12 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi inci cüzü çıktı 31 Dokuzuncu sene: No. 3236 umhuriyet tSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhnriyet tstanbol Posta kntnsn: tstanbul, No 346 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr müdürü: 23236, îdare müdürü: 22365. Matbaa: 20472 Cuma 12 Mayıs 933 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kötnphaneyl blr arada evinize gefireı *• faydalı eserdir. Her evde blr fane bulonmak lâzımdır. «nııııııııırıınıııııııınıııııııııııııııııınMiııınııiMiıııııuıiHMiıııiHtıiiM TürkYunan Ticaret İtilâfnamesinln Metni llllıniHiııııufiıııııııuMiııifiıııiMiiııiMnıııuılllınılıiMilllllllllılı*ıııtıı>ıııııııııııııııiNiııııırıııııiMiıııııııııiıııııııııııııııııııifiıııiıııniHifiııııııiMtfiiHniMMHiııııınfMiınıııiııııniMnııiıııiMMHiıııı Acaba dünya nereye Doğru gidiyor? İstiklâl harbi münakaşası Atinaya giden heyetimiz bugün geliyor Idumohuıya küreiarzm kâinat boşluğu içindeki seyrinde nereye gittiğini bilen olmadığı gibi yeryüzündeki insanlığın da Umumî Harpten sonra gittikçe siddetlenen iktısadî buhranla nereye gittiğini bilen yoktur. Küreiarzın başı bari boş değil, o bir kâinat manzumesine bağlı. Hep beraber dolaşıyorlar. tnsan cemiyetleri ise bugün kendi aralannda öyle bir intizamın ahengine malik olmaktan {Celâlettin Arif Beyin Kâzım Kauzak bulunuyorlar. Şimdi bütün ümitler rabekir Paşa tarafından teklif oluhaziranm 12 sinde Londrada toplananan ve sonra geri altnan umumi vacak olan cihan iktısat konferansı üzeliliği meselesini izah etmek maksarinde toplanmıştır. Bu maksatla Vaşing«••• « » * •' r dile sabık Şark cephesi kumandanttonda yapılmıs ve hâlâ da yapılmakta nin yazdığı bir mektup dalbudak olan müzakereler ise acınacak bir anla*r'ar*tk tttiklâl cidalimizde ita oluşamamazhğın en şaşılacak bir misalmi teşkfl etmektedir. Bir taraftan Şark ordusu knmandanı bu aksam efrafımda olanlar, Şimdiki dünya ahvalinin en anlayışh Kâzım Karabekir Paşa, «tstiklâl müadamlanndan biri olduğuna hükmememleketin her köşesinde çcdıcadelesinin esasını kendi kurmuş ve dihnek lâzımgelen Şimalî Amerika Birşan köylüler, uyanık, miinevver, bn ifte Gariye tekaddüm etmi« oldu. leşik Cumhuriyetleri Reisi Mister Rozvatanperver, milliyetperver vağunu »öylemek suretile büyük savaşın veltin davetile Vaşingtonda cihan iktıtemeli kendui olduğunu ileri sürer • tandaşlar. İşte ben onlarm ha»at konferansına mukaddeme teşkil yalini tesbit ediyorum, onlann ken diğer taraftan Büyük Gazi büyükedecek miihim telâkiler ve müzakereler I lüğün şanından olan bir tevaznla is hayalini tahakkuk ettirmeğe çayapıldı. İngiltere Başvekili Mister tiklâl cidalinm ve inkılâbın kendileriMakdonalt bu maksatla bizzat Ame. lıstım. O Mustafa Kemal b'lmez. nin dehastndan doğduğunu söyliyen rikaya gitti geldi. Fransız fevkalâde O, Türk milletinin ihtiyaçlarile arkadaşlarma şu cevabı veriyorlar: murahhası sabık başvekil M. Heryo da beraber, gitgide uyanan tuuru bu seyahatten