16 Şubat 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi ıncı cüzü çıktı Fransa'da Malî buhranm Karakterî Malî mes'eleler FransaMa îkî ay îçinde &i kabineyi düsürdü. Herriot kabinesmi duşüren harp borçlan mes'elesinin mali karakteri malumdur. Bonoour kabinesim düsüren sebep, malî müşkülâtı yenmek husu sunda takip edtlecek politika ol mustur. Daladier kabinesinin programmın mihveri de gene malî mes'eledir. Bu satirlan yazdığumz dakika da telgraflar, yeni kabinenin hazirIadıgı mali projenin encümenden bazı tadilâtla geçtikten sonra mecliste müzakere edilmeğe baslandı gını bildirryorlar. Malî müskiüât etrafinda meclise verilen projelerin adedi bununla bese çıkmif oluyor. Yeni projenin karakteri«t9c noktalannı tesrth etmeden evvel, eski projelerin esaslarına göz atmak lâzun gelir. Çünkü Fransız dahOî polRikasının istikamet seyri, bunlara hâkim olan zihniyetin damgasını taşır. Dahilî politikanın seyri kabineJerm simasmı çizdiği için i«tinat «ttikleri eksertyete göre Fransız umumî polîtikası Ue alâka ve irtibati kat'îdir, mutlaktır. Eski Maliye nazın M. Cheron Fransız bütçesinde (52) milymr masrafa mukabü (41) Tmlyar varidat gdsteriyor ve açığı (11) milyar Fransız frangına yakın buluyordu. Hazırladıgı proje üç esaştan mül hemdi: Bütçede vehdet, tam bir nuvazene, istikrazsız bir m u m e ne. M. Cheron bütçede vahdeti temin için normal olan devlet vari * dat ve masraflannı bir araya topladı. tmar programı ve saire gibi o zamana kadar bütçe harici kalan masraflan iek bütçe kadrosana soktu. Muvazeneyi, bir taraftan masraflan kısmak, diğer taraftan yeni vergiler ihdası île temin etmek ittedi. Kmlan masrafların yekunu ($).rmüya)r frangv mütecavizdi. thdas edüen yeni vergilerle de (5) mîlyarlık yeni varidat temin edilmek Uteniyordu. fstikrazsız muvazeneye gelince: Bununla da bütçe muvazenesinin temminden sonra, bir Utikrazla kısa vadeli hazine bonolarau uzun vadeli bir istikraza bağlamak ve bu suretle devleti, her hangi müçkül bir anda malî müesseselerin tahakkümünden kurtarmak gayesi takip olunuyordu. «Cheron projesi» bir doktrin projesi değil, oted«nberi alısılan klasik bir sistemin ifadeei idi. Malî komisyon bu projeyi esasradan değistirdi. Çünkü komUyonun ilham ve istînat membaı başka idi. Komisyon, iktısadî buhranm bu vahim günlerinde mutlak bir muva* zeneyi evvelden kat'iyetle tahmin etmenin imkânsız olduğu notasından îşe başladı, ve sosyalistlerin ortaya attıklan «mukabil proje» yi müzakerelerine esas yaparak iki projed«n bir halita çıkardı. Komisyon, açığin bes milyarını mevcut vetrgilerde ıslahat yapmakla, vergi kaçakçılığına karşı tedbirlerle, masraflarda küçük bir tasarruf ve a mortisman sandığina bazı devlet masraflarının tahmili He kapatmak yolunu ihtiyar etti. Bütçede vahdet kaidesind'en ayrıldı, aynı zamanda hususî bir mahiyet arzeden bir is tîkraz yoluna gitti. Hükumet projesindeki telâkki tarzı ile, maliye komisyommnn te lâkki tarzını telif güçtü. Sosyalist mukabil projesi tamamen kabul edilmemekle beraber