24 Şubat 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Ctonhunyet 24 Şubat 1933 EH SULTAH Yazan: M. TURHAN ıstanbul borsası kapanış fiatları 23 2 933 NUKUT Londra New York Paris Oktısat: Türkîye jnaliy esi tngiliz gazeteîeri iktısadî sîyasetimîzden tdkdirle bahsediyorlar tngihere'nm en dddt ikhsadî mecmualanndan Londra'da çıkan The Econo mist tarafından nesredilen 1932 sene sinin ticari tarihçesi nammdaki 18 şu bat 9 3 3 tarihli fevkalâde nüshada ba tün memleketlerin ahvali maliye, ti cariye ve iknsadiyesi holâsa edilmiştir. Ba meyanda mejnleketimiz için de bir sahife tahsis edilmis olduğundan hariçte Türkiye hakkmda pek iyi intibalar bırakan bu hulâsayı aynen tercâme ediyoruz: 52 mflyon Turk Erasî bir îstilcraz !emm etmisti. Rusya, bedelleri Rusya'ya mal ihracı suretüe yirmi senede odenmek ve bflmukabele Rusya'dan makine ahnmak şarnle Turkiye'ye 8 müyon dolar« Iık bir kredi açmışbr. Rus sanayi mutebassnlan Anadolu'yu gezerek memle • ketin istihsal kudretlerini, su kuvvet lerini, fabrHca tesisine elverişli mmtakaları tetkik ebnisler ve yetistirilen iptidaî maddeleri de tetkik ederek 3 mensu • cat ve 1 seker fabrikasmm nerelerde kurulman iktiza ettiğinî hükumede «Cihan ikbsadiyatmm içmde cnpmmustereken kararlastmnıslardır. İtal • dığı buhrana ragmen Türkiye, 1932 seya'dan almacak istikraz 3 0 0 müyon Knesinde iktısadî sahada haylî muvaf retten ibarettir v e kumea makine mu fakiyet göstermiftir. Cumhuriyet Mer • bayaast esasma müstenittir. Bu kredi • kez Bankasmm faaliyeti sayesinde rnflnin tef erruab hususunda ahiren müs • K para kıymetini muhafaza ettigi gibt memleketin ticaret büânçosn da dS • külât zuhur etmişse de bu ihtuifnt halzelmistir. Düyunu nmumiye mes'elesi • lolunacagı umit edihnektedir. nin hallfle tediye muvazenesini mühim Bütçe surette ihlâl eden bir unsur bertaraf o> Devlet masarifata uia btr tuârrafa iacakbr. Bir çok tfcarî tahdidat kaldı tâbi tutdmustur. 1931 senesmde bSt • nlmifhr. Turk mahsulâtı içm yeni yeni çenin masraf yekunu 194 mflyon Hraya mahreçler temin olunmustur. Sanayi baliğ olmustu. Vergilerin bühassa k o y daha ziyade hnnaye ve tesvike mazhar lüden tahsüi hususunda çok muskülat ohnustur. Ahali, her ne kadar satm çekildiği görühnfistur. Hususî bir komîsalma kudretinin ziyadesüe azalmıs olma yon 19321933 senei malryesi zarfm • smdan v e fevkalâde zamanlara mah da 1 4 9 mOyondan fazla tahsüat yap • sos vergüerm tazyıkından sıkmtıda ise olmadıg^nı ty^1***"' et • de hayat ueuzluguna muhafaza etmis • raistir. Hukumet devlet işlerini ba kadar tir. Devlet makamafamn iktısadi ve ma> para 3e tedvir etmenin mâmkün ola • lî vaziyeti lâyıkfle kavradığı hususunda mıyacağmı kararlafhrarak resmî ve hoherkesm itimadı uyandıgı dhetle bir çok susi bflumum maaşat Bzermden muvamüskulât izale edaniştir. zene vergisi namOe yeni bir vergi abnağa baslannfur. Ashabt maaş ba suretle Düyttnu umamiye % 2 0 4 0 vergfye tâbt tutuunustur. BâtEtkj Osmanh borçlarmdan Cumhu çenin ancak ba sayede 169 mOyon üra riyet hukumetmm taahhüt etmiş oldu*u takntlerin Uhfifi içm cereyan et • üzerinden tovzmi »««nTilrnn ohnustur. mekte olan müzakerat bütün sene de Bu nuktar 1930 senesme nazaran 6 5 milyon, 1931 senesme