10 Ocak 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

1 Kânumısanî T°33 'Camfmriyet' Geceleri bizî Kimler bekliyor? Halkı tenvir için... Yeni sene Zonguldak'ta Kırşehir'de Yılbaşı gecesi büyük f aaliyetle başladı Valinin himayesinde parKıyafet balosu Fırka Kongresi Umumî Mçdis lak bir müsamere verîldi Limanda bîr gece Halk h a t i p l e r i i ç i n hazırlanan talimatname Hatipler nasıl intihap edîlecek, nasıl yetiştirilecek? Ne iş görecekler?.. kütlelerine hitap edecek nutukcu ve kon[Cumhuriyet Halk Fırkasının. halkı feransçi arkadaşlar. tenvİT maksadile Halk Hatipleri teşkiKırşehir «Hususî» Ytlba«ı gelâtı yapmağa karar vertniş oldu^n ma2) Koylerde ve Iriicük kasabalarda cesi burada fevkalâde güzel bîr şelumdur Fırka h\ı kararını tatbik sahahalka halk lisanı ile ve fakat Fırka hatikilde geçmiştir. Himayeietfal ce sma da koymus ve bu bapta bir tali bi vasfını dmliyenlere tasdik ettirecek miyeti, eski »eneyi yeni seneye valtalâkatli bir cerbeze ile maksatlannı ifaNöbetçi Zaptan, odasmda tabahı beKttyor matname hazırlamıstır Bu talimatna leden geçe için vali Nâz«n Beyin meyi aynen dercediyoruz:] de edecek arkadaşlar. i Btrinct sahifeden mabatt ) himayesinde bir müsamere tertip Bu her rki sınıf kendi vazifelerinm huMahsat keti .. Burası liman nöbetçi kaptanlı • etmiştir. Bu müsamereye vali bey •usîretleri icabma uyacak bir tarzdr Cumhuriyet Halk Fırkasının premipve refikalan hanımefendi başta olğı. Bir S. O. S. isareti var. 41 derece, yetistirileceklerdir. lerini ve büyük ideallerimizi ve günlük dugu halde memleketin tniinevver 25 dakika arzı simalî, 30 derece, 30 daHer iki sınıf hatip, sözünü sovlerken politika veziyetine göre fikir ve maksatşahsiyetleri, Kırşehir'in yerli ku kika tulu şarkî. Geminin ismi Corciyo. halk psikologisini sezecek, muhatanialarınuzı en müessir teHcin vasıtalanndan maşlarından yapılmış elbiselerile işIngilLz bandırah! nn kalplerinde Fırkanuz ve idealhnir leolan söz ile de halka anlatmak için Ftrtirak etmişlerdir. Hanımların kıya kanm hatipler teşkilâtı yapılacaktır. Tes hine muhabbet ve iyi tesir bırakmak fetlerindeki bu hurusiyet, müsame Corcivo'nun acentası mı orası? gayesini takip edecektir. Fırka nannkilâttan maksat; esaslı telkin'erimizin, reye müstesna bir güzellik vermiş " Alo alo... Ben nöbetçi kaotan. Gemina söz söyliyen, bu vazifenin kendisme gelişi güzel ve hazırlıksız olarak her hanniz imdat isareti veriyor. 41 derece, 25 Fırkanm emaneti olduğunu dauna hisgi zevat tarafından yapılmasına mey • dakika arzı simalî, 30 derece, 30 dasedecek. kendi sahsî arzu ve temayül • dan bırakmıyarak bu mühnn isi itmah kika tulu şarkî. Ierine tâbi obnaktan dikkatle kaçma • bir surette *;*tirilecek, müessir soz söyiemeğe livakatli arkadaslanmıza yap cakhr. Osmaniye telsizi, burası liman. tırmak ve bu arkadaslan her zam»n Muhataolann ve halkm ka^bini ok • C'^ciyo'yu arayalun. Sonaı, vaziyet nesöz sövlivecek esaslar ve malomnt ile samak maksadı mühnn olmaHa beradir? her hale karşı evvelden hazır bulun • ber bu Rayeyi kazanmak icm bile olsa Zonguldak Halk Fırkası kongresînden bir întib&: Mümessiller bir aıda durmaktır. reddettiğimiz his ve kanaatlere ve prenZonguldak ( Hususî ) Bu sene LJman nöbetıî kaptanı telefonu kasmierimizin hududu dışma bıraktı&nmz Bu taihnatta vanb te*kilât Fırkanm burada yeni sene pek faal basladı. Yıleski tesislere mülâyim gelecek sözler padı. Ayağa kalktı. halk hatipleri teskilâtıdır. Fırka lider den ve bilhassa mutaassıpiara rüsvet bası gecesi Halkevi tarafından bir ba Ben limanı teftişe çıkıyorum, delerinin her yerde, Fırka meb'uslanmn verecek mahiyette söz söylemekten Himayeietfal cemlyeti di. Arzu ederseniz siz de gelin! Io verfldi. Yeni senenm ilk günü umumî mecliste söz söyleme'eri ve Fırka merkat'iyyen sakmılacaktır. salonlannda mukellef bir müsamere *** kezmden ayn vazifelerle gönderilecek meclis açıldı, fırka vilâyet kongresi verllen Gazi mektebl binası S olanlartn lüznmuna gore vereceMeri mıHaydaroaşa'va doğru saatte 15 mil toplandı. Halkevinin kırk kisüik izd kaBurada tombala ve piyango çetulrUr bu talimattaki esaslara tâbi de • sür'atle giden bir motördeyiz. Gece Hatipler vazifelerini nasıl filesi köylere kıs gezintisi yapmağa çıkkümis, bu suretle Himayeietfale yarğüdir. saat yanm. Mntörde bes kişi var. Nogörurler? b. Siyasî, idarî faaliyetler hararetle meydnn yapTfanıs ohnakla beraber zevkbetçi kaptan, liman memuru, bir ma 2 tster bütun memlekete ait büyük milK vakk gecirilmistir. Tamamen yerdan aldı. kinist ile bir tayfa ve ben. Hrtitylerln eitt» mevzulart B gunler olstm, ister mahallî sevinç ve» li mahsullerimizden olmak üzere *•* Deniz simsivah, sehir karanlık, gök Hatinlerimizin telkmatı üç esas haya keder sebeplerile haTkm bir arada gayet mükellef bir »urette hazırlabulutlu... Gürültü olarak yalnız moŞîmdiye kadar yalnız Ankara'da va • linde olacaktır. toplanacagı zamanlar olson, her yerde nan büfe, davetlileri fevkalâde mem torümüzün gürültüsünü duyuvoruzı pıidığinı gördü<Kimüz kıyafet balostı Birinci esas: Hariplerimiz mkılâbm eve her toolan>sta Fırkamızm sesi isitflnun etmiştir. Mntorün kuvvetH Drojektörü denrai, sayılbaşı gecesi Halkevinde verudi. Bir sasiarmı Fırkamızm prosrram ve pre»melidir. Meselâ Cumhuriyet bavramt Tam gece yarı*ı olup ta e«ki sehilleri tanvor. Gö»ler projektörle besiplerini, Cumhurivetin fazfletlerinî ve gunu memleketm her tarafında Fırkaçok hanımlanmız Ereğli, Bartın, Bolu neden yeni seneye geçerken vali raber denizde, sahillerde... nuz namma nutuklar vermek lâznndır. verdigi, vereceği feyizli neticeleri, mflve sair mahaller kıyafetlerini giymişlerNâzım Bey, kısa bir nutukla bütün D'tkat. ston... Sağdı* bir kar*rh beDiyer taraftan me<e)â, memleketimizra Uyetperverliği, esas mes'eleler olarak h&ziruna yeni senenin mesut ohnadL Bilhassa ecnebilerden de bu millî ve lirdi. Proîektör ovana donüyor. Bir velaziz bir parcası olan her hangi bir kaher söz ve«le»Ande münasebet getirerek Zonguldakfcıya/etbalosundan bir tfıtiba: sını temenni etmiş, Agırceza reisi mahallî kıyafetlerîe giyinmiş hanımlar kenli... Son sür'atle yelkenlinin üstüsaba veya kövümüzün düsman is^alinsövliyeceklerdir. Elbisesi beğenOejıJerden bir Hantm, Ereğtbrahim