8 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhariyet ? = Dil anketi 85 inci liste c 8 Hariran 1933 ,. £^ •":'& <* .. Yazan: AU SACİ Pîevneden sonra Ayastafanos muahedesi Ayas tafanostan sonra Berlin kongresi tnkisari hayal ve Bulgar papazının komitacı oluşu . Ankara 7 (A.A.) T. D. T. Cerniyetinden: Karsıl^dan aranacak arapça ve farsça kelimelerin 85 numaralı listesi şudur: 1Mündemiç 7Müsakkafat 2Münderecat 8Müsait 3Müjde 9Müsamaha 4Mürüvvet 10Müsamere SMÜBabaka 11Müskirat 6Müstacel 12Müzmin Vapurculuk Şirketî Tercih ediniz: VtYANA: 18,S0 NapoH sarküan , BUDAPEŞTE: 20,55 Macar halk tfirkfllerL Dün toplanan alâkadarlar şirketin eylule kadar meydana getirilmesine karar verdîler Bu akşamki program ANKARA: 12,30 gramofon • 18 alaturka sâz 18,45 viyolonsel konseri (Edip Bey) 19,1 5 alaturka saz 20 ajans habeTİeri. Yeni karşdıiıklar Uste: 79 MTLLET: Dlllri, düşüncelerl bir olan tapluluk, MİNNET: Boyun iğme, MINTAKA: Çevrek dolay, MİSAK: Sozleşmek, MUADIL: Denk olan, MUAF: Vaz geç mek, MUAMELE: Birblrlle iş yapmak, MUAMMA: BUmece, MUASIR: Çağ birliği, MUCİZE: Eşsiz gösterişler, MUKADDERAT: Glzli yazgılar, MUKADDES: Yücelik, MUKAVVA: Kahn bltl, MÜLK: Benlmsenmis nesne. Vnadolukavağı 42 İnci mektep mualllmlerl * ** MILLET: Dili bir ülküsü bir, duygusu bir klşi toplulugu, MİSAK: Ant, anlaşma, uyusma, MINTAKA: Çevrüi yer, çerçeve, çember, MUAF: Bağıçlannuş, ayrı, MUAMELE: Tutum, yapun, kullanma, Iş alı?verlşi, MUAMMA Bilmece, yanlıtmaca, kanşık lş, içlnden çıkılamıyan nesne, açılması, çözülmesl güç, MUASIR: Bir çağda yaşanıa, yaşama yıllan karışık, MUCİZE: Hüçi yapğı, Tann güclle yapılabilen işler, kisi ussuna sıgmıyan yapıntılar, MUKADDER: Başa gelecekler, alm yazısı, MUKAVVA: (turkçedlr) Çamlica: Celal Aykırıoğlu *** LUte: 80 TAFStL: Ayrı uzatmak, uzun anlatma, TEFENNUN: Bilgide üstünlemek. TEFTİŞ: Sarıp araatırmak, TEFVIZ: Üste bırak mak, ısmarlamak, TEKAYYUT: Oöaeterek çalışmak, TEKEFFÜL: Üste zorluk almak, gösterişle harcamak, TEKEMMÜL: Ekslzksiz olmak, TEKEVVÜN: Varlığa gelmek, kendlnden varlık, TEKLIF: Bir işin yapılmasım latemek, TEKRAR: Doneklemek, TEKZIP: Yalanhğı bUdlrmek, TELAFI: Yerine geitrmek, yerlni karşılamak, TELAKKİ: Karçı gelip görmek, buluşmak, TELTN: Kargamak, kötülemek. Yeşilköy Fevzi Altug • •• tSTANBUL: 18 gramofon 18,30 fransızca ders (ilerlemis olanlaTa mahsus) 19 saz: (Kemal Niyazi Bey ve arkadaşları) • 20 saz: (Nebil oğlu Ismail Hakkı Bey) 20,30 saz: (kemanî Reşat Bey ve aTkadaslan) 21,30 gramofon 22 a> jans, borsa habeTİeri saat, ayarı. VapurculaT Blrllglnln dünkü letlmamda Dün vapurctdar birliginde, yeni kanun mucibmce posta vapurculu ğn şhketme girmek hakkım hait 18 vapurcunun istirakile çok hara retli bir toplanti yapılmiştır. Birlik reisi Yelkenci zade Lutfi Bey içtimaı müteakıp bir muharri rhnize şunlan soylemistirs < Ştrketi süratle yapmak içm dernal hazırlıklara baslamaga ka • rar verilmistir. Vakıâ kanunda, sirketin teskilî içm altı ay müddet tayin edilmiş ise de bu haziran