"Cumhurîyet 29 Şubat BIR DEVRIN TARIH! Ziya ve Mithat Paşalarla Namık Kemal Beyin havatlarına ait hatıralar Selânık valn sabıkı NAZIM PAŞANIN hattrantından iktıbas edılmıstir. ( Sehir ve memleket haberleri " Siyasîicmal ; Sinemada geçen Çemberlitaş Müessif bir hâdise Cinayetinde karar dınını tokatladı se mahkum oldu Çemberlitaş'ta meyhaneci Nadir Efendinin öliimile neticelenen cinavetin mııhakemesi hH^m bi''tıustur. Nadir Efendinin katili olmak surundan maznun poli* Faik Efendi on yedi sene altı ay agır hapse mahkum olmuştur. Çemberlitaş cinaveti namile miruf olan bu hâdise bir hiç yüzünden ika olunmustur. HSdise rilnü. sivil elbise giyen polis Faik Efendi yamnda bevaz * a • * ketli bir arkadaşı bulunduğu haMe Cem'?«*rlita«'tan geçerken, odacı Hü«eyin Efendî de zeve»»He avni voî dan pitmekte imiş. Faik Efendinm yamndaki beyaz caketli sahıs Hi\se • vin Efendînin zevcnsine harfendns • Iıkta bulunmuv. bunun üzerine Hügeyîn Efendi ile b»»vaz caketli me^hul şahıs arasında bir münazaa başla • mıs. Maktul meyhaneci Nadir Efendi, bu münazaayı bertaraf etmek üzere arava rirmis. Fakat bu mUdahalnye Faik Efendi kızmı. ve hâmil resmî polis tabancasmı çıkararak Nadir Efendive iki el ateş etmis. Nadir Effndi d»rhal vere düsmüs ve 81müs. Faik Efendi, Nadir Efen4iyi öldürdükten sonra kacma&a basla • mış, arkasından da bekçiler ko • vaiamışlar. Faik Efendi, takip edil diŞfni anlayınca yakalanmamak içîn kendisrnî kovalıyan beî<cî Osman'ın üzerine de ates etmiş. Dizdarîve mahallesinin sokaklarında bir müddet silâh teati edilmiş, Faik Efendinin tabancasmdaki kursunlar tamamen bittikten sonra kendisi de yakalan mış. Katil Faik Efendi, Nadir Efen • diyi öldürdÜRÜnden dolayı evvelâ on beş sene, bu cinayeti yeddiema netine tevdi edilen resmî tabanca ile îslediğinden dolayı da ayrıca iki sene altı aya ki ceman 17 sene 6 ay afyr hapse, müebbeden hidematı âmme • den mahrumiyete ve maktulün veresesîne bin lira tazminat itasına mahkum olmuştur. Maaş Sahtekârları lanan 6 kişî yakalandı Eytam ve eramil maaş tevziatınm malmüdürlüklerine tevdiini tnüteakip yapılan ilk yoklamada 700 kadar maas sahibi müracaat etmemistir. Sahioleri öldüğü halde bazı maasların bir kısım sahtekârlar tarafından ötedenberi tahsil olundueu hakkmdaki rivavetler bu suretle tahakkuk etmiç bulunuyordu. Bilânare yapılan voklamaiarda bu 700 kisiden 400 ü evelce tasrada bulundukları iddiası ile şubelere gelmislerdir. Sahipsiz maaçlar adedi böylelikle 300 e inmistir. Son yoklamada bu 300 kiçiden de beş altı kişi müracaat etmis, fakat bunların kendilerine ait olmıyan maaşları tahsile kalktıkları anlasılmistır. Bunlar tutiıiarak mahkemeye veril • mi«lerdir. Rusya Japonya JaponMarm yalnız Mançuri'ye vâ MoŞolistan'a de«fil, ayni zamanda Sibît ya'ya dahi gözlerini dikmis oldnkla • rına artık şüphe kalmamıstır. Mos • kova'dan gelen son haberler Sovyet Rusya'sında dahi böyle bir kanaat ©!