16 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKîZîNCî SENE No. 2794 Sahip v ı Basmuharriri Y U N U S INIAOİ ıınıınımııt ı t t t M n t t t t " " " " ' ** **• « «•** • İDAREHANESİ: ) DüvunBumotniyr karvMmla duroı «âlısu&a j Telgraf: İstaobul Curohurivet | Posta k u t u s u : N° 2 4 6 İ • Başmuhaırlr . Tahrlr müdUru Idare müdürü 22365 Matbaa 22366 2323© 20472 Cumhuri Mectiste faaliyet başladı SALI 16 ŞUBAT 1932 \ ABONE ŞERAİTİ . ^ 1 MÜODET: fTÖRKİYE İÇİN İ HARİÇ İÇİN İ Kr. f 2700 Kr. : \ Seneliği : 1400 : 6 Ayhğı : 750 Kr. : 1450 Kr. : : 3 Aylığj j ^ 4 0 0 Kr. . 800 Kr. : : 1 Avhğıf 150 Kr. | Nushası her yerde = 5 Kuruştur = B. M. Meclisi, Ekseriyet Olmadığından DUn Toplanamadı inillllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlnillllllMtlHIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIimfim Mühmel bir sahamız: Türk denizciügi Gazetelerde tek tiik yazılan ha berlerden h«rkes öğrenmis bulunu yor ki rüsumat idaresi, yani devlet maliyesi hususî Türk vapnrcularm dan yeni sekilde eski bir vergi isti yormuş. Bu vergi 1340 hicrî (1922 milâdî) senesinden evvel ahnmıs bazı gemilerin şimdiki tarifeye göre hesap olunmuş gihnrük resimlerinden ibaret olmak lâzım geliyor. Bilhassa son seneler zarfında hususî vapur kumpanyalarimızın içinde yuvar • landıkları müskülât dalgaları da k!msenin meçhulü olmadıği cihetle vapurcularımıza tevcih edilen son talebin az çok hayretle telâkki ve az çok merakla takip edilmekte olacağını tahmin etmek isteriz. Gümrük resimleri talep olunan bu vapurlar almdiğı zaman bizde gümrük idaresi yok nauydu? Acaba bu gemilerin resimlerî niçin o zaman alınmamıs ta şimdi neden îsteniliyor? Vapurculanmız diyorlar kî Türk gemiciliğine tnaledilen bu va purlar esasen İstanbul limanmı bağlama limanı ittihaz etmiş gemilerdi. Hariçten ithal edilmiş değillerdi. AIım, satım muamelesi, âdeta mem Ieket dahilinde bulunan bir malın bir elden diğer ele intikali kabîlin • den sayılmıs olacak kî o zaman bunlar irin gümrük resmi istenilmemiştir. Zâhir bilâhare hükumetçe muamele o suretîe telâkki edilmîyerek gümrük resmi talep olunmuştur. Ancak herkesin gozü onünde mey • danda olan vapurların vaziyeti ka • çak eşya vaziyetî olmadığı cihetle şayet bunlardan gümrük resmi aranmak lâzım gelirse almdıkları tarih te cari tarifeye göre aranabileceğine de süphe yoktur. Filhakika o zaman gümrük resmi tonilâtoda 75 kuruş imif. Halbuki şimdi bu vapurlardan îstenilen gümrük resmi ancak ahi ren tatbik mevkiine konulan en son •tarîfenîn tovOâtova 4 Ufff «•»»**«*«" gümrük resmîdü*. Mahkemeye giden bu ihtilâfm ırihayet âdil bir haî ve tesviye neticesine varacağına süphe yoktur. Bu âdil hal ve tesviye neticesi almmcıya kadar resim talebînin icra mevkîinkonulmıyarak tehir e d i l e c e t » *»»»'t ve hatta bunu temenni etm«^ *••»'• gelir. Cünkü iktisadî faalîyet «ube . lerimizin hepsinde olduğu gibi hu • susî ve hatta resmî vapurculuğumuz idahi büvük bir sıkmtı devri geçir . mekte olduğu cihetle muhakeme ne • ticeleri beklenmeksizin verjrinm tahsili alâkadarlan âdeta içinden çıkamıyacakları müşkülâtla karsı karşıya bulundurmak ihtunali pek ga • liptir. Hem behemehal gümrük resmi tahsil olunroak lâzım dahi gelse bunun makabline gayrisamil yeni tarifeye göre yapılmıyacağı olsun aşikâr bulunduğundan şimdi dört lira üzerinden talep olunan resmin bu miktar île tediye edilmek lâzım gelmiyeceei hemen hemen muhakkaktır. Hükumet icranm tehirine mukabil nihayet vapurculardan teminat talep edebilir, ve onlar da elbet bunu verirler. Başvekil bugün Fırkada malî vaziyeti anlatacak Mecliste dün ekseriyet olmadı yalnız Iis saat 3 te Kâzım Paşanın riyasetinde toplandı, kâtip Ruşen Eş ref B. esamiyi okudu, yoklama yapıldı. 159 meb'us bulunması Iâ • zım gelirken mevcut meb'uslann 148 olduğu anlaşıldı. Reis Paşa Mecliste ekseriyet bulunmadığını tebliğ etti. Celse perşembeye bı • rakıldı. Gazi Hz. Reisicamhur Hz. dün ahşama kadar Dolmabahçe saraytndaki hususî dairelerin.de mesgul olmuşlar ve akşarr üzeri motorle Bo • ğaziçTnde bir tenezzüh yapmıs lardır. Şekerciler fena vaziyete düştüler Toz şeker fiatı niçin 35 ten 40,5 liraya çıktı? Şeker ve çikolata fabrikaları dört beş ^ündenebri muattal bir vaziyettedirler Celâl Bey dün Iktisat Encümeni topland ve çalıştı Avdet etti Ankara 15 (Telefonla) MecAkşam üzeri Gazi Hz. tarafından kabul edildi Fırka grupu bugün toplanıyor Ankara 15 (Telefonla) F. grupu yann saat 3 te içtima edecektir. Bu içtimada Başvekil İsmet Pş. Hz. nin malî vaziyetimiz hakkmda irat edecekleri nutka büyük ehemmiyet verilmektedir. YerH fabTikalarmvı&nn: Dfak şeher fabrikası Şekerciler Cemiyetinde dün bü tün esnaf m iştirakile bir içtima aktedilmistir. Bu içtimada şekerli mevat hnal eden şeker, helva, çikolata fabrikaları sahipleri de bulunmuşlardır. Şekercilerle şekerli mevat yapan bütün fabrfkalar bir haftadanberi piyasa d a toz şeker bulamamaktadırlar. AlpuIIu şeker fabrikası bir hafta evveline gelinciye kadar toz şekerin çuvalmı 35 liraya satmakta iken kendi ambarannda şeker kalmadığı ve Uşak fabrikasından şeker müba yaa etmek mecburiyetinde bulunduğu için ancak (40,5) liraya toz şeker tevzi edebileceğini bildirmiş ve bu suretle bütün fabrikacılann ba şına sıcak bîr su dökmüştür!. Halbuki Şekerciler Cemiyetinden bazı alâkadar zevatın verdikleri kat't malumata göre bugün AIpullu fabrikasının depolannda beheri 200 kiloluk 32 bin çuval küp şeker, beheri 100 kiloluk 18 bin çuval toz şeker, ve 8500 çuval da avarya yani ıslak şeker mevcut bulunmaktadır. Mecmuu 425 vagon teşkil eden (Mabadı 4 uncu sahifede) iktisat Encümeni toplandı Ankara 15 (Telefonla) M. fırkada bugün mühim bir nutuk irat Meclisi İktisat Encümeni bugün etmesı beklenen Başvekil İsmet Pş Hz. toplanarak bazı tütün mıntaka teşkilâtı esasiye kanunu ile imtilarından tütün zer'iyatının tah yazlar kanurutn ftbazı mevaddıdidi hakkında geçen içtimadan nın birbirine J.