iptidasmdan itibaren Uç ay sonra sirket tesekkül etmedigi takdirde vapurlanmız çalısamıyacaklanndan bu miidde zarfmda sîrketm hazır • lanması zarurî olduğu nazan dik • kate alınmıshr. Nizamname gelecek hatfa hazrrlanacak ve sirketm ey lul iptidannda içe baslaman temin edilecektir. Bu hususta vapurcular arasinda tam bir fikir birliği vardır. Vapurcular, beyannamelermi bu ayın on beşîne kadar Deniz ticareti müdürlüğüne vereceklerdir. Bun • dan sonra posta vapurlannın tak • dirl kıymet Islerinl yapacak komisyona bnrlik namma iki aza seçile cektir. Şirketin teskilâtım tesbit etmek üzere sık sık toplantılar yapılacakhr. Shketin sermayesi 750,000 lira kadar olacakhr. Maamafih kat'î miktar ancak takdiri kiym«t n»ti cesinde anlasılabilecektîr.» VtYANA: 18,30 konser (Napoli şarkılan) 19,35 konferanslar ve havadisler20,45 şarkı konseri 21,40 »esli filimleTden v« operetlerden paTçalar 23,10 havadis ler 23,25 konfeTans 23,35 gramo fonla dans havalan. VARŞOVA: 18,05 plâklar 19 05 koro sarkılari19,35 havadisler ve konseT 20,35 ede biyat tenkidi 21,05 hafif musild22.! 5 şarkılar 22,45 skeç 23,30 danaing. BUDAPEŞTE: 19,55 piyano konseri 20,35 kon ferans 20,55 Macar halk sarkılan 21,50 skeç 23,35 havadisler müteakıben: hafif musiki. BÜKREŞ: 18,05 muhtelif musiki 20,05 konferans 21,05 şaıkı konseri 21,25 orkestra 22,05 konfeTans 22,20 sen fonik konseT 23,05 almanca konfe rans. PARtS (Poste Parisien)! 20,35 gramofon plâklan 21,35 muhrerif program 22,20 konser. Yeni hatlar teşküâtı Seyrisefaini istihlâf edecek dış hatlar, Akay (iç hatlar), fabrika v« havuzlar müdüVlüklerine getirile • cek zevatin listesi kat't seklmi al mıştır. Dıs hatlar müdurlüğüne, Sanayi Kredi Bankası müdürii Sadettin Beym tayini tahakkuk etmisttr. Akay (içhatlar) müdurlüğüne, sabık Ziraat Bankası müdürü Şük rü, fabrika ve havuzlar müdürlü • ğüne Seyrisefain fabrika müdürü Cemil Beylerin tayin edildikleri söylenmektedir. Yeni tayinlerde, bîlhassa idare nin muamelatim ticart bir z!hni • yetle tedvir etmek nazan itibare alındığı sSylenmekedh*. Yeni teşekküllerm kadrolan 'doğrudan doğruya bu müdürler tara • findan yapılacağmdan Seyrisefain memurları bir an evvei vaziyetin tavazzuhunu ve resmen tebligat icrasim beklemektedrr. Kaç memurun tertip harîci kalacağn henüz belli degiidir. Maamafih alâkadarlann mühim bir kısmı, kadronun küçül tülmesine imkân görmemekte ve yeni teşkilâtin daha ziyade genîs kadroyu istilzam edeceğtni tahmîn et mekedir. ortaaına dlkllmlş olan «Çar os vobodltel> yanl «kurtarıcı Çar> heykell Bu abide, 93 harblni ebedileştlrmek ve Bulgarlann Ruslara mlnnettarlığını lfade etmek maksadllc dlkilmiştir. oâ ve Rumen ordulan karsısındaEfşaniı ıaudaafasile meşhur Püevne kahramam Gasl Osman Paşa merhum tste, bunun üzerinedir ki Ru»y», harekete geçti. 