14 Aralık 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Comharîyet = Tasârruf cidalinin tarihî silâhı: toprak kumbara Çömlekçiler «Artık bir tane satamıyoruz, fakat buna kızmıyoruz» diyorlar lar, destiler, çanak çomlek sırala mış. Bir kösede bir kaç toprak kumbara da var. tsmail Efendi ile karsılıklı oturduk, birer sigara yaktık. îhtiyar anlatmağa başladı: Elli beş yasmdayım. Bu elli bes sene içinde devir devir bir çok işler yaptım. Bir vakitler Besiktas'U aktardım. Sonra oyımcakçı oldum. O zamanlar oyuncakçılığın parlak zamanlan idi. Bütün bir hafta ça • Iışarak yaptıjrrmız oyuncakları cuma günleri bir Kâğıthane dönüsünde satardık. O zamanlann oyuncakları da oyımcaktı canım. Zınltılı kuşlar yapardık, mabeyn kayıklan yapardık, atlı arabalar yapardık. Simdi nerede böyle şeyler. Herkes işin ucuzuna bakıyor. Var mı davul, var mı tef... Gel zaman git zaman oyuncakçılık söndü. Çömlekçfliğe basladık. Halkm çiçek yetiştirme merakı heniiz devam ediyordu. O Allah'ra belâsı sırça vazolar daha harcıâlera olmamıstı. Sonra »urahiler de çokluk kullanılmıyordu. Her evde bir testi vardı. Fakat yavas yavas ne çiçek yetiştirme merakı kaldı, ne testi kulianma adeti... Ya toprak kumbaralar? O da bir başka hikâye... tş Bankasının cicili bicili detnir kumbaralan bizhnkileri battal etti. Bunda halk bh parça haklı... tş Bankası kumbaralanmn faizi rar, ik ramiyesi var, şusu var, busu var. Bunlar dururken khn para ve • rir de toprak kumbara alır. Bir tane satmıyoruz. Düşun • sene benim torunlar bile tş Bankası kumbarası kullanıyorlar. Eh tş Bankası da bizim müessesemiz canım. Onun kumbaralarına sırça vazo larla cam surahilere kızdığım kadar kızmıyorum. Diyeceğim, çomlekçilik te para etmeyince tekrar oyuncakçılığa başladık. Şimdi bir tarafta oyuncak satıyor, bir tarafta da Boğaziçi'ndeki çömlekçilerin getirîp <sat» diye bıraktiklan çanak çömlfegi butundu • ruyoruz. Senm anlryacagm iHc ! * şimiz olan aktarlığa dönmek için fırsaf kollıyarak geçinip gidiyoruz, işte! «* * ~~ CEVAT FEHMİ Tasârruf kelimesî bana çocuklu ğutr.un toprak kumbaralarını hatırlatır. Ozamanlar babam Eyüp Askerî rüştiyesinde nauallimdi. Def terdar'da çBmlekçîlere yakin bir yerde oturuyorduk. tkide bir para biriktirmek hevesine kapılır, çömlekçüerden kırk paraya aldıgım kumbarayı bir iki ay çil kuruşlarla, i kiliklerle, haminnemra verdiği çeyreklerle besledikten sonra günün birinde kınverirdim. Bu kınk kumba ranln îçerisi boşalmca, kuşlanma yemlik veya su kabı olurdu. Geçen grün jyazetelerde «Tasarruf haftası yaklaşıyor» serlevhasını gorünce aklıma çocukluğumun toprak kumbaralan geldi. Bir öğle vakti K°resteci'lerle Eyüp ara«ında i*Iî yen otobüslerden birine binerek Defterdar'a gittim. Fakat bu ziyaret boşuna oldu. Yirmi yirmi beş sene evvel biitün