19 Ocak 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

Çumhartyei ;19KÂnum»ani 1932' MİLÜ MÜESSESELERDE: Yerli mallar pazarı Millî fabrikalarımızın çok nefis, sağlam ve ucuz her nevi mamulâtını burada bulabilirsiniz İstanbul cihetinde Bahçekapı'da Bi ' rinci Vakıf Hanın altındaki büyük yerli , Mallar pazarını ve bunun Beyoğlu'nda [ İstiklâl caddesinde Haçopulo Pasajı ya ' nındaki şubesini elbette görmüssünüz , dür. Gerek bu zarif mağazalarda ve gerek Ankara'da Çocuk Sarayı cadde sindeki diğer Yerli Mallar pazannda, j Sanayi ve Maadin Bankasının asrî makinelerle miicehhez Bakırköy, Beykoz, ı Hereke ve Fesane fabrikalarile diğer bir | çok millî fabrikalann mamulâtı teşhir bulunmaktadır. Yerli Mallar pazarında ipekli roen»ucata, trikotajcılığa ve tuhafiyeciliğe ait her nevi eşya satılmaktadır. Bu eşyanın baş'ıca hangi fabrikalara ait oldnktannı izah edelim: HEREKE: nin kostümlük, paltoluk ve pardesülük yünlü kumaşlarile döşe melik ipekli kumaslan ve ötedenberi memZeket dahil ve haricinde maruf ipekli mendilleri, halis ipekten mamul kravatlan, zikre lâyıktır. Hereke'nin yufllıi ve ipekli hahlarile seccadelerinin ise müstesna bir şöhreti vardır. Bugünlâ bnhrana rağmen Amerika'dan ve sair ban yerlerden siparişler vuku bulmaktadır. Dahildeki ihtiyaçlar da tatmin edilebilmektedir. FESANE: Fabrikasının kostiimlük, paltoluk ve kadın mantoluklan yünlü knrnsslan olduğu gibi bilhassa renkli, dfi* ve resimli battaniyeleri biiyiik bir ra$bet kazanmıştır. Piyasada en ziyade ar?n»n Ytattaniyeler, Fesane'nîn malı olanlardır. Ayni fabrikada yünlü bay • raklıklar, çocuk ve erkekler için elbise, palto* nardesü ve bir miktar da Rop do sambr'lar imâl edilmektedir. Hereke ve Fesane mamulâtından hazır elbise ler fazla rağbet kazanmaktadır. BEYKOZ: Fabrikasının erkek ve ka* dm kunduralan ve seyahat için bavullar» ofaktefek levazim içm olan neseser. ler» kasset denilen küçük el çantalan, •rrJ» cantalan, mektep çantalan, para e&zdanian ve ufak para çantalan. BAKIRKÖY: Fabrikasının patisk. Iktisadıî Haberler Kerestecilerin haklı bir müracaati Rusya'ya sevkedilmek iizere piyasamızdan satın alınan portakallara mahsus sandık kerestelerinin Rus ya'dan itha'ine müsaade edilmesi istenilmiştir. Haber aldığımıza göre kereste fabrikatorlarımız yerli kercste ticaret ve sarfiyatına zarar verecek olan böyle bir müsaadenin verîlme meıi hakkında alâkadarlar nezdinde teşebbüs yapmışlardır. Yerli Mallar pazarının İstanbul ve Ankara'dan maada Samtun ve Adana'da da birer şube açılması için tetkikler yapılmaktadır. Bu tetkikler müsbet netice almak üzeredir. tngiliz gazeteleri tarafından neşredilen bir istatistiğe göre geçen 1931 senesi zarfında tngiltere'den çıkan altın miktarı 116 milyon sterlindir. Bunlardan 71,623,197 si Fransa'ya, 26,366,083 ü Hollânda'ya, 14,987,582 si Isviçre'ye ve yalnız 3,482,092 si Amerika'ya gitmiştir. Bu rakamlardan anlaşıhyor ki altın, içtimaî gailelerden ve siyasî gürültülerden azade olan tsviçre ve Hollânaa'ya vâsi mikyasta hicret etmiştir. Tavsiye Eğer buhranın önü almmazsa beşeriyet