döndü. İtalyan murahhan « Hükamlerinizde yanılı ile beraber, tekâmül ede ede Tunan tteartt ttOâfnamestnt tmea Ityonlar: tktuat VekÜi Celât Sey, YundH M. Yung Mister Rozveltle konusmalanyorsunuz... İki Mustafa Kemal iktısat Ntutn M. O. Fesmezoğîu ve Numan Rifat Bey, Tunan Basvtküi M, Çaldarit m bitirdi. Alman murahhası Her Şaht ebedi olarak yasayacaktır. Bizvar: Biri ben, fert olan, fani ve Atina tefirimi* tnis Beyle bir arada ta bunlan bitirmek üzere. Japonlar, de cumhuriyeti yapan, inktlâbı Çinliler, Cenubi Amerikalılar Vaşingolan Mustafa Kemal... tkinei tzmir 11 (A.A.) Yunanktandan 931 $enelerinde Yunanirtaoa 9 milyoa yaratan, O «fiiz» diye ifade edetonda sıra ile konusuyorlar. Her konuşavdeti esnasmda fehrimize uğnyan İklirahk rhracat yapılmtşiı. 932 *en«sinMustafa Kemalden ise «Ben* bileceğim Mustafa Kemaldir.» ma sonunda bir tebliğ neşrolunarak tısat Vekili Mahırut Celâl Bey Türk • de bu miktar be$ milyona düşmüştnr. diye bahsedemem. Ondan an • Gazi Hz. nin bu büyük sözleri temükâlemelerin behemehal bir neticeye Yunan ticaret itilâfi münasebetile a • Bu senelerde Yunanutanra buw olan it« cak «Bizı» diye bahsedebilirim. vazuım büyiikleri bir kat daha büyütvarmak istiyen samimiyetlerinden ve halâh 250; 300 bin lira aruında te • şagtdaki beyanatta bulunrmışlardır: O Mustafa Kemal, yani sizler, tiiğünü göstermiyor mu? konuşanlann hemen her noktada mu haluf etti. Görülüyor ki aradaki fark « Yımanütanla yapılan ticaret antabtk olduklanndan bahsediliyor. Fakat bnom lebimize olarak mühimdir. Her Iaşmasma çok bnjük ehemmiyet ver • Kâz ırf Karabeklr Paşanın öçöncft roektu< Mabaâi 6 mcı tahiledt ) bunun arkasından matbuatm işlerin içdik. Bumm tetirleri mühimdir. 930 • bunda tariz ettığı Ruşen Eşref Bey yüzöne ait ifşaat ve teşrihatı geliyor: nan hizmetlerin bir daha izahı gibi Fazla nikbinlîğe düşmeym, henüz aırlayepyeni ve bambaşka bir safhaya şılan bir şey yoktur demek icin! intikal etti. Milli tttiklâl cidalimi ^ • Ne hacet, Mister Makdonalt Ingfl zin hangi ellerle tedvir olunarak natereye avdetmi müteakip Radyo ma nl eereyan etmis olduğuna bilhassa kinesi onünde bütün memlekete hıtap içinde yaşamak suretile pek yaktneden beyanatma: dan takip edîp bilenlere göre şimdi Amerika konuşmalanndan tam Kâzım Karabekir Pasamn hangi Anadola Ajann, Falih Rıfkı BeKâzım Karabekir Paşa, dünkü bir anlaşma ile dönüyorum diyemem! neticeye varmak istediğini şahsen yin buna cevap olarak bugünkü Ha' nüshamızda çıkan mektubunda HaDiye başlıyarak iki tarafın dostluğu dahi hak'kî bir merak ile görmek himiyeti Milliyede neşretmekte ol • kimiyeti Milliye gazetesi Basmuhar' ve hüsnü niyetleri üzerinde kann doistemekten daha tabü birşey olamaz. duğu ynzının metnini vermektedir, riri Falih Rıfkı Beye tariz etmis ve yurmıyan umumî lâflar söylemekten Dünkii nüshamızda Kâzım Karabaşka bir şey yapamamış, bu meyanda ba vesile ile 937 de Dergâh mecmu aynen dercediyoruz: bekir Paşanın ikinci mektubuna Silâhları bırakma