• duftuna delâlet edîvor. JaDonMarm Sibirva'ya taaıruz için gîslice hazırlamakta oldukları plânlar ve tertibat Mnskova tarafından haber aiınnvştır. Bu ma'ftmata na^aran Japon'Iar Mancuri'de ve Çin'de bulunan bevaz Rus orduları bakayaundan eski Rus jenem"arnın kumnndasi altında mi'Melif fırka'ar te«kil etmek» tedir'er. Bu fırka'ar bir ko'd*> merkezi Vladivostok limanı o'an Ru*va'nm f Bahri eya'etine) ve d'*<»r b*r V:oldan Baykal gölüne kadar dahilî Si birva'ya hüc"m edeceklerdîr. JaponMar Çin'li esViyayı ten'ci! ba« haT»<*«ile M^ncuri'yi ele reçîrdî'r'^ri çibi Sarkî Sibirya'yı dahi beyaz Rus kıt'alarmın ve cetelerînîn va«'»**31e e'de etmek istiyorlar. Zat»n Mancuri'de Jaoon'larm müstakil bir hUWimet te^is ve ilân etmelerinden b'r mak*»Marı d>«ni burada bevaz Rus'ları Manrnri hükumetinin hîzmetîne crîrmek baharc^île tonlamak ve temik etmi'ktir. Mancurî'de bulu nan bevaz Rus sersrerdel^rinin ata man Simyonof maha'lî hükumetm askerî ve millî devlet islerinde istlhdam edîlmesi icin sîmdiden 130.000 beyaz Rus askerini ve zabitini teklif etmiştir. Bunlar verle^tîrîldikten sonra or taya yenid*n bir kaç yiîz bin bevaz Rus çıkacaktır. Avrupa'daki Jeneral Vrançel ve Denikin ordularınm dö kUntüsü olan beyaz Rus'lnrm dahi Mançuri've giderek mahallt hüku mete yardım etmelerî Prag konfe ransınria karar veri!di$i rivayet olunuyor. Sovyet hükumeti JaponMarm Şarkt Sibirya'yı ele geçirmek ve Rusya'nın dahilt işlerine mudahaie et • mek için çevirmekte olduklan bu en« trikalara gayet müteyakkız davranmakta ve bu hareketleri yakından takip etmektedir. Kızıl ordunun on dördüncü senei tesisi münasebetile Sovyet Harp Mec lisi Reisi Jeneral Voroıilof tarafm dan neşrolunan bir beyannamede empriyalistlerin şarkta ve garpte ' Sovyet devletine karşı harbe hazır • lanraakta devam ettikleri ve Rus • ya'nın dahilî işlerine müdahale için bir plân hazırlandığı ve Sovyet'lere karsı mübareze icin beyaz RusMardan çeteler teskil edildiği ve muhtelif emperiyalist devletlerin müzahereti ile Aksayi Şark'taki Sovyet memie • ketlerini istilâ için beyaz RusMarın alenen hazırlandıkları beyan edilmiştir. Kızıl Ordu Başkumandanı hangi noktada Sovyet arazisi taarruza uğrı yacak olursa olsun dü*man miktarı na kadar olursa olsun Kızıl Ordunuı bu hücumları püskürteceğini beyannamesine kaydetmiştir. JaponMarm Şanghay ve diğer mGhim iktisadî mahreçlerde Çin'in boğazını sıkarak kendisini yola getir • dikten sonra Baykal gölüne kadar Sibirya'yı istilâya hazırlanmalarına karşı SovyetMerîn dahi şiddetle mu * kavemet ve müdafaada bulunacak *• larına mezkur beyanname şüphe bl« rakmıyor. MVHARREM FEYZİ Sahipsiz cüzdanları kul . Bir erkek bir ecnebi ka Polis Faik Ef. 17 sene hap Acem Rıza Pş., asırlarca cereyan etmiş bir vak'ayı hakiakt olarak kabul ediyor! Abdülhamid'in ekseri hususatta kendisile istişare ettiği bu şiî paşa Sadrazama müşkülât çıkarıyordu! 35 gelmis. Rendeniz sribi masanın kar şısmda durmuş. Vali yeni söylediği »iirleri göstermi« Kâtîp, valinin yazdt&ı yeni iiirleri, bendeniz gibi, a • vakta okuyup masanın üzerine bırakarak tekrar hapisaneve ?itmek üzere yürümüs, dedim. Ve hâlâ flimde ruhn«Wı» oidufrum Hasan Paşanın gazelini masanın üzerine bıra karak kapıya dogru yürüdüm. Bu cevabım Hasan Paşayı şaşırttı. Sonra *ülerek: Zarar yok, dedi. siirhni sana elbette beftendireceğim.. tşte Hasan Paşa böyle