Ederiz Büyük adamlar ve buhran büyük bir felâketle karşılaşacak! (Besinci sahifeden mabait) tesviye suretleri bulmalıdır. Eğer kat'î kararlar ittihaz edilse bile moratoryomu (tecili düyun) uzatacak kat'î kararlar vermelidir. Siyasî mukavelelerin infaz edilmemesi husu • sundaki Alman arzusunun müstenit olduğu siyaseti senelerdenberi doğru bulmuyordum. Fakat şkndi anlıyorum ki mukaveleleri infaz etmek siyase tine devam etmek binnefis imkân • sızdır. Almanya biraz daha sabre derse akilâne siyatetinin semerelerini iktitaf edecektir. tihaz edilmek üzere olan kararlar, umumiyet itibarile Alman milletinin kararına yani halkın hayalatla mü teselli olmak isteyip istememesine ve yahut devletin ihtiyaçlarını dirayetle karşılamasına ve mümkün muvaffakiyet hudutlarını bilmesine Kağlıdır. Bizi devrin müşkülâtından mucize kabilinden kurtaracak hazır bir ilâç yoktur. Almanya, kendi iradesine mütevakkıf olmayıp hariçten cebir ile kabul ettirilen haricî bir siyasete ait müşkül mes'elelerin az tesviye suretlerine maliktir. Milyonlarca Al • man, millî sosyalizme matuf bazı arzularını yeni yıl içinde tahakkukunu Beklerler. Fakat hayalâta kapılı • yorlar! Bugünkü vaziyetin iyileşmesi için millî sosyalizmin tefevvuku kâfi olduğunu zannediyorlar. Halbuki bilmelidirler ki buhranlar hayalatla bertaraf edüerrıez. Temlz ve kibar Törk otellerl tzmir ve havalisî ahalisinin tstan* bul'da yegâne mülâkat yerleri biri Beyoğlu'nda Tepebaşı cihetinde tramvay caddesinde ve tngiliz sefare» tanesi bitişiğinde kâin BÜYÜK EMPERİYAL otelidir. Diğeri de Sirke ci'de tramvay yolu üzerinde bulunan OSMANİYE oteli ve altındaki tzmir askerî kıratanesidir. tzmir ve ha • valisinden gelenler bu otellere nazil olurlar ve tamdıklarile buralarda gö« rüşürler. Her iki otelle kıratane • nin sahibi ve müdürü Izmir'lilerin ta« nıdıkları ve sevdikleri tzmir'deki sabık Askerî otel müsteciri ömer Lntfi Beydir. BÜYÜK EMPERÎYAL otelinİn tstanbul cihetine ve Halic'e nezareti kâmilesi vardır ve her tarafa yakın olmak itibarile emsaline her cihetçe faik yegâne Türk otelidir. Her iki otelde her Hirlü istiahat esbabı te> min edilmekte olduğu gibi fiatlar da ehvendir. Yerli mallar pazarı şubeleri jngiltere'de çıkan altın .Yerli Mallar pazanmn Wr vttrtni 1arı. Amerikan bezleri, keten, şezlong ve tentelik çadır bezleri, renkli keten • îeri, peçeteleri, sofra örtüleri cidden ne> fistir. Bu nevi eşyanın fiatlan piyasa nm dunündedir. Amerikan bezleri cinsine göre 30, 29, 28, 25, 23 kurusadır. FİATLAR: Gayet müsaittir. Ma lumdür.ki ithalâhn tahdidi üzerine b a s malların fiahna zam yapıldığı söyle niyor. Halbuki Yerli Mallar Pazan'nda ki eşyanın fiatlan tereffü etmek söyle dursun, bilâkis tenzil edilmiştir. Nite kim bazı paltoluk kumaslann fiatı 9 liradan 6 liraya, 13,5 dan 10 Iiraya, 12,5 dan 9 liraya, kostümlük kumaş Iannki 7 den 5 liraya, 5,5 dan 375 ku rufa, 675 den 440 kuruşa, 5,5 dan 2 80 kurusa, 700 den 440 kuruşa in • drflmiştir. Diğer eşyada ve meselâ kundora fiatmda da tenezzül vardtr. Millî fabrikalara ihtikâr girmemif tir. Hükumetm