Etem Bey de bu nutka munazarı dftkati celbediyordu. Bu mülî ne atıhyoruz. den kurtulduğu siin o mahalde FırVamıx tkinci esas: Törk medeniyeti, Türk kabele ederek hazırun nanuna ayni trnin bindaUt kti/afeti ve tuvare eTbtsesue. ca nutuklar soylenmeiidir. Bir kövân ve mahallî kıyafetler diğer tuvaletleri Nerede ••nedi bahrî ile mesaha tarihi. Türk kahramanhklan ve kısa tatemenniyi izhar eylemiştir. muhtar intihabında, beledive ve meb'us şehadetnamesi? gö'«îede bıraktı. rifle Tiirk kiiltürünun mekteplerdeki teTonguç pek canlı ve açık olarak »nlattı. Kaza • mtihanlarmda Fırka hatipleri yer yer ferruath tedris şekline benzemiyen ve En guzel AnadoHı kıyafetîni hangi lardan gelen mümessiller bîr çok dfleknutuk söviemeiidirler, Hani muayene şehadetnamesi? her zaman arzu ve hevesle «^mlenebîfcamm kendisiııe yakışhrmış mes'elesi lerle gelmislerdi. tki gündenberi mahalMeselâ, bir kövde umumî sünnet düleeek olan bir m^ivette telkinine einunafcaeş mevnnnra te»kil ediyordu. lî Dıtiyacat tesbit olunuyor. MurahhasTayfahu, vesikalannı hazırlasıngünü, kasabalarda panayır sebeDİerile hemmiyet verilecektir. Sahi'nn saat altısına kndar devam lardan biri diyordu kît toplanışlar hatiolerimizm faalivet'eri ilar! „ Uçüncü esas: Fırkanm her hangi gfineden baloda Halkevi cazbandı r "4ı. € Bu kongrelerden biz iki soretle çin ivi ve tabiî zemmler hazniarlar. Dondurucu bir ayaz var. Rüzgâr bıde memleket dahnîndeki vazivete göre Fırkanm halk hatİDİerinm, esaslari Pek kısa zaman irinde yetişen bıı muçak agızlan kadar keskin... feyzahyoruz. Bir defa bizi hali isbaa halkı tenvir için izah etmesi lâzım gekaydeden not defterleri bulunmahdur. Ahırkapı açıklanndan kalm bir düsîki takımı artık Zonguldağ'ı îstanbuTgetiren elemîeri, ihtiyaçlan yazıyor, len ve günün icabma göre degisen mevNutuk ve hitabeler ya yazilı bir kâjrrtdük sesi yükseliyor. Bir uzun, bir kısa Develi cHususî» Develi Himadan carbant getirmek külfetinden kursöylüyor, ortaya ahyoruz, ikind defa zulardır. Meselâ Zafer bayramı, Comtan okunur ve yahut agndan söylenir. düdük daha. Karadeniz'e geçecek bir yeietfal ceoniyeti tarafından fakir da yeni, taze kuvvetler, alarak memletarmışbr. huriyet bayramı gibi muayyen gönlerFakat halkm hisleri üzerinde tesir yasilep kılavuz istiyor. Iste kılavuz roçoctıklar menfaatine Maarif salo de birinci ve ikinci esaslara dair söz soy pıimnk ist^nen mevzularm olntmaktan **• ketimize gidiyor, bu feyzi oradaki mu» nunda çok. muvaffakiyetli bir mü morkör cevap verdi. lenio, nutuk maksadın icabma uyan b» hite döküyor saçıyoruz. Bu manevi Ha'kevîne mensup gencVrden ücü zfvade sövlemek tarzmda telkmî muvasamere verilmi*4ir. Müsan»ere geç •*• netice ve temenni ifadesi ile bitirilebifıktır. Hatip bu tarzda söylerken madkuvvet az mı?» kız olmak üzere kırk kişilik bir kafile vakte kadar devam etmiş, kalabalık Biz altı kaptanız. Her gece birilir. Fakat meselâ mahaDi muhalif bhde baslan yanh bir nota bakabilir. Y«bir kütle, çok tath saatler geçirmiş(Devrek) kazasile mülhakatına bir kış Hakikaten de öyle. Asık bir sehre, miz nöbetçi kahra. Nöbet on iki saatcereyan