret eylemiştir. Anlaşılan bu ziyaret ve telâkilerde Ali Fuat Pasaıun miistakil meb'u» olarak Konyaya namzetliğini koy mak arzulan mevzuu bahsohnuş olmah Id meselenin Cumhuriyet Halk Fırkan şeflerince tereddütsüz ve hatta mem nuniyeti mucip bir hüsnü telâkki il« karşılandığı bu namzetliğin Fırkarmzca pek kuvvetli bir surette teyidinden an • laşılmıstir. Filhakika Ati Fuat Paşa gördüğü bu pek samimî, arkadaşça, hatta kardesçe hüsnii kabul önünde nam • zetliğmi derhal Konya Vilâyetane çektiği bir telgrafla koymuş olduğu gibi Cumhuriyet Halk Fırkası Umumî Reis vekili İsmet Paşa ile Umumi Kâtibi Recep Bey dahi hemen hepsi Cnmhuriyet Halk Fırkasma mensup olan üunci m tihapçdan tenvir ve onlan yegâne nam«et okuı Ali Fuat Paşaya rey vermeğe davet eden telgrafnameler çekmişlerdir. tsmet Paşa ile Recep Beyin telgrafnameJermin Konya ikmri mtilmpçılan için olduğu kadar biKiin memleket ve millet için de aiyaaî fezilet dern ohnak mahtyetindeiri kiymeti, üzermde tevaickuf edilmeğe değer p«k yüksek bir hst • kikati tebarin ettirir. Bu telgrafname • lerde Cumharryet Halk Fırlcau şefleri Ali Fuat Paşanın şahsî mesiyetlerim ve ımllî hizmettermi ü«n sarerek Fırka • mtza mensup oknamakla beraber kendisine rey verilmesini halkm milli bir vaztfe halinde tevdi ediyorlardı. Vatana ve millete sepketmiş hizmetle bundan sonra dahi o yolda gene hizmet îmkân ve kabüiyeti görüidüğü zaman Cumhuriyet Halk Fırkası fikir ve meslek aynlığınt zerre kadar bile kale al • mıyarak Mecliste kendisinmkinden gayri bir safta oturacak bir vatandaşın meb'us seçüebflmesini bizzat kendisj temine çalışıyor demektir. Cumhuriyet Halk Fırkasınm bu yoldaki düşünüş ve yapış tarzı yalmz Ali Fuat Paşamn şahsına münhasır olarak yeni göriilen bir şey değildir. Malum • dur ki bugünkü Meclise vücut veren son intihabatta bizzat Gazi Hazretleri • nin tasavvur ve tensiplerile birçok nanv zetlik yerleri Halk Fırkasmdan gayri leri için büiltizam açık tutulmuf ve oralara bafkalarmm intüıap olunması için mahıus tedbirler alınmiftı. Ali Fuat Paşa gibi memlekete ve mSlete hizmet etmif mert seciyeli bir vatandaş o zaman da bu vaıiyetten pekâlâ isti • fad« etmek istiyebOir ve ayni muzahareti görürdü. Nitekhn ahiren olan s«y o esas prensipin aynen tatbtkından başka değildir. Memleketsümul bir ca • mia mahiyetini alan Cumhuriyet Halk Fırkası kendisinden başka türlii düsii nebSeeeklere de meydanı açık bvak mak içmdir ki ta umumî intihaplardanberi o kaideyi kabol ve tatbik etmiştir. EKkkate lâyıkhr ki müstakil meb'oslar içia açık bırakdan yerlerde namzetlerin şahttlannı alâkadar eder hiçbir kayit ve »art dermeyan edilmemiş, bu hnsusta bem namzeÜHclerini ilân edecek zatlar, hem intihapçılar tamamen serbest btrakılmıştir. Ali Fuat Pafa içm ahiren gosterilen alâkaya gelince o bu zatm bilhaasa bizce adeta