kendilerine göstermekte olduğu himayeden müteşekkir olarak millî ticarete ciddiyet ve istikametle Eizmet etmektedirler. Bulgar Başvekilinin beyanatı yanlış anlaşılmış L. lnformation gazetesinden: Nim resmî membadan tavzih edildiğine göre Bulgaristan Başvekili, Bulga • ristan'ın tamiratı tediye etmek • t«n vaz geçeceğini beyan etmemîş, ancak sadece memleketin vahameti maliyesi üzerine nazari dikkati celbetraeştir. ingiliz lirası yükseliyor Avrupa'dan gelen telgraf haberferine göre 85 e kadar tenezzül eden tngiliz lirası 88,65 e çıkmıstır. Düyunu muvahhide tahvillerinde de tereffü görülmüstür Fiatlar 38 den 42 ye çıkmıstır. Anadolu tahvilâtında da cüz'î bir tereffü vardır. Umumiyetle esham fiatlarında değişiklik yoktur. Bursa pazarı Türk san'at eserinin güzel bir nümunesidir iran'da altın mikyası meselesi tran hükumeti, altın mikyasmı tekrar kabul etmeği düsünmüs ve fakat bu husustaki kararmın infazını 21 mart 1932 tarihine tehir evlemistir. Altın mikyasına göre darbettirilen yeni nikel ve bakır paralar İran'a gelmiştîr. Geçen eylulde gümüş para darbı için yeni makineler kurulmuştur. Altın esasına göre yeni evrakı naktiyenin tab'ı Amerika'ya sipariş edilmiştir. Lehistan'ın istatistik idaresi, 1931 senesi zarfmdakî haricî ticaretinin bilânçosunu neşretmektedir. Neşredilen rakamlara göre 1931 senesi z«r • fındaki ithalât miktarı 1,466,329,000 milyon ve ihracat 1,878,484,000 milyon zlotidir. (Bir zloti takriben 25 kuruştur.) Demek ki îhracat ithalâttan 412,155 milyon zloti kadar fazla olmustur. Geçen kânunuevvelde ihracat ithalâttan 26 milyon zloti fazla idi. Lehistan'ın ticaret muvazenesi Millî gunırumuzu okşlyan mü • him müesseselerimizden biri şüphesiz Bursa pazandır. Sahibi olan Sipahizade Hüseyin Hüsnü Bey azmin ve şahsî teşebbüsün canlı bir misalidir. 1328 de Bursa'da tesis ettiği ve Lâle nammı alan fabrikadan maada Çağlıyan na mında ikinci bir fabrika daha vücude getinniştir. Bu iki fabrikada halis Bursa ipeğile en iyi cins krep döfinler, krep birmanlar» krep jorjetler, krep Ankaralar ve sair her nevi ipekli kumaslar imal edilmektedir. Bu kumaslar, Sipahtzadenin merkez vazifesini gören Sultanhamam'daki 24 numa • ralı biiyük mağazasından maada Beyoğlu İstiklâl caddesinde 376, tstanbul'da Bahçekapı'da Haseki hamam caddesinde 67 ve Mahmut paşa'da Başı büyfik çarşıda Ay • nacılar kapısında 9 1 1 numara Iı mağazalarmda müsait fiatlarla satılmaktadır. Sipahı zade mamulâtından olan nefis Bursa havlulan, pamuklu bezler, ipekle iş lemeli karyola takımlan, cihaz ve çamaşır takımlan» ipekli mendiller, Şark usulü işlemeler, yiin battaniyeler maşlahlar gibi eşya da satılmaktadır. Sipahizade mallannm nefa setini anlamak için yerli sanayi sergisinden maada Belçika ve Fransız sergilerinde de mazharı mükâfat kâfidir. olduklarını söylemek ingiltere'de sansör edilen filimler 1931 senesinin ilk dokuz aymda sansörden geçirilen sinema filimleri 1612 idi. Evvelki senenin ayni müddeti içinde miktarı 2,300 e varmıştı. 