25 Eylül 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Parasız gazete * Uri şiir, bir hikâye, Meşhedi 4 renkli resim bir çok fıkralar, karikatürler Cumhuriyet'in I yarınki mizah ilâvesinde umhur CokUZUHCU NO 3 0 1 3 Tel / c Apartımanınızı Büyük bir zevki selim ile Tezyin ve tefriş için Beyoğlu'nda Tokathyan Çastanesi Karşısında LUVR Telefon: Ba§mnharrir: 22366, Tahrlr müciürü: 23236, İdare muduru: 22365, Matbaa: 20472 S a* r v e İSTANBUL CAĞALOGLU mektup aâresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: lstanbul, No. 246 TEFRİŞAT MA6AZALARINI Pazar 25 Eylul 932 Ziyaret etmeniz menfaatiniz iktizasıdır. Yeni Kontenjan Kararnamelerl Tasdik Edildi IIIIIIIIHIIIHIIIHIIIIIIIIIIIIIIIlllllPIIIIIIIIIIHIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIini ııwuıniMnnMi[inıiHnımnınnnrıımiMiıırrııııuıı»ıııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııı»MinıııııııııınıııııımııııınıiBirıwHrılınnıııınmııııtmııtıııtııııımmiıııım •••ıırTiIFnmrınrrmıııırnınTrımıırıcnııırtııniıııııııiıııııuMiıırııııı ı ııııııııtıcııııııııııııu ııııııııiMiııııtııııııııiiiınııtıııııııııııiKilıııifiıiıiMiııııırıııııııııı ııııifiıııııtı ııniiiıııtıııa Türkiye'de Darülfünun Nasıl kurulacaktır? Vişi, 19 (Basmuharririmizden) Bunu simdiki Adliye Vekilimiz Yusuf Kemal Bey söylese daha iyi olacaktır. Müıarünileyhin bundan hemen hemen yirmi sene evvele ait bazı sözlerini biç unutmuyoruz. 1912 senesi zarfında idi galiba. Selânik'te Olympos kahvesinde rıhtıma ve denize doğru oturmuş idik. YusuF Kemal Bey Parn'ten gelmişti. İlk meb'usan meclisinde millet vekili olan Yusuf Kemal Bey talebe müfettisJiği ile Av rupa'ya gıtmek için meb'usluktan istifa etmiş ve bir iki sene de Avrupa'da kalıp gelmişti. Bu talebe müfettişliğinin iç yüzünde Yusuf Kemal Beyin bizzat kendi talebeliği de vardı. Yusuf Kemal Bey meb'usluktan yalnız Avrupa'da geçirilecek bir memuriyet hayatı için değil, belki bizzat kendiıi de fstanbul'da yapılmış tahsilini Avrupa'da ikmal etmek için istifa et • mişti. tstanbul'da dahi iyi hukuk tahsil etmişlerden olan Yusuf Kemal Beyin tah sil hayatı itibarile Avru pa'yr nasıl bulduğunu öğrenmek istemiş idik. Aynen kendi ifadelerine göre Yusuf Kemal Bey Avrupa'ya, e nasıl olsa 'hukuk tahsilmi bkirrniş, hukuk bahsinde elbette Avrupa'da dahi başka îürlii olmıyacak olan bir takım maîumata malik olduğu hulyasile ve bu ihulyaya istinaden de az çok kendine giivenir bh* halde gitmiş. KrminJe •görüşse kendisini hukuk tahsiiint brrirmiş biri sıf atile btraz yüksekten takdim etmek hakkına sahip olduğu zehabında imiş. Yusuf Kemal Beyle beraber Avrupa'ya hukuk tahsttt Sçin o zaman bilhassa itina ile intüıap edihnîş bir talebe zümresi gönderüiyordu. Yusuf Kemal Bey bunsnekJe beraber kendt iMiksanlarnıı dkmale yariyacak tetebbularda da bulunacaktı. Bunları hücâyeden sonra jYusuf Kemal Bey dedi ki: i Oldukça balâpervaz bir eda île görüştüğüm ilk hukuk âlimine kendîmi hukuk tahsilini bttrrmiş biri olarak takdim etmekle beraber muhatabımın bazı suallerinden ve bazı izahlanndan az çok sendeliyerek ayrıldım. Vazifem itibarile kendisile görüştüğüm ikinci bir âlimin beyanat ve izahatı karşısmda ise İstanbul tahsili ile edindiğim bütün malumatımın sıfıra indiğini ve bu zatlann hukuk taki derinliklerine njsbetle kara cahil mevkiinde bulunduğumu gördüm. O zaman gözüm dört açıldı, ve Avrupa île aramızdaki mesafenin büyüklüğü önünde mütehayyir kaldım.» O zaman Yusuf