24 Ekim 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNG SENE No. 2682 Sahip ve Basmuharriri YUNUS NADİ p ı . i ^tiilîltlllllHM . w Mll lUHIIIlll İDAREHANESİ: | Bfiyanouuıumiye karşiMifo daıra «ahso&a j " Telgraf: İstanbul C u m h u r i y e l Posta k n t n s u : N° 2 4 6 Baş/muharrir : 32360 Tahrir müdUrU ;• 2323© İdare müdürü 22365. Matbaa 30472 Cu m h u ri yet Ikinci celse aktedildi l CUMARTFc 'M TEŞRiNiEVVEL 1931 ŞERAİTİ IMODDET JTORKİYE'JCIN! HARİC İÇİH"! | Seoeligi : 1400 Kr. ] 2700 I 6 Aylıgı 750 Kr. ] 1450 X*.. { 3 Aylığı 400 Xr. | 800 Xr. JMOsha»ı her yerde * 5 Kurnşfar Şırp Ve Arnavul Murahhaslarının aralarını Bulduk I Devlet Ve iktisat Istanbul Liman Şirket! Müdirî Umumisi Hamo!i Bey ««İktisadî Devletçilik» adı altında bir kitap nes retti. Kîtabın mevzuu enteresandır. Hamdi Bey, senelerdenberi kulak larımızı dolduran bir şikâyetin, <iktisadî buhran»ın umumiyetle pek te iyi bilinmiyen manasını, menşelerini ve bizdekî mahiyet ve şümulünü anlatıyor. Ve sadece tahlilci ve izahçı kalmamak için de buhranın; kendine göre, sebeplerine uygun gördüğü bir takım çareier teklif ediyor. Iktisadî vakıalara teşhis aradığımız bir sırada çıkan bu kitap, müellifinin umutnî ve hayatî memleket mes'elesi etrafındaki samimî zihin yorgunluklarının bir mahsulü olmak itibarile takdir edilecek bir eserdir; hatta «orijinal» bir eser diyeceğiz. Fakat iktisatta «Devletçilik» bir sistemdir. Hamdi Bey ise kitabile ortaya bir sistem koymamıştır. Kitabı bir «sistem» olarak görmek istedi • ğimiz zaman anlıyoruz ki, Hamdi Bey tetkiklerinde, belki tam «orijinal» kalmak için, kitabın isminin delâlet ettiği sisteme de sadık kalamamıştır. Acaba «nillî» bir sistem mi? dedik. Bu da olmazdı. Bir sistem millî şartlara göre prensip de • ğistirmez; belki muayyen bir sistemin tatbikında «millî» bazı hatlar ve hususîyetler bulunabüir. Bir defa daha tetkik ettik. Gördüğümüz ve anladığımız sudur: Devletçilik ve devlet sosyalizmi bir ve ayni şey addedilmiştir. Sendikalizm? Evet kitap ta bunu da okumak mümkündür. Kanaat getirdik ki kitabın neticelerinden evvel o neticelere müessir olan sistemin mahiyeti ve ana vasıf ları etrafmda anlaşmak lâzımdır. * ıımııııımıııuiMilılllUM Heyeti murahhasamız , T* . ı« • Merkezi "*stanbuî,, olmak üzere bir lavassut ediyor!. Balkan ticaret odası teşkil ediliyor Dünkü umumî celseden intibalar. Sırp ve Arnavut heyeti mura hhasları dün de yeni ve ağır beyanatta bulundular!. Dünkü celsede C. Akvam ve beynelmilel sulh bürosu murahhasları da müşahit sıfatile birer nutuk söylediler Amamıtîuk murahhast Beâri B muharrtı tw»*w Mt»<umndîg Yugoslâvya a»4trlr. fc*. btttunurken «e AriMVut mu sf :«~ 8 tii*f ı hakkında Arna , lan arasında çok şiddauı heyeti murahhasasını itham eşaları mucip olmustu (Mabadi 2 tncı *toifeae der tarzda bir beyanatım neşret • I tkinci Balkan Konferansınm ikinci | heyeti umumiye içtimaî dün sabah Yıldız sarayında aktedildi. Konferans için bir zamanlar Yıldız gazinosunun oyun salonu ittihaz e • dilmiş olan vâsi salonu tahsis edil mişti. Türkiye'nin rubu asırlık ta rihinde Oamanlı tmparatorluğunun İktisat, sosyolojik bir hâdisedir. bütün siyasî