1931 deki filimlerden 1,300 sesli ve 312 de sessiz idiler. BANKA K0MERÇİYALE İTALYANA Sermaye ve ihtiyat Lit. 1,280,000,000 İTALYA'DA 168 sube İngiltere. Fransa, İsviçre, Avustur ya, Macaristan, Çekoslovakya, Yuna nlstan, Lehistan, Romanya, Bulgaristan, Türklye, Mısır, Cemahlrl Mütteflka, Brezllya. üragvay, Arjantin, Şlli, Ekuator ve Kolombiya'da ŞÜABAT VE ŞUABATI TALİYB TÜRKÎYE'DEKİ ŞUBELERİ İSTANBUL velZMlR İtalya hazineslnln muhabirl Asrî ticaret usulüne göre iş görmekte olan Sipahizade müesse seleri cidden ziyaret edilmeğe lâyıktır. Amerika Hariciye Nazırt da Almanya lehinde »öylüyor Teslihatın terki için yakında top • Ianacak konferans, Cemahiri Müttehidei Amerika'nın iştirak etmiş olduğu konferanslarm en mühimmi ola • caktır. Cemahiri MUttehidei Amerika şu fikirdedir ki Almanya'nın silâh • Müverrih yVells'e göre teslihat en lardan tecridini mecburî kılan (Verbüyük felâket sebebidir •ay) muahedesile teeyyüt eden proYenî senenin neler getîreceğinî gramın tahakkuku için siddetli ted35 senedenberi büyük bir doğru tefeül etmemi istediler. Bu sene • lukla iş görmekte olan Galata'da birler ittihaz edilmelidir. Amerika, konferansa vâsi mikyasta iştirak etnin ihtîmalteri fazla ve şîmdîye kaVoyvoda caddesindeki tstanbul İn • mediği takdirde teslihatın terki mes' dar tanıdığım diğer senelerinkinden kanta ve birahanesi her cihetten tavelesi kat'î şekilde halledilemiyece siyeye lâyıktır. Yemekler, içkiler ve karışıktır. Bu seneki aynam her va ğinden Cemahiri Müttehidei Amerika kitten ziyade karanlık, bulutlu "e hu mezeler nefis ve fiatlar mutedildir. hükumeti konferans mesaisinde pek zursuzdur. 1932 yılı tarihin kaydet • geniş salâhiyetle hareket etmek ar • tiği senelerden biridir. Bunun böyle olzusundadır. Amerika, (Versay) mııa masinı temenni etmem. Çünkü büyük Güzelliğiniz ve cildinizin taraveti hedesînî tasdik etmemiş olmakla behâdîseleri baş gösterirse bunlarm bü için Avrupa kokularına ve müstnh • raber o da Almanya'nın sîlâhlardan yüklüğü yalnız harabiden ibaret ola zaratına hiç hacet bırakmıyan Netecridine çalışmıstır. Binaenaleyh si caktır. Medeniyetimizi tehdit eyliyen CİP Beyin enfe~< kolonyalarını, kremlâhlarından tecrit edilen Almanya'ya lerini, diş macunlarmı, pudralarını, tehlikeleri kimse inkâr et • vermiş olduğu vadi tahakkuk ettir kokulu sabunlarım, briyantinlerîni, emet. Milletler korkuyor. Bunmek mecburiyetini husetmektedir. dan az evvel, cihana hâ • sanslarını ve sair her türlü mamula • Amerika, ağır strrette silâhl&nmif kim olan içtimaî sistemin göründüğü tını mutlaka kullanmalısmır. komşular ortasında silâhsız bir AlGüzellik ve sıhhat veren NECÎP kadar muhkem olmadığma kimse i • manya'nın bulunması gibi şimdiki kremlerini ve müstahzaratını Emînnanmıyordu. Bugün ise çıplak hakihalde mevcut garip vaziyet devam önü'nde 47 nurraralı zarif Necip Bey katle karşı karşıya gelmiş bulunduk. etmemelidir. mağazasında bvlacaksınız. Zamanımızdaki buhranın başlıca üç sebebi vard:r: Birincîsi sâyin tanM. Bene» milletlerin iştirak mesaisi lüzumandan bahaediyor zimi, fennî «rasıtalarla istihsali o deÇekoslovakya, simdiye kadar, ta reee çoğalttık ve fakat azalan