bir sokaçı baştanbaşa dolduran çömlekçi dükkânlarmdan e »er kalmamıs. Yerlerine evler, a hırlar yapılmış. Yabıız kigir bir diikkânm kapısında bir desti par çası sallanıyor. Oraya dofcru yürü düm. Meğer onun da kepenkleri kapah değilmi imiş! Biraz ileride bir berber dükkânı gozüme ilişti. Sesleadim: Yahu ne oldu buradaki çöm lekçilere? Usrurasi elinde dışan uiçrıyan berber hayretle yüzUme bakh: Efendi o dükkânlar kapanalı •eneler oluyor! öyle mi... Peki ama niçin? Belediye çömlekçi dükkânları fcâvgir olacak dedi. Para nerede? Zaten birer birer işi bırakan çöm lekçîler bu sefer toptan çektlip gittUer. Bu adamian bulamaz mıyım şimdi? Bulursunuz... Bir kısmı Eyüpte oyuncakçilık yapıyor. Şimdi oyuncakçılık yapan eski çömlekçi ustası yalrrlz bir tane i miş. Adına tsmail Efendî diyorlar. EI1İ, elli beşlik bir ihtiyar... Minimini dükkânının bir tarafma zilli tefler, oyuncak davullar, arabalar koymuş... Eski san'atmi hâlâ unutamadığı îçin olacak, öbür tarafa da saksı istanbul Borsası kapanış fiatları 1312932 NUKUT Ahş Londra New York Parts Milano Briiksel Aüna Cencvre Sofya Amsterdim Prag Stockhoteı Viyana Madrit Bndapejte Berlln Varşovt Bükres Beijrrat Moskova Yokohama Altı,. Meddiye Banknot 690 211 168,50 215 113 23 810 25 83,50 118 33 25 15 29 49 22 20 55 Satış 700 213 Yunanistan'la Ticarî rnüzakere Mukavele esaslarmm tesbitine çalışılıyor Haber aidıgmuza g5re Atma'da Türkiye ile Yunanistan arasmda mahsulât mübadelesi ve bir ticaret mukavelesi hakkında iki taraf murahhaslan arasında müzakereler cereyan etmekte ve mahsul ve et mübadele şekillerile ticaret mukavelesinin esaslan tesbit edü mektedir. Yunanlılar Türkiye'den alacakian malın yüzde ellisi nisbetinde bize mal satmağı teklif etmişlerdir. Hükumethniz Yunanlı'Iann bu husustaki arzulan üzerine mukabil teklifini büdirmiştir. Müzakerata Atina'da devam edîlecek ve mukaveleler de orada imzalanacaktır. tesısattan olan bbrcönu taksîtfe|l# ödiyerek tesisata tamameDW4|H olur; ve bu suretla tlJ<ls|Xu istihlâk eden ş^jb<l hJU4|ının öz malı olur. i İ L ^ jCîftlt uraumiyesi, Bu akşamki program " Tavsiye ederiz: > 19,10 MüDİh: (Meyerbeer) Les Hugnenots. 19,55 Bratlslava: CMozart) Cosl fan tntt . 2I.Î0 Berlln: (Goe'be) Stella. 21,25Langenb rg (Tchaikovski) 4uncüseBfonj ıro 215 117 23 817 27 85 J23 36 27 . Nizamnaerilen muayyen zamanda umumiye toplanarak idare pyctini, mürkıplan ve müdürü üsküdar Hâle sinemasında Sesli, Sözlü, Şarkılı kahkahalar fîlmi 17 31 50,50 24 22 58 48 922 35 24S Evel AUah Mümessili: Harolt Loyt. tlâveten: haiıhazır Dünya havadisleri. İstanbul hal ının rağbet ve tevec cühünü kazanmış olan tSTANBUL: 18 saz (ustüdyo saz heyetl) • 18,45 tâsarruf konferansı (Muhlls İbrahlm Bsy) 19 orkestra 20 İnci ve Nuran Hanımlar 20,30 Hafız Sadettin Bey 