8 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SENE No. 7695 Bghlp T«s Basmuharriri YUNUS NADİ , nırrııııııtnı I"~M~*m**» Telefon: İDAREHANESh lınjismd» dairri malısos» Telgraf: İstanbul Cumhurivet Poata kuiııau: !N° 246 22360 23230 20472 Idare müdürO 22368. Matba* Cu m h u riy et Rusya'nın teklif ine talip çıkmadı PAZAR 8 TEŞRiNiSANi 1931 ABOffE ŞERAİTI ,{MODDET:[TORKİYE İÇlN HARİÇ TçtN 2700 Kr. 1450 Kr l | Seneligi ; 1400 Kr. 6 Aylığı j Aylığı { 750 Kr. 400 Kr. ~80Ö~Kr. İ NOshası her «s 5 Karnştnr İstanbul'un İmarı mes'elesi nıııııııiuııınıııııııııııııııııınııııııınıııınıııııııııiiiııuııııuıııı ııııııııııııııııııııııııımııııınıun ıııııınıııııı ııııııımııtı ııııııııııııııııııııııuuııiMMnıııiıııııınınBnHiııııııııınııııtıııııınmuıııııuııifMBHmııı ııiHimııııımmıııııtııııııııııııııııııııııııııııııııtııııtıiHiııııiMMiııııııiııııııııın IIIIIIUIIinillllllllllllllllinilllllinillinilllllllllilllUIlllUIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIimillliniUlllllilllllllinilllll llllllllniltlMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIBIIlinillllininiinmilllllllinilHllltlMliniUlinıuIlınıaunıluınılllllulIilllllluuıııııııııııııınnnnıınnım „ Millet Meclisinde DUn EncUmenler İntihabatı Yapıldı tstanbul Ermeni'leri gitmek istemiyorlar Şehrimize gelen ticaret komiseri başka yerlerde amele arıyacak Bulgar Başevkili • ~ 30 güzide arasında bir anket : 4 Ankara: 7 ikinci teşrm (Başmu harrîrîmizden) Istanbul'un yalnız tstanbul için değil, Türkiye için bir mes'ele olduğuna şüphe yoktur. İstanbul coğrafî mevkiinin ehemmiyeti ve buna üâveten tabiî güzelliklerinin mebzuliyeti itîbarile hususî bir dikkat ve itinaya mazhariyeti hakketmiş yerlerden biridir. tstanbul behemehal çok mamur ve müref f eh bir beldemiz olmalıdır ve biraz çahşılmak suretile tstanbul'un bu her iki lâzimeye mazhariyeti asla müşkül de görün mez. Eğer Istanbul'un kendi kudret ve f aaliyeti her hangi sebep veya sebeplerle bu neticeyi temm edemezse devletin dikkat ve himmeti bu yol daki noksanlan ikmal etmeğe ve ettirmeğe hazırdır. Gerek Gazi ve gerek Başvekil Hz. nin Ankara imarı nın yanıbaşmda İstanbul imarını da ayni ehemmiyetle derpiş etmeleri işte faundandır. Bu maksadın husuie gelmesi onun plânlı, muntazam ve muttarit bir çalışmağa istinat etmesine bağhdır. Bu hususta binnef is tstanbul sehrine düşen vazife az değildir, ve zaten sunu açık soylemek lâzımdır ki vazife esasen tstanbul sehrinin kendmindir. Üst tarafı âli irsat, nezaret ve muavenet olacaktır. Fakat burada su ufacık fark vardır: Eğer tstanbcl kendi imar ve ihyasına ait vazifeleri ihmal ederse böyle bir vaziyete karsı devlet lâkayt kalamıyacak, yapılmıyan vazifelerin ağır ihtarlan yekdiğerini takio etmekte gecikmiyecek tir. Bu büyük işin selâmet ve muvaffakiyetle yürümesi için her tarafa terettüp eden vazifelerin behemehal ve hakkile