istihlâk kip etmif olduğu tedbirlî îktisadi si onunla mütenasiben yürümemiştîr. tstanbul Ticaret Odasının ellinci seyaseti ve muntazam iktieadî teşkilâtı Milyonlarca irsan işsizdir. tkinctsi nei devriyesinde hazır bulunmak ü • sayesinde cihan buhranına karşı mu cihanın malî ve itibarî sîstemi nata zere Ankara'dan gelen Ticaret Müsvaffakîyetle mukavemet etmiştir. Bu mam tanzmidir. Altın mevduatı mes' teşarı Hüsnü Bey dün aksara Anka • nunla beraber hodbinane bir maksat elesini o tarzda kullandık ki iktisadi ra'ya avdet etmiştir. Ia dünyanın sair kısımlarından tecer yatımız çileden çıkmıstır. Ücüncüsü Hüsnü Bey tstanbul'da bulunduğu rüt etmek niyetinde değildir. O, yal teslihattır. O derece çok mühimmat müddetçe Vekâlete ait muhtelif menız beynelmUel bir istiraki mesai ile ve esliha toplanılmıştır ki bunlarm sail hakkında tetkikaf yapmıştır. izalesi mümkün olabilecek olan ci • infilâkı her gür. daha muhtemel ohıhan buhranının tesviyesine memnu • yor. Bu mühimmat için servetîmizin niyetle iştirak edecektir. MüteazziBu sene zeytin ve zeytinyağı istihmühim bir kisntmı feda ettik. Eğer mane projeleri bir tarafa bırakmalı birbirimizi henüz öldürmemissek bu salâtı az olmustur. Ayvalık ve Edreve inhilâle doğru giden beynelmilel mit civarındaki fabrikalarda işsiz nun sebebi silâhlarımızı henüz son iktisadiyatın tabiî seyrîni kolaylasderece mütekâmil bulmamamızdır. bulunmakta, zeytinyağı üzerine muatırmağa bakmalıyız. Tutmamız lâ Fakat bu silâhları tekemmül ettir • mele yapan ticaretanelerde umumî zım gelen yol, bizi Vasatî Avrupa'da dikce felâket ihtimalleri de çoğalır. bir durgunluk görülmektedir. organize edilmiş bir iktisada sevketFenalığın tedavisi çareieri bu se • tzmir'den gelen haberlere nazaran melidir. Alâkadar devletler arasın beplerle mütenasip olmalıdır. Para, son bir hafta zarfında harice ancak da bir sıra ticaret mukaveleleri aktekrediler ve milletlerin malîveleri beş ton kadar zeytinyağı ihraç edildilmelidir. Ahval ve mantık Avrupa'beynelmilel ihtiyaclara eöre bir sîsmiştir. tzmir'de elyevm 263,797 kilo nın küçük milletlerini komsularm tem tahtında tanzim edilmelidir. Ezeytinyağı stoku vardır. dan yardım ve istiraki mesai talep etlâstikiyeti haiz beynelmilel bir para meğe sevketmektedir. Çekoslovak ecnebi bir paranın sukutundan ziyan vahidi kiyasisi bulunmalı, istihralât ya'nm Küçük ttilâfın ve Macaris • etmiştir? Bu hâdise şundan ileri gelistihlâkle hemahenk oimalı ve bizi tan'ın iktisa'lî istiklâli Vasatî Av • harbe sürükliyen yalancı hamiyet ve miştir ki politikacılar, mütehassıs rupa'nın atisi için en iyi zamân tes • vatanperverlikler bir tarafa bırakıl ların fikir ve mÜtalealarına ehemmikil eder. mahdır. Hulâsa; insanlara malî, îkyet vermemisler, iktisatçı olmak heBuhranın izalesi için cezri tedbir tisadî ve siyasî bir konfederasyon lâ vesine düşmüşler ve zannetmişlerdir lerlâzun zımdır. ki milyarca ecnebi kambiyosu muYakın bir zaman evvel buhran, bir bayaa etmek tehlikesiz bir şeydir. 