21,30 orkestra, Ajans ve Borsa haberleri, saat ayan. VtYANA: 17,05 gramofon plâklan 18,15 mele * teplllerde sinir buhranlan ftonferans * 19,30 havadlsler 20,40fconser 21,40 lıa* vadlaler 21,55 hafif musiki. BUDAPEŞTE t 16,05 Tsigan musikisi 17,55 poüs or kestrası 20,05 sesli fliimlerden parçalar (orekstra) 21,35 Tsigan musikisi (bir kahveden nakil) 22,50 Kentet konsert BÜKREŞ: 18,30 radyo orkestrası 19,05 konferans19,45 plâklar 20,05 dogru saat ve flut sdo 20,35 konferans 20.5C piyano solo* (Bach, Chopin, Beethoven^ 21,20 keman ve piyano konseri 21,50 havadisler. BERLİN : 16,35 konser 17,55 (hafta sonu avi) gençlik için neşriyat 18,25 hafif musiki 19,40 hafif musiki 20,10Ar£a avec 30 variations (.Bach) . 21,05 ahvadisler 21,10 Coethe'nln (Steüa) dramı 22,35 havadisler 24,05 dans musikisi 44 921 34,30 ALBERT PREJEAN ÇEKLER 691,=0 0,470862 12,06 9,19975 3,39965 85 2,4482 64,83 1,1717 15,9016 S,6470 3,9432 5,7784 1,9796 4,2f39 3,4575 89,68 85,1525 2,25 !O95,25 Londra NewYork Paris Mllaoo Brüksel Atina Cenevre Sofya Ajnsterdam Stockholm Viyan* Madrit Berlin Varşort Bud pe^te Bükres Belgrat Yokohama Moskova Yunanstan'da tütun vergisi inecek mi? Ticaret Odastna gelen malumata göre Yunan hukumeti tütünden almak ta olduğu vergileri tenzil etmek için Maliye Vekâletîni tetkikat yapmağa memur etmiştir. Alâkadarlar vergüerin ağır ohnası yuzfinden tütün ticaretinde rekabet imkânı ohnadığmdan şikâyet etmekte • dirler. Bu itibarla hukumetten resîmlerin azalhbnasmı istemişlerdir. Bir müddet e w e l Balkan memleketlerinde ticarî tetkiklerde bulunan Ticaret Odası tetkikat ve istihbarat su • besi mndürü Hakkı Nezihİ Bey, Yu nanistan'da tütünden alınan vergüerin ağır olduğunu, fakat bunun bîr kısmı amele teavün sandıklanna, belediye ve hayır işlerine bırakıldığı için hoşnut • suzluk tevlit etmeden vergiyi tenzfle unkân bulunamıyacağmı söylemiştir. ARTiSTiK'te ANNABELLA ve SİMONE SlMON ile beraber şavanı temaşa bir entrika olan Yann akşamdan itibaren MÜNİHt 17,05 konser 18,55 havadisler 1910 Meyerfıeer'in (Les Hupuerots) 5 perdelifc büyük operası 22,45 havadisler 23,05 Frankfurt'tan nakll: (Konser). VARŞOVA: 18,05 hafif musiki . 19,05 muhtellf 19,35 edebl tefrika 20,05 Iiwow'dan nak len koro konseri 21,10 piyano solo 22,10 şârkılar: (Schubert, Brahms, Schu~ man). ROMA . 17,25 muhtelif konser 19 20 havadls ler ve gramofon plâklan 20 50 (kısa hayat Laire breve) de Fallo'ın eseri, PRAG : 19,25 muhtellf musiki parçalan 20.10 Smetana salonundan naklen: Çek filarmonlk orkestrası tarafından konser 22,20 cazbant. BRATİSLAVA. A 17,05 gençlik neşriyatı 19,25 Pragflan'* 19,35 nüııı uyatro umasmdan nasıen Mozart'm operası: (Cosl tan futte) 2230 Prag'dan. BELGRAT. 