bir Hasan Paşa idi. îyi adaradı, namınlu adamdı, fakat raemleketin dahilî vaziye tine, devleti izmihlalden kurtarmak için neler yapılması lâzım geldiÇme dair ufak bir fikri bile yoktu. Buna raŞmen zamanın valileri Içhîde hiç olmazsa irtikâp etmiyenlerdendi. Ve eğer Ziya Pasaların, en iyisi bu Ha san Paşa olmak üzere, bövle devlet adamiarile idare olunan bir devirde çalıstıkları nazari itibara alınnrsa kadrü kıymetleri bir kat daha tezahür eder. Bir aralık tstanbul'da tesekkül e den Muhacirin Komisyonu Umumi • »ine mektupçu tayin edilmistim. Komisyon reîsi Petresburg ve Tahran sefaretlerinde bulunmus, bir aralık Şehreminligi yapmış Yusuf Rıza Pasa idi. Yusuf Rıza Pasa Tahran'da bulundueu esnada siiliği kabul ettiği için kendisine Acem Rıza derlerdi. Komisyonun isi gayet azdı. Daha doğrusu çoktu, fakat az bir hale indirilmişti. Bundan dolayı hemen her ?ün Rıza Pasa beni odasına cağırtır, &>rbelâ'ya dair uzun uzadıya münakaşalara girişirdi. Asırlarca evvei cereyan etmis bir vak'anın kulaktan kula$a dolaşan ef sanelerini o aynile hakikat olarak kabul etmişti. Yusuf Rıza Paşa hırçın, uğraşıcı, gayet müntakim bir zat idi. Her Sadrazamın aleyhinde bulunurdu. Çünkü kendisi mutlaka Sadrazam olmak îsterdL « Bir aralık Rıza Paşa Suitan Ha • raid'in fevkalâde gözüne girmişti. Adeta müsaviri hası, mahremi esran olmuştu. Padişahın ekser hususatta kendisile istişare ettiği muhakkaktı. Gene bir gün Rıza Paşanın odasındavdım. Pasa hiddetlivdi. Bermutat geimiş ve gelecek Sadrazamlara veriştiriyordu. Söz Sadrazam Kâmil Pasaya mtikal etti. Bizim reis, Kâ • mil Paşanın mesavisinden, iktidar • sızlığından bahsetti. Ve sözünde devamla: Kâmil Paşa mevkii Sadarette bulundukça memleketin menafiine yardımı dokunacak hiç bir iş görülmesi raümkün değildir. Ben elimden geldiği kadar zari şahanenin nezdinde teşebbüsatta buiunarak Kâmil Paşanın bütiin icraatına set çektim, dedi.. Mabadi var Ne istivorsun? dedi. Ben ayakta: Paşa hazretleri. dedim hak kımda bir takım yanl'S zehap'ar beslemekte olduğunuzu haber aldım. Ben kimsenin casusu değilim. Ve böyle isleri vapma?a ahlâkım müsait değildir. Ya hakkımdaki kanaatinizi de*;tiriniz, yahut ta istifamı kabul ediniz.. Ha«an Paşa başını kaldırarak yüzüme Haktı ve: Esasen sizden öyle haller me mul etmem, dedi. Utifanı kabul et mivorum. Bu garip cevap üzerine Valinin yanından çıktım. Ve o akşamdan sonra Valmin bana olan muamelesi derhal değisti. Valinin muamelesi de ğişir değişmez memurinin de vuameleleri değisti. Bu suretle hal tabiî bir vaziyete girdi. Aradan bir müd det daha geçtikten sonra Valinin iyice srözüne girmis oldum. Bir gtin, sabahleyin erkenden beni konağma çagırtmış. Derhal giyine rek gittinv Gene üstünde mahut Sam hırkası ve başmda beyaz takkesi vardı. Gel bakalım mektupçu bey, de di. Senin şiire merakın olduğunu haber aldım. Ziva Pasaların tilmizlerînden imişsin. Benim de bazen şiir söyI*»/1 ;v;m olur. Dün gece bir siir sünuh etti. Sunu al bir oku. Bakalım nasıl bulacaksın.. Ve bana bir kâğıt uzattı. Bu bir gazeldi. Fakat kiymeti edebiyesi kat'iyyen yoktu. Gazeli okuyup masanın üstüne bıraktım. Hasan Paşa