93 harbinm na»ıl hazırlandığmı anHarp ilânuıa büe lüzum görmeksizin, lattıktan sonra, asırlarca Osmanlı im hududu geçerek, 1877 ilkbahannda, paratorluğunun basına belâ kesflen Rus Tuna yalılannda, Osmanh ordusuna devletinin Türk payitahtmı garpten kuçath. tatmak ve parçalamak emelile, o vari Aylardanberi devam eden kavga yetlerde na»ıl çalıştığıru ve Balkanlan Iarla yorulmus olnvıHa beraber, Tfirk naal ayaklandtrdığım anlamak için, cevherini taşıyan ve miktan takriben tarilıe baktığımız zaman, görüyoruz ki, 230,000 e baliğ olan Osmanlı ordusu, Kınm harbinden mağlubiyetle çıkan Rusyamn asla Smit etmedigi »iddetli Rusya imparatorluğu, Paris muahedesibir mukavemet gösterdi. Rus ordosu, nin Karadeniz ve Boğazlara dair olan miktarca, Osmanlı ordusundan yiîk hükümlerile cenuba doğru yürümek sek olduktan baska, memleketeyn de • ten, yani Osmanlı memleketlerini istinilen Eflâk ve Bi'^d^n Beyi de, metbuu lâdan menedilmİRti. Fakat Kırrnı haraleyhine Çarla htifak ederek 20,000 kibinden sonra, 187071 AlmanyaFranşiltk ordusunu Ruslara ilâve etmişti. sa harbi çıkarak, neticede Fransa yenilAdetçe vüksek olmalanna rağmen, di ve bu suretle, Paris muahedesinin keRusyamn büyiik kuvvetleri, Plevnenin ffli olan devletlerden, Osmanh devletic?rcî»buk kaztlan toprak *'"n'''eri önünnin mülk tamatnhğına, iktısadî menfa de, beş ay kadar tevakkuf mec • atlermden dolayı en çok taraftar olan bu devletin iktidar ve nüfuzu kmldı. Yaburı\e»inde kaldtlar. ni, her muahede gibi. Paris muahedesiPtlevne müdafaaaile harp san'a nm de mer'i kalabflmesi içm asıi sart ttnda bir inkılâp yapan Osman Pa~ olan lmvvetler muvazenesi, Osmanlı şa, Rusyamn meşhur hvmandanla devleb' aieyhine bozuldu. rım püskurttü ve hassa kolordusu da dahil olmak üzere hesapnz guzide Rusya, bu fırsattan derhal istifade easkerlerini Pilevne önünde toprağa derek, Paris muahedesmin Karadenîzde gomdü. harp gemisî ve askerî tersane bulun Kafkasya taraflarmda da, Osmanlı durnlmamastnı ihtiva eden maddelerini ordusu, çok muvafakiyetli muharebeler resmen iptal etthdi 1871. Artık serbest kalan Rusya, tevakkufa uğrıyan Osman verdi (Zivin ve Erzurum). Idar aleyhindeki hareketîne yeniden basFakat nihayet, harbin son devresin hyabîbnek için Karadenrzde kuvvetli de, saray ve Babıali, kâfi metanet gösbir donanma hazırlamaga basladı. teremediklerinden, Ruslarla Ayastofanos masalehası aktedildi. Ayni zamanda eski hıristiyanlık propagandastna yeni ırktaşlık, /» tşte, bu suretle, Bulgar elrsarhanesi lâvlık propagantfast da ilâve ede nin teskilinden sekiz sene gibt kısa bir rek Balkanlarda ekseriyet teskil ezaman sonra, o teşkilâh bir ayaklandırden Strp, Karada&lı gibi hakikî tsma ve dahilî harp aleti haline koyan lâolart ve esasen Turk olmalanna Rusyamn tahrikleri ve nihayet Balkanrağmen Ruaların telkini ile kendilelarda kendi emrine amade bir takım rini tslâv sayan Bosnak ve Bulgar küçük devlet'er, ileri karakollar yartlart Osmanlı hühâmeti aleyhine tahmak emelile bilfiil harbe girmesi ne rîke koyaldu. ticesmde ve evvelâ Ayastofanos mua • Bımlann menfaatlerini temin yolun hedesiledir ki, Sırbistan ve Yuaanistanda, Rusyamn tstanbul eiçtsi Jeneral dan sonra, Buigaristanm dahi olduk «tgnatiyef», Babıaliyi