konferansı, ordu Ankara 11 (A.A.) Kâzım Kayalnız borçlar meselesine ehem asında çıkan bir yazısından da partakdim ettlğimiz mukaddemede kenme\cutlan ve harp levazımı mesele Maba&l 2 inci sahifede) miyetle temas ederek bunlarm ( Mabadi 5 mcı sahifede ) çalar almıştı. lerinde büyük müşkülât karşısında kalda haHolunmadığmı v e bunlar mıştı Konferansın riyaset divanı tehhaOoIunmazsa dünyanm felâkete gitlikenin önünii almak için vakit kazanmesinden korkulabiieceğini ifade eylemak maksadile bazı içtimaları tehir mişti. Mister Makdonaldm Avam ettirmişti. Fakat bu tedbirin müessir okamarasmdaki beyanatı da bundan lamıyacağı, müzakeratın gittikçe sarpa farklı bir şey olmaması meclisi tatmin sardığı meydana çıkmaktadır Irak Krahnın biraderi Abdülmelflt edemediermden orada vaziyet üzerine Konferansın ordu mevcutlan komiAli Hz. ailesi efr^dı berarerind? ol umumî bir müzakere açılmak mecburitası son içtimaında Almanya ve Italyaduğu halde dün aksamki Toros ek«preyeti hâsıl ohnuş olduğu da malumdur. daki gençlik teşkilâtı mensuplarinı dahi nle sehrimize gelmistir. M. Heryoya gelrnce onun Vasmgton ordu mevcudundan saymağa karar vertemaslarmı izah etmek için bulduğu miş, bu karar her iki devleti kızdırmıştı. formüller şunlardır: Belgrat 11 (A.A.) Avala ajansın. Bu vaziyete zamimeten Almanyanın Ben Fransanm düsündüklermi harp levazımı meselesinde gayet mü dan: 8 tngiiiz bombardıman tayyaresi Eski İstanbul meb'usu Süreyya him taleplerde bulunduğu bu devletin Amerikaya götürdüm, oradaki roüzapilotlarile birlikte dün öğleden sonra Paşa tarafından (Gece pelen telgraf) Hariciye Nazırı tarafından neşrolunan kerelerden aldığım intibalan da buraya Belgrat tayyare meydanmda yere inmişismindeki son kitabında bulunan bir makaleden anlaşılmaktadır. Galip getirdim. Vazifem ihbar ve istihbardı. Ierdir. Evvebi gün Belgrata gelmesi bir şiirle babası ve kendisi aleyhine devletler ağır silâhlarını bırakmak isteBuna yaptım ve işte aradan çekiliyolâzım gelen bu tayyareler havanm bohaysiyeti kırıcı neşriyat yaptığın mediklerinden Almanya kendisinin münnn*... zuk olmasından dolayı Zağrepte bir dan dolayı şair Nazım Hikmet Bey dafaası için ağır toplar, askerî ve bahrt Âlman Harldye Nazın M. Von Neurata Ve M. Heryo bunlan söyliyerek muddet tevakkufa mecbur kalımslardı. aîeyhine açılan hakaret davasına, tayyareler ve kuvvetli donanma iste mıyan galip devletler, bilhassa Fransa, trene atladığile soluğu Liyonda aldı. Iraka mahsus olan bu tayyareler Irak dün sabah üçüncü ceza mahkeme mistir. Almanyanın bu talebi karşuında şaşınp Orada biraz istirahat edecekmiş. Zaten isHka«=tinde yollanna devam edeceksinde devam edildi: Hem kendi ağır silâhlarını bırakmağa kalmışlardır. Konferansta bitaraf vazikendisinm liyon belediye reisi olduğu lerdir. Müddeiumutnî suçlu vekilinin evyanaşmıyan, hem de Almanyanın kenyette bulunan Amerika, Almanyayı bu malumdur. velki celsede vaki olan kitabın indileri gibi sılâhlanmasına taraftar ol ( Mabadi S