me • rakla: Nasıl buldunuz? dedi. Paşa hazretleri, dedim, tab'ı şairanenize rağmen bu gazel olma • mış.. Hasan Paşa hiç cevap vermedi. Yalnız bu cevabıma gücendiğini hissettim. Aradan bir kaç gün geçti. Bir gün odamda çalısırken içeri Valinin ya verlerinden birisi girdi ve: Paşa sizi görmek istiyor, dedi. Hasan Paşa makammdaydı. İçeri girdim Masasınm önünde ayaktu durdum. Bana gene bir kâğıt uzattı. Bu da bir başka gazeldi. Ve ötekisi gibi çok fena yazılmıştı. Daha kâğıdı kendisine uzatmadan: Peki bunu nasıl buldunuz bakalım, diye sordu. Paşa hazretleri, diye cevap ver dün, meşhur bir hikâye vardır. El bette malumunuzdur. Nedir, dedi. Efendim, dedim, eski vaiılerden biri şiir söyler, divan kâtibine gösterirmiş. Divan kâtibi haşin tabiatli, nezaket bilmez bir adam olduğun daa siirleri beğenmezmiş. Bu tauşunet bir kaç defa vaki olunca, vali hiddet ederek kâtibi hapsettirmiş. Ve aradan bir müddet geçtikten vjnra kâtibi hapisaneden çağırtmıs. Kâtip Evvelki akşam saat 9,30 da Glorya sineması methalinde müessif bir hâdise olmuştur. Yavuz • Havuz mes'elesinde ismi geçen, elyevm Luft Hansa Alman Tayyare Şirketi ile alâkadar bulunan König lâkabı ile tanınmıs Ekrem Bey Ingiliz tebaasmdan Mr. Edvards'ın zevcesi Mm. Edvards'ı tokatlamıştır. Ekrem Bey bilet ahrken ken disinden para istiyen bir dilenci çocuğunu biraz sert bir hareketle geri itmiş, çocuk bu darbeden müteessir olarak yere düşmüştür. Bu esnada orada bulunan Mm. Edvards çocuğun yere düştüğünü görünce dönüp Ekrem Beye bakmış ve ikisi arasında bir mükâleme cereyan etmiştir. Bunu müteakip Ekrem Bey elinin tersile Madam Edvards'ın yüzüne şiddetli bir tokat indirmiş, madamın burnu kanamıştır. Bundan baska geri kalan 250 Bundan sonra hiç bir şey ol kü?ur cüzdanı da simdiye kadar mamıs gibi içeri giren ve locasına hakları olmadığı halde kull^nanoturan Ekrem Bey karakola dalardan bu paralann tahsiline vet edilmiş, ifadesi alınmıştır. karar verilmiştir. Hâdiseden sonra Madam Ed • vards ve kendisi ile birlikte sinemaya gelen Madam Krepen, Leylâ Hanım, Fransız konsolosanesi Şehir Meclisi ete azamî fiat kon memurlanndan Kont Ostrovofs masını kararlaştırmıştı. Belediye Re şaşırıp kalmışlardır. is i Muhittin Bey bizzat bu işle meşMadam Edvards, Ekrem Beye gul olmaktadır. Muhittin Bey tetkikarşı hâdiseye sebep olacak hiç katının neticesini bir iki gün zarfınbir fena söz sarfetmediğini söyle • da Daimî Encümene bildirecektir. mektedirEncümen, bu tetkikata göre etlere fiat koyacaktır. Belediyenin tasavvuruna vâkıf olan kasaplar, havalarm fenalığma rağmen, et fiatlanm 65 kuruşa indir mislerdir. E! narhı tesbit ediliyor Belediyenin yeni iktisat mOdOrü Belediye İktisat Müdiriyetine tayin edilen Asım Süreyya Bey sali günü vazifesine başlıyacaktır. Bu hu sustaki emir kendisine tebliğ olun muştur. Tanzifat ve Tenvirat resimîeri Belediye yüzde 30 nisbe tinde tezyide karar verdij Belediye Bütçe Encümeni dün toplanarak tanzifat ve tenvirat resimîeri hakkında müzakerede bulunmus, her iki resim esaslarmı değiştirmeğe karar vermiştir. Gerek tanzifat ve gerek tenvirat resimîeri müsakkafat kanunu esas tutularak vazedilmislerdi. Halbuki yeni bina vergtsi kanununun neşrile eski müsakkafat vergisi kanunu kaldırılmıştır. Bu itibarla resimlerin esası değişmiştir Encümen bu husustaki tetkikatını bitirmiştir. Resimler yeni bina kanununa istinat ettirilecek, miktarları da yüzde otuz nisbetinde arttırılacaktır. Bu fazlahğm bir kısmı bütçe açığını kapamak inçin varidat kaydedilecek, diğer kısmıla da tanzifat ve tenvirat isleri ıslah olunacaktır. 