14 Aralık 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Camtıurtyez' sns*asR^&«&5^ Yassıada Münzevisi Kula'da Kiremitcilik Bir şekil mes'elesi yüzün den sönüyor Kula «Hususî» Kula kazasmda ve bütün Manisa vilâyeti dahilinde kiremit, tuğla, tas ve kireç ocakları mütemadiyen azalmaktadir. Bunun sebebi, kiremit, tuğla, tas ve kireç ocağı kuracak ve işletecek olan müteşebbislerin, vilâyet muhasebei hususiye idaresine bir resim vererek ruhsatname almalarıdır. Bunun için de usulen Kaymakamlı. ğa müracaat etmeleri, ccak mahal Iinin bir krokisi ile iş sehasmda u mumî menfaatleri ihlâ' edebilecek bir mahzur tevlit etmiyeceklerine dair bir keşifname t&nzim ve tasüik ettirmeleri iktiza etmektedir. Bu kesifname ve kroki üzerine VHâyet Daimî Encümeni bir kararla ruhsatname ita ediyor. Geçen seneye gelinciye kadar bu kesifname ve kroki kaza muhasebei hususiye memurlan tarefından, mahallinde tetkikat yapılarak, tanzim ediliyor ve ocak sahipleri memurlara bir lira gibi ehven bir ücret veriyorlardı. 1931 senesindenberi Vilâyet Daimî Encümeni bu kesif işinin Encümen azasından bir zat ile Encümen baskâtibi tarafmdan yapıl • masını karar altına almiştır. Bu iki zatm Manisa'dan Kula'ya kadar azimet, avdet harcirah ve zarurî mas rafları 70, 80 lira tutmaktadır. tşte bu ağır masrafı iktiham sdecek babayiğit bulunmadığı için ki remit, tuğla, tas ve kireç ocaklaıı mütemadiyen azalmaktadır. Bu »uretle iş sahası gittikçe daralmakta ve bu inşaat malzemesi pahalılaş maktadır. ASKERİ BAHlSLERi Hava hücumlarına karşı.. Şehirleri nasıl müdafaa etmeli? Bundan e v e l ki yazunda, artdc hava kuvvetinin ordu ve donan malardan daha fazla ehemmiyet kazandığını ve bazı memleketlerde kara ve deniz or dularımn tedafüî, hava ordusunun taamızi bir kuv vet addedilmeğe baslandıgmı yaz « • nuşhm. Bir devlet ta savvur edelim ki deniz ve hava kuvvetleri denize ve karaya hâkim olsun, gene diğer bîr memleket daha tasavvur ede • lim ki ordusu kuv* vetlidir, fakat deveÜeri zayıfbr. İstikbal harplerinde şehirler halkt tye hep böyle gaz maskelerile techiz edüecektir niz ve hava kuv Birbirlerile harbeden bu iki knnızm tayyare harbine karsı hazırlandevletin aralarında müsterek kara ması için yapdacak ilk iş, şehirlerde hiç hudutlan yoktur, yalnız deniz vardır. olmazsa, yeni binalann alt katlannda Esldden denize hâkim olan taraf, hassağlam betonarme mahzenler yaphr • muun toprağına büyük bir ordu çıkamağı mecburi kılan bir kanun neşret • np onun ordusile çarpışmak mecburiyemekten ibarettir. Yeni binalann dam • tinde idi ve bu isin Çanakkale'de ollan da betonarme ve orta cesamette duğu gibi mağlubiyet ve husranla nebombalara mukavemet için kubbeye ticelenmesi ihtimali daha galipti. Şimdi, benzer bir şekilde muhaddep yapümak denize hâkim olan taraf, yüz binlerce lâzımdır. Evlerin etrafı bahçe olmasuıa kişüik bir ordu ile taarruz edeceğine, ehemmiyet verümelidir. Zaten bu, »dv hati umumiye ve yangmlar itibarfle de donanması ve tayyare gemflerfle düşçok faydahdır. Bu suretle atılan bom • manın sahillerine gözle ve durbünle göbalann binalara isabet ihtimali azahr. rülmiyecek kadar yaklaşır, bir kaç yüz Böyle meydanlan, parklan, bahçeleri, tayyare uçurur ve tabîî ba işi memleağaçlan çok şehirlerde zehirli gazlerin ketin hangi sahili civannda yapaca • tesirab da binnisbe az olur. Çünkü gazğmı önceden haber vermiyeceği için, lerin en büyük düşmanı rüzgâr ve habaskm şeklinde yapılan ve tekrar edivadır. len bu hava hücumlarOe düşman meraleketin altını üstüne getirir. Halkı gaz maskeleri almaga mecbnr etmek, zehirli gazlere karşı onlann teKaradan tayyarelere karşı müdafaa sirini izale edecek kimyevî maddeler az çok müessir olmakla beraber kat'î ve bu maddeleri mahallelerin gazlenen bir çare degfldir. Havada hava silâhile yerlerine saçmak üzere aletleri hazn* harbetmek lâzımdır. Bu iki devletten biri, havada ve denizde zayıf olduğuna bulundurmak lâzımdır. Halka gazleri göre, deniz aşın hasmına ayni şekilde tanıtmak, maske istimalini öğretmek, mukabele edemez, kısa bir müddet zararasıra tayyare h^cumundan tahaffuı fında âciz ve elleri kollan bağlı bir vatalimleri ve manevraları yaphrmak ikziyette, mağlup olur. Karada kuvvetli tiza eder. olan memleket denizde kuvvetli değil, Su mes'etesinin ehemmiyetinî izaha fakat havada kuvvetli ise, düşmamn hacet var mı? Toprağa yakın geçen IU hava kuvvetlerini, kendi tayyare ffloborulannm bombardıman neticesinde larile karşılıyacak tertibat alabilir. patlaması üzerine şehrin hücuma maruz Fakat böyle deniz aşın düşmanlarla kısımlannın susuz kalacağı muhakkakharbeden memleketler için, vaziyet tır. Buna karşı tedbirler aimak ve yerin tehlikelidir. Çünkü hava silâhma karşı alfanda büyük samıçlar yapmak mecen iyi müdafaa şekli, taarruz, yani muburiyeti vardır. kabele bümisildir. En çok yakan, yı Görülüyor ki tayyareye karşı mü • kan, öldüren taraf harbi kazanacağma cadele için şehirlerde almacak tedbir • göre, mukabeleye uğramaktan korkmıler, meselâ bir müstahkem mevki in • yan bir düşmanı mağlup etmenin imkânı şası gibi harpten baska ise yaramaz şey yoktur. lerden değüdir. Bflâkis halkın sdihati, tşte, deniz aşın uzak memleketlerle şehrin güzelliği itibarile de çok faydah harp halinde, oralara kadar gidip geve elzem tedbirierdir. Onun için hava lebümek fikriledir ki yeni yapılan taymüdafaası düşünülerek hazırlanacak bîr yareler, her gün gittikçe büyümekte kanun sehirlerimizin fenni ve sıhhî biı ve kuvvetlenmektedir. şekilde imanna da hizmet edecektir. Tayyareye karşı müdafaa vasıtalan ABİDİN DAVER nedir? tşte bu sualin cevabı: 1 Her şeyden evvel tayyare, 2 Tayyare toplan, projektörler, dinleme aletleri gibi askerî vesait, 3 Gizlenme ve peçeleme, 4 Yangm bombalanna karşı itfaiye tertibati, 5 Tahrip bombalanna karşı bmaIann albnda derin mahzenler, 6 Zehirli gazlere karsı maske ve bu gazleri dağıtacak vesait, 7 Bütün bu müdafaa vasıtalarmı daha sulh zamanmda tasavvur, terüp, tanzim ve idare edecek teskilât, vâsi bir teskilâtın memleketin hava müdafaası ile meşgul olması ve gayet esaslı tedbirler