komisyonun projesinde, sosyalist fırkası Hderi M. Blum'un harikulâde nüfuzunun damgası vardi. * Sosyalist projesi, iktısadî buhranm siddetini arttırdığı bir sırada yeni vergiler vazetnvenin manasızlığını serd ile bunu reddediyordu. Yeni vergiler yerine, harbtn tevlit ettiği mükellefiyetleri ve borçlan iatikrazla ve askeri masraflan < n dirmekle temin etmek istiyordu. Diğer taraftan, mütemadiyen a ğırlaştınlan vergilerle amortisman siyaseti takip etmenin bugün için şayanı kabul olmıyacağı esası mii dafaa ediliyordu. Sosyalist projesi, aynı zamanda malî müşkülât mevzuu bahsolurken müşkülâtsız temin edilecek yeni ve büyük bir varidat membaı gösteriyordu. «Sigorta» yı bh* «âmme hizmeti» olarak kabul etmekle hetn devlete kudretli bir varidat membaı buluyor ve hem de fırka proğramınm bir umdesini hakikat yapmak istiyordu. 26 DokuzuncD sene: No. 3154 tSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf re raektop adresl: Cmnhurtyet, tatenbnl Posta krrtusn: Istanbul, No 246 Telefon: Baçranharrlr: S2388. Tahrlr mfldflrfl: 23236, tdare mudurfl: 22365. Matbaa: 20472 flân sahiteleıimfs herfcese açtktn>v CombsriyetHe •e^retttrlleeek fl&nlar Hin dofrndan doğmya idarehanemJze dahî mfiracaat olnnabîlir. um Hayat Ansiklopedîsi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren en Perşembe 16 Şubat 933 faydalı eserdir. Her evde bir fane bulmmak lâzımdır. Kuru gurultu devam ediyor Fakat ne kadar tepinseler nafile! Bursa'da 24 maznun mahkemeye verildi Bursa 15 (Telefonla) Müddeiumumüik bugün Bursa hâdisesi maznunlan aleyhine hukuku âmme davası açarak 200 sahifeyi tecavüz eden tahkikat evrakını müstantıkliğe tevdi etmkrir. Müstantikliğin de lasa bir zamanda tahkikatmı bttirio evrekı Ağırceza mahkemestne tevdi edeceği tahmin ohnuyor. Maznunlarm muhakemesine seh rînvz Ağırceza mahkemeshnde başla nacakhr. Maznunlardan 16 smm hâdisede faili aslî, 7 sinin cürme istirakten, birmm de türkçe ezan aleyhinde tehdit cürmönden mahkemeye veril • dikleri, bunlar arasında fabrîkator Gaffar zade île evvelce Bursa mahkemesmde beraet eden Haftz Tev fiğ'in de bulundugu anlaşdıyor. Dün yeni müfti Ali Efendi UIu camide binierce vatandasa türkçe ezan hakkmda çok flmî bir vın vermiş, halk: f^^~ ~^^p^^~ ^^^^^ ^^^^^* ^^^^^^^^^^^^^^^^ Otuz bu kadar hakemin gözü önünde cereyan eden haki |Dava Bursa Ağırcezasmda görülecek, kat meydandadır. reyler de mahfuzdur! dün Biga'da da üç kişi tevkif edildi c Hay Allah razi otam! Bizi şimdiye kadar böyle aydmlatan olmadı!» Diye vazı alâka fle dmlemis ve çok raetnnun kalmıştır. Biga'da çö tevkif Biga 15 (Hususî) Arapça ezan okuyan meyzin Mahmut ve arapça ezan okumağa başka bir meyzini tabrik eden ımam Hacı Mehmet Efendiler mevkufen adliyeyc tesHm edflmislerdir. îzmir sıri kastmdan istiklâl mahkemesince alü ay hapse ve üç sene anniyeti umumiye nezareti aftma afan • mağa mahkum eski polis memurla rından Hayri oğla Saip ismmde birisi Biga'mn Akkayrak köyünde arapça ezan okumek ve devletin emnîyetini ihlâl edecek mahiyette bazı tefevvS • hatta bulunmak maddesinden adîiyece tevkif edSmiştir. ^^^r^^^^^^m^r H ^ ^ ı ^ ^ ^ Gazi'ye en çok benziyen heykeli bir amatör yaptı! 