6a!afasaray'lıları davet Galatasaraylılar Cemiyeti müteşebbis heyetinden: Tanzim edilen yenî nizamname projesinin kabul ve tasdiki için 4 mart cuma günü saat iki bucukta Galatasaray Lisesi merasim salonunda bir içtima aktedileceğinden bütün Galatasaray'h lann mezkur gün ve saatte içtimada bulunmalan bilhassa rica olunur. Içtimadan evvel nizamname proje* sini görmek istiyenlerin mektep kapı • smdan alabilecekleri arzolunur. Devlet matbaası tarafından satt Iığa çıkarılan Arap harflerile matbu kitaplardan ilmî kıymeti olanlar, Muallim kütüpanesi için, Maarif Mü diriyeti tarafından satm ahnacaktır. Kütüpaneye yeni neşredilen es^rler de konulmaktadır. Eski harfle yazılı kitaplar Millet mektepleri bugün tatil ediliyor Millet mektepleri bugün tatil edilecektir. Martm birinci günü başhyacak im tihanlar bir hafta sürecektir. tmtihan • lara girecek talebenin miktan 26,766 dır. Bu yekunun 9,075 i erkek, 17,691 i kadındır. Tarîhî bir cami Mübadele isleri Atikalipaşa camiinin kurşunları çalındı Karagümrük'te tarihî ve mimarî bir kıvmeti haiz olan Atikalioâsa camisinin kubbesindeki kurşunlar calınmış yağan kar ve yağmur caminin içine akarak halıları çamur ve su içinde bırakmıştır. O civar halkı, caminin tamir edilerek bu tahribatın önüne geçilmesi için bir mazbata yaparak dün Evkaf idaresine müracaat etmişlerdir. Caminin kubbeleri de yıkılmak tehlikesine maruz bulundu&undan bu tarihî kıymeri haiz caminin bir an evvel tamir ettirilmesi çok savani arzudur. Japon parası Borsaya kabul olundu Komisyon mesaisini üç aya kadar bitirecek Muhtelit Mübadele komisyonunda henüz muallâkta bulunan islerin bitirtlmesi için cahşılmaktadır. Komisyonda ; ; tstanbul eshara ve tahvilât borsasına Japon parası olan (yen) in kabulü Belediye cuma günleri otomobillere kararlaştınlmıştır. Japonya da foi'mu benzin satan dükkânlann tulumbah makabele Türk parasını kendi borsasına kinelerinden caddeleri ifgal namile ra»im alacaktır. kabul etmiştir. Cuma gönü çalışan benzinciler Maili inhidam üç han yıktırılıyor Üç gün evvel Samatya'dan bahk tutmak için denîze açılan ve bir daha geri dönmiyen balıkçı Karnik ile arkadaşı sag salim bulunmuşlardır. Balıkçılar Adalar'a doğru açıldıktan sonra şiddetli bir fırtina çıkmış, iki arkadaş ölüm tehlikeleri geçirerek ve mütemadiyen sürüklenerek Sivriada sahiline düşmüşlerdir. Felâketzedeler geceyi kar altında Sivriada'da geçirmîşler, nihayet evvelki gece sabaha karşı hava açıldığı ve fırtına dinditi cihetle Hayırsızada'ya, ora dan da Büyükada'ys geçmişlerdir. Korkunç bir macera geçiren balıkçılar, kırılan sandallarını Büyükada'ya bırakarak vapurla şehre dönmüşler, goz yaşları içinde ölümlerinin matemini tutan ailelerine