13 Temmuz 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

* I DOKÜZUNCU SENE No. 2939 • o l ve Ba^muharrlrl S hp YUNUS NADİ İDAREIJANESİ: ~ D ) D DD i ıe larjJsında daıreı rcaiısüs* BD Q i Dn; TeJgraf: İstanbul C u m h u r ı y e t Posta kıttusu: N° 2 1 6 Başmuharrlr 22366 : Tahrlr müdürU ; 23236 fdare müdürU 32365, Matbaa 4 20472^ Cumhuri • . , , ,„„, ,,„,„ , 1I1HII lımm nllllllH(mmıI ÇARŞAMBA 13 TEMMUZ 1932 ABONE ŞERAÎTİ DOET: jTÜRKİYEJÇİNj HARİÇ İÇİN, ] l Seneligi j 1400 Kr. : 2700 I 6 Aylıgı I 750 Kr. | 1450 Kr. 3 Aylıgı î 400 Kr. 800 150 Kr. : Nüshası ber yerde rss 5 Kuruştur ^ HlimillllltllllMIIIMIIUIIIIIIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIM 11 l Polatl/daki şîmendifer Kazası etrafmda "" ™' "'''1'''''''''•'<<"'•'''»<« Niyetîmiz kazanın etrafmda dolaşmak değil, içine girmeğe çalış maktır. Her şeyden evvel şunu söy Iiyelmı ki bundan evvel ayni yerin biraz daha yukarısında vuku bulan kaza ile bu son kaza arasında pek açık bir müşabehet noktası vardır: Evvelki kazayı freni boşalan bir trenin oradaki meyil üzerinden gittikçe mütezayit bir sür'atle koşması tevlit efcmişti. Şimdiki kazanın da ayni meyilli arazi üzerinde trenin Iüzumundan fazla sür'atle yürütül • mesinden ileri geldiği ardaşılıyor. Fazla olarak ihtisas, trenin fena ter kip edilmiş olduğunu söylemekte musırd'ır. Yolcu vagonlan lokomo tifin arkasına değil, yük vagonlarınm arkasına ve trenin en gerisine konmak lâzım geliyormuş. Şimendifer idaresi kazanın hakikî sebebini meydana çıkarmak üzere mahallindeki tetkiklerine devam ediyor. Şimdiye kadar verilmekte olan malumat, her şeyin yoîunda olduğu ve binaenaleyh kazaya haricî bir sebep aranmak lâsım geldiği merkezindedLr. Halhuki gene şim • diye k .dar alınan malurnattan biz haricî bir sebep aranmasının bey hudeliğı neticesine varmış bulun maktayız. Filhakika böyle bir facia ika edecek haricî sebep ne olabilir? Ve haricî sebep o kadar gizli kapaklı bir şey mi olur ki böyle inceden inceye aranılarak ancak bulunabil sin? Eğer haricî bir sebep olsaydı o şimdiye kadar çoktan görülmüş olacaktı. O halde sebep taharrisi hususundaki külfeti harice değil, dahile tevcih etmek zarureti kendiliğinden anlaşılır. fCumhuriyet) in şimendifercilik işlerini biicnlor nezdinde icra ettiği tahkikler akla en mülâyim gelebilecek ihtimalleri ortaya koymuştur: 1: Altı yüz seksen ton sıkletindeki muhtelit tren binde 12 meyilden 45 kilometre sür'atle inerken köprüye yakın düzlükte makinistin yaptığı frenle arkadan gelen tren aksamıiın sür'at sıkleti taaruz etmiş ve arkadan gelen kuvvet galip geldiği için lokomotifi kaldırarak anilmerkez kuvvet istikametine fırlatmıstır. 2: Yolcu vagonlan lokomotifin arkasına konulmuş olmak hatası neticesinde kaza fecaatinin bütün sıkleti altmda veya arasında ezilip hurduhaş olmuşlartfır. Eğer arkadaki yük vagonlarm dan sekiz on tanesi hatta yoldan çıkmıyarak raylar üzerinde sapa sağ lam kalmışlarsa bu son sıkkm vahameti bütün bütün aşıkâr olur. Şimendiferler idaresinin yaptır makta olduğu tetkikler bittabi neşrolunacaktır. Orada vaziyeti elbet daha vazih göreceğiz. Vekâletin bu tetkikat raporlarında hakikati meydana çıkarmak için azamî dikkat sarfedeceğinden emin bulunuyoruz. Eğer kazanın sebebi haricî olmayıp ta dahilî, yani idarî ve fennî ise bu takdirde nazarî dikkatimiz bit tabî şimendiferler idaremizin muhtaç olduğu dikkat ve itina safhasma intikal edecektir. Türk şimendifer ciliğînin az zamanda büyük terakki göstermiş oldiığunu