mütemadi iğfal ça geniş bir beylîk haline gehnesi kabol ve tazyika girişti. edHdi. Hatta, Bulgarlarm Fener patrikliğinKabul edfldi ama, ne çare ki, o beylik den ayn müstakil bir baspapazlık teş te, Ayastofanos muahedesile kazandıgı lrii etmelerine, Babıalinin musaadesini Makedonyayı, iiç ay sonra imzalanan aimakta, bu adam da rol oynadı. Zaten miUî hisleri artmış, millî fikirleri Berlin kongresSe kaybederek, artık, bütun tarîhinde kendisine bir turlü aman ep«yce mkisaf etmis olan Balkan Slâvvermiyecek olan müthiş bir siyast kan lan, Rosyadaki Slâv bkliği komitalanserin tam ensesi Bzerinde çıkmağa, sişn n tahrikleri, fîkrî ve malî yardımla mege, kızarmağa başladığım görmekte rfle bir umumî ihtflâle hazırlamrken gecikmedi. Rusyaıun çok kurnaz elçisi de, lstan bulda padisahı ve hükumet adamlarmı Arhk, Makedonya çıbam baş ver • kandnmak ve uyutmakla meşguldü. misti! lğnatiyef, îstanbu'daki elçilerin en Makedonya çtbanı başverince de Anufuziusu oltnustu. Fransada Üçüncü yastofanosta kazandığmı B«rlmde kayNapoiyon imparatorluğu sukut edeli bettiğini gören Bulgar papazı, müthiş denberi, Fransanm nüfuzu, pek eksilbir inkisan hayal içinde, Hazreti Isanın mîsti. kara cübbesüe demir haçım bir tarafa îngiltere ise, sark islerinde, tekbaşma, fırlatip atarak, iyilikle verflmiyeni zorRusvaya karsı çıkabilecek bir üctidarda la almak için, adamlan ve yolları kesen, de&Hdî. köyleri yakan, Avropa trenlerini uçu Almanyanın başına geçen Prusya ile ran, demir köpriileri dinamitliyen ko • Almanvadan atılan Avusturya, Rusyamitacmm kinl gölgesine istOıale etti. mn müttef'ki olmuşlardı. ( d u a m edecek) Hasıh, sark meydanında, Rusya, tekbasma kalmıstı. Siyasî vaziyetin böyle kendi lehine Vefalı Galip Pasanın damadı ve Gidönmesinden istifade eden Rusya hSresun meb'usu Kâzım Beyin biraderi, kumeti, evvelâ Bosna Herseklileri, sonra da Bulgarlan kıyam ettirerek Eksark Galatasaraylı Necip Şahin Beyin enis tesi, Ticaret mektebi âlisi muderrisle banenin teskilinden altı sene sonra yarinden. ve Mezbaha hukuk müşaviri apılan büyük ayaklanma Osmanlı devvukat tsmail Hakkı Bey anî olarak veMini bir havli i'Srastırdıktan sonra, fat etmiştir. Sırp ve Karadağ Beyliklerini de Osman Cenazesi bugün (perşembe) Maç • lılar uzerine saldırttı. Abdülâziz dev kapalas karstsmda Emine Zeld apartırinde epey hazırlanmıs olan ordu, Sır manmdan kaldırılacak ve öğle namazı bistanı birkaç hafta içinde tamamen Teşv3dye camisinde kılmdıktan sonra ezdi. Karadağhlan da hayli zedeiedi. Bosna Hersek kıyammı bashrdı. Bulgar Besîktastan istimbotla Eyüpsultana nakihtilâlcîlerini, lüzumundan fazla bir sidledilerek oradaki aile kabristanma defdetle tedip etti. nedilecektir. ROMAt 21,05 havadisler, musahabe, gramofon piâklan 22,50 keman konseTİ 24 havadisler. BELGRAT. 