alması, millî müdafaanm en mühim ve en müskül vazifesi olmuş* tur. Hele deniz ve kara hudutlan uzun, büyük ve geniş memleketler için, bu iş daha büyük müşkülât arzeder. Hemen her şeyin sulh zamanmda hazırlanmış olması ve bir saat içinde faaliyete geçebüecek surette tanzimi lâzımdır. Halkm hava hücumlanna karşı muhafazası vazifesi devlete ve Millî Müdafaa Vekâletme, olduğu kadar ve bel* ki daha ziyade belediyelere düşmektedir. Bugünkü Avrupa şehirlerinin çoğu ve bu meyanda bilhassa bizim şehirlerimiz, tayyare hücumlanna karşı tamamen müdafaasızdır. tcabmda içine iltica edecek ve saatlerce oturulacak mahzenler yoktur. Bu mahzenlerin, gazlerin girmesine mâni olacak ve yüksekten temiz hava alacak tertibatı havi olması lâzımdır. Evler, bizde ekseriya ahşap, Avrupa'da ise çoğunun dam • lan ahşaptır. Bahçe içlerindeki nadir evler müstesna olarak şehirlerde ek seriya binalar birbirine bitişik ve sıktır. Sıra sıra evlerle dolu dar sokak lar, bombalara en müsait hedeftir. Ismet Pş. Hz. nin istedikleri gibi hal Portakal bahçeleri On bes sene sonra Mersin civarînda 500,000 portakal ağacı olacak 40 sene tek başına yaşı yan Vasil bulunamıyor 40 senedenberi Yassıada'da yahıızbasına bir Robenson Güruzue hayab yasıyan VasO'in bir haftadanberi kaybolduğımu yaznustık. Vasfl kırk sene evvel bir gün ailesini terkederek bu kimsesiz Ada'ya geçmiş olan 65 yas lannda bir adamdır. Bu inzivaya bir aşk mevusiyetinin sebet» olduğu da söv lenihnektedir. Vasil Haynsızada'da Bizans'lılar devrinden kalma eski bir saray harabesinin odalarmda bannarak yesamıstır. Bu adada kimse olmamakia beraber civarda büyük balık tarlalan bulundu ğu için sık sık balıkçılar gelmektedir. Bunlar sahıie yakın yerlere seoet bıra kırlar, b'r kaç çün sonra balıkla dn'an bu »epetleri gelip toplarlarmıs. Balık • çılar adada bir adamın belirdiğini gö • riince onunla anlasarak sepetlerinin mohafazasına mukabil kendisine yiyecek içecek getirmeğe baslamışlardır. Böylelikle aradan epey zaman preçmis, Vasil Ada'ya iyice yerlesmis, balıkçdarın kendisine getirdikleri koyun ve keçileri de üreterek sütlermden istifade etmeğe başlamışhr. Vasil kırk senelik mziva hayatında mesrutiyetten sonra adaya ahlan tstanbul köpeklerinden çok muztarip olmustur. Adada aç kalan köpek^r Vasfl'm üzerine s»ldırdiklanndan adam cağız günlerce harabelerde kapalı kalmışhr. VasO'in son zamanlarda 25 koyunu, 2030 kadar kecisi ve üç eşeğile 3 kö peği varmıs. On gün evvel balıkçdar Vasil'i adada bulamamıslardır. Bunun üzerine polise haber verilmiştir. Po • lisler de ftdada bir çok arastırmalar yaphklart halde ihtiyar Vasil'in izine tesadüf etmemislerdh*. Orada bulunan hayvanlarla eşyalar, Burgaz Adasına nak • ledilmistir. Yapılan tahkikata göre Vasil'in erkek kardeşi Heybeliada'da kasap Osman Nuri Beyin yanmda çalışmaktadır. Vasil'in eşya ve hayvanlarma bir çok mirasçılar çıkmıshr. Burgazadası'ndan cıkan mirasçılar hayvanlarmı bakbrmak üzere Vasil'e gönderdiklerini iddia etmektedirler. Vasil'in kardesi bu iddialara itiraz ederek bir