42 M. Kajo Fransa'yı tenkit çoklarınca devir devir uğramağa mahmilyar frankhk ecnebi kambiyoları ediyor kum olduğumuz muvakkat ve ârizi siyasî hata yüzünden Paris'te tera • Fransız'ların millî kredi müessese küm etmiştir. Politilıacılarm ve daha arızalarından beri olarak telâkki edilmiştir. Avrupa'da müdiranı umurdan si olan Fransa baknası ki yüz sene • doğrusu bu politikacının cehaleti ecdenberi kaya gibi çetin ve sağlam olan siyasiler buhrana «müşterek bir nebilerle her hangi bir istiraki mesai» kalmıştı yuvarlanmak tehlikesine sinir hastahğt» namını vermişlerdi. yi reddetmiş olmak suretile de tezamaruzdur. Uğradığı zayiattan dolayı uf etmiştir. Paramızın salâhına müHalbuki buhrana dair olan hakikat, kabul edilmiş iktisadî akidelerin zi matlup kısmından iki milyar frank teallik tedbirler peşin araştırılma yası altında alâkadar hâdiselerin tah kaybetmiş ve bu ziyanı örtmek için dan ve ihraç ve tedavül müessese • lili suretile meydana çıkabilh*. En devletin yardımma ihtiyaç gösterilmiz kambiyo yükünden kurtulmaz • ümmi adamlar bile raevcut buhranın miştir. Bu ziyan, avakıbından muzdan evvel frangın istikrarı meclisten sebebi eşya fiatlannın sukutun • tarip olduğumuz sterlinin sukutun • istenilmiştir. Şimdi hatalarımızı ö • dan ileri geldiğini kabul ediyorlar. dan ileri gelmistir. Fakat dahilde bnş demeğe başhyoruz. Korkarım ki aFakat aldanmıyalım. Tamirat borç • lıca vazifesi kredinin tanziminden ivakıbı olacak olan bir mebde mevlannm ve borçlann sade bir tecili baret olan bu müessese nasıl olur da zuubahstır. mevcut f enalığı iyi etmeğe kâf i ge Ieceğini zannetmek hatadır. Cezrî bir tesviye sureti bulunmalıdır. Kredi ve emniyetin iadesi ve muntazam ticarî ve malî münasebetlerin teessüsü hakkında elzem olan itimadın esas tutması için cihan önü tam bir felâket uçurumu kenarına sevkeden karısıkIıkların tekerrür etmiyeceğinden emin olmak istiyor. Temiz bir lokantada yemek yemek ve içmek zevklıdır Güzel kalmak için Ticaret müsteşarı gitti Zeîytinyağı hracatı azaldı Pamuklu toııcat Sanayiimiz ilerliyor Izmir pamuk imalâtı Türk Anonim Şirketî Türkiyemizin en büyük sınaî müesseselerinden olan îzmir pa • muk imalâtı Türk Anonim Şirketinin İzmir"de Halkapınar'da kâin pamuklu mensucat fabrikasında apretli ve apretsiz olarak muhtelif tipte ve ayni evsaftaki ecnebi mamulâtı nefasetinde kaput bezi ve astarhk bez yapılmaktadır. Günde 700 amele çalıştıran bu fabrikanın yevmî istihsalâtı 22,000 metredir. Fakat yeni ilâvelerle dokuma tezkâhı adedi 600 e iblâğ edileceği gibi yakında çizgili dimi imalâtına da başlanacaktır. Buhranlar hayalatla izale edilemez Bu sene Almanya'nın atisi için it< Amplifikatör Hoparlör idhalâtın tahdidinden sonra dahi fiatlara zam yapılmamıştır. Hatta mumasil evsaf ve nefasetteki ecnebi mamulâtına nazaran fiatlan çok daha dundur. Şirketin tzmir ve havalisine ait satışlan fabrikadan, istanbul ve Anadoluva ait ımt^>nrı da Istanbul'da Mahmudiye Hanında acentası J. V. Vitol müessesi tarafından idare edilmektedir. Şirketin telgraf adresi : Bayrak, Izmir Posta kutusu : İzmir, 106 lstanbul acentasının telgraf adresi: Vitol, IstanbuT, posta kutusu 62