yapılmasına ihtiyaç vardır. Basvekil Hz. dün burada Hukuk FaUhc^lnJc JördUnctl defa olarak mektebi ikmal eden mezunlara şe hadetnamelerini tevzi eden mera simde irat ettikleri nutkun bir ye rinde yeni Türk rejiminin farik vas fını anlatmak için inkılâp Türkiye' sinde hakikatlerin çıplak görülerek ve gosterilerek ona göre ahnacak tedbirlerin de cesaretle ahnması esas olduğunu soylemişth*. tstanbul mes'elesi, bu kaide göz önüne alı • narak tetkik edilmce karşımızdaki çıplak hakikatin ne olduğunu söyle görürüz: Bir taraftan iktisadî ta havvüllerden mutazamr ve diğer taraftan da ihmal ve lâkaydiden müteessir olarak jründen güne sukut eden bir şehir. Tüyler ürpertici de olsa yukarıki kaideye istinaden açık söylemekten çekinmiyelim ki kürei arz üzerinde her itibarla bir misli daha olmıyan çok güzel tstanbul şehri son senelerde adeta harabü türap koca bir koy olmağa doğru gidiyor. Bundan dolayı Ali He Veli'nin kusurlan üzerinde tevakkuf edecek değiliz. Fakat bu hakikati çıplak görüp eğer aklımız eriyorsa tedbirlerini açık söylememek büyük bir kusurdur. Bundan dolayı en ziyade belde ve vilâyet olarak tstanbul mahallî idarelerinin harekete geldiğini görmek isterdik. Halbuki biz vaziyetin sırasım şaşırmış başka bir şekilde çıkmasına, yani tstanbul imarınm dahi Anka ra'dan düşünülüp ihtar olunmasma şahit olacağız gibi görünüyor. Hatta görünyoru fazla, şahit olmağa başladık bile diyebiliriz. Filhakika tstanbul sehri için de evvelüahır yapılmak lâzım gelen bir plân üzerinde tstanbul'un Ankara'yı kendisine örnek tutan bir karar almaktaki tereddüt ve teahhurlan üzerine ahiren yeni Türkiye'nin baş zımamdarları bu mes'eleyi bizzat ele alarak ileri götürmek lüzumile karşılaşmışlar ve Ankara'mn imarı plânında salâhiyet ve ihtisası tecrübe olunan profesör Yansen'le tstan bul'un plânı üzerinde dahi konuşmus lardır. Şüphe yok ki tstanbul'un derdi yalnız plânından veya plânsızhğmdan ibaret değildir. Fakat bu derdi bütün esasat ve teferrüatında tebarüz ettirecek çarelerden biri de her seyden evvel bize müstakbel, yani mamur ve müreffeh tstanbul'un istinat edeceği temelleri gosteren bir plânı ele almaktan ibarettir. Kendi başına bırakıldığı halde tstanbul'un bu plân mes'eiesinde bile lâyık ve lâzım olan adımı atamıyarak onun Iâfları, hatta dedikoduları içinde boğulup kalacağı anlasılıyor. tstaftıbul Vilâyet ve Belediyesine ve tstanbul halkına batırlatalım ki Ankara seyahati KâziHl N a m İ B.