933 Târktye Gfi zettîk Kraliçmf?taxire Wtmtmm iki [Bu reamler de, dun neşrettigimiz renkli resmi ç«lccn Foto. Etem atelyea târafm dan çekiîmiştir.] Guruhü devam ediyor. Kendi soylerarda devam edecegiz. Evveli, 29 gSz*I haketn heyeti hu dikleri ve uydurduklan yetismiyontmş Istanbnl ve Tiirkiye GüzelHc krah'ea. zurana çdcanlarak içlermden işarî rey I gibi FerâMt Hancma da bir şeylcr soy • kri mdubM v* muhteö reykti kâü ile sekiz tanesi ayrddı. letmisler... Bk, buna değfl baa gazete» kasten birbirme kanstınyorhv. '. Bu sekiz güzelden üç tanesmi daha Win hâlâ, şu intihaba fesat kanştığmı •yvmak lâznn geliyordu. Tayini esamı suretHe rey toplandı. tki hanım müsavi isbatsız, delilsiz iddiada rey ıldıklarından ortada üç yerine dört ne sasıyoruz. Maamafih onlar, ısrarlaŞu intihabm sureti oereyatum bir deMahadi 4 üncü saMfede) rmda devam ettikçe biz d« hakikati tekfa daha hulasa edelim: İsmet Pş. Enstitüsü Müdürü M. Hayri B. in ibda ettigi eserler herkese hayrct verecek kadar güzejdir intihap gayet dOrOsttflr Iktısat Vekilimizin tetkikleri Celâl Bey dün Ticaret Odasmda tetkikat yaptı Vekil B. Oda meclisinin içtimama da iştirak ederek müzakeratı dinledi Celâl Bey bugün Ankara'ya dönüyor Iktısat Vek , Mahmut Celâl Bey, dün de iktısadî müesseselerhnizi tetktk ve tefti^e devam etmis, bu arada tstanbul Ticaret Odasma da ugramıstar. Vekil Bey Ticaret Odasında bulun • duğu sırada, Oda medrsinm de îçtimaına işti rak etmiş, mec Oda idare heyeti azaclisinin çalısma £ ™ intihap edilen « a sraı nihayetine Rtfkı Bep kadar takip eylemîstir. Reisicumhur Hz. Gan Hz. dün dairelerinde meşgul oldular tstaabul 15 (A.A.) Reisicumbur Hazretleri bugün dairelerinden bir tarnfa çıkmamıslardır. Malalli memuriyetine gidecek olan biıinci umumî müfettiş Hibni Bey bugün Dobnabahçe'ye giderek yi Reisicnnhur Hazretleri tarafından kabul buyurulmus, arzı tazknat ve veda eylemiştir. Merham Hamdi Beyin hattrast Ticaret Odasi idare heyeti aza ~ sından sigortacı Hamdi Beyin vefatı, riyaset tarafından meclise bildiril * digi zaman merhumun mezayasm dan bahsedilmis ve hatırasma hü* meten celae 3 dakika tatil olunmuştnr. Celse açıhnca, Hamdi Beyden mhilâl eden Ticaret Odası idare he yeti azalığına, Oda meclisi azasın* dan sigortacı Rıfkı Bey namzet gösterihnistir. Meclis sigortacı Rıfkı Beyi ittifakla îdare heyeti azalığına seçmis, gene Hamdi Beyden hmilil eden Ticaret borsası idare heyeti azahğma da tüccardan Hüseym Sabri Bey ittifakla intihap olunmustur. Oda idare heyeti reisligine eczacı Necip Beyin, hasas ziraatinin ve afyon mahsulümüzün satısmm intizam ve kayıt altraa alınması kaygusile VUâyette teskil edilmiş olan merkez komisyonuna Odaca Hasan Hulkî Beyin intihap olunduklan meclise bildhilmiştir. Bu intihaplarda tasvip olunmustur. Kâzım Paşa Hz. Meclis Reisi bugün İstanbul'a geliyorlar tkinci celse Amatör