18 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi uncu cüzü çıktı 30 Ookuzuncu sene: No. 3212 umhu 17 ÎSTANBUL CAĞALOGLU Telgral n mektup adresl: Cumhuriyet, lstanbul Posta kutusu: lstanbul, No. 940 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr mttdüra: 23236, tdare müdurü: 22365. Matbaa: 20472 Salı 18 Nisan 933 Çocuk Haftasında, fa kir, kimsesiz çockları dü şününüz ve yardım edi niz. Yeni Millî bir eser: Ankara da Sergi binası Ankara: 17 (Basmuharririmizden) Ankara'da daimî bir sergi binası yapmağa karar verilmiştir. Millî tktuat v« Tasarruf Cemiyeti üç dört tenedir Ankara'da dahi sergiler açıyor. Bu sergflerden biri ve galiba birindsi simdi Halkevi olan binada yapılmıştı. Bir diğeri için mahsus barakalar inşa ettirilmisti. Geçen sene Evkaf apartimanııun altındaki mağazaJarda yapılan sergi ise bütün bütün dağmık, göze çarpmaz bir şey oldu. Bütiin bu noksanlanna rağ • men sergi fütrinin tatbikattaki faydası bizde dahi eserlerile iyiden iyiye göriihnüs olduğu için müstakil bir sergi binası vücude getirmek düsüncesi giderek bir kanaat haline gehniftir. Millî tktuat ve Tasarruf Cemiyetmin muh terera Fahri Reisi Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Paşa Hazretleri bu fikirle yakmdan alâkadar olarak onu tahakkuk ettirmegi kendilerine bu senenin en zevkli isî yapmışlardır. Hükumet bu hususta kendilerile tamamen mutabıktır. O kadar ki sergi bmasının 130 bin lirasını Maliye Vekâleti vermeği şhndiden kabul eylemis bulunuyor. 210220 bin liraya kadar çıkabileceği tahmin olunan bina masrafınm üst tarafmı ise bankalar taahhiit ve hatta şimdiden tediye eylemislerdir: tş Bankacı 2 0 bia lira, Ziraat Bankası 20 bin lira, Sumer Bank 20 bin lira, Cumburiyet Merkez Bankası 10 bin lira, Emlâk ve Eytam Bankası 10 bin lira ve Osmanlı Bankası 5 bin Hra. Yeni sergi binasmın plânı müsabakaya konulmuş ve müsabaka müddetî ahiren yintıi gün uzatılmıştır. Her halde bu ay sonunda plân isi haUedflmis olduktan sonra inşaatm münakasası ilân .edilecek ve sergi binasmın önümüzdeld jCumhuriyet bayrammda • ve inşallah içinde bir sergi ile beraber 3d katlı açılması göz önünde tutulacaktır: Yanî onümüzdeki Cumhuriyet bayramı olan 2 9 tesrinievvelde sergi bmasının bitibuhı~«nakta ve bu öyle olunca binanm bir de sergi ile beraber açılması bizce pek mümkün göriilmektedir. Hhnmetin elinden ne kurtulur? Bu sene Cumhuriyet bayrammda cumhuriyetimizin onuncu yıldönümü de tes'k edilmij olacaktır. Cumhuriyet on senelik bir fasıla yapan bu yıldönümü münasebetile bu müddet zarfmda neler yaptığinı göstermeğe zaten hazırlan makta bulunuyor. Bize sorulsa bu münasebetle Cumhuriyst eser olarak yalnıt kurtardığı hiir ve müstakil memleketî cüsterse kâfidir. Fakat Cumhuriyete bu kadan kâfi değildir. O bu hürriyet ve istiklâlin hayat ve hareketle kaira olduğuna kanidir. Millet hayatında hayat ve hareket ise diger tezahürieri arasmda bUhassa iktısadî faaliyetle tezahür «debilen bir keyfiyettir. Geçen sene