burada dahi şükranla tezkâr ve tekrar etmekle beraber bu büyük mikyasta fennî işm kemal derecesini bulmuş olmak derecesinde bir iddia gafletine düşmekten uzak kalmağa dikkat etmek mecburiyetinde olduğumuztı dahi hiraf etmekten geri duramayız. Şimendiferler idaresinin hususî bütçelerile müstakil idarelerini kısmakla hata mi, yoksa isabet mi etmiş olduğumuz dahi bu meyanda tetkik olunacak mes'elelerdendir. Rana Bey. geldi İnhisarların tevhidi ve nakli mes'eleleri ,„„ „ 1I|||1|(I|, „ , ^ 4 # ^ * ^ ' " " Hz. ırnıırıııııııiKmnımunjınuııııııııınmııııiKiuıuı nııııııuJiıınıımıımnııııiiiııijiJuıııtıiJiııııııiiiıijıiiiıınmııııııuuıuuııuıınıumıııııımHiiro Izmir, Samsun ve Bursa' ya da gidecekler Ankara, 12 Gazi Hz. r.in tstanbul'dan sonra İzmir, Samsun, ve Barsa'yı teşrif edecekleri söy leniyor. Ankara 12 (Telefonla) Reisicumhur Hz. nin Ankara'dan lstanbul'a cuma günü hareket buyuracaklart anlaşılmaktadır. Vekil Bey dün sabahtan akşama kadar İnhisar idaresinde meşgul oldu Rana Beyin Gazetemize beyanatı Gümrük ve İnhisarlar Vekili Rana Bey, dün Ankara'dan şehrimize gelmiş, Haydarpaşa'da İnhisarlar Umum Müdiirü ile muavinleri, Gümrük Başmüdürü, Barut tnhisarı müdiirü ve bu idareler erkânı tarafından karşılanmıştır. Rana Bey, doğru İnhisarlar Umum Müdürlüğüne giderek akşam geç vakte kadar meşgul olmuştur. İnhisar lar Vekili bir komisyon tarafından bir aydanberi hazırlanmakta olan tevhit kadrolarını ve teşkilât pro • jesini tetkik etmistir. Vekil Bey üç inhisar idaresinin tevhit edilen şekildeki vaziyet ve faaliyetleri ile meşgul olmuş, bir aralık İnhisarlar Umum müdiirü ile muavinlerini nezdine davet ederek kendileri ile inhisarların tevhidine ve kadroların isimlendirilmek suretile tatbikına ait mes'eleleri grüşmüştür. Abbas Hilmi Paşa Sabık Hidîv dün şeh rimize geldi Resmimîz Reisicumhur Hazretlerini evvelki gün dağılan ilk Milli Tarih Kongresinin son celsesini müteakıp, Ankara Halkevi metha • linde, kongre azasile bir arada gostermektedir. Kongrenin içtimala rına nihayet vermesi üzerine azadan bir kısrm dün Ankara'dan şehrimize avdet etmişlerdir. Garbî Trakyah seyyahlar DOn şehrimize gelef Gümrüfc ve İrihisartar Vekili Rana Bey Fakat bu idarelerin merkeze nakflIerinin tarihi henüz muayyen değüdir. Tevhide ait kadrolar burada alâkad'ar bir komisyon tarafından hazırlanmaktadır. Bu kadroların esasını Vekâlet tasdik edecektir. Tatbik ve icra işi de İnhisarlar Umum MüAbbas Ettmt Paşa OaZata nhttmmda dürlüğüne aittir. İnhisar idarelerinin tevhidine ait Sabık Mısır Hıdhri Abbas Hihnı kadroların tatbiki neticesi olarak aPaşa Hz., dün Avrupa'dan şehrimiçıkta kalan ve kalacak olan memurze gelmiş, Trabya'daki Tokatliyan ların miktarı malum değildir. Tevoteline inınİAİerdir. Abbas Hilmi Pş. hit tedricî bir şekilde olacağına na Hz. yazı şehrimizde geçireceklerdir. zaran ve bir taraftan da başka esPaşa Hz. ile birlikte sabık Şarkî bap dolayısile münhal menuıriyetler Erden Başvekili Hasan Halh Paşa zuhur edebileceğinden açıkta kalma da şehrimize gelmiştir. Hasan Halit {Mabadı 4 üncu sahijede) Paşa da bir müddet için şehrimizde ikamet edecektir. 