Kemal Beyle beraber giden hukuk talebesi adamakılh çalışarak ve cidden yetişerek geldiler. Şimdi bile onların her biri hakikî birer kıymet olmakla beraber kendi lermden memleket hesabına azamî surette istifade edilememiş olduğımu kaydetmekliğimiz lâzımdır. Biz Avrupa'ya talebe gönderiyoruz, fakat avdetlerinde onlardan hakkile isti • fade etmek yolunu bulamıyoruz. Halbuki dikkatle bakılsa Avrupa'ya tahsile gönderdiğimiz talebenin oradaki tahsilleri bile kâfi değildir. Avdet lerinde onlar tahsil ettikleri meslek üzerinde çalışarak tatbikat ve tecrübenin verdiği rüsuh ile yavaş yavaş hakikî âlimler olacaklardır. Şimdi serlevhaya koyduğumuz su ale eevap vermeğe çalısalım: Biz Türkiye'de Darülfünunu hakikî Türk âlimlerinin yüksek salâhiyetlerine tev die imkânt bulmak şartiledir ki ancak kurabiliriz. Hakikî Türk âlimini ise ancak Avrupa'da ciddiyetle tahsil ettireceğimiz talebeden çıkarabiliriz. Türkiye'de millî talim ve terbiyeyi ilk derecesinden en yüksek mertebele rine kadar hakkile tesis edebilmek îçin Avrupa irfanından çok, ama pek çok îstifadeye ihtiyacımız muhakkaktır. Bunun az çok zamana muhtaç olması bizî asla yıldırmamalıdır. Bu hakikati anlamak ve onun tatbikatına geçmek mes'eleyi yarıdan fazla bir nisbetle halle başlamış olmak demektir. Celâl Bey Rus heyeti şerefine ziyafet verdi Yeni fabrikaların yerleri taayyün etti] Ankara sat Vekili üzeri Rus evinde bir 24 (Telefonla) fktiCelâl Bey bugün öğle mütehassıslan şerefine ziyafet vermiştir. re Kayseri'de olacaktır. Mütehassıslar esas projeleri hazırlamaktadırlar. Yakında tktisat Vekâletine vereceklerdir. Reşit Galip Bey Bugün geliyor Verilmiyen muallim ma aşları mes'elesi cezrî su rette halledilecek Ankara 24 (Telefonla) Maarif Vekili Reşit Galip Bey, berabermde Moskova Büyük Elçimiz Hü seyin Ragıp Bey olduğu halde bu aksamki trenle Ankara'dan hareket etti ve istasyonda VekiHerle Vekâlet « kânı tarafından tesyi edildi. Vekil Bey İstanbul'da Dil KTurultayı mesaisîne iştirak edecektir. Mukadderatın taayyün edeceği gün... Yunan intihabatının neticesi bugün alınacak « a^» Fırkalar arasındaki mücadele son had dini buldu, rejim bile tehlikeye girdi Ziyafette Ziraat Vekili Muhlis Beyle Rus sefiri Suriç yoldaş, Mo$kova büyük elçimiz Hüseyin Ragıp, Sanayi müdiri umumisi Şerif Beyler, Vekâlet erkânı hazır bulun mustur. Mütehassıslarla devam eden müzakeratta memleketimizin üç yerinde fabrika kurulması takar rür etmiştir. Bunlardan birisi boyaI lı alaca kumaşlar Nazilli'de, ~^^^"~ Kontenjan kararnameleri tasdik edildi Ankara 24 (Telefonla) Yeni kontenjan kararnameleri tasdikı âiiye iktiran ederek Başvekâlete gelmiftir. Kararnameler pazartesi günü resmî gazetede intisar ede cektir. İktisat Vekili Celâl Bey pazartesi günü tstanbul'a hareket eyli yecektir. ^ ^ ^ ^^^^»~ ~^^^^^*~ ^m ^ ^ ~ ~ ^ ^ ^ ^ ~ ~ ^ ~ ~^M^^^ Refit Galip Beyin beyanatı Ankara 24 (A.A.) Maarif Vekili Dr. Reşit Galip Bey Anadolu Ajansına âtideki beyanatta bulunmuştur: < Şimdi bütün sahalarda tetki kat ile meşgulüm. Şeflerimizin ve memleketin benden ne'istediğini b'iliyorum. Bütün kuvvet ve takatimi sarfederek benden beklenen hizmeti ifaya muvaffak olacağıma eminim. Eylul inihayetine kadar mütedahil muallim maaşlarının kâmilen tesviyesi isini ehemmiyetle takip ediyo run. Bundan sonra kendilerî maas al* dıkları halde muallimleri ayhksız bırakhkları görülecek hususî muha•eVelerin yakalarından tutacağım.» yapmak üzere bezi ve °^^^^^~ ~^^^^^^ diğeri kaput ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^"~ ^ ^ ^ ^ ^ ~ | mevaddı iptidaiyesini yapmak üze Borçlar itilâfnamesinin esasları nelerdir? 