İn endişe uyandırmış! Siyasî bir bîok teşkilinden endişe ediliyor izdivaca dair fikirleri ((Susalım, düşüncelerimi söylersem taşa tutulmaktan korkanmf» Sofya 6 (A.A.) «Muhabiri mahsusumuzdan» Basvekil M. Mouchanauff, dün gazetecilere, Bulga Ermenistan'da sık sık zuhur eden Kâznn Nami Beyin, bu maruf maaristan'm Ankara'daki sefiri M. Pavhareketi arzlar bura ahalisini tethiş rifçinin, dinç ve atılgan kalemli muloff'dan almış olduğu mektupta, tsetmiş ve bir kısım halk şehirlerden harririn anketime verdiği eevaplan met Pasanın Bulgar Basvekilinin uzaklara yerlesmeğe başlamışlar, aynen naklediyorum: Ankara'yı zivaretine ait davetini tekbir kısmı da muhacerete mecbur kalYeniler eskilere müreccahttr rar eylemis bulunduğunun bildirildimışlardır. Son zamanlardaki yenilik ce ğini söylemistir. reyanları hoşunuza gidiyor mu?. Ahiren Rusya Şuralar hükumeti Kend'sine vaki olan davetin, M. Ermenistan'daki köylerle ve şehir Yeni evlerden muradınız, ts Litvinoff'un Ankara'yı ziyareti, M. tanbul'da yapılan evler ise, hemen lerin yerlerini yeniden tesbit etmiş, Mussolini'nin tstnet Pş. yı davet eylemesi sırasma tesadüf etmesinin dik hiç birini beğenmiyorum. Hiç birinhalkı buralara yerleştirerek yeniden de mtmarî bir uslup, bir tarz, bediî kate şayan görüldüğüne dair bir gafabrikalar, imalâtaneler açmağa başbir zevk yok; bıfzıssıhhaya, konfozeteci tarafından irat edilen suale lamış, ve bu teşkilâtı Gürcistan ile cevaben, Basvekil, bu hususta yapı ra da uygun değil. Koca tstanbul'da Azerbaycan'a da teşmil etmiştir. lan bütün mütalea ve tahminlerin ta geniş caddeler üzerinde bahçeli, haBurada muhtelif şehirlerde açılan mamen asılsız ve bu davetin diğerle valı, güzel evler yapmak için yer, muhtelif fabrikalar için amele te • fazlasile müsait iken, birbirinm yarüe ayni zamanda yaoılmış oimasıdariki icap ettiğinden bu tedbir bir nm tamamen tesadüfî olduğunu be nmda beş altı katlı sefertası gibi, iki sene evvel Ermenistan ticaret koyahut bir iki katlı kümes gibi evleri yan etmistir. bir iki semte yığarak sehre biçim miseri M. Şahverdiyan memleketi1 tesrinisani tarihli Vreme gazemize gelmiş ve buradan 1213 bin t«si, M. Litvinoff'un Ankara'yı " siz şekiller verilmesi, zevkten, sıhhat Şehrimize gelen Ermenistan ticaret kadar genç Enneni amelesi toplıyayareti, tsmet Pasanın Moskova'yı zi mefhumundan haberimiz olmadığını komiseri M. Şahverdiyan gösteriyor. rak Ermenistan'a gondermiştir. yarete daveti, M. Mussolini'nin tsYok, Viyana'dakİ, Rusya'daki küsık hudut hâdiselerine sebep olan Er met Paşayı Roma'ya davet eylemesi M. Şahverdiyan bu kere gene Isbik amele evlerini soruyorsanız, remeni'leri de Ermenistan'a götürmek gibi birbirine benziyen ayni vak'atanbul'a gelmiş ve Bevoğlu Ermeni simlerini, plânlarını gördüğüm bu evlan karşılastırarak şöyle yazmak • kilisesinde bulunan Muhaeirin eemi için teşebbüsatta bulunacaktır. lere bayılıyorum. Istanbul'da hari • tadır. Gerek Suriye, gerekse Yunanis yeti ile temasa geçerek Ermenistan «Siyasî bir membadan öğrendiğiiçin amele tedarikine tesebbüs etmiş tan'da bulunan Ermeni'lerin Batum'a mize göre, bu davetler, Sofya, Anise de bu sefer tstanbul'dan hiç kimse kadar nakil masraflarım Cemiyetl kara ve Roma mahafili siyasiyesîntalip olmamıştır. Akvam deruhde etmektedir. Sevkedi de bir hareket vücude gelmesine seIecek genç Ermeni amelelerini A • bep olmuştur. M. Şahverdiyan dün akşamki zerbaycan, Gürcistan ve Ermenis • Ankor vapuru fle Yunanistan'a Siyasî mahafil, bu davetlerle Yahareket etmişth*. Komiser ora tan'da B?