282 kişilik kafile dün geldi, içleriııde yetmiş Türk te var r Rana Beyin beyenatı Rana Bey, dün bir «ıuhasririmize inhisarların tevhidine ait mes'elelerle gümrük işleri Hakkında su beyanatta bulunmuştur: < İnhisar idarelerinin tevhidine ait hususat bu sene tedricî bir şekiltfe ikmal edilecektir. Tovhit ameli yesi şimdiye kadar b<ı idarelerde kısmen tatbik edilmiştir. İnhisarların tevhit ediid'ikten sonra Anka ra'ya nakledilecekleri malumdur. Yeni heyet iş başında! sebebi ehemmiyetle tahkik ediliyor Ankara 12 (Telefonla) Hü kumet Polatlı ile Beylikköprü arasındaki tren kazasmın sebebini ve mes'ullerini esaslı surerte araş • tırmaktadır. Nafıa Vekâletince tahkikat icrasına memur edilen ikinci fen heyeti azaları mühendis Akif ve Nezir Beyler bugün kaza mahalline git mişler, sabahtan aksama kadar tetkikat yapmışlardır. Heyetin mesa • isi yarın da devam edecektir. Heyet azaları mesailerinin neti cesini bir iki gün içinde bir raporla Nafıa Vekâletine bildireceklerdir. Diğer taraftan Nafia Vekili Hilmi Bey kaza üzerine demiryollar idaresinden bütün demiryollarının vaziyetlerini gösteren bir rapor istemiştir. Bu rapor da hazırlanmak tadır. Bursa yolunda Polatlı Beylikköprü tren kazasmın 3 otobüs soyuldu 3 haydut 30 yolcudan 5,000 lira aldılar Bursa 12 ( Hususî ) Bursa Karaköy yolu üzerinde 30 yolcuyu hâmil bulunan 3 otobüs 3 müsellâh ve meçhul şahıs tarafından soyul • muştur. Haydutlar otobüs yolcula • rmdan 5000 lira kadar para gaspetmişlerdir. Vali Fatin Bey ve jandarma kumandanı hâdise mahalline gittiler. Takibata şiddetle devam olunuyor. KENDİ KENDİMİZl TENKİT: Gcrbî Trakyait mtsafirlei Garbî Trakya'lılardan mürekkep bir seyyah kafilesi dünkü konvansyonelle saat ikryi çeyrek geçe şehrimize gelmiştir. Seyyahlan getiren trenin üç vagonu Türk ve Yunan bayraklarile süslenmiştir. Seyyahlar da göğüslerine Türk ve Yunan renklerini gösterir zarif rozetler takmışlardır. Garbî Trakya'h seyyahlar tren den indikten sonra kendilerini karşılıyanlarla birlikte şehrin muhtelif semtlerindeki otellere gitmisler, bir kısmı da burada bulunan ahbapla rının evlerine misafir olmuşlardır. Seyyahlar, 282 kişiden ibarettir. Bunlaın 212 kişisi Rum, yetmrşi Türk'tür. Kafileyi teşkil edenler tüccar, doktor, çiftçi, tütüncü gibi muhtelif san'at erbabından mürekkeptir. İçlerinde yedi tane de gazeteci vardır. Bu seyahati tertip eden zat, Garbî Trakya gazeteciler birliği reisi ve İskeçe'de çıkan (İmerrsyanea), Atina'da münteşir (Akropolis) gaStTKGCz ffOTİJtOtl Plân değil, program Bir vakit iktisadî bir program hazır lamağa koyulmuş idik. Bu maksatla bir iktisat vekilinin mütemadi üç dört ay lık mesaisini bu işe hasrederek ortaya memleketin mevcut işlerini sayıp dö ken büyuk ve izahlı bir fihrist çıkarmış olduğunu bile hatırhyoruz. Bu iş Rusya'da plân ve Italya'da sistem olarak takip ediliyor. Eğer başladığımız işi ba şarabılmiş olsaydık bizim de ortaya çıkaracağımız eser Kemalizmin ıktısat programmı teşkil etmiş olacaktı. Her nedense bu işm arkasım getiremedık. Zor mu idi? Olabilir. Bir senede bitmiyorsa üzerinde ısrar ederek onu bır kaç senede bitirebilirdık. Tatbikatını mı kolay bulmadık? Olabilir. Fakat hiç bir program derhal ve harfi harfıne tatbik olunmak için yapılmaz. Onun madde leri en mühimlerinden ve en mümkünlerinden başlanarak sıra ile, fakat ıttırat ile ve ısrar ile tatbik olunurdu, ve böyle yapılsa evvelâ program vücude gelmiş olur, sonra da onun tatbıkatmda hatta şimdrye kadar hayli adım alınmış bulun urdu. Bu ışte takip fıkri göstermemif olduğumuzu kabul etmek zaruridir. Bir şehrin iman için plân lâzımdır da koca bir memleketin her gün yeni yeni tecelliler ar zetmes: arzu olunan terakki ve inkişafı hiç programsız olur mu? * * DemiryoUar Dmumî Müdürü Rifat Bey zukluğu tahakkuk ederse başka sebep aramağa lüzum kalmaz. Bu ihtimaller tahakkuk etmezse