naz«rsn da 2 5 vam etmistir. Ankara hükumetince kamflyon lira noksandr. bul edflen ituaf esaslanna gore Türkiye Ticaret ve sanayi Düyunu umumiyesi 107,5 muyotı akm TSrk lirasmdan ve 1,5 milyon altm K 1932 senesinde ithalit bir sene e r radan başhyarak gitgide artan tenevî veHd yekun olan 126,7 milyondan 8 6 taksitlerden resülmal 8 milyon altm Umflyona; ihracat ta 127,3 milyondan raya düserek taksHler 700,000 ahma 101,3 mflyona dusmustfir. ingfltere'nin tndiriuniftBr. Yeni Hflâf hairfran 1 9 3 3 Turkfye'ye ihracafa diğer memleketlere iptidasmda mer'iyete girecektir. Bu sonazaran daha iyi bir seviye arzetmiş retle 1928 nüâffle tesbit edHmis olan tir. Kontenjan sistemmde •™l'n^ tjjj taksitlerm ancak Sçte birini verebudiği Ut yapünnş, tesrmisani 1932 denberi »pn bîr eıkmaza girmiş olan Düyunu uHhalâta karsı daha mosait davraml muuıiye mes'elesi tamamOe tutTU^H . mağa baslanmıstır.» KAIIVO Bu akşamld program Tercih ediniz: ANKABA : 19,15 Ekrem Zeki Beyto kemaa konsert BÜKRBŞ 1 21,95 Senfofk kohse*. PRAG : 21.30 SleçMed (Wagner¥ VARŞOVA S 21,20 Senfonlk konaee İSTANBUL t ' 15 Halkevleri neşriystan naHl 18 saz(Kemal Niyazi Bey ve arkadaşlan) 18,45 radyo orkestrası 20 saz: (BelMs H.) 20,30 y>an'™i*T saı beyetlnin konserL ANKARA t 12,30 Ankarapalas orkestrası (13,30 € kadar) . 15 musiH muallim mektebln deki nalk konserlni nakll 18 alaturka musüd 19 AJans haberlert 19,15 Ekrem Zeki Beyln keman konserl . 30 ftan< saca ders. BERLİN . 17,06 sarkılar 17,35 örSertra löhserl 1945 kitap bahsl 20,15 haflf musikl 21,05 orkestra konserl . 21,50 tiyatro 23,20 havadisler ve dane havalan. BRESLAV t \ 17,15 sarkılar 17,45 orkestra konserî •r\ 20,35 gramofon piâklan 22,05 havadis' ler 22,15 salon musfldsl « ^ * hMaiU» ' ler 23,55 haflf konser LAYPZİG t , 17,35 orkestra konserl 18,35 Son?e « t rans 20,05 konferans . 20,35 eski sarta< lar 21,05 kdnaor 22,05 örtısadl nje*1»* leter 23,15 havadliter ve konser. 49 Rendini Alîahm gölgesi sayan Beyazıt, Jculağınî sefil bîr rumun ağzma veriyor! Delil? Su!... Dhnitriyos, ervelce Lala Yakop Beye de fföaterdiği mektufcu koy aundan çtkardı, Beyazıt'a sundu. Genç hünkâr, telâş gostermeden samdanm yanına gitti, kâğidı tetkik etti, bîr kaç kere okudu ve koynuna sokarak Dimitriyos'a dö*ıufü: DelH, çürfik değilse d« edci. Maamafih kıymeti var. Başka? Gedtk Ahmet'ten çekinmenîzi, bna itimat buyurm&manızı rica edeeeğim. ^~ Btn o$ut ıstemı yoı uuı, naber fctiyorum. Daha ne biliyonan onu soyle! « Aşiten oğln mubarek ayaklannızı opuyor, yolunuzda ohneği cana mînnet bilryor. Gedik Ahmed'in Cemfe yaı<kklannı Yakup Bey de ağzile bana söylüyor, oyle mi? Evet padisahım ama 9cki ara«tnda bir fark var! Nedirbufark? GedBc Ahmet, tahtra bakikî •ahtbme ihanet etme&i kuruyor. Lala Bey, bir asinm yanından uzaklasmak istiyor. Benhn bangahmm kapiian açıkrrr. Mafrıktan Mağnba kadar beni dileyip geJenler, derecelerine gore Scram gorürler. Lala da j e l e * biKrdt, bakknu alırdu O yalnız gelmek ietemiyor, bütün bir orduyn şevketlu bünkâra bizmetkâr yapmagı tasarlıyor. Ceaabınıza bîzmet te boyle olur? Delıl? Kulunuztm sozül Söz torbaya girmez, uçar. Padrçahım «raayabilir ve t a n /«rinde sozümîm doğruluğunu, Lala'nm da sadakatini