veraset ilârnı çıkartmak üzere tesebbüsata gi rismiştir. Mersin civann&a yetlşttrflen Mersîn «Hususî) Mersin memleketimizde Narenciye yetişthmeğe en müsait muhitlerimizden biridir. Son senelerde bu çok verimli ve nisbeten çabuk yetişen ağaçla nn çoğaltılcnasile alâkadar olanlar günden güne artmaktadır. On beş sene sonra Mersin lâakal bes yüz bin ağaca malik olacak ve vasatî bir hesapla yüz yirmi bes milyon portakal yetiştirecektir. Bunun te min edeceği gelir iki milyon Iiraya baliğ olur ki bu mlktar memleke • timizin ihraç ettiği afyonun kıymetine tekabül eder. 1932 senesindeki rekolte 657 milyon adet olarak tahmin edilmektedir. Bu 60,000 ağacın tnahsulü dür ki, ağaçların işgal ettiği saha da 1200 dönümdür. Her sene 2025 bin fidan ekilmekte ise de bunlar güçlükle tedarik edilmektedir. Ziraat Vekâletinin Tarsus'daki fidanlığının yetiştirdiği fidanlar Dörtyolda hastalık neticesi imha edilen a ğaçlann boşluğunu doldurmak üzere oraya tahsis edildiğinden Mersin portokal bdhçelerinden tiri.. bahçeleri bundan istifade edeme mektedirler. Bahçe sahipleri tevessü etmekle ihtiyacı artan Mersin bahçelerinde bu fidanlıktan istifade etmesini bilhassa temenni etmek • tedirler. Bu sene havalann çok kurak gitmesi ağaçlarda fizyolojik tesir fle cüz'î bir kısım meyvalann düşme sini intaç etmiştir. Bundan üç ay evvel meyva ve sebzecilik birliğinin Mersin için hayat! bir ehemmiyeti haiz clduğunu takdir buyuran Va limiz Salim Beyefendinin bütün bahçe sahiplerini davetile vuku bulan içtimada bir birlik teşkili teemmül edilmiştir. îçtima bahçe sahiplerine birliğe olan ihtiyacı daha ziyade hissettirmekle pek yakmda bu tnüb rem ihtiyacın doğmasını bekliye biliriz. Bu sene her seneden zîyade susuzluk sıkıntısi çekilmiş ve suyun bahceler arasında müsavaten tev • zü bir su komitesi marifetile te min edilmiştir. LOTFİ ALİ Ezan ve kamet türkçe okunayor Bir haftadanberi Kula catnile rinde ezan ve kamet türkçe okun • maktadır. Halk, öz dilile okuyan e zan ve kameti pek iyi anhyabildi ği için, çok memnundurlar. Tasarruf haftastna hazırlık Sakarya köprüsü açıldı Küsat merasimi fevkalâde oldu Vatanımızın her tarafında olduğu gibi, Kula'da da tasarruf ve yerli mallar haftasının ozlü bir surette yasatılması için, hazırlıklara faa " liyetle devam edilmektedir. 12/12/932 pazartesi günü, Za fer mektebi birinci smıf talebesi tarafından millî tasarrufa ve yerli mallanna dair levhalarla bir geçit resmi yapılacaktır. M. T. ? Harp malulleri Tütün ikramiyeleri ve arazi tevziatı ne halde? Mütekait Harp Malulleri Cemi yetmden, 7 tarihli nüshamızda çı kan malul Hüseyin Beyin yazısına cevaben gönderilen mektupta de niliyor ki: «Taşrada bulunan 5 ve 6 ıncı derece efradm ekseriyeti azimesi arazi almıştır. Almıyanlann adedi pek az olup bunlar da ancak beş şehirde bulunan arkadaşlarımızdır. Kendilerine sür'atle teffiz tmıamelesi yapılması için emir verilmiştir. Istanbul'da bulunan malul arkadaşlanmızdan 350 sine, geçen yıl larda Usküdar Serviler'de ve Da vutpaşa ve Maltepe'de arazileri