sür'at mes'elesi ile diğer bazı noktalar üzerinde tevakkuf olunması lâzımgelecektir. Polatlı ile Beylikköprü arasında, binde on altı meyilli arazide 45 kilometre sür'at çok yüksek bir sür'attir. Miitehassısların mütaleaları Beylikköprü ile Polatlı arasındaki tren kazasmın tahkikatı henüz neticelenmediği için hakikat anla şılamamakta, facianm sebebi hak kında ortaya atılan muhtelif iddia lar üzerinde ısrar edilmektedir. Biz de kendi hesabımıza facianın hakikî sebebini bulabilmek için şimen • difercilikte ihtisasları ile tanınmtş bazı zevat ile görüşmekteyiz. Şark şimendiferlerinin bir kısım müte hassısları kendileri ile görüşen bir muharririmize demişlerdir ki: Kaza mahallinde tetkikat yapmadan bu hususta kat'î bir şey söylenemez. Facîa haricî bir sebep tesiri ile vukubulabilir. Frenler, yol bozuk olabilir. Meselâ firenlerin bo zeteleri muhabiri M. Spâroyanalcö * pulos'tur. Diğer gazeteciler de Atina'daki (Alai), Selânik'teki (Fos)( gazetelermrn muhabiri (M. Kosti Kanelopulo), İskeçe'de münteşît; (Astir) gazetesinin başmuharriri (M. Stavro Dahapulos), Atina'da • ki (Eleftronvima) gazetesi muhabî< ri Madam Kaçopulo, Selânik'to çıkan (Tahidromos) un muhabrri M. Foti Dirakopulo ve Ditiki Tirakj gazetesi muharrirlermden Matmazel Dakidu'dur. j Garbî Trakya'h seyyahlara De> deağaç yüksek muallim mektebi müdürü M. Gardinas riyaset etmek>> tedir. Seyyahların içinde kırt beş tane mubadil Rum bulunmaktadır. Garb Uzunköprü isicumhur 1 Pş. rek, Türk ları dakikada namına Bir Tereddüdün Muharrîri: Peyami Safa «Çalınan göniil» tefrikamız yarın bitiyor. Cuma günün den itibaren Peyami Safa'nın uzun müddettenberi hazırladığı büyük bir edebî romanını tefrikaya başlıyacağız. «Bir Tered • düdün Romanı» ismini tasıyan bu eser, adeta bir kalbin tarihidir ve her parçası nıhunuza doğrudan doğruya hitap eden büyük, insanî hislerle doludur. Vaktile Anadolu şimendiferlerini Sonra yolcu vagonlan dünyamn bir idare meclisile takviye etmiş her yerinde katann arkasına bağ olarak yürütüyorduk.BiIâhara bunlamrken bizde bunlar yük vagondan sarfı nazar ettik, ve gide gide larının önüne konulmaktadır. Bu şimendiferler idaresini devlet idahal faciaya sebep addedilmese bile resinin umumî çarhı arasına karışyaralı ve ölü miktarını arttıran â tırdık. Acaba şimendifer Umum Müdürünün bir fen heyeti ile takmillerin en mühimmidir. Bunda şüpviyesi daima lâznn ve faydalı bir he yoktur. Hakikati Nafıa Vekâle şey olmaz mı? Her gün hareket tinin kaza mahalline gönderdiği halinde bulunan fennî bir teşkilâtın fen heyeti meydana çıkaracaktır.» idaresinde mütemadi, yüksek, vâkıf ıııııııııııııııııııiHiıııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııiM nıımımıııımıııııııiMiiHiııııımmıııııııııımıııııııımııııııııııımııınıııııııııııııımını ve hâkim zabıt ve raptı kim, neresi Hulâsa Polatlı kazası gözümüzü idaresinde bir Avrupa'h yüksek şive nasıl tesis edecektir? dört açmak lâzım gelen bir hâdi • mendifercinin ihtisasından henüz sedir. Ondan azamî derecede istifade müstağni bir vaziyete geçtniş ola Türk şimendiferciliği ne kadar ederek bir daha bu gibi faciaların mıyacağımızı farzetmekte hata tamüterakki olursa olsun bunun he • tekerrürüne mahal bırakmıyacak nüz Avrupa'daki derecelerine çı • savvur olunamaz. Bu vesile ile bu noktayı dahi hatırlara getirmeği fay en esaslı tedbirleri derhal almalıyız. katnamış olacağını dahi kabul edeYUNUS NADİ dasız bulmuyoruz. biliriz. O halde şimend'iferlerimizin Cuma gönü neşre başlıyoruz