20 hafif musiki 20,35 Japon musikisi (orkestra ile) • 21,15 havadisler. ESHAM U Eankaa A. Şimendiferi Tramvay Terkos Balya AçıliŞ 10,15 aşk hikâyesinde yeni v<: mükemmel Şârkılar taeanni edecektir. 6AİP ÇOCUK IST1KRAZLAR Açılış lstlkrazi Dahlîi Şaık şlmendiferl Düynnn MÜV. Gttmrflk Saydı Mahl Ba|dat Kapanış Balkan Ticaret Odası meclisi > Pek yakında toplanıyor Halkm pek sevdiği iki artist Yunanistan'dan tstanbul Ticaret LiANE HAiD ve Odasına gelen malumata göre 16 Musikimiz hangi yola girmeli? [Birinci sahîfeden ma'bait'] tediğini söylemedi; yalmz «Yalova türküsü» gibi şen ve baf if bazı e*erler verdi. Bunlar Hasan Ferit Beyin son kabiliyetmi bize Upat edecek kuvvette şeyler değildir ve zannederim ki onun böyle bir 'ddiası da yoktur. Fakat acele etmiyoruz ve bir aukutu bayalden bahsetmek sırası geldiğini de söylemiyoruz. Şimdilik nazarî Hasan Ferid'i dinliyelim ve biziro Jbüyük musiki muammamız karsısında ne vaziyet aldığma ba kalım. Ben kendisme gene şu tonalite meselesini ileri sürerek bahsî açtım. Bizim makamlanmızla Avrupa sistem tonali birleşebilir mi? Çeyrek seslerimizin akibeti ne olacak? gibi, artık bu anketin arifesme giren mahut sualler. Hasan Ferit Bey dedi ki: Avrupa musikisinin bütün to•ıaliteleri Türk makamlarında vardır. Ritmler ve meziirler de. Buna mukabil, TUrk musiktsinde öyle tonaliteler, ritmler ve meziirler var d'ır ki Avrupa musikisinde bunları bulamazsmız. Demek Türk musikisi, Avrupa musikisine nazaran, sistem tonal, ritm ve mezür olarak, riyazi tabirile «umumî halde» bulunuyor, yani bizimki ötekini ihtiva ediyor. Fakat bu mukayese nazaridir. Birdenbire millî gururumuzu okşıyarak gözlerimizi kamaştırma mahdır. Çünkü buna mukabil, Avrupa musikisinde kull&nılan ifade ve tebliğ vasıtalarından musikimiz temamile mahrumdur. Ne gibi ifade ve tebliğ vastta • lart? Çok seslilik ve bundan doğan Avrupa «form» Umi, yani musikinin inşaî tarafı ve onun bir kısmına istinat eden dramatik üslup, orkestraıyon. Bizim mutikimîzin bu ifade ve tebliğ vantannı kazanabilmem için. makamlarımtzın Avrupa majör ve minSrune tenzili taraftart mtstnız? Hayır. Bizim makamlanmız tenzil edilemez. Avrupa'lılann majör ve minör esasları lapılacak birer tonalite değildir. Nitekim, bugiin orada da bunlar, yeg&ne tonalite ornekleri olmakla kalmıyorlar. Madem ki bizim mahamlart U bize kâfidir ve Avrupa ristem bm de ihtiva eder; o halde bi. kânunuevvel 932 tarihinde Balkan Ticaret Odası meclisinin tstanbul'da toplanacağı Atina'dan resmen alâ • Askfiiye . kadarlara bildirilmirtir. Yanan murahhaslan ayın 16 vnTAHVİLÂT da burada bulunacaklardır. Bu meKapanış Açılış aele hakkında kendisile görüşen bir Elektrft Şirketi muharririmize Balkan birliği tstanTramvay . Tfinel . bul komitesi reisi Tahir Bey şu izaRıhtun . hatı vermiştir: 87,55 37,80 Anadolu 0 ) < Kânunuevvelin 16 sında