verildi. Son kalan 120 arkadaşa bu defa Baltalimanı'ndan arazi verile cektir. Geçen senelerde eylul, teşriniev velde tütün ikramiveleri alınıyordu. Bu sene temmuz bidayetinde veril meğe başlandı. Gelecek sene hazi ran bidayetinde verilmek için M. Müdafaa Vekâleti şimdiden tedbirler almıştır. Bugün tütün ikratniyelerini almıyanlann M. Müdafaa Vekâleti ikramiyelerini bu ayda vermek içm lâzım gelen tedbirlen al mıştır. Hükumetin maluller işini tedvir edecek teşkilâti M. Müdafaa Vekâleti tekaüt şubesinde vardir. Bu teskilâtın tevsii ile işlerin daha ziyade intizama sokulması için M. Müda faa Vekâletince bir çok tedbirler ahnmakta olduğuna cemiyetimiz kanîdir. Vezneciler'deki cetniyetimizden hiç bir istifade görmediklerini söyIiyenler cemiyetin nasıl çalıştığını ve cemiyet ve meslektaşlarına karşı vazifelerini yapmasını bilmiyen lerdir tdare heyetimizin uhdesine düşen bütün vazifeleri ehemmiyetle görmektedir. Hâmi Reisimiz Kâzım Paşa Hazretleri de bu hususta icap eden teşebbüslerde bulunmuşlardır. Cemiyet, hükumetin himaye ve alâkasından minnettardır.» Sportmen Bir Türk genci Yaya olarak devriâlem seyahatine çıktı tskender Ay han isimli bir Türk genci memleket dahilinde 35 vilâyeti, 250 kaza merkezmi, 4900 köyü dola şıp gezdikten sonra Istanbul'a gelmiştir. Aydın Sanayi mekte • binde 3 üncü s*nıfa kadar okuyan îskender Ayhan Ef. bundan üç sene evvel Aydın'dan ayrılmış ve seyahatine basla mıştır. tlk gittiği sehir Konya'dır. Aydın1 ' dan Konya'yaı kadar olan yo ftkender Ayhan Ef, lu 75 günde katetmiş, bütün Ana dolu'yu dolaştıktan sonra Ankara'dan tstanbul'a 41 günde gelmiştir. Îskender Ayhan Ef. günde 5 saat yürümekte, 25 kilometre mesafe katetmektedir. Bu beş *a&tin hitammda ilk rasladığı köyde veya şehirde gecelemekte, ertesi sabah erkenden yola çıkmaktadrr. Kendi ifadeüne göre buradan lran'a gidecektir. tran'a gidebilmek üzere pasaport yaptırmıştır. tran'dan Rusys'ya geçe cek, sonra Çin'e ve Japonya'ya ge çecektir. Îskender Ayhan Ef. yaya devri âlem seyahati yapmağs karar ver • miştir. Kendi tahminine göre bu *eyahat 35 sene sürecektir. 35 sene sonra seyahat hatıralannı yazacak ve asrî bir Evliya Çelebi olacaktır. tskender Ayhan Ef. gezdiği yer lerde kendi fotograflerını satmak suretile karnını doyurmaktadır. Yaya dünya seyahatine kend'si ile beraber iştirak edecek lisan bilir bir hanım bulduğu tnkdirde evlenmek niyetindedir. Merasimden evvel koylüler ve memurlar Büecik (Hususî) 25 kflometre lik bir yolculuktan sonra, Biiyük Gazi'nin, büyük Türk milletinin mukadderahnı basından halletiği, makus taliini yendiginî, kahraman süvarilerimizin bey gir!ermi suladıklan tarihî Sakarya gö • ründü. Gö'pazan kaymakamı bey basta olmak üzere kaza memurlan, halk, Nafn Vekâletinin gönderdiçi mühendis BaJSs, fen memuru Behiç Beyler ora da. D3VUİ zurnamn sesi vadiyî çtnlatı • yor. Gölpazar'ldar köprüyü gelin gibi siîciornîşler. Köorünün tam cephesinde UITI Gazi'nin büvük resimleri. Eski hükumetlerin asırlaca îhmali yüzünden her sene mîlletîn masum evlâtlannı