^""f olan muhtelif fabrigç da kaldığı müddetçe muhtelif kalarda çahsacaklar ve (50) rublezere Ankara Sofya Roma'yı ihtitarihlerde Yunanistan'a gelmiş den (300) rubleye kadar ücret ava eden bir bîok teşkilinin istihdaf olan Ermeni'lerden arzu eden • edilmiş olup olmadığmı bilmek is • lacaklardır. leri Ermenistan'a sevketmeğe ça • temektedir.> Yapılan tetkikata nazaran Ermelışacaktır. 2 tesrinisani tarihli haftalık Pranistan'da (900) bin, Türkiye'de (75) vada mecmuası bu ziyaret ve davetHaber «ldığımıza gore M. Şahver bin, Suriye'de (150) bin ve Yunanislere dair olarak sunlan yazıyor: diyan, Suriye'de Bulgar ve Tasnak' tan'da (35) bin kadar Ermeni var «Basvekil M. Mouchanauff'un yaların daima tesiri altında kalarak sık dır. kmda Ankara'ya yapacaŞı zivaret Bir müddettenberi cenup vi Sofya siyasî mahafilinde büyük bir lâyetlerinde bir teftiş seyahatine dikkat uyanmasını mucip olmuştur. çıkacak olan Dahiliye Vekili ŞükBütün ecneb! hükumetler mü messilleri Bulgar Başvekilinin Türk rü Kaya B. dün saat üç buçukta Cumhuriyeti merkezini ziyaretinin hareket eden Toros ekspresile hakikî hedefleri hakkmda malumat şehrimizden hareket etmistir. istihsaline çalısmak hususunda emir Dahiliye Vekilimiz, trenin harealmışlardır. Diplomatlarm birbir ketine beş dakika kala istasyona lerile olan her tesadüflerinde yegâne mübahasa zeminini M. Moucha gelmiş ve kendisini teşyie gelen nauff'un Ankara'ya yapacağı ziyazevatın birer birer ellerini sıkaret teskil etmektedir.» rak hatırlarını sormuştur. Teşyi Sofia gazetesi, Başvekilin M. merasiminde Vali vekili Fazh, Mouchanauff'un bu ay nihayetine Belediye reis muavinleri Nuri ve doğru ve yahut gelecek ay başında Hâmit, Polis müdürü Ali Riza Ankara'ya gideceeini öğrenmiş ol duğunu yazmaktadır. Beylerle bir çok zevat hazır bu Kazım Nami Bey cen hoşuma giden tek bir apartıman var: Maçkapalas'ın altındaki sokak içinde, yeni büyük apartunan. (Mabadi 6 mct sahifede) i Dahiliye Vekili gitti Şükrü Kaya B. Malatya'dan başlıyarak Şark vilâyetlerini teftiş edecektir M. Müdafaa Vekili de dün akşam Ankara'ya gitti Rus konsoloshanesinde Dün Sovyet ihtilâlinin yıldönümü münasebetile resmi kabul yapıldı Ankara avcıları istanbul avcılarını mü sabakaya &ğınyorla£ Dunkü resmi kabulden bir intîba Sovyet ihtilâlinin 14 üncü yıldönümü münasebetile dün Is tanbul Rus konsolosanesinde bir resmi kabul yapılmıştır. Merasimde Vali muavini Fazh, Polis müdürü Ali Riza, Moskova Sefirimiz Hüseyin Ragıp, Cevdet Kerim, Beyoğlu kaymakamı Sedat, Köprülüzade Fuat, Darülfünun müderrislerinden Hâmit Beylerle Japon, ttalyan, tran ve içinde oturdukları