ve yahut bir intihap günü bixaa sövlenen nutuklann esasstz ve math*. Aka Gündüz Beyin (Kumbara, geTİntisine çıktılar. Kafî'enîn agırlığını bedbin bir tavırla kongreye giren hemtir. Aksam dokuzda başlar, sabah dorinci ve ikinci esaslardan maksadı tenvîr nasız olması çok fena ve makus bir tesir Mallar Meydanda), Mahmut Yesari kuzda biter. NÖbetci kaptan dıs limanı flci kamyon taşıyordu. Kafileye orta şehrilerimin iki gün sonra bu, înkisan yapacafı daima akılda tuhılmalı ve söy içm istifade edılmekle beraber asıl söBeym (Sancağm Şerefi) isknli piyes ve iç limanı teftiş ile işe girişir. Fırbnamektep beden terbiyesi muallimi Ab ruhiden müteve"it ıstiralımm sj'indigileneeek raühira esaslar ehemmivethM zün müessir ve hararetli kuımlan ve neleri, kız ve erkek gtnuplar tarafınsız, sissiz, tioisiz gecelerde teftiş bitinfföre eKberienmeBdir. Bühassa kovni dullan Can Bey nezaret ediyor. Kafile ni ve yerini neş'e kapladığuu göruyo • dan yapılan zeybek oyunu çok al ticeleri o günün mes'eleleri üıerînde tekce artık sabahleyin köprü acılmcıya kalere sık sık so* sovEyecek hatinlerm Devrek kazasmda ve diğer nahiye ve sif olunur. Fırkamızı uzaktan, yakm ruz. Anadolu'da tekâmüle doğru ata kıslannustır. dar yapılacak iş yoktur. Nöbetçi kapkendi smıflanndan, kıvafet ve halce ve Himayeietfal cenıiyeti iyi eHerde dan alâkadar eden cerevanlar mahsus köylerde temsiller, müsamereler verelan adımlan gösteren bu gibi alâmetletan vatar ve üç dört saatlik bir uyku hatta söyletnek tarzı Hibarile mumkuB idare edilmektedir. Gecen nisanda olunca, hatiplerimiz her hançi bir vesicek, halk üe temaslarda bulunacak ri her gün göımek çok kabildir. kestirir. Bu esnada baska bir motörümertebe kendilerine benzer olması fay on tane kimsesiz yavruyu tepeden leden ve toplanmadan istifade ederek müz denizde dolaşmaktadır. Bir Ihnan *** Halkevi teşk'iâtına hadim mesai sarfedalıdır. Fakat bunlar asağıda te«kilât tırnağa kadar giydirmiş, bir çok bu cereyanlara karsı Fırkamırm «na memuru da telefon basmda nöbet bekbahsinde yarfı sekîlde yetiştirinrkea decekh'r. Kafile Halkevi mızıka takı Bu sene urrramî medisin de çok sürkimsesiz çocuklara muhtelif şekil maksatlannı o verdeki muh*»anUrm vr ler. Fakat sis, tipi, denizü havalar, bir her halde ana fikirler iytce exberletümı, ve kalabalık bir halk tarafından miyeceği zan ve tahmin olunuyor. Umulerde yardımda bulurımuştur. Her hyacağı lisan ile te»rih ederler. musademe, bir yangın, her hansri bir raelidir. Kövlüler ve basft gSrSsiS v » fırsattan istifade ederek miitevazitesyi olundu. Kafileyi koylerde büyük mî meclis bütçesini bu sene Ok defa kaza bu vaziyeti kolayhkla deŞijtirir. 