kucağmda boğan, köorüsüzlük. yüzünden memlekefin iktisadî faaliyetine peçi» vermiven Sakarya, bulanık suyu ile, bütün heybetfle esassız, sessiz. ak>vor. M»ra$îm^en evvel memleket delikanhlan, millî oyunlanmızı oynaddar, Sakarva için yapılan eski türkülerimizi söyled;lr, ihtiyarlar Sakarva'ya ait geçmis vak'alardan, hatıralardan bahsettiIer Nihavet merasimin başlıyacafı bildirildi. Bilecik yollanna senelerce emek veren Fen memuru Asla Bey tertibatını mük^mmel olması için iki tarafa. kosuyor, Basmühendis İsmail Bey bu büyük günün kendisine verdiği sevinçte* cok heyecanlı. Yürüyoruz; 2 * 4 5 açıklığında, doskan me»re uzunluğund?n, demir kafesi, müteahhit muhendis Vahit Beyin yapt'îfr könrünun basındavız. Kurbaniar kesildi, Gö'nazan muallîmlerinden bir arkadas mflTî mücadele tarihinvV'le bayük rol oynıyan, suyunda memleket gençle*'nın kanı balunan ve Yunan ordu sunu boğan Sakarya nehri ve Cumhu • îngiltere Iran Gergınlıgı Ingiliz ültimatomunun müddeti bîtîyor Îngiltere Hariciye Müsteşan Mr. Anthons Eden tarafmdan Avam kamarasma verilen maîumata göre tngiliz . Iran petrol şirketi mukavelesinin feshine dair Iran hükumetinin vermiş olduğu kararın geri almması îçin tngiltere hükumeti lran'a bir haf1 ta müddetli bir ültimatom vnrmistv. Ültimatomun müddeti 15 kânunu evvelde bitecektir. Îngiltere hüku meti bu notasmda tngiliz petrol firketinin menaf iini muhaf aza için mn> vafık göreceği her "riirlü etdabiri ittihaz edeceği de bildirilmiştir. Hint sulanna memur tngiliz do nanmasmın amiral gemisi 10,000 tonluk Hawkins kurvezörü donanma kumandanı Vısamiral Dumbar Nosmith idaresi altında olduğu halde Basra körfezinin tran sahiline şimdiden gelmiştir. Gönderilen ültimatom neticesi olarak cenubî Iran'daki tngiliz tebaasının can ve malî tehlikede kaldığı zaman bu gemi ve yolda olan diğer tngiliz harp gemi leri müdahalede bulunacaklardır. Bu gemilerden 7000 tonluk Enterfrise kruvazörü, Koruçî ve Emerald kruvazörleri Murmugoa lima • nmda bulunmaktad'ır. Amiral gemisî yedi adet 7,5 pusluk topu ve dört adet tayyare topu ile bir harp tayyaresini hâmildir. Diğer iki kruvazör harp ten sonra inşa olunan gayet seri knr< vazörlerdendh*. KSprünün içi liyet hükumetimizin üzerinde kurduğu bu büyük eser hakkmda hazır bulunanlan heyecana sevkeden kalpten bir nutuk soyledi. Vali bey kordelâyi kestiler, koprü geçflerek merasime nihayet verildi. Nehrin etrafı bayram yeri gibi. Halk seviniyor. Artık hiç kimse buradan ge • çerken öhniyecek, ecel tekneleri üze rinde kimsenin kalbi durmıyacak. Sakarya ile köprüsünü yalmz bıraktık. Bileciğ'e dönüyoruz. Halk şairlerinin yazdığı, halk musikişinaslannın besteled : ği Sakarya türkü'erini davul, zurna hâlâ mütemadiyen çalışıyordu. ÇETİN Kongreye davet Millî Türk Talebe Birligl nizamname encumeninden: Önumuzdek: cuma fjtiru sabah saat 10 da Birlik merkezinde eski 1930 31 senesl kongresi toplanacaktır. Bu toplantıda ekseriyet te olmasa nizamname münakasa ve kabul edJlecektir Bütun arkadaşlann vaktinde gelmelerl lüzumu rica olunur.