belde Napoleon Bonaparte'in başhbaşına bir cihan imparatorluğu deeerinde görmüş olduğu bir şehirdir. tstanbul şehir olarak ancak mamur bir yer olabilir ve halkı itibarile ancak müreffeh ve mes'ut bir belde olaHUr. tstan^ul'un namzet olduğu değil, haklı oldu ğu yegâne vaziyet budur. Onun coğrafî vaziyeti bunu icap ettirdiği gibi tabiî güzelliklerinin zarurî neticesi de bundan başka bir şey olamaz. Bu kat'î zaruret nerede, tstanbul'un Mmdi hergün biraz daha fenalaşan düşük vaziyeti nerede? Umumî harp sonu hayattnm Türkiye'ye tahmil ettiği mecburiyetlerle diğer bazı devletler konsolosları hazır bulunmuşlardır. Meduvin Rus konsolosu Mösyö «Malkin» i tebrik etaıişlerdir. Konsolos M. Malkin sefaret tercümanı ve bilhassa Fas ajansı muhabiri M. Pavlonski ile Ma dam Pavlonski meduvini izaz için çok uğraşmışlardır. Merasime geç vakit nihayet verilmistir. cihan ahvalinde husule gelen tebeddüller tstanbul'un hayatı üzerinde müesshr olmaktan hali kalmadı. Bunu bütün an'anesile hep biliyoruz. Fakat yeni hayat ortaya yeni vaziyetler ve yeni kıymetler çıkarmıştır, gaiiba bu kısmm hakkile ve etrafile farkında değiliz. öyle olacak ki hâlâ tstanbul'un mükemmel bir plânını tanzim ettirmek cihetine gidemiyoruz, bu elzem işm dedikoduları içinde boğulmağı tercih edip oturuyoruz. Fakat artık bu hususta daha ziyade gecikmeğe zaman ve imkân kalmamıştır. YUNUS NADİ ıııııııııııııııııııııııııııııı ıiıııııınıııiitıııııııııııııııııııııııııııtııınınıııırıifirııııırııuHmıııııııııırnınııııiiııınııiHinifiniıiııımnmııııııııııııııınını Ankara 7 iki gün kahndıktan sonra Elâziz'e (Telefonla) Ankara avcılar (Mabadi 2 inci sahifede) kulübünün 931 ııııııııııi!iııiııııııııııııııııııııınınnıııııınıiMiııııııııııııuııııınıııiMiıııııtıııııııııııııiuınrıııııııııifiıııııııııııııııııııııııııııınııııtıııııııııııiHnnıwnı senesi kulüp şampiyonîuğu için «Hakimi yeti Milliye» gazetesi bir mü • sabaka tertip etmişti. Müsa baka cuma günü Ankara'mn en iyi avlakla rından biri olan Tüüsabakaya bilhassa «Kurt boğazı» n davet edilecek olan da icra olundu. Sait Salâhattin Bey Dört saat süren ve pek parlak olan müsabakaya 24 avcı iştirak etmişti. Kulüp azasından Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey müsabakada baş hakem olacaktı. Vekil Beyin birdenbire seyahate çıkması sebebile baş (Mabadi 2 inci tahUede) lunmuştur. Şükrü Kaya Beye Siirt meb'usu Mahmut ve Dahiliye Vekâleti kalemi mahsus müdürü Ekrem Beyler refakat etmekte dir. Jandarma kumandanı Kâ zım Pş. ile yaveri de Eskisehir'de kendilerine iltihak edeceklerdir. Şükrü Kaya B. doğruca Malat ya'ya gitmektedir. Malatya'da Şüksü Kaya Bey, Torot eksprestnin penoaresinden kendisini teşyie gelenleri selâmlıyor As. Tekaüt Şubesinde işleri ikmal edilenler Yeni gelen listeler altıncı sahifede Belediye Yumurtladık, hayli zamandır da üstünde oturuyoruz, hâlâ bir netice çıkmadı!.