*.. tnul ettiği hak • kalan lâyihayı müzakere etmiştir. kında Meclis. „:» (akrir vermis Hasan Fehmi Beyin bir takriri tİr. Hasan Fehmi B. serddettiği Ankara 15 (Telefonla) Gü iMabadi 4 üncü sahije&e) müsane meb'usu Hasan Fehmi B. Celâl Bey Sirkeci gcnnda Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle birlikte evvelâ Tahran'a, bilâhare Rusya tariki ile Berlin'e gîden tş Bankası Umumî Müdürü İzmir meb'usu Mahtnut Celâl B. dün aksam üzeri saat dörtte ekspresle Berlin'den sehrimize gelmiştir. Iş Bankası Miidiri Umumisi Tahran'da yapılan b'carî ve iktisadî müzakerelere iştirak etmiş, Türk tran münasebah ikkisadiyesi etrafında tetkikatta bulun • muştur. Celâl Beyi dün Sirkeci istasyonunda tş Bankası Meclisi Idare reisi Siirt meb'usu Mahmut Beyle Istanbul'da bulunan meb'uslar, banka erkânı, malî müessesat müdürleri ve diğer bir çok zevat karşılamıslardır. Celâl Bey muvasalahnı müteakıp Dolmabahçe Sarayma giderek Reisicumhur Hz. tarafından kabul buyurulmuş ve müsarünileyhe tazimabm arzetmiştir. tş Bankası Müdiri Umumisi sehrimizde iki üç gün kadar kaldıktan sonra Ankara'ya gidecektir. Hindenburg mu Hitler mi Almanya'da Riyaseticumhur intihabı, günün en mühim mes'elesi oldu Hindenburg, tekrar Namzetliğini koydu Berlin 15 (A.A.) Hinden burg, Alman Reisicumhurluğuna namzetliğini koymağı kabul et miîtir. *lumaileyh, ilk intrhap devresinde komünist Thaelmann ve Hit'Ierin rekabetile karşıla nacaktır. M. Hitler, bu hafta zarfında İm oaratorluk meclisindp Brunswick hükumetinin fevkalâ'' ? murahhası olarak tayin edilm k suretile Alman tabiiyetini ik'isap ede cektir. Berlin siyasî mahf ilinde iki defa intihaba müracaat edebilme • sinin zarurî olacağı ve fakat Hindenburg'un muvaf f akiyetinin şüphesiz bulundupu ümit edilmek Gîdecek mi kalacak mı? İnhisarlar hakkmda tetkikat yapacak ikinci komisyon da faaliyete egçti Ilk komisyonun raporu Naklin aleyhindedir fnhisar idarelerînin tevhidi ve Ankara'ya naküleri hakkında tetki • katta bulunmak üzere, tnhisar İdareleri Teftis beyetleri reislerinden tesekkül eden komisyon rtvesaisini bi • tirmif, raoorunu hazırlıyarak alâ kadar makamata tevdi etmiştir. Bu raporun suretlerinden birinî, evvelki aktam Ankara'ya giden Gümrük ve înhisarlar Müstesarı Adil Bey beraberinde götürmüftür. Raporun aslı, fnhisar umumî müdürlerinden terekküp eden 'kinci komisyona tevdi edilmistir. Bu komisyon, dün, Tütün Inhisar tdaresinde, umumî müdür vekili Futün İnhisan Müdür veküi Husnu Bey Bu vesile ile Türk deniz ticaretî Hüsnü Beyin riyasetinde toplanmısBİn bizde lâzım ve lâyık olduğu ka • tır. îçtimaa Müskirat İnhisarı mümını tstanbul'da bırakmanın da bir dar itina