20,05 radyo orkestrasi 21,05 plâklar 21,35 muhtelif 23,35 havadislersonra: tsigan musiki «i. Yunan:stana hayvan ihracatı Vilâyetm muhtelif iskelelerfle BU ga ve Bandırmadan Yunanistana mühim miktarda koyun ve n g v ihra • cına baslanılmıstır. Son günlerdeki fazla sevkiyat üzerine Yunanistanda çok yükselmiş olan et fiatimn tenezzui ettigi an • laşılmaktadvr. Aidatını vermiyen esnaf Esnaftan 932 sene»? zarfmdaki cemiyet aidatlanm vermemis olan lardan, bu paranın hacîz yolile tahsiltne baslanmıştır. TAFSÎL: Açma, genişletme, uzatma, açarak anlatma, TEFTİŞ: Oözden geçlrm«, yoklamıa, (müfettla: Yoklamaç), TEKELLÜS: Klreç olma, TEKEMMÜL: Erme, gideğlnl bulma, (gidek: gaye) ekslklerden kurtulma, TEKLTF: İlerl sürme, yapümasını lsteme, TEKEVVÜN: Yaratılma, meydana çıkma, TEKRAR: Bir daha, TEKZIP: Yalana çıkarma, TELÂFI: Alma, çu v«ya bu gözle bakma, anlama, TEL'IN: U«nçl^mek, (ilenç: L&net). Çamlica: Celâl Aykırıoğlu *•* TAFSİL: Genlşlemek, büyütmek, TEFENNUN: Türlü bilgiler, TEFTİŞ: Sorup araştırmak, TEFVIZ: Ismarlamak, TEKAYYUT: Özden bakmak, bağlamak, TEKELLÜF: Ağırlığa katlanmak, TEKEMMÜL: Bütünlenme, TEKEVVÜN. Varlık, TEKLİF: Bir Isln yapılmasını istemek, TEKRAR: Üstelemek, TEKZİP: Yalanı çıkarmak, TELÂFT Ödemek, TELÂKKI: Sanmak, TELTN: Kötülemek, koğulmak. Anadolukavağı 42 İnci mektep muallimleri LUte: 81 MUĞALATA: Yanılmak, suç yapmak, karıştınş, MUÖLAK: Kansık anlaşılmaz iş, içlnden çıkılmaz, MUKAVELE: Sözleşme, MUKAYESE: Kıyaslama, blrile di ğerini olçme, MUKTEDIR: Oüçlü, bilgili, MUKTEZA: Oerekllği, MUHACİR: Go cen, yurt değistlren, MUSİBET: Kötü ugrayıs, ba*a gelen kötü nesne, MUTABAKAT: Uygunluk, MÜTALEA: Anlamağa çalışmak, sesslz okumak, MUTAVAAT: Boyun e&mek, kendini bağlamak, MÜNAFIK: Ara bozan, kötü klşi, soz katnatan, MUVAZAA: Nesneyi diğeri yerine vermek, MUZAT: Ters olan, zıtlanma, gideren. Fevzi Altug Oda Meclisinin kararı Ticaret Odası meclisi dün öğle • den sonra toplanmış, Odayı alaka dar eden muamelât ve meseleler üzermde bazı kararlar vermistir. Dr. Hasan Tevfik Bey Dün def nedîldi Dördüncü Kol~ ordu sertaba betıinden mütekaft merhum miralay doktor Hasan Tevfik Beyin cenazesi dün kal dinlraış ve me rasime kendisini seven birçok müderris ve doktorlarla akrabalan ve bir müfrezei askeriye iştirak etmiştir. Merhum Mernum ncsrm 302 senesinde mekTevfik Bey ' tebi Tıbbiyeden çıkmış, serkimyager muavinliğinde bulunmuş, askerî hizmetlerde ve ezcümle muhtelif hastanelerd'e sertabiplik yapmış ve bilâhare Fırka ve Kolordu sertabip liklerinde çalışmış, koleradaki ihtı sasına binaen bu hastahklarla mu vaffakiyetle mücadele etrois ve AImanyada beynelmilel kolera kongresinde Türkiyeyi temsil etmiştir. Merhum kıymetli, çalıskan, seciyesi çok düzgün, namuskâr bir zattı. Keder dide ailesine beyani taziyet ederiz. Afyon înhisarı işe başladı (Birinet sayfadan mabati Afyon işlerile sadece inhisar idaresi istigal edeceğinden şimdiki afyoncular brrliği ilga olunacaktır. Inhisarm cumartesi gününden itibaren ise başlaması muhtemeldir. Bunun için evvelâ idare meclisinin tesekkülü beklentnektedir. tnhisar idaresi, verdiği fiatı kabul eden tüccann mallanm mubayaa edecek diğerlerinin stoklarını, kendi hesap • lanna satacaktır. tnhisar, afyon