kavuşmuşlardır. Kaybolan balıkçılar bulundu Komünist Beyannameleri Meçhul bir şahsm üstünde beyannameler bulundu Zabıta, hareketi süpheli görülen hüviyeti meçhul bir şahsm 3> zerinde komünist propagandasına ait matbu beyannameler bul muştur. Gerek bu adam, gerekse bu işle alâkadar olmalarından şüphe edilenler hakkında tahkikat yapıl maktadır. Bu husustaki tahkikatm bir, iki güne kadar intaç edileceği ümit olunmaktadır. Bulunan beyannameler aşağı, yukarı İzmir'de yakalananlara müşabihtir. Irak hükiimdarı iran'a gidecek Tahran'dan veriî^ haberlere göre îran Sahı Pehlevi Hz. Irak Kralı Faysal Hz. nî tran'a davet etmiştir. Kral Fav.cal Hz. nîsan ipt'c'asında Rasveki' Nurî Paşa ile birlikte Tahran'a gidecektir. kalan tâli derecedeki irlerin nihayet üç aya kadar ^ * rileceği m**ktedîr. Komisyonun teknik işlerile uğrasan besinci büronun eiindeki iş pek azaldıöı icin bu kısımda calısan memurlardan bir kacının daKa cikanlması takarriir etmiştir. İsianbvl'da tevziat bashyor Mübadele Komisyomj tarafmdan. tstanbul'daki etsMi rumlara yapılacak tevziat için hazırhklar ikmal edilmî'tir. Etabli rumlara içinde daeıtılmağa muhtemeldir. tahsi» olunan başlanması 150 bin inciI'T lirasın'n mart ayı Nurosmantye civann daki Yağlikçı Han tahmin edli Gramofoncular sıkıniıda! Gramofon makine ve plâkları için iki aydır çok az kontenjan verildiği cihetle piyasada plâk isleri yaoan bir fabrika faaliyetini tatil etmiştir. Yapılan hesaDİara göre dört sene zar fında Türkiye'ye 25 milyon liralık plâk ve gramofon ithal edilmiştir. Plâk satısları yüzünden ecnebi tabiiyetînde olan bir kaç ticarethane bir kaç milyon lira kazanmıslardır. Hükumetin bu husustaki tahdit kararının memleket için çok faydalı neti • celer verditri tni'*>*Vkalctır. Tahlisiye bütçesi tenkis edildi Tanlisiye umum müdürlüğü btit • çesi bu sene geçen seneye nazaran 100,000 liralık bir tasarrufla 280 000 lira olarak tesbit edilmiş ve Vekâlete gönderilmiştir. Buna mukabil idarenin geçen seneki varidatı 400,000 Hradır. Galatasaray Kulübü reisliğinden: Her sene bayramm btrinci günfi verilmesi mutat olan Galatasaray aiIesi akşam yemeği martm üçüncü perşembe günü akşamına tehir edilmiştir. Her hangi bir yanhşlıga mahal kalmamak için keyfiyet bir kere daha ilân olunur. Yeni nahiye müdörleri Miinhal Galata nahiye müdürlüğüne Dahiliye Vekâleti raemurlarından Talât Haydar, Kumkapı nahiye müdfirlügüne Dahiliye vilâyetler ücüncü şube mümeyyizi Havdar, Heybeli nahiye müdürlüğüne Beylerbeyi nahîye raüdürü Ali Esref. Bevlerbeyi nahive müdürlüğüne sıhhiy» muam«*lâtı memuru Kerün Beyler tayin edilmislerdir. iki vapur karaya oturdu Nurosmaniye civarında Yağlikçı hanı ile Çarşıkapı'da Hüseyinağa mahallesinde Sorguççu ve Baltacı hanlarının maili inhidam olmaları dolayısile yıktırılmaları kararlaştırılmıştı. Belediye riyaseti bunlann hemen hedmedilmelerini heyeti fenniyeye emretmiş, dünden itibaren ameliyata başlanmıstır. Dün Bozcaada'mn Katavri fenerinde bir ecnebi şiiebi karaya oturmuş, bir müddet sonra kurtanlmuur. Evvelki gün Yunan bandıralı tstel • yanos Koçalatdis silebi de Gelibolu'da Galtaburnu'nda karaya oturmustur.