Bal37.55 Anadolu (2) 37,80 Anadolu (3) kan Ticaret Odası meclisinin bura39,30 A. Münıessll 39,80 da ictima etmesi takarrür etmiştir. zim tek tesli munkîmize çok seali Bu münasebetle alâkadar memle Avrupa tnasiki ifadenni kazandır İstanbul Hayvan Borsası 11/12/932 ketlere yazdığımız mektuplara hs Diri hayvan satışlarl mak ve onu orkettrasyona müsait nüz cevap almadık, eğer bütün mubir hale koymak mümkün mudür? Kllo flatı rahhaslar gelirse içtima yapılacak EveL Karşılasılacak güçlükler Asgart Azaml tır.» bir çoklarmın zannettikleri kadar Clrsl Adet Kn. | Sa. Ka. Sa. ebemmiyetli değildir. Mevzuu bah Karaman ^482 75 16 10 solacak müşkül&t, her zaman orta Ihracat Ofisi raportörlerinden Daglıç 234 21 21 ya sürülen ve nasılsa «çeyrek ses^> Avni Bey tktısat Vekâleti mukave • 50 Kınrcık 144 18 diye adı çıkan şeydir. Halbuki, ev13 leleri tetkik dairesi müdürlüğüne tavelâ, musikimize millî rengini veren Kmn 57 18 12 ym edilmistir. yalmz bu «çeyrek ses> değildir. Bun. araba lar, zannedildiğînden daha mutava10 7 Keçi Kara 377 zı bir rol oynamaktadırlar. «gam 8 53 5 Öküı Tîcaret Odasına gelen malumata tampere» yi, yani piyano ve o nevi5 9 67 Inek göre bu sene ttalya'da ceviz mah den Avrupa sazlannı kullandığımız 5 6 15 Manda sulü geçen seneye nisbetle yüzde vakit Türk makamlarını ister tâk, beş fazladır, Bu itibarla İtalya bu isterse çok sesli olarak çalmak istersek, bazı çeyrek seslerin nisbî bir sene hariçten geçen seneden daha Londra 13 (A.A.) Yükselmekzarara ve değişikliğe maruz kala • az miktarda ceviz ithal edecektir. te berdevam olan İngiliz lirası, dün cağı muhakkaktır. Fakat, bitarafaBundan başka Iran cevizleri de 3 dolar çente kadar yükselmiştir. ne düşünürsek, bu zarar yüzde kaçson zamanlarda İtalya piyasasında 5 devlet arasında husule gelen tır? Bence o kadar azdır ki milliyet cevizlerimize rekabet etmektedir. uzlaşma devlet eshamı piyasası ürengini ve duygusunu asla kaybet zerinde teşvikkâr bir tesir yapmaktirmez. Kaldı ki çeyrek sesi t£İâfi tadır. Bunun neticesi olarak altın edecek bazı kromatik şekillerde tekfiatı 6 penes kadar inmiştir. nik çareler de vardır. Berlin Türk Ticaret Odasmdan Piyasaya 175,000 altın lira arxeFakat, bizim eslâfm eserierini dîn • tstanbul Ticaret Odasına gelen bir rfilmiştrr. Buna mukabil gümüs fialeyen her insan onu kendine göre tı zayıflamaktadır. rapora göre Almanya'da son zamanve çok başka anlıyor. Zaten musikilarda keçi kılı üzerine mühim mumizin bugüne kadarki vaziyeti, bu bu meselenin hallini yaratıcı muhay' ameleler olmaktadır. Keyfiyet tücanlayış farkına aynca sebep olmuşyeleye bırakıyorntnuz ve tan'at ise* carlarımızı yakmdan alâkadar et tur. Bunun neticesidir kt, musiki anri bekliyorsunuz. mektedir. ketlerinde, makalelerinde münaka Evet. Bu son fikrim yeni b'r