mukaddes bir tarih parçast olan rntUî istiklâl ddalinde cidden hiz • met «tnüf olmasmdan ileri gebnekte • dir. Ali Fuat Paşaran bilâhare bazı »i • ya« eereyan ve teşekküllerde ayn u tikametler takip ettiği göruimâş olmasına rağmen biz kendismm Cundıuriyet Halk Fırkası feflerince ve bilhassa Gan Hazretlerince daima mubabbetle yadedildiğmi biliriz. Sebebi arada belk muvakkat bir fikir ayrılıgı olsa bile Ali Fuat Pasanm memlekete saf ve samimî hizmetleri dokunmuş mert tabiatli bir vatandaş olusu ve öyle bilinişidir. Fil • hakika AK Fuat Pafa iste böyle bir zattB>. Onun dahi bOmokabele Gazi Hazretlerine daima hürmetkâr olduğu ve butim eutUrda evvel ve ahg Dün 1 kadar tatil kararı verildi İngiltere Krah ile İngiliz Başvekili Meclise gelen son lâyiha ve tefsirler de mühim birer nutuk söylediler dünkii içtimada müzakere ohındu . Ankara 12 (TeJefonla) Meclis »aat 2 de Kâzım Pafa Hazretlermm rrjras«tlerinde açıldı. 928 senesi devlet hesabı kat'isi tasdik edüdi. Maarif VekAleti kadrosunda tadilât icrası lâyihası kabul olundu. lktısat konferansında ilk celse teşrinievvele dün açıldı ııımmnmnfflnHmmınt Gayrimenkullere vâki tecavüzler Gazi Muatafa Kemal Hazretlerinin kanumı medeninin 452 inci maddesi dairesindeki tasarruflannın mahfuz hisseler hakkmda mevcot hükümden mü(teana olduğuna datr lâyiha alkular armsmda kabul edildi. Murunı sacnana ugnyan tirket ku • pon, esham ve tahvilât bedellerinin hazmeye ah ofanası lâyiha«ı, Çubuk barajı ve Burta ova« MİaKat ve infaat lâyAıa». Devlet memorlan aylJtlan tevhit ve teadül kanunun* mözeyyel lâyiha ka • bul olundu. Mtclisin dnnku içtimaina riyaset eden Kâzım Paşa Hz. kam ve nahiye müdurlermce refi ve etki haJin mde olunaca^ı bakkmdald lâ . yihanm müsakerednde Retit Bey (Gasiantep), tamet Bey (Çorum) ve Svn Bey (Yoxg«t) aaaüer sordukr Bu Mafodı 6 tnct sahifenin 4 uncu sutununda Gayrimenkullere vâki tecavüzler hakktnda bir lâyiha Gayrimenkullere vaki olacak tecavüzve müdahalelerin idare âmtrlerine ya pıkıcak müracaat Szerine vaK, kayma Sıvas Erzurum hattı bir millî grupa ihale edildi ı mmi Bu mühim demiryolunun insası münakasaya konuhnuş ve 9 milyon eksiğine ihale edilmiştir ünyayt iktısadi buhrandan, sefaletten, işgizlikten ve binnetiee harptem kurtarmak, refaha eriçtirmek, gibValvî gayelerle toplanan Londra konferantı dün açıldı. Konferansın 60 milletin yalmz marahhaslarını • ve bayraklartm değil, hütnü niyetlerini de bir araya toplanman temenni olunur. Londra 12 (A.A.) Cihan iktısat kenferansının açılış merasimine ve celse»ine riyaset eden Kral şu nutku *öylemiştir: darlığın hüküm sürtnekte olduğu sn» zamanda Büyük Britanyaya gelme r niz dolayısile hepinize, büyük bir raes'uliyet duygusu içinde, «hoş geİdinîz» diyorum. A ~ Yer yüzündeki bütün miltetle^n iştirak ettiği bir konferansın açılış merasîntîne ve