ve ihtimama mazhar olmadürü Asım, Barut ve Mevaddı înfilâ çok noktalardan kabil olamivacağım dığını bir daha hatırlamış olduk. kiye İnhisarı müdürü Lutf i, Tuz İn iddia etmis ve bu idarelerin Anka Bizde hususî vapur kumpanyalarmın hisarı müdürü Mehmet Beyler istirak ra'ya naklme mutlaka lüzum görülnîsbî bir inkişaf göstermesi bilhassa etmislerdir. Komisyon dünkü icti düğü takdirde bunların ancak bir umumî harbin mütarekesinden son maında, ihzarî komisyonun hazHa • kül halinde nakillerinden başka çaradır, ve bu inkişafın da maatteessüf dığı raporu okuyarak üzerinde tetre kalmadıçını bildirmiştîr. biraz gelisi güzel olmnş olduğunu kikat icrasına başlamıştır. İnhîsar müdürlerinden müteşek itiraf etmek lâzımdır. Anlasılan hüAldığımız mevsuk malumata gö • kil ikinci komisyon, bir iki içtima kumetçe denîz ticaretinin büvük e re, ihzarî komisyon, raporunda nadaha yapacak, rapor üzerindeki hemmiveti üzerinde muayyen bîr kil ve tevhit fikirlerinin tatbik ka tetkiklerini bitirerek nakil ve tevhit f ikir edinilmiş ve müsbet bir procram biliyetî olmadığını iddia etmekte bu mevzuu üzerinde ikinci bir rapor hatanzim olunmus defrildi. Deniz ticaiddiasını isbat için mufassal esbabı zırhyacak, bunu Ankara'ya Gümrük reti yapmak istivenlere ivi vapurlar mucibe derraeyan eylemektedir. İnve inhisarlar Vekâletine göndere aldiran ve bu ticaretin bîzim memle hisar idareleri, ancak. piyasa ve ticektir. ketrmizde dahî yavas vavaş inkisafı caret merkezleri olan IstanbuPda kaBu rapor, Vekâletçe de, aynca teticin onu azamî kolaylıklara mazhar lırsa hükmnet ve hazineye nâfi olakik ve mütjlea edildikten sonra Vekılan bir *Ikir ve bir program. Herbilir. RaDorda bu nokta sarahatle kesin dilediçi vechile harekette hür killer Heyetine sevkedilecek ve buntesbit edilmistîr. riyeti umumî kaide olarak bir derethzarî koTrsisvon, bundan baska in dan sonra inhisar idarelerinin An ceye kadar müsellem olsa bile hü hîsar idarelerinin mevcut teskîIâMakara'ya nakledilip edilmiyecekleri kumetin millî servete nigehbaniık varını parçalamanın, şubelerden bir hakkında hükumetçe kat'î bir karar zifesini inkâra da mecal bulunamaz. kısmını Ankar/»'va RÖtürerek bir kıs verilecektir. Hükumetin millî deniz ticaretine a ııııııııııııııııııııııııııııııiHiııııııııııııııııınıııııııııtıiMiıııııııııııııııııııııııııııııınııııiNiııırıııııııııııııııııınıııııiMMiııııııııiHiiııııııııııınııııımıı lâka, tesvik ve kolaylık göstermek kadar deniz nakliye vasıtaları o • fazladır. Hntta bizim vapurlarımız mukabOinde bu ticaretle mesgul olan vapurlar işsiz kaldıiar. Deniz ti bizim memleketimizde Türkiye'den lacaklara bazı şartlar da tahmil e • caretimizin şimdiki mahdudiyetine gelip geçen ecnebi vapurlarından debileceğine şüphe yoktur. Millî ve fazla rüsuma tâbi bulunuyorlar. rağmen Türk vapurculuğunun bu yavaş yavas mükemmel ticaret fi'o