3 tandaslara söz söyliyecek arkadaşlar». ane çalıçmaktadır. Bu müsamerede sevinç ve tezahüratla karşıladılar. Bu olmak üzere vaktinde yapmış, encümeO gece nöbetçi kantan bir dakîka bile tntihap olunacak ve yetiştirüecek mtz ni«hete« bmit ve nwh*asar konuş» kaymakam tlyas Beyin azamî him mtz n gözünü kırpmaz. Mesai dokuzdan doseyahat bir hafta kadar devam edecekni vilâyet te tetkik ederek hazırlamış bumetile cemiyete hayli varidat temin hatiplerin evsaft mahdırlar. Bunlar tarafmdan, îyî •• kuza kadar sürer. tir. lundugundan iftitah nutkunu müteakıp edilmiştir. güzel fîkirierin, ntuhataolan yormıya • 1) Bulunduklan mahalde şahıslan iHiç unutmam; bundan üç sene evvel *** mesai raporu okunarak bütçe meclise cak bir surette fakat devamh ve «e • tibarile seviien zatlar olmalı. Halk dertaneleri bir pce nöbetçi idim. Liminda bağiı duHalk Fırkası Vilâyet kongresi açıî verfldiğinden meclis mesaisini pek ça2) Asağıda hatiolerin siTnflan kısram bath bir larzda ve her vesilede lekrar» Devett Merkez ve tstîk'âl mktep ran Frii vaouru acı acı düdük çalmağa dı. Teskflâtm 3d senelik mesaisini, ba lanması halka kmrvetH înanış ve uyanış buk bitirecek demektir. ba«l«dı.Kostak vsnçın var. F»kat sremive da yazılacak olan vazifelere ovacak lerinde ve mülhakahn mubtelif yerçalısmalardan elde edilen faydalan, ve tesiri yapar. tarzda söz sövlemese tabiaten istidath HIZIROĞLU BEDRt yak1a«mak mumkun olmadı. îcinde 800 lerinde erkek ve hannnlar için derMerkesce hatiplere esas olacak tari bulunmalı. Meselâ bir sehirde munevmevcut ihtiyaçlan Fırka reisi Akif Bey ton kükürt yüklü hniş Hamule ates alsaneler açılmıştır. tki aydanberi bu mefhnmlar tanzim edh» gondereeefrimi* verlere nutuk sövliyecek bir arkadas mış. Kükürt dumanı berbat şey... Indersanelerde b«s yüzü mütecaviz gibi Fırka programnmrm serh ve âabi tan ba«ka kabiliyet aramr; bir kövde sana bir adım atbrmıvor. Attırmıyor kadm ve erkek vatandaşm okutul icin de broriîrler yapro bunlan da ronmaksatlannı izah edecek bir arkadasama baktım şehir tehlikede... Duman masuıa çalışılmaktadır... derecegiz. Bütün bunlarla beraber Fır. tan da, ımıhataplarmı ikna kabiliyeti yayılıyor, yangın büyüyor, saclar erirse Türkçe ezan ka ruesasmın ve merkezden vazife venoktasmda daha baska bh" konusma ligemi de batacak; zar zor gemivi romorrDecek konferanscılarm muhtelif vesîBurada bir aydanberi türkçe e körlerlerle Salacak önlerine cektik. Sıg yakati aranır. lelerle yapacaklan nutuklar ve vere zan ökımmaktadır. Halk kendi ru3) Bu vazifeyi yapacak arkadaslan hğa oturtarak orada bahrdık. Bu h tam hunun en sıcak ve en samimî ifademızm ideal'mize candan manmıs ola • cekleri konferanslarda hatiolerimîze veon saat sürdü. On saat geminin ba*mlüerek onlarm, mahanerîndekî söz aesile okunan türkçe ezanı büyük bir caklan tabiî olmnkla beraber fîkirfermî da ayak üstü bekledim. Ateş söndü. muıleri genisletilm sensnnlestirilmeiidir. alâka ve sevinçle karsi'.amaktadır. zemin ve zamanın ve o gunkü maksaSonra gemiyi sularmı boşaltarak kurZaten hatînlere Fırka idare hevetlernv Köy kanunu iatbik ediüyor dm icabina »öre sakin veya hararetli tardılar. ce icabi hale göre vazife verilmesi tasövl!webilm»'!i^îrler. Bn 'ki vasrftan hanDeveli'nin yetmiş yedi köyünde Maamafih bizi yangm'ardan fazlo sis biîdir. Fırkaea hatiplîğe metnur edîlegisinm o pün için tesirli olması muhtekoy kanunu muvaffakiyetle tatbik ve tİDİ korkutur. Çünkü sisli ve tipili mel ise tabiî bu vazifede o arkadas tercîh eek arkadaşlarm bu vazifesi dahnî bir edilmektedir. Kaymakam tlyas Bey havalarda