bix faştztnm onuncu yddönümü münasebetile ttalya'da yapılan binbir tezahür içinde en miihim eseri Roma'da vücude geitrilen ziraat sergisinde görmüe ve onu bu sutunlarda gıpta ile kayit dahi eylemistik. Musolmi'nin elinde ttalya • nm ziraate fazla ehemmiyet venrris olduğu malumdur. Biz Roma sergisinde faşistliğin bu yoldaki mesaisini hakikaten buytik muvaffakiyetlerle mütebariz görmüş olduğumuzu bugün dahi büyiik takdirlerle yadederiz. Roma'daJri ziraat sergisi 3e Ankarada insa edilecek olan sergi binasınra hiç bir alâka ve münasebeti yoktur. Bu işte yalnız kendi kendine gelen bir tevarüt ve tetabuk vardır. Biz on sene zarfında tahsisan ziraate çalışmadık. MusoGni'nin faşizmi çoktan müesses, mamur ve medenî bir iklim üstünde o memleketin ihtiyacına cevap vermek lâzım gelen bir mes'eleyi ele almıştı. Biz imparatorluktan harap ve türap bir halde tevarüs ettiğimiz kendi meroleketirruzin bfnbir ihtiyacına cevap vermek için çalıştık ve çalışmaktayız. Ne kadar muvarrak olduk? Bunu işte, biz de cumhuriyetnnizin onuncu yıldönümü vesilesile ezcümle Ankara sergisinde göstereceğiz. Ankara sergisinde yer almak için bütün alâkadarlarm şimdiden hanrhğa baslamalannı, hiç olmazsa bunun için derhal kafa yormağa koyulmalannı tavsiye etmek isteriz. Bu kendSeri için çok parlak bir is obnakla beraber ayni zamanda millî bir şeref te teskil edeeektir. Bu fırsab Ankara sergisinde kendismi gösterebilecek hiç bir vatandaşm ve hiç bir vatandas zümresinin fevtetmek istemiyeceğinden eminiz. Sergi binası neye yarar, sergi bîr memlekette ne is görür?... Bu mevzuu bu sutunlarda çok yazdık, ve bugün onun bizde dahi pek tabiî bir cereyan fle tahakkuk etmekte oknasmdan pek ztyade memnunuı. Türkiye'de pazar ve Bulgaristan'da inanılmıyacak bir hâside BirTürk mezarlığı feci şekilde tahrip edildi 200 Bulgar Razgrat Türk mezarlıgının taşlarını kırdılar, mezarlardan kemikleri çıkarıp attılar Sofya 17 (A. A . ) Anadolu Ajansının hu • «U8Î muhabiri bildiriyor: Bu gece Deliorma n'ın göbeği olan Razgrat kasabasındaki Türk mezarlığı organize edilmiş iki yüz kisilik bir Bul gar kalabalığı tarafından tahrip edilmiştir. Mezarhk ka sabanın ke narındadır. Mtitearnzlar ev velâ mezarlık bekçisinin ba Dil anketi = 34 numaralı liste Ankara 17 (A.A.) T. D. T. eemiyetinden gönderümiftir: Karsılıkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 34 numaralı lUteti fudur: SADME 8 SİCİL 2 SAİK 9 StHİR 3 • SAMİİN 10 StPER 4 SEBEP 11 SIR SSECDE 12 StTAYİŞ 6 SEHER 13 StTEM 7 SERAP 14 SÜTUN Listede çıkan kelimelerden manalan birden fazla olanlarm her manası için ayrı karsıhklar ileri •ürülebilir. Karşılık gönderen zatlann gönderdikleri karsılıklardan duyul muf ve işitilmis olmıyanları hangi kaynaklardan aldıklanm göster meleri rica olunur. Ergani demiryolu istikrazı Büyük bir memnuniyet ve alâka ile karşılandı! Turk sermayesı, Turk muhendısı, Turk ışçwı, Turk amelesi ile viicut bulacaktır Tokatlıyan sahibi De tevkif edildi [YukandaU renm