105 milyon altın lira tutan resüzmal yarıdan fazla tenzil edilmiştir Saracoğlu Şükrü Bey Bugün Istanbul'a geliyor Ankara 24 (A.A.) Saraçoğlu Şükrü Bey bu akşamki trenle îstan bul'a hareket etmistir. Müşarünileyfa İstanbul'da kısa bir tevakkuftan sonra Paris'e giderek düyunu umumiye hâmillerile borçlar mes'elesi müza keratına devam edecektir. Kendi lerin bu seyahat esnasında Âli İktisat Meclisi Kâtibi umumisi Nurul lah Esat, Hariciye Vekâleti Birinci Daire ikinci sube raüdürü elçilik müsteşarı Feridun Cemal Beyler refakat edeceklerdir. Saracoğlu Şükrü B. hareketinden evvel Anadolu Ajansına âtideki beyanatta bulunmuştur: « Düyunu umumiye hâmilleri meclisi ile cereyan etmiş olan mü zakerat neticesinde takarrür eden itilâfların kat'î şeklini tesbit için gidiyorum. Müzakeratın uzun sürmi yeceğini, kısa bir zamanda muka velenin imza edileceğini tahmin e diyorucn. Elde edilmiş ve edilecek neticelerin her iki taraf için olduğu kadar iki memleket münasebatı üzerinde hayırh tesîr husule getirece Yunanistan'tn muKadderatı aralanndaki mücadelenin neticesinde tayin edecek olan üç siyasî lider: Solda n sağa Halkgı Papanastajsiyu Liberal Venizelos, Kraliyetçi Çaldaris günlerde İngiliz dayinler vekillerOe anlaşmış olmasmın hükumet lehine bir tesir yapbğı zannediliyor. Atina'da, mu haliflerin kazanacağı tahmin olunmaktadır. Atîna 24 Yunanistan'da intihap yarm (bugün) yapılacakbr. Bii tün fırka merkezleri ve li derlerin evi mahşer halindedir. Başvekil M. Venizelos yetmiş yaşuıı geçmif olmasına rağmen Uberaİ fırka namına şiddetle mücadeleye girişmiş bulunmaktadır. M. Venizelos Hanya'dan namzetliğmi koymustur. Hükumetin son •*# Maarif Vekâleti erkânı arasında bazı değisiklikler olacağı, Reşit Galip Beyin mesai «rkadaslaruu bizzat in4map edeceği'«ö'ylenilmekedir. İntihabata takaddüm eden günlerde * Atina (Hususî) Yunanistan'a bu(Mabadi 6 mcx sahifede) MaHye Vekili Çankın'da Ankara 24 (Telefonla) Maliye VJ*Üİ Muctafe. AİNİüHmlik Bey bu «âbah Çankm'ya gHmişıtir. Kurultay yarın açılıyor Müteşebbis heyet dün Gazi Hz. nin riyasetleri altmda uzun bir içtima yaptı Prof. Agop Martayan Geldi, izahat veriyor Ticaret Müdürü Piyasayı gezdi Şekeri pahalı satanlar Adliyeye veriliyor Saracoğlu Şükrü ğini ümît etmekteyim. Fransız me hafilinden akseden haberler de bu iimidi teyit eder mahiyettedîr.» •*# Ankara 24 (Telefonla) Sa UHabadi 5 inci sahifede) Piyer Benova İstanbulda Maruf Fransız romancısı bir gün şehrimizde kalarak memleketine gitti Piyer Benova ile vapurda Bir mülâkat Meşhur Fransız romancısı M Pierre Benoit evvelki aksam Theophile Gautier vapurüe sehrimize gelmiştir. M. Pierre Benoît dün sabah erkenden dostlannıc refakata'Ie müzeleri doiasmıs ve Yarın toplanacak olan Dil Kurul tayının son hazrrlıklarına dün de deŞeker hakkm vam edilmiştir. Türk Dili Tetkik Ceda verilen karar, miyeti Hâmi Reisi Gazi Hz. nin ri piyasada fiatlar yasetlerinde bulunan Kurultay heyeti üzerine ihtikâr mütefebbisesi dün uzun bir içtima yapılmıya vesi • aktetmiftir. Saat üçten gece geç vakle ittihaz edilete kadar süren bu içtimada Kurul bileceğinden, Titayda cemiyet namına söz söyliyecek caret müdiriyeti zevatın bkabe ve tezlerinin tetkikine bu yolda faali devam olunmuştur. yete geçmeğe Kurultayın toplanacağı