hayahmız da tehlikeye gi hüviyet unvanı gibi bir mevki ve huolunacsktır. bu kanınvun koylerde halltm yaşa ren». vivet yoktur. Bu, sadece Fırkaea Fırka 4) Kendisine Ftrkanm hatiolîçi vama îktidarım arttıracağma iman Ayni hızla geriye dönüyoruz. Kır arkada«lanm«a ve kendi aramızda veTİfesi verHecekler bizzat buna hevesli etmis bulunmaktadır. mızı renkli fenerinden hamulesi meyarilmi» bir vazife demektir. olmahdırlar. tbrahim Fevzi nmda mevaddı müsteile bulunduğa anFırka hatipleri sozlerme (Ben F'rka 4 lasılan bir gemive Haydarpaşa üe Ahnhatibiyim veva Cumhuriyet Halk Fır Hatiplerin poreeekleri vazifelere. kapı arasındaki hattm haricine çıkmasıkası namma sovlüvorum) tarzmda hna göre tımflar nı bildirdik. Lâmbasız calışhğı görü • ile dahi olsa bir söz ve fikir ilâve et 1) Şehirlerde münevverlere ve halk len bir sandalcı hakkında ceza yazıldı. mezler. Vazifelerini sadece o gunün Iİzmir'den ödemiş'e gitmekte olan bir Bir romorkör arkasma en çok üç mavtüccar eşyası bosaltan bir gemmin vina kamyon, Bayındır'ın Falaka köyü al cabı olarak ve kendi teşebbSsleriie yana bağlıyabilirmiş. Dört mavnab bir kopmuş, balyalar denize yuvarlanmıştmdaJd sosada 4 müsellâh sahsırı tecapıyor görünürler. Fırka prensiplerin* Torbalı kooperatif Idare heyeü romorkörü durdurttuk. Mavnalardan h. Vaziyeti mahallinde tetkik etmek vüzüne ugramışhr. Kamyon, hüviyeti ve talimatname ahkâmma rauhalif sor lunmak suretile yardım ettikleri gıbi bağ Torbalı «Hususî) Torbalı'da biri birini cözdük. lânmdi. Hâdiseyi telefonla haber veren meçhul sahular tarafından durdurul mevsiminde bagcüara göztası ve çiftçisöyliyen veya efkân umuraîyede fena Deniz simsiyah, şehir karanlık, *ök merkezde ve digerleri koylerde olmak ütüccar k^tibi b*rbar h^&'nyordu: mustur. Iere iyi cinsten tohum getirttnektedirtesirler yap an ve yahut Fırkaea verüen bulutlu... Motörün kuvvetli projektöGitti bizim mallar! zere her biri doğrudan doğnıya Ziraat Hâdise esnasmda eski bhr jandarma ler. Memleketm iktuadî hayatında çok hatiplik vazifesmi menfaat htsstne alet rü denizi, sahilleri tanyor. Gözler proNöbetçi kaptan telefonu kapadı OBankasına merbut yedi kooperatif varçavusu ö'müs, aynca bir kişi yaralan • iyi rol oynıyan kooperatiflerin faaliyeti eden hatipler idare heyetierince mütajektörle beraber denizde, sahillerde... danm bir kösesinde duran yata&mı mümıstır. Yol kesen haydutlar Tire is dır. 43 köyü ihtiva eden bu koopera şayanı sükrandır. Bflhassa merkez koIea edildikten sonra hitabette devam tehassir b^kı^arla sözerek söylendi: * * » tikametine doğru firar etmislerdir. tiflerin taahhüt edilmiş sermayeleri mec operatifinin çok çalışkan ve faal Müettirfleraesler. Gitti bizim uyku! Teftişten sonra dairede yeni bir teBayındır ve Tire'den jandarma müfdiirü Rif at Bey takdire değer bir bankamuu 139,995 liradır. (Yann devam CEVAT FEHMt lefon faslı başladı. Sirkeci önlerinde rezeleri, haydutlan takibe cıkmıştır. «dır. K. Gültekm Kooperatifler çiftçiye ikrazatta bu Develi'de hayat Himayeietfal, güzcl bir müsamere verdi Torbalı'da kooperatif faaliyeti izmirödemiş yolunda bir soygunculuk