celsesine herhangi bîr hükümdann riyaset etmesinin cihan tarihinde ilk defa olarak vuku bul • duğunu sanıyorum. Mabadi 5 inct sahıfenın 3 uncii sutununda Ingütere Kralının nutku < Umumî bir iktıtadî sıkıntı ve Erzurum Sıvas hatttnın gazergâhmı gösterir harita Isfanbaratnnıza nazaran, Sıvas Er zurum hattınm insası, münakasaya ko nulmof ve 9 milyon lha noksanile dört yirketten müteçekkil mfflî bir grupa verihnistir. Bu grupta Yol ve Yapı »rrketi, Nuri Bey, Hatas yani HaGt, Tahir ve Saüh Beyler sirketile Raif ve Hulusi Beyter »irketi dahildv. Hatırlarda oUa gerektâ ki Cumhuriyet, hattan Abdurrahman Naci Bey idaresindeki millî bir grupa ihale edtlmek usere olduğunu flk defa haber vermiş ve ertesi gün bu mesemüşarünileyhi takdir ve tasdik eder bir yolda bnlunduğu bnim ve herkesin malomDmuzdur. Ali Fuat Paşa istiklâl cidalhnizin harekâtı milliye unvanmı taşıyan Hk demlermden itibaren vazife başmda idi: Asker olarak, meb'us olarak, Meclis rek. vekili olarak, büvük elçi olarak ilâh. kendisinfn millî maksadın tahakkukuna çalıştığnu herkes bilrr. Fakat onun tarafından herhangi derecesinde böyle bir iddia dermeyan edilmiş olduğunu biz asla hatuIanuyoruz. Bu da pek tabiidir. Vatana hizmet ikide bir öğünmek için değil, belki sadece vatana hizmet etmif ol mak içm yapıhr da ondan. E • ğer arnlmağa lâyık hizmetlerimiz varsa btrakalım onlan baskalan söylesm. Nitekkn güzel bir fırsatta Ali Fuat Paşa nm hizmet ve meziyetlerini lâyık olduğu kıymetle iste bizzat Cuüdıurfyet Halk Fırkası şefleri ifade ve Hân eylennı bulunuyorlar. AK Fuat Paşa mütevazı bir asker olduğu içm ihtimal kendiâ bakkmdaki bu hakiki medm ve senadan biraz sdtdrmstır bile. Sonra millî istiklâl cidalinin eyvelâ Lozana yç »pnra bugünjere ka • le hakkmda aldığimu bir kari mektubunu da nesretmi?tik. Kariümz, mek • tubunda hatttn msasında yapılacak u mumî veya kısmî münakasalann hazi n«ye milyonlarca menraat temin ede ceğmi iddia ediyordu. Heyeti Vekflece altnan karar üzerme hat münakasaya komdmuf ve ahiren 50 milyon Krmlık keşif fiatı Gzermden 9 milyon Kra ek • siğine yukarda isimlermi yaıdığırmz müe««eselerden mürekkep millî grupa ihale edilmiştir. dar bağlanan külliyeti herkesin derece derece azçok hizmetlerinden mütesekkil ol makla beraber ona hakün mahiyet ve istncametmi vermif ve vermek te olan millî deha elbette kendisince de pekâlâ malumdur. Kendi emsaü arasında pek güzel hizmet etmişlerden biri olan Ali Fuat Pa^inın bu bahislerde yüksek hakikad takdir edecek akJ ve insaf ile mrirtehalK olduğunu biz pek iyi biliriz. Bunlar mert tabiatli AK Fuat Paşayı ikmal eden meziyet ve faznet • lerdir ki bize kendısini daha ziyade sevdirmiştir ve sevdirecektir. Hulâsa etmek içm Ali Fuat Paşamn sahsmda müstakil namzetliğmi bbmefis Fırkamızın teyit ve muvaffak ettiği müstakil yani muhalif bir