şalarmda herkes, kendi temayülle şey değildir. Muhterem hocam Hürini irhar ettiği vakit, birbirinden seyin Sadettin Bey, yedi sene ewel Ingiltere'de kâin bir müessese Tibüsbütün başka bir fikir, bir iştiyak, tzmir'de verdiği ve <Vakit> te çıkan bir veche beliriyor. Binaenaleyh bir caret Odasına tnüracaat ederek Türkonferanslarmda «musikiyi yapacak bestekâr, bilfarz hüzzam makammkiye'den sünger almak istediğini olan dâhi beştekârlardır.» demisti. dan bir melodi alsa ve ona çok sesli bildirmiştir. Oda sünger istihsal eBu, şüphesiz böyledir. bir ifade verse, eski Türk musikisi den yerlere haber vermiştir. PEYAMİ SAFA terbiyesi almış ve Avrupa polifooik musiki terbiyesi görmemiş bir dinleJstonbul gcnebuyuk bır gun jaşıyacak yici, burada hüzzam makamını ta I yarınakşam M A J 1 K' tç nımamazhktan gelebilir, çünkü, RÎCHARD TAUBER musikimiz herkes tarafından çok BİR AŞK NAĞMES1 başka anlaşılmaktadır ve buna müSesierîn en rıhlusuna, şarkilann en güzelini ba fevkalâde filimde işiteceksaittir. Demek ki herkes kendl musiniz. Rtietierinizi p^velden ;<lıni^. Telefnn 40^90 siki şuuruna göre hareket edecektir. Zaten erbabı tarafından yeni bir musiki kanunu esasisi bile çıkarılsa, hislerinde ve fikirlerinde istiklâl sahibi bestekârlar gene bildiklerini yapacaklardır. Yirmi sene sonradan itibaren Türk musikisi tarihine hangi bestekârlarm hangi eserleri mal olaYarından itibaren cak sa Türk musikisi o eserleria »»• lubunu alacaktır. W;LLY FORST FRANZ LEHAR'ın .Meşhur Operef. BİR M i LL£ T U YAN I Y 0 R Rejisör: ERTU6RUL MUHSİN Tamamen türkçe s6rlü muazzam MlLLt fiim. YENÎ KOPYA İLÂVE EDİLEN YENİ SAHNELER YEN! DÜNYA HAVADlSLERt GAZETESI Mukaveleleri tetkik mödurlöp M E L E K Ve ELHAMRA sinemalarında Iraesi kazandığı misilsiz ve görültnfltniş rtgbet üzerine, pazartesi gününe kadar temdit edilmistir. italya az ceviz alacak PAZARTESİ İ U I A T A akşamı: lVI/\ 1 «T\ HAPî GRETA GARBO n / \ I \ l RAMON NOVARRO ingiliz lirası yökseliyor Keçi kılı Almanya'da para ediyor LESL1E FULLER Bu akşamdan itibaren • OPERA SİNEMASINDA Büyük neş'e saçan komedisi 96 No. lu MAHKuM Sozlü ve şprkıh mevsimin en eğ'enceK filmi BÜYÜK Yann akşam: GLORYA'da G A L \ ULARAbL Emsalsiz komilc Bütün füimlerin en muhteşemi ve en muazzamı Baş rollerde: B E N H UR ingiliz'ler sflnger alacaklar RAMON Müthiş mizansen Muhteşem figürasyon. NOVARRO ve MAY MC AVOY Bu hakikt şaheser her yerde muzafferane muvaffakiyetler kazanıyor MetroGoldwynMayer njatnulâo Yeni seslendıriimiş kopyesi llâveten: FOX JURNAL |Senenin hiç şüphesiz en büyük, tereddütsöz en güzel tilmı:| M A V İ T UNA ALE M0 A R Sinemasrnda g&sfefffeeekffr. iSTEDlGiNiZ OLDU: GRETA GARBO ve RAMON NOVARRO M ATAH A R i ELEK ve ELHAMRA tarafından temsil edilmiştir. 19 Kânunuevvel pazartesinden itibaren