büyük sakarar vermiştir. londa bütün hazırlıklar ikmal edilTicaret Müdürü miş, Kurultay azalarına, gazetecilere Muhsin Bey dün ve samiine mahsus iskemleler yerlebizzat piyasayı rine konmuş, büyük bh hitabet kürgezerek fiatları tahkik etmistir. Ticaret Müdürü. süsü de yapılmıştır. Maamaf ih bu tahMuhsin B. Agop Martayan Ef. geldi DÜfTseKrimize gelen Sorya Darülfünun kikat henüz ele pîyasada şeker ihSofya Darülfünunu profesörlerinprofesorlennden Agop Martayan Ef. tikârı başladığını gösterir kat'î bir den Agop Martayan Ef. nin, Türk (X ışaretli) Sırkecı gartnda delil vermemiştir. dili kurultayına iştirak etmek üzere konvansiyonel trenile sehrimize gel(Mabadi 4 üncü sahifede) sehrimize geleceğini evvelce haber miş ve öğleden sonra Dolmabhaçe savermiştik. KENDİ KENDİMİZİ TENKİT: (.Mabadi 4 üncü sahifede) Profsör Martayan Ef. dün sabah f Mahpusların işgali * . öğleden sonra vapurla Boğaziçi'nde bir tenezzüh yaparak saat onda Theophile Gautier ile Marsilya'ya müteveccihen hareket etmistir. Kendisine tanınnuş Fransız aktrislerinden Matmazel Spi • nelli refakat etmektedir. Mesbur romancî dün aksam vapurda kendisile görüşen bir muharririmize şunları söylemiştir: « Eylulün 7 sinde Paris'ten ayrıTdım. Sıhhatim için seyahat ediyoram. önümüzdeki sene Darülfünuna ve Buradan evvel Mısir'ı ve Suriye'yi gezrîlecek sekil ve suretin ne olacağım dim. Türkiye'ye ikinci defa olarak' gebümiyoruz. M. Malş'ın raporu dahi liyorum. Güzel memleketinizî çok seve bütün taf silâtile malumumuz değildir. rim. 1923 te birinci defa olarak geldiBelki Avrupa'dan hocalar getirece ğim zaman Ankara'yı da görmüs, bu canh ğiz. Belki bazı şubelerin hakkile teve çalışk'an sehhde Ud ay kadar kalesuis ve tekemmülleri îçin az çok za mîşbm. Şimdi Türkiye'de daha fazla man geçmesini kabul edeceğiz. Fakat kalamıyaoağımdan cidden müteessinm. * YUNUS SADl Bana memlekethuzi tanîtan ve sevdiren Pierre tob'dir. İştanbul'u onun eserle HMabadt 2 irgi sahifede). Maruf Franstz fomdrictst Ptyer Benova rile öğrendim. Türk'leri onun yarattığı tiplerden tanıdım. .; . Türkiye'nin o zamandanberi çok 'değismts olduğu n»nhw^f^f*^t*<r Kım bıhr belki Loti sağ olsa idi bugünkü Türkiye'yi beğenmez, eski zaman Türkiye • 4 üncu saMfede) Şimdi mezunen memleketinde bulunan Amerikan sefiri M. Şerril Cenaplarînîn îstanbul'a seyyah celbedecek tedKhler cümlesinden olarak Edirncka pı'sı iie Ye'dikule haricinde kale hiza • sını takip edecek asfalt caddenin ha pisanede boş oturan mahpuslara yap tınlabileceğini bir fikir olarak ileri sürdiiğü malumdur. Mahpusların yol insaatında istihdamlârı bazı memleketlerde muvaffakiyetle tecriibe edilmiş bir sistemdir. Yol înşası için mahpuslarm dışarıya çıkarılmaları bfr k'ere kendilerine iyi hava aldmr. Bundan dolayı kendilerine bîrer miktar da yevmiye, tabiî alelâde yevmiyelerin nısfı veya üçte biri kadar bir şey verilirse o da onların en zarurî ihtiyaçlarını telâfiye medar olur. Yola çıkarılacak mahpusların kaçmağa teşebbiis etmelerî tehlikesi var mıdır? Var olsa bile bu tehlikeyi ber taraf edecek binbir tedbir düşünülüp bulunmasî imkâni da yok değildir. Hapisanelerde boşuboşuna âtıl ve batıl vakit geçiren adamları bu nevi umumî hizmetlerde ucuz ücretlerle çalıştirmağı acele ve sıkî bir tetkik etmek faidesiz bir meşgale olmıyacak gibi görünüyor. Eskiden, bir kadını giydirmeğe, üç koyunun tüyleri ancak kâfi gelirdi... Şimdi kolay: Bir ipek böceğinin kozası çok bile!