meb'usu Türkrye Büyük Muiet Mecbsme ge tirmiş ve aramıza oturtmuş bulunu • yoruz. Bundan memnunuz. Evvelâ mHlete her hakikatin söyleneee ği büyük kürsü oradadu, sonra da mubterem muanzmuzuı yalnız bak kı arayan ve onun uğurunda «âmimi olan balis kalpli bir vatandae oidttğunu biliyoruz da onun içm. YUNUS NADl Meclis Reisi ve Başvekil Paşalar z <w ,y....., Atinada,yaziyet gergin Muhalefet, suikastte parmağı olduğunu iddia ettiği Dahiliye Nazyının istifasını istiyor Kâzım ve ismet Paşalar tstanbula geliyorlar Yeniden mühim Ankara 12 (TeYefonla) Mec lis Reisi yann akşam tstanbula ha Tevkifat yapılıyor reket edecektir. Başvekil tsmet Paşa Hazretle *• rînin de üç dört güne kadar tstan 'bula gidecekleri anlaşılmaktadir. nnmınnımııwıımımiiHmmııııtiMiıiHiHnmnııııııımııınımmiıHnuiHiııııiMiııiHiıııınHiııııııııııiNiıııniHiınııınıifiııtınıınımımııııım Büyük Gazinin En güzel portresi Atina 12 (Hususi) Suikast ile alâkadar oldukları anlaşilan ve a detltsri yedi ile on üç arasında t a i .min edilen yeni tevkif müzekkere • leri kesildiği haber ahnmıştır. Tevkif edilecek eşhasın isimleri etrafındaki ketumiyet muhafaza e • diliyor. Tevkif edilecekler arasmda yüksek tabakaya mensup şahıslar da bulunduğu öğrenilmiştir. Taharri memurları, ortadan kay • bolay şaki Tanaşın arkadaşları tarafmdan öldürüldüğü şayi olduğun dan cesedinî aramaktadırlar. fstintak hâkimliği suikastçilerin muhabere evrakını sakladıklan m&halli keşfetmeğe muvaffak olmuş ve bu muhabere evrakı zabıta tarafından yapılan bir baskınla elde edil miştir. Müstantik bu evrakin mütaleasında suikastte alâkadar bir takım yeni şanıslar buiduğu gibi suikast i tenvir eden bir takım unsurlar da toplamıştır. Muhaberattan anla şıldtğma göre suikastçiler geniş bir şeheke teşkil ederek M. Venizelos • t»o başlamak üzere bir çok siyaiî amayetler ika etmek tasavvurunda imişler. Bu netice. üaerine yeni tevkifler yapılması kararlaştırılmıştır. Bu meyanda resmî memurlar ve yüksek Yunan Dahiliye Nazırı M. Raüi» ve mevkaf Emniyet müdürv M. Polihronopulot mevki sahibi kimselerin de suikastle alâkadar oldukları tahakkuk etmiştir. Bu haberin teyit etmesi sabık eraniyeti umumiye müdürünün mücrhniyeti kadar büyük bir hayretle karşılanmiştır. Muhalifetler hükumeti düfürmiyecekler Atina 12 (Hususî) Hükume • tin sukutundan melhuz tehlikeler dolayısile ve hükumetin vaziyeti ken di mes'uliyeti altmda temizlemek mecburiyetinde olduğu mülâhasa ~ sile muhalefet, hükumeti devirmek gay,esini takip etmemektedir. Bu • nunla beraber muhalefetm fikrine göre şayet bükumet sükunu iade ve muhafaza etmek arzusunda ise istin(Lutfen sahifeyi çevirinis) Güzide ressamnmz üstat ÇaHı tbra bimins Büyük Gazinin bir portresini yapmağa b a s k d ı ğ n aylarca evvel haber vermiştik. ÇaUı Büyük Dahmin re»Mabadi 2 inci sahifenin 2 inci sutununda