tahripkâr dünya buhranı tesirlerinMazhar olduğu teshilât ve müsaalarımız ancak böyle bir itina ve ihti den hariç kalmamıs oldağunu söyle delere rağmen Seyrisefain idaremiz mamın mahsuiü olabilirdi. bile fazla liman, fener ve sıhhîye me?e hacet bile yoktur. Bütün bu müskülât içind** Türk de rüsumu veriyor. Hususî vapurları Biz bunları yapmadığımzı ve hatniz ticaretinin dünyanın diğer mem mız ise Seyrisefain'in bir misli fazla ta esaslı bir is olarak düsünüp takip yük altında bulunuyorlar. Bizce bu etmediğ'imi? bir sırada dünya buh leketlerine nisbetle en ağır seraite vazivet umumî heyeti ile ele alınarak ranı gelip çath, ve bu buhranm bütün tâbi olmakta devam etti*ini sövlersek esaslı surette tetkik olunacak can buna şasmaz mısınız? Türk vapurdünyada en ziyade sarstığı faaliyet ; culuğunun tâKi tutnM.ığu deniz rü noKtalarımızdan biri* Hir. şubelerinden biri d » vaDurrn1"V m*»s* ııımu cidden hayret olunacak kadar YUNUS NADl leği oldu. Umumî faaliyet azaldığı Meb'usluktan Istifa Gaziantep meb'usu Remzi B. istifa etti Ankara 15 f (Telefonla) Gazi Antep meb'usu Rem zi Bey meb'usluktan istifa etmiştir. Mu maileyhin i»ti fanamesi Mec lisin ilk içtî matarırçdan bi • rinde okuna ca.ktır. Remzi Bey Usak şeker fabRemzi Bey rikası müdürlütcünü deruhde etmiş ve işe başlamıştır. Remzi Beyin istifasının kabulü takdirinde inhilâl et mis meb'usluklar adedi ikiye çıka caktır. Mufritlerln «fe< Httter üe nücadeleyi kabul eden Al.nan Reisicumhuru Mareçal Jitndenburg tedir. (Jtabadi 4 üncü saMfedef DiMinıııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııımiTiınnımııtınnınıııııııııiHiımııııııımııııııiMtınııımiinuıııınıınımııtMv Kar dindi, caddeler temizleniyor 932 Macar Kralieçsi Şanghay'lı bir Çin'li ile sevişti, fakat... Paris 15 (A.A.) Muhtemel neticeleri itibarile bütün dünyanın konuşmakta olduğu Çin ve Japon ih • tilâfının hemen vordivil denecek küçiik bir köşesi vardır. Macar gazeteleri, 1931 senesinde Mis Macaristan ilân edilen Matmazel Snca Lanpel'in, ahiren Nis şehrinde ŞaiBghay'ın ipek tacirlerinden çok Zjengin bir Çin'li ile tanışmış oldu ğ ,?JX ya7i"orlar. tki genç arasında (Mabadı 4 uncu sahifede) Sokdklardakt kar ytğtnlarmt topltyan nezafet amelesi ve arabalan tki gün süren kar fırtınası nihayet dün dimniştir. Belediye sokaklardaki karları toplatmak için dün mevcut tanzifat amelesinden maada yevmiye ile amele tutmuştur. Bir kısım sokak ve caddelerdeki karlar da ttfaiye arozozlan te»fından dökülen sularla temizlenmiştir. Tramvay mevkif'eri ile gecit mahallerindeki karlar bir araya toplattırılarak arabalarla denize dÖ külmektedir. Bir vapur battt Geçen günkü fırtına esnasmda Ka radeniz'de bulunan vapurlar hayli tehlike atlatmışlardır. Bu meyanda küçük bir gemi olan «Lutf iyes> vapuru Karadeniz Ereğlisi açıklarında bat • mıştır. Vapurun mürettebatı tahlis edilmişth*.