Balkan HarU oralannda Bulgarlar tarafından yapılan mezallml gösterir bir kltaptan aldıM. Bir Turk meıarlıgının Bulgartar tarafından tahrip edildlglnl göa. teren bu eskl resmln, Bulgar milleüni dost ve kardea millet c e bUdlglmiz bugünlerde hiç beklemedlğimiz hâdlselere bu dere. uymasını, hayret veteessürl» karşılıyar ak dercedlyoru».] Tereceklerl sermaye 0« yapılacak olan bu demlryolu Erganl'nln Dün 12 kişi sorguya çekil Türk ratanda&l&nnm bakurlarmı Akdeniz kıyılarına tasıyacak, memJekete mllyonlar glrmeslnl fem ln edecektir di, ikisi serbest bıralaldı Cumhuriyet idaresi, Ergani bakır ma olan aermavejri de mfletinden istedi. Ba Eroin kacak^lan hakkındaki tahkikata dün altmcı ntintak hâkiittÜğince devam edilmiştir. SuçkıUr dün tevkifbaneden adliyeye getiılüeıek tekrar bi. rer birer sorguya geçümiflerdir. Tah . Irikata saat, 2 de bTif'Tnımtf akfam se idze kadar devam etmiştir. Neticede SuUanohmet sulh cesa mahkemesince haJdarmda tevkif karan ve . rilen Yorgi Camadanis, Bernar Blomental, Niko Camadanis, Dimitri Dimkri • yadis, tstelyo oğkı Nico, Ohanes oğlu Mircan i e sabA seyrüsefer mubendis . lermden Kadri Bey tekrar tevkifyaneye iade edihniflerdir. Mahıcefnenfn tevmîlîıS^ Htcunı gornM* d%i Kotti U« Harileoa ta aerbeat bvakılmiflardn. tstintak hâkinigi, eroin kacakçıkri hakkındaki tahkikat evrakmm tetkaun. den sonra yeniden bazı ldm*elerm eel bine lüzum göstermif ve dün poNs tarafuıdan, istintak hâldmliğmce badirieB bu kimaeler bulunarak adüyeye verâmişlerdir. 13 kiftden Sbaret olan bu yeni kafüenin içinde Tokathyan oteli sahibi M. Medovic, M. Artaki, Ancelonari . oghj Nikola, evvelce serbest bir olan Hanleos, Yorgi Baldaaoğlu, JŞark ecxa deposu sahibi Aleko tsüfanidis^ Nidolo oğhı PoHdro*, Ohaırf», OKs og ı lu Romolon, Vartan, Mircan isminde bazı kimseJer vardır. Şark ecza.deposu sahibi Aleko tsti • fanidis ile Harüeus sorgudan sonra serbest bırakılmışlardır. Adliyeye cetbedi. len diger kimseJer ve bu meyanda To • kathyan sahibi M. Medovic dün vaktin gecikmesine bnaen tahkikata bugün dev>m ediknek üzere mevcuden pobse ia. de edihniflerdir. AJtıncı isüutak hâkbni bugün bunlarm sorguUnne deva>p edecektr. denini isletroek ve memlekete servet ve refah gtirmek için, Ergani denuryohmu ba seneden itibaren yapmaga karar verdi ve bu demiryohmu nşa için lâzm suretle Ergani demiryolu, Türk serma • ym Turk möbendkt, Türk İŞÇİM, Törk amelesi ile vücut bulacaktr. mabadi 2 inct $ahlfede) rınmakta olduğu kulübeyi yak | rak ana, baba, kardes ve evlatlamıslar ve Türk halkı heyecan ve rının harap edilmi» kabirleri okorku içinde bekleşirken telörgününde ağlamışlardır. Razgrat leri keterek mezarlığa girmişler, müftisi, cemaat reisi ve Türk bütün taslan yıkmışlar, taze mehalkın imzalarile Bulgar nazırlazarlan açmışlar, ve yüz elli karına, parlâmentodaki gruplann dar cenazenin kemiklerini dışarı seflerine, Bulgar gazetelerine telçıkarmıslardır. Bu pek feci hâdigraflar çekilmittir. se Deliorman