heykeltraş Muntr Hayri Beym yaptıgı Gaö heykeü... Ankara 14 şubat Bir arkadasimiz Gazi'nin bir büstünü yapb. Enbüyüğümüzü yijgndan gormüş olanlar resimlerine bakarak bu çok muvaffak eser karşısında büyük takdir hisleri duyacaklardır. Gazi'nin şimdiye kadar bir çok bSstleri yapıldı. Fakat bunlardan hiç biri muvaffak sayılamaz. Kripel ve Kanonika gibi biri orta kıymetli, diğeri roeshur ve akademik iki profesyonel ecnebi heykelbraşm Gazi'nin karsısmda saatler geçirerek yaptıklan büstler büe IMH ~ Münir Hayri Beyin eserîertoden: 1919 dâ Gazl amatör heyheltra? arkadi"»»» *tâ«m Hayri Beyin modelsiz çaUsar»k xücud« getirdiği Gazi büstü yanınd* M» at ve »«d» kud~ti itîtarüe & &**Münir Hayri Beyin küstî bir gorüşte bir daha çıkmamak üzeoe hafızaya perçinlenen karakUıiştik ba*larmı o kadar canlandırmaktadır k> •• san bu eser karsısmda ihüyarau olajı rak: Ta kendisi! (Mdbadi 2 . ~ • * ^ «nMiıınnniHnıııınıınıiMuiMiııııııııııııııııııııiMiııııııııiHiııııııiMirıııııııtNiınııııııııııııtııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııımınıııın» • • Oda meclisinin şnkranlart Oda meclisi saat 15 te toplanmıştır. Eski zabıt hulâsası okunup kabul edildikten sonra, meclise riyaset eden Habipzade Ziya Bey: Kıymetli Vekilimiz Mahmut Celâl Beyefendi aramızda bulunu yorlar. Bir Vekilin, Oda meclisi içtimaında bulunması, Odamızın tesisindenberi ilk defa vaki oltnuş bir hâdisedrr. Bundan dolayı kendile rine meclis namına arzı sükran ederim, demiştir. Meclis azası da bu teklifi sürekli alkışlarla karşılamıslar dır. Esham ve tahvilât vergisini da * ha doğrusu menkul servetleri ka çakçılığa mahal vermiyecek sekilde bir esasa bağlamak isterken bu sahada şiddetli bir kontrol ile bir likte bu servetleri yakmdan takip etmek istiyor, ve «hâmile muharrer esham» prensibini yıkıyordu. Bu Komisyonlara intihap olunan azalar Bundan sonra kazalardaki muhtelif komisyonlara Oda namına gonderilecek azalann esamisi okunarak kabul edilmistir. Bedeli icar takdhr komisyonları için (Eminönü'ne) Kâzım Muhittin, Hayri, Hüsnü. Selim, eczacı Saim, Vahdettin, (Fatih'e) IMabadi 2 ind sahifede} prensip komisyon tarafından kabul edilmis ve projeye ilâve edilmisti. «Boncour» kabinesi iste bu üç projenin çarpısması neticesinde devrildi. Bu sukutta M. Blum'un tesiri büyüktür. Bu münasebetle mecliste CEMAL ZİYA iMabadt 2 ind sahifede) B.£;ün istanbul'a gelecek olan Büyur MUlet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hiz. Ankara 15 (Telefonla) Meclis Reisi Kâzım Paşa Hazretleri bu akşamki trenle İstanbul'a harcket ettiler. Meclis Reisimiz istasyonda Dahiliye, Maarif Vekilleri ile bir çok meb'uslar ve bu meyanda Yunus Nadi, Osmanzade Hamdi, Ruşen Esref Beyler, devair rüesası ve daha bir çok zevat tarafından tesyi olun muslardır. Kâzım Paşa Hazretleri tstanbul'a dişlerinin tedafisi için gitmektedirler. MiMiiHiııııııııııııiHMMiMiuıııiHHiıiııııınıııiHMiıııımiHiiıınııınııııırııımtnııınıııııımntHinmiMiııııiMmıııiMiiHnııııııiHiınıııııınınmnııı» Bir çiçek, dört böcek!