görür. Çok çürük bir baber. Fakat «mayabilirim. Bizim de nfjraznmz budur! Şkndi, Bd çift goz, daha samimi Ieçmiçti, a&ızlar daha do*t T« mahrem olmuştu. Kendrai Allabm golge•i sayan hünkâr, kulağuu »efil bir nnnun dudaklanna Tererek kardefi aleyhine plân işliyordu, kendi kanını tafiyan bir vücudü nçuruma dfisürmek içm hileler kararlafbrıyordu. Hayîî uzun süren bu müzakere nîn sonunda Dimitriyo* Bayazıt'tan Lala Beye hitap eden bir mektup abnrçtı. Hünkâr, ba mektubunda Cem'i Bursa'dan azaklaftınp Yenişehhr ovasma getirdiği ve orada sadakat göstererek şehzadeyi yalnız bıraktığı takdirde Yakup Beye bir çok şeyler vereceğini dinine, imanına yemin ederek vadediyordu [*] Dimitriyo*, Cem'e çukur hazır Iarken Beyazıd'ı da kuvvetten dö[*] Solakzade taröılnde ba valtlerln «Anadolu Beylerbeyllğl ve 100 bin akçe mahsulü köylerin temliki» olduğu yazıIıdır. fürmeği, mümkün olduğn kadar za~ yıflatmagı ihmal etmiyordu. Evvelce de işaret edildiği üzere onun maksadı Osman oğullan saltanatının kuvvetli bir sarsıntıya uğraması idi. ö y l e bir sarsmh ki MacarMann, VenedikiUerin ve diğer komfu dev letlerin yapacaklan müşterek bu • cum ile, içerideki mağlup ve mab kum milletlerra, yakacaklan Uyan atefile kat'î bir yUnlı^a münkalip olsun! Bu sebepie Lala Beye yazılan kâğidı alıp koynuna koyarken Padişabı bir kere daha zehirlemeği unut madı: Lala'nm orduyu mübarek aya* ğınıza kapandıracağına söz veriyorum. Lâkin biz bunu yaparken GedUc Ahmet te ayni seyi yapmıya kalkişırsa tuhaf olur! Orasnn ben düsünürüm, ica bma bakantn. Sen Lala'yı kolla, bana da »ık «ık haber yolla! Dimitriyo*, ayakta duıuyordu, odadan çrkmıyordu. Gozlerinde: «Ya bana?> diyen dilenci bir mana vardı. Beyazıt, bu arnz bakifi anladı, gülürasiyerek ayağa kalktı, parma gmdaki elmas yuzügu çıkararak uzattı: Al, dedi, bu Ok bahçişim olsun. Cem'in düştüğü gün sana ülkemin bir yıllık haracnu verirhn. Yüzfik te, Mora vilâyetmm bir yıllık vergUl tutarmda idi, saray hazinesinin en kıymetli mücevherle rindendi. Dnnîtriyo*, uç kere yer operek sükramna balılara btraktı, geri gerî yürüyerek odadan çiktı. Derin bir sevmç ve derin bir gurur içmde idi. Paleolog'larm, Komnen'lernı mtikaminı akmş gîbi nes'e duyuyordu ve bu büyuk isi tek bastna yoptığindan dolayı da içine engin bîr gttrtrr doluyordu. Deblizî asıp ta sofaya çıkacajı nrada bir barem ağası yanına yaklaftı, knlağma fmldadi: Valde bazretleri »eni gormek Mılano Bruksel Auna Cenevre Sofya Amsterdam Prsg Stockholm Vıyana Madrit Bndapeşte BerlİD Varşova Bükre? Belgrat Moskova Yokohama Altıı Meadlye Banknot ÇEKLER AçıliŞ Kapanış 718 0,4752 12,03 9,285 3,3841 83.125 2,43875 66,885 1,17585 15,995 2,63 4,2125 5,7325 1,9866 4,2275 3.897S 80,06 35,88 2,32875 Londra NewYork Paris MilaDO Bruksel Atina Cenevre Sofya Amsterdam Prag Stokholm Vıyana Madnt Berlin Varşova Bnd peşte Bflkrej Belgrat Yokohama Moskova 714,25 0,476i 18,06 9,3114 3,3875 83,33 2.14I85 67, 1,1772 16,0 38 5S.64 4,2?25 5.7S 1,9504 4,24 3.9083 80,26 34,965 2,325 •074, VtYANA • : 17,50 inging musndstnden fconser 19,08 ticaret haberlerl 20,25 havadlsler 203» öd keman Oe konser 21,10 tiyatro 23 havadlsler ve muhteiif orotfram 24 dans mtudldsL BÜKREŞ t 19,30 radyo orkesfran 21,05 «entonîS konser: Symphonie en ti minevr (Seh»ftert); 2 « Symphonie en do mtneur (Mahler)', sonra, koro Ue «arkılar 2108 havadlsler. BUDAPEŞTE Î 18,35 tsigan muslkisl 20,35 opera Wnasındakl temsDm nakll . 