Türk'leri arasında ANADOLU AJANSI: Bu hâderin bir heyecan uyandırmıstır. diseyi ve sebeplerini aydınlatıct Türk ahali bugün bütün gece kirlenen ve tanmmaz bir hale getaftilât ve izahattn geleeeği talen m«zarlığın kemanna toplanabiidir. Ingiliz Rus ihtilâfı bir harple neticelenirse . . . İngiliz amele fırkası konferansı harp ilân edilir edilmez umumî grev yapmaga karar verdi Muhtarlık kalkmalı mı? IstanbuTdaki 298 muhtardan çoğu bu usulün aleyhinde, amma lâğve taraftar olax^ar da var muhakemeye ait llk Intlbalar: Mevkuf tnglliz muhendlalerlnden JHoift» ton fetlcva p edlllrken Moskova 17 (Hususî) tngüiz mü> hendislerinin ve diger maznunlann bu . günkü muhakemesinde müddeiumumî iddianamesmi okumağa başladı. tddia name iki ktsunda*. Birind kısmı Londra'da tngikere hükumeti tarafından neyre dflen beyaz ldtaba cevaphr. tddiana • menin tamamen kıraatm mStealap maznunlar müdafaalannt yapacaklardır. Dokuz Rus ve bir tngfliz avukat mazmmlan müdafaaya hazırlanmaktadırlcr. s;tğda, muamele gören bir muhtar, şâükulu »aİMiled muhtan Rlfat Ateş, Galata, """ Yenlcami muh an Hayrl Beyler.» Belediye tecküâb olan yerlerde mahalle muhtarfaklarile heyeti ihtiyariyelerin kldınlinası ve islerinm Belediyeye devri hakkmda McUse bir kanu nlâyi • bası verildiğini yazmtşbk. lstanbul Belediye huduüan dahilinde 298 mahaHe muhtarhgı vardır. Şehrimiz muhtarlanmn ekserisi vazifelerintn Ogast dogra ohrayacağı kanaatindedir. Beyoğlu Şahkulu mahaHesi muhtan Rifat Ateş Bey dün bîr muharririmize sunları söylemiştir: « Muhtarlığm şnudan şekilde devamı ne haflc, ne de hükumet için isti fadelidir. Mevcut talimatname degisti . rSerek yalnız okur yazar kaydile ürtifa edOmemesi, medenî muamelâta tamamen vâkrf, hukukçu, maliye islerinden anlar yüksek tahsil sahibi, hali vakti yerinde kimselernı muhtar olması ve muh. tarlık müddetinin, Şehir Meclisi azalıklan için olduğu gibi dört sene devam etmest lâzondır. panayır yerlerini herkes bflir. Ltanbulda haftanın her günü bir tarafta acılan pazarlar bile alâkadarlarma • yani sabcılara ve alıcılara • fayda temin etmekte olmalıdır ki bu is fasılasus devam ediyor. Sergi işte bu pazar ve panayır fikrinin en iyi ve en modern şeklidir. Sergilerden çıkabüecek faydalar için bir iki mtsal zJkretmek lâzımsa Türk Bep kravat fabrikası müdürlerinin bDhassa Ankara sergisinden temin ettiklerini kepdilerinin soylemiş olduklan faydalan hatırlatınz. Diger bir misali Almanyada bir sergide görmüştük. Sergiye iştirak için on binlerce lira masraf ihtiyar etmie olan bir fabrika muessesesinin miidürü bize: ^ Daha dün, demifti, on sene evŞimdSd idarî teşkuaümn iHbaröe muhtarlıgm idamesi zaruridir. Fakat kâfi tahsüi obnryan, kazancı muhtarlıktan alacagı paradan beküyen kimsder iş bşmdan uzaklaşUnlmalıdır. Çün3cü bun. lar gerek halka, gerek hükumete ait isleri müşkülâta uğratabilirler. Her halde mevcut muhtarlar arasında esash bîr tasfiyeye lüzum vardır. Muhtarliğtn beklenen isleri Iâyıkile yapması için iâ kâ . tip ve bir muakkipten mürekkep bir bürosu olmalıdır. Lüzumsuz bir mühür kalabalığı yapmaktan başka bir isi ol mi"an heyeti ihtiyariyeler ilga edilme • Iidir. Muhtarlarm bir çok faydalan oldu . ğuna göre ügası çok zararlı olur. Belediyenin, muhtariığa ait isleri yapamıya • cağı kanaatmdeyim. Çünkü memurların muhtarlar kadar yakmdan halkla temas etroesine ve meşgul olmasma, halkı ta. tnamile tanunasma imkân yoktur. (Mabadi 2 inci sahifede) velki bir sergide teşhir ettiğimiz maki neler üzerinden Japon siparişleri aldık! Sergiye iftirak ile belki bugün bir sey kazanmış olmayız. Fakat bu istirakin bize o ugurda sarfettiğimiz paralan kat kat iade edeceğinden en kat'î surette eminiz. Bu doğru mütalealara nazaran An » kara'da yapılacak sergi binasmın tstanbul ve tzmir gibi ticaretgâh şehirlerimizde ayni ehemmiyet ve ciddiyetle takip ve tahakkukuna temenni etmek lâzundır. Ankara'da yapılacak sergi btnasmın Türk nu'llî suurunda muvaffakiyetüPyüksek bir neyrengi noktası ve parlak bir timsali olacağına şüphe yoktur. iddianame bitti! Moskova'daki muhalcemede müd • deiumumî iddianamesini bitirmis • tir. Muhabirimizden son dakikada aldığımız tergraf Atina'da Hazırlıklar Müzakereler için 3 komisyon ayırdılar Atina 17 (Hususî) YüMm büJcumetinin efkânna tercüman olan roeharnın kanaatine göre bugünlerde Atina'yı ziyaret edecek olan Türkiye tktısat Vekili Celâl ve Hariciye Müsteşan Numan Beylerle cereyan edecek mükâlemeler Türkiye ile Yunanistan arasında aktedilecek b'caret mukavelesine inhisar etme. yip daha sıkı iküsadi tecrikJ mesai için umumî bir mahiyet iktisap edecektir. Mükâîemelere iştirak edecek Yunan mümessiUeri üç komisyona aynknıştır. 1 Ticarî isleri tetkik 2 Alelumum iktısadî tesriki mesai 3 İki devletin mütekabH menarli mevzuu bahsolan. siyasî ve beynefanflel mesailde tesriki mesai. Yakmda Atina'yı ziyaret edecek olan Celâl ve Numan Beyler hükumetin resmî misafâi ola caktır. Şereflerme hükumet, Rcarî ve iktısadî tesekküller tarafmdan resmi ka buller ve tenezzühler tertio edilecek tir. Türkiye hükumetinm Yunar/stan'a karşı beslediği dosthjk hissiyatmft bflenler bu defaki müzakerelerin 3ri mület arasındaki siyasî ve ticarî rabrtaları talc viye edeceğine böyük bir emniyetJe bafemnktadırlar. Yunan sanayi ve ticaret âlemine men. sup zevat Türkiye ile daha sıkı münase» HMdbadi 3 üncu sahifede) 3 UNCO SAHlFEMIZDEDİR. Atina Darülfünunluları MIIIIIIIIHIIIIIIIinilllllllllllmilllllimillltlllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIlllllllllllılllllllllMIIII YUNUSNADİ Yunaniı talebe Topka pı mOaeshd gezencen Atina Darülfünunu talebe ve proli merasünle karşılanmif ve Galata* fesörlerinden mürekkep 80 kişilik saray lisesinde misafir edilmiftir. bir seyyah kafilesi evvelki aksam Bu grupa dahil olan 35 disci taler Stella Ditalya vapurile sehrimize besi ile muallimleri dün sabah Da * gelmistir. rülfünun diş tababeti şubesini, mü« Yunan Darülfünunluları hararetLutfen tahifeyt çevtrtni»