inct sahifede ) Diğerlerile neler yapılabaldiğini dütişar etmediği ve müddeiumumilik sunmeğe lüzum olmaksızm ciban iktssat tarafından toplattırıldığı seklindeki Ankara 11 Saracoğlu Şükrü konferansına hazırlık olarak yapılan iddiasının varit olmadığını çünkü muzakerelerde tngri'tere ile Fransa ve Bey ay aonuna doğiru Paristen avdet kitabın neşrolunduktan sonra toplat 3âvacı Süreyya Pş. Şalr Nazım HUcmet B. ; Amerika arasında h cbir anlasma netiedecek ve imzalanan borçlar Hilâf tıırıldığını, yazınm iki sene evvel lunmasının da buna delâlet ettiğini, cesine vanlamamış olduğu görülmekte namesi Meclisin tasdikma arzolunayazılmasına "ttarşı da altmda 933 ve bu anlasamamazlığm sıklet merkekitabın kabındaki (932) terihi için caktır. tarihi bulunduğunu, kitaptaki diğer zmi borçlar meselesile ona karsılık teş{.Mabadi 3 üncü sahifede) şiirlerin aııınua 933 tarihinin bu altmda £?ıjvi ı a ı IUJUUI »u çıırıerın kil edecek tavizlerin teşkil ettiği anla iMiıınrnm ıııııııııı ııımmmımııııııııııiHiıııımııııımıı ıııımııııt ıııııııtiHiıımıııımtıııiHiıtııımııınırıınmmııı ımımım şılmaktadır. Diğer taraftan silâhları bir kongre vardır, ve Amerikan efkân ı i o A !i ! i & n & . « c ı . * *« • « Kîi" Ifnnffr* vArHır. v e A m e n k a n eftcan edecek? Amerika iktısadi tavizler muAnkara 11 (Telefonla) Mec azaltma isi bir türlü yürüyemiyor. Beyumumiyesi vardır. Bunlar buhranın kabilinde borçlardan fedakârhk etmelis saat 2 de toplandı. Reis bütçenin nelmilel para istikran ise tevakkuf etgittikçe artan şiddeti altmda Amerikağe /azı olabileceğmi ötedenberi ihsas tevzi edilmiş olduğunu, pazartesi Ankara 11 (A.A.) Yarın İsmet tiği iktısadî şeraite nazaran cok, ama etmekte ise de Avnıpanm borçîu hü ya borçîu olan Avrupa devletlermm günii miizakeresine başlanacağım Paşa Kız Enstitüsunde bir eski Ankara pek çok güç bir mesele gibi görünüyor. borçlarım ödemelerfni siddetle ilti . kumetleri bu borçlann hiç karşılıksız tebliğ etti. Müeakıben ruznameye kadım etnoğraf sergisi açılacakfır. Bu Zaten meseleler bunlar, ve iste bunlarzam etmekte ve bu hususta en asgarî ve mümkünse tamamen bertaraf geçildi. sergide Ankara kadınınuı son yüz seneda da herhangi bir derecesinde anlaşbir fedakârlığa bile katlamlmaması lâedilmesini istiyorlar gibidir. Mister Seyrisefain kat'i hesap lâyihası lik yasayışı ve kıyafeti teşhir edecektir. mağa henüz hiçbir imkân bulunmuş zım geldiğini ileri sürmektedirler. Rozvelte atfo'unabileceğini söylediğiSergi bir hafta sürecektir. Seyrisefain idaresinin 926 senesi değildir. Borçlar ya ödenir veya affolunursa miz yukanld sözlere mukabil Mister kat'î hesap lâyihası hakkındaki diBirkaç gün evvel Mister Rozveltin acaba buhran biter mi? O da ayn meMakdc^ait ta sövle söylüyor: vanı muhasebat encümeni mazba fikirlerine tercüman olarak yazıldığma sele. Bize öyle geliyor ki dünya memleEğer borçlar meselesi hallo'unLondra 11 (A.A.) Cihan iktısat tası okundu. hiikmedebildiğimiz bazı satırlarda su ketleri Londrada toplanacak cihan ikmaz (yeni borçlar affolunmaz) sa dünkonferansı tertİD komitesi, bugün saat Refik Şevket Bey hilâiı usul yadehşetli hükmü gördük: tısat konferansına anlaşılması kolay Dünkü Meclis lçtlmamda söz söyliyen 16 da toplanmıştır. ya felâketlerin en büyügüne uğnya pılan sarfiyatm mazbatada tenkit Cihan iktısat konferansı behemeohnıyacak zihniyetler getirecekler ve meb'uslardan cakhr. Vaşington 11 (A.A.) M. Rozvelt edildiğini söyliyerek «bu suretle ya hal muvaffak olmalı ve onun movaf • orasını Babü kulesine döndürecekleT. Emln Bey Refik Şevket Bey Ve İngiliz efkân borçlan halletmek Londrada toplanacak dünya iktısat kon pılan sarfiyat mes'uliyeti müstel fakiyeti için muhali mümkiin kılmağa Başta silâhlan azaltma işi ohtıak üzere daki kaydi izah ederek her iki sene için Amerikanın iktısadî, malî ve kimferansına gitmeyi şimdilik düsünmedi. zim midir, değil midir? diye sorda. kadar ileri gidilmelidir. Aksi takdirde hiçbir meselede anlaşma kabiliyeti sarfiyatında ayni suretle muamele bilir belki de siyasî tavizat istemesine ğini bazı ahbaplanna söylemiştir. BuEncümen namına Refik Bey (Kondünyanm şimdiki müşkülâtile as!a kıyas görünmüyor. yapıldığını, bunun Seyrisefain bütötedenberi siddetle muanz bulunmaknunla beraber M. Rozvelt kendisinin bu ya) bu muamelelerin 928 senesi olunamaz müthiş bir felâket içine düOhalde sorulamaz mı: tadır. Bir halde ki Amerika alacaklı çe kanununun 3 üncü maddesinin lunmasma lüznm görüldüğü takdirde mutabakat beyannamesinde encü şeceğinde şüphe yoktur. Ko vadis domine?. olduğu için ve yaînız bu sebepten dolayı yanlış anlaşılmasından ileri geldi • mence izah erfilen esbaptan dolayı Avrupaya gitmek fikrinden vaz^eçmeMuhali mümkiin kılacak tedbirler Hakikaten nereye gidiyoruz? şimdi adeta kaba^?tli mevldmded'r! ( Mabadi 5 inci sahifede ) kabulü zarurî görüldüğü hakkın diğini de ilâve etmiştir. negibi şeyler olabilir? Hük'*'~<=tten nüYUNUS NADl Halbuki Mister Rozvelt için «ted« Mmete borçlar işmde kim fedakârlık Kâzım Karabekir Paşanın üçüncü mektubu Faîih Rıfkı Bey Kâzîm Karabekir Paşaya verdiği cevapta «Biz sizden müzemizi sakınmadık, fakat sizin Mustafa Kemalden, tarihini kıskanacağmızı da hatırımızdan geçirmezdik» diyor Celâl Beyin itilâfname hakkmda beyanatı Türk Yunan ticaret itilâfnamesinin metnini aynen neşrediyoruz Dikkate lâyık bir tezat j Büyük Gazinin büyük tevazuu Almanya nihayet baklayı «0 yazıya 337 de olduğu gibi 937 tarihinde de imza ağzından çıkardı koyacağımdan şüphe etmeyiniz.» Ağır top, askeri tayyare teşkilâtı ve kuvvetli donanma istiyor Falih Rıfkı B. in cevab Nazım Hikmet B. davası meraklı bir safhada... Irak Kralının Kardeşi şehrimizde Suçlu vekili, eğer şiirde yazılan vak'a doğruysa Nazım Hiktnetin az bile söylediğini iddia etti 8 Irak tayyaresi geliyor Şükrü Bey geliyor Dünkü Meclis içtimaı Vergi karneleri lâyihası hararetli müzakerelerden sonra kabul edildi A ismet Paşa enstitüsönde yeni bir sergi iktısat konferansı hazırlıkları