23,35 hava dlsler ve gramofon plaklan. VARŞOVA : 19,30 Estonya musfldsl 20,50 navaflfo* ler 21,20 senfdnlk konser: (Wagner, Brahms, ve salre..) tetirabatt*: gUrler m 24,05 dans havalan. * PRAG t 18,10 radyo Kuartett rt,rs konaerl 19,50 askerl orkestra (SiegfrieS) Wagner>in operasmm Odnd perdesl . 22,50 Siegfried hakkmda ba» mfilâhazalar 23 operanm uçtocü desL ROMA? 20,25 havadlslcr ve pnnnar zı,w ser . 22,35 bir perdelik bir komedi • 23,39 dans musDdsL 1077, ESHAM lf Pankası A. Şim. 60 o/o Tramvay BomoDÜNektar Terkos Aslan ç i m c t o 15,» IST1KRAZLAR Istfkrazı Dabffl Şark şimendıfen DOynnn Mnv. Gfimruk Saydı Mahi Bagdat Askcrlve TAHVİLÂT Kaganış Eiertrtt Şîrketi Tramvay , Tunel . Rıhara . .Anadolu Çl) Anadolu (2) Anadolu (3) A Mumessil düer! . "~" :."Tr^ O, afaTiadi, bon bon zencinin yfizfine baktı ve sordu: Beni mi? Evet, seniî Şevketlu Padisahm emrîle mî? Orası sana ve bana gerekmez. Sen ardıma dus, valde hazretlerinin huzuruna gel! Dbnitriyo* dusune düşüne yurfl du. Sîyab ktlavuzun adımlanna a dnnlarau bağlıyarak valde daire »me kadar gîttî. Gülbahar Hatun, yüksek bir sedir üzerinde oturuyor* du, yfizüne siyah ibnsimden uzun bir peçe ortmüştü, gene siyah bir dilsiz arkasında yer alarak elmaslı bir yelpaze salbyordu. Odada ba« ka kimse yoktu, buyük yatakhk, ağır sntnalarla bezenmis kadife bir perde ile ortülmüstfi, uzaktan iri bir mezar sandukasnu andniyordu. (Mabadi var) 45,45, Hükumet istikraz aktebnemegi pren • sip addetmekle beraber, hariçten para boJmadan memleketa' sanay9estirmek mümkün olamtyacağı anlaşıldığı dhetle Sovyet Rusya ve ttalya'dan ceman Bugün isviçreye girecek tOtünlerin gOmrOk resmi t«vîçre bukumeti, tütünden a! makta olduğu gümrük resmini indirmeğe karar vermiştfr. Buna mukabil tütün mamulâtnkUın bir vergi almacakrtr. Hükumet bu kararla 7 milyon frank kadar bir varidat fazlan bulacağinı tahznm etmektedir. 53,68 A S R î SiNEMADA NiKOLAS RiMSKY ve JEANNE MARNY Tamamen fransizca sözlö ve şarkılı BugOn Bugün şilt maçlarma devam edilecek Bugün Taksim stadyomunda ve Fenerbahçe sahasmda süt maçlanna devam edilecektir. Taksim stadyomunda saat 13,30 da Vefa Kasımoasa, saat 15 te de Fe nerbabçe • Süleymaniye takunlan karşılaşacaklardır. Fenerbahçe stadyomonda sabahle • yin Cumhuriyet lik maçlanna devam edilecektir. Bugünkü musabakalarla bu likin ilk devresi bitmiş olacaktır. Bogün Vefa tstanbulspor, Beşiktas Fenerbahçe gençleri karşılasacaklardır. Bundan sonra Beşiktas Bejkoz B takunlan arasında evvelce yapılamıyan lik macı yapılacak, badehu Topkapı Anadolu ve Altınordu • Galatasaray takunlan şflt maçı için karşılasacaklardır. AfiZIMDAN DEİİL meşhur ve şirin operetinde. Sahnede: Yeni ve zengin varyete programı. Her gün 14 1/2 matinesile sn• • varesinde fiatlar tenzilâtlıdır. ^ H ARMAND BERNARD LOUIS TRENKER tarafmdan temsil edilen fransızca muazzam film M A J i K' te ve yann son matineye kadar ve alcşam ıstanbul Belediesl saat 21,30 ş e h i r Tiyatrosa Dön akşamdanberi G L O R Y A sinemasında