isleri üzerinde banka muamelâtı da yapacak, hi • mayeye muhtaç olan afyonculara avans verecektir. Bitlise ve Giresuna kar yağıyor Bitlis 7 Bir riirlü düzelemiyen havalar bîrdenbire soğuk yapmağa bas ladı. Şehre kar yağıyor, bütün dağlar kar altmdadır. Giresun 6 On gündenberi vüâ • yetrn hertarafında yağmur devam ediyor. Yavuzkemal nahiyesine ve Enmez mevkiine on iki saattfr kar yağıyor.Kar ve soğuğun fındık mahsülüne zarar vermesinden çok endise edilmektedir. Malatya 7 Devamlı surette yağ mur ve dolu yağmaktadır. Hertarafta soğuk var. Muhtelif yerlere, bu meyanda postanede müdürün odasına yı'dı nm diiştü. Yağmurun ve soğuğun m»yvalara efrinlere çok zaran dokundu. Üsküdar Hâle sinemasinda Prenses Strogof Mümessiii: LAVRENS TIBBET liâveten Dünya havadisleri Duhuliye 15 kuruş Gulhane mösameresi Gülhane yedinci tıbbî müsameresine ll/VI/933 pazar günü saat 17 de baslanacağından bütün mes lektaşlann teşrifleri rica olunur. Tipi Dindi! ROMAN Yazan: MAHMUT YESARİ Erkek Muallim mektebinde sergi tstanbul erkek muallim mekte binde, talebenin. bu sene yaptıği muhtelif el işle rinden mürek • kep zengin bir sergi açılmıştır. Sergide hakikaten çok mahi • rane ve san'at • kârane yapılmı» eşyalar vardır, Bilhassa sergi salonunun arka cihetinde karan lık bir oda içe • risinde ufak pencereler vasıtasile ziyaretçilere sevrettirilen tabiî Yakında çıkacak! KAR1LERIMIZE KOL AYLIK: Ef gan Kralınm Kardeşi İBirinci sayfadan matat) firinin katili, Efgan hükumeti ta rafmdan Almanyaya tahsile gönderilmis genç bir talebedir. ölen sefîr, bugünkü Efganistan Kralınm kardeşi idi. Berlin 7 (A.A.) Efgan sefiri nin katli siyasî bir cinayet olabilir, fakat ayni zamanda bunun «kan davası» ndan doğan bir intikam olmak ihtimali de vardır. Cemal Pasa ile eskiden çalışmış olanlardan birîsi «Ruhr Blatt» gazetesine verdiği beyanatta Amanuüah taraftan talebe nin Efganisanın sabık Moskova se firi iken bir kaç ay evvel Kâbilde Amanullah lenine çahştığmdan do • layı katledîlmiş olan Gulam Nebi Hanın akrabalarından olduğnu söylemistir. Aylık abone Hususfle vilâyetlerdeki bir çok karilerimiz gazetçlerini munta • zaman kendi adreslerine alabil • mek için bizden bazı kolaylıklar is temektedirler. Bu aziz karilerin arzulanm yerine getirmek üzere Cumhuriyet için aylık abone usulâ ittihaz etmeğe karar verdik. Ay • lık abone bedeli yalnız ırtihal 150 kuruş... Sergide elişlerlnden bir kısım Mektebin hayvanat ve fizyoloji müzeleri fevkalâde zengindir. Tahnit edilmiş hayvanlar da nanazn dikkati caliptir. Mektep idaresini ve talebeleri tebcik ederiz. tan îbaretth* ve tabiî peşin olarak gönderilmek iâzımdır. Bu usul idarece fazla mesaiyi icap eden külfetli bir meşgale olduğu için abonelerinin inkıtaa uğramamasmı istiyen karilerimizîn paralanm idareye vaktinde yeti • secek veçhile döndermekte devam etm«"!er> iktiza edecektir. manzaralar çok güzeldir. Sergi münasebetile mektebin çalıskan ve muktedir müdürü Saffet Bey misafirlere mektebi gezdirip izahat vermistir.