Aglatırcasına guldüren ARMAND BERNARO | 'Buakşamherkes' 6ALİÇYA CEPHESi devam etmektedir. flâveten: Radyo dünya havadîsi >'ugün saat II de tenzilâtti matine Nakleden: Bedia I. Galip H komedi 4 perde UMUMA ŞAKA CAN1N 1STERSE... Bugün saat 11 de tenzilâtlı fiatlarla matine EfjencIi komedi »üzikaide halkı eğiendiriyor. tiâveten FOX J U R N ^ L |^H Bu hafta: E L H A M R A sinemasında KOMiKLER KRALI ARTİSTİK PAPRiKA sinemasında gosten'Imiş olan OPERA?? Kemali muvaffakiyetle Srosterilmekte olan istanbul'da göreceğiniz büyük ipnotizmacının ismidir. M^^^ Bugün hepinizl ŞANDU Yugoslâvya'da beynelmilel bir sergi Yugoslâvya'da Lublia şehrinde her sene açılmakta olan beynelmi lel büyük panayn* bu sene de 3 haziranda açılacak ve 12 haziranda kapanacaktır. Sergi tertip heyeti Istanbul Ticaret Odasma da tiiccarlanmızın iştirakini temin için müracaat efcmiştif. Oda bu hususta alâ kadarlaıra malumat verecektir. (Ateşin gençlik) sehhar Macar yıldızı Neş'e ve eğlenceli filminde ditber ve DENÎZ KAHRAMANLARI Mükeramel îransizca sözlii filmindeki daigıçların denizin dibine dalmaları sahnelerini göreceksiniz. Baş rollerde* TONY BOROELr.E ve GR \ZÎA DEL RİO Ilâveten Mickey Monse ve hali hazır FUX dünya havadisleri ^ ^ En böyök mlllî şaheserimiz HAROLD LLOYD FRANZISKA BAAL'in kendine has cerbezeli ve cazibeli oyunu ile gaşyolmuş ve kemali takdirle alkışianmiştır Macar şarkı ve danslan ve mosikisi. ^m Hâveten: FOX JURNAL | ^ BİR M İ L L E T UYANIYOR TURKÇE SÖZLÜ Filmini alkışlamak üzere LUi SiNEMACI Komdisinde kahkahalarla güldürmektedir. Bu fîlım Holivut'ta stüdyolarda cereyan etmektedir. tlâveten: Hali hazır Paramount dünya havadisleri. • Bugün saat ÎO da tenzüâtlı fİHtlarla matinp. En son ve en rnükemmel ve son derece eğlen lirid ALKAZAR SiNEMASINA gidecek ve Türk san'atkârlarimı?m sinemacılıktaki muvaîfakî yctlerini nazan takdirle seyredeceksiniz. Parls'te tütün kıraliçesı seçildi! Fransız tütün inhisar idaresî, memleket dahilindeki sarfiyatmı arttırmak için bir çok tesebbüslerde bulunmaktadır. Bu meyanda Pariste bir «tütün tiryakileri kongresi» aktedilmiştir. Kongrede tiryakiler reji mamulâtınd'a gördüklerr nok sanlan saymışlar ve inhisar idare ~ sinin nazari dikkatini celbetmek ü~ zere bazı kararlar almışlardır. Kongreden sonra eğlenceli müsabakalar da yapılmıştır. Bu müsabakalardan biri kadınhğm zarafetine en uygun sekilde sigara içmekti. Matmazel Kapulat isminde bir genç bunda pek ziyade muvaffak oldu gundan tütün kraliçesi ilân edilmiftir. l!ıi!|iııı M E L E K sinemasma gidip en büyük sinema yıldızları JEAN KiEPURA Dünyanın en meşhur tenoru Böyük yıldızlar grupu arasında F E R N A N D K G R A V E Y BugOn M i L L İ sinemada A T E D"E N A G Y BİR GECENiN ŞARKISI Şayanı hayret İlminde teganni edecektir. GÜNDÜZ muzafferane muvaffakiyetler kazandıkları B E N İ M... 6 EC E S EN I N Meklepli kızlaı Genç kizlar tarafindan terosfl edılmiş fevkalâde filım. Aynca : Sözlü hevecanl' sergüzeşt filmi Maunelcı:' \% • 8 ^ 0 4*30 • ece 9,30 2 sözlü filim birden • •• Büyük ve pariak U F A komedisinde göriinüz ve candan alkişlayıniz. llâveten Hali hazır Paramount dunva havadisleri. Bugun saat II de tenzilâtlı fıaatlarla natin* M0R6 SOKAgl CiNAYETi