faaliyeti, Baîkau'la.da İktisatta «devletçilik» te aosyoloyaptığı siyasî entrikalar ve bîlhassa jik devlet fikrinin bir mahsulüdür. Abdülhamit devrinin iki yüzlü ve Bunun ilk menşelerini merkantibeceriksiz siyasetleri hep bu saray list devrinde buluruz. O devirde dev dan idare edilmisti. Osmanlı Im • letin iktisatta rolü vardı. Devletin paratorluğunun son padişahı, memiktisat hayatına müdahalesine o zalekete yaptığı ihanetlerden sonra, YuKanaa anmtn umumı celseden bir sahne asağtda heyeti murahhasalar erka Bey. man, hâlâ bugiin bile kullandığımız millet arasında barınamıyacağım an lerbeyı sarayında, koşede dunku içtımada muşahıt sıfatile haztr bulunan ve bir nutuk «iktisat politikası» adını veriyorlardı. lıyarak gene bu saraydan kaçmıştı. trat eden Cemıyetı Akvam murahhast M. Cummmgs Merkantilizmi takip eden liberal enO günden sonra tarihî devri kapanan tarihinde değilse bile İstanbul seh ] feransının içtimalarına tahsis edil dividüalist cereyanı, fiziyokrat ve bu saray, Maryosera'nın gazinosu it rinin hayatında mühim bir rol oy • Mançester doktrini devletin iktisadî mekle, tekrar tarihe avdet etmiş ol\Uabadı 4 üncü sahıfedeı rolünü darbaladı. Devlet sadece «hu tihaz edildi. Yıldız, bu suretle Türk nadıktan sonra, ikinci Balkan Kon • kukî» bir müessese olarak kabul ediliyor ve devletin içtimaî iktisatta vazifeleri inkâr olunuyordu. Vazifesi de münhasıran onun hukukî mahiyetine göre anlaşılıyordu. Liberal • endivi • düalist devrin devleti, işte, bu sebepledir ki, bir «Jandarma Devleti> idi. Geçen asırda dünya iktisat şartVerilen kararlar larının geçirdiği inkılâp, devletin iktisadî ve içtimaî politikadaki gayreKonferansın ikinci umumî celtine yeni ve mütebellir bir istikamet sesini 9,5 ta Hasan Bey açtı. Evverdi. Bu, ferdiyetçilikten cemiyet velâ ikinci fahrî reisliğe intihap çiliğe doğru derin bir görüş istihalesi edilen Balkan BaşvekiIIerinden ge ile neticelendi. Liberal endividüalist len telgraflar okundu. M. Venizesisteme karşı kuvvetini bu yeni gö • los telgraf ında Balkan mukarenerşten alan .<içtimaî devlet» fikri, iktitinin tesisine matuf mesaiyi takdir sadî hayatın devlet tarafından tanederken, bu mukarenetin Türkiye zim ve idare edilmesi prensibme CHYPRE ile Yunanistan arasında esasen müncer oldu. Buna devlte sosyalizmi tahakkuk ettirilmiş olduğuna idediler. şaret ediyordu. Maddiyetçi tarih telâkkisi ve Dünkü içtimada Cemiyeti AkMarksizm bu anti liberal fikre felvam tarafından müşahit sıfatile sef î bir muhteva veren ve cemiyetin gönderilen bir murahhas ile beyKibrts adası ve İngillz donanmasını n Akdeniz Amiral gemîsı Kuın Elızabet seyrmi tarihin seyrine bağlı gördü nelmilel sulh bürosunun bir muKıbrıs 22 (A.A.) Kahireye ğü için tekâmülü kanuniyeti ile çok rahhası da hazır bulunarak konrette bildirilmektedir. daha ileriye giden yeni ve başka bir feransa muvaffakiyet temenni etgelen bir telgraftan bildirildiği Lefkoşa'da vaziyetin çok vahim sistemdir. Hamdi Beyin eserinde tiler. ne göre Kıbrıs Valisinin Lefkoolduğu söylenmektedir. BununMarksizmin in'ikâslarına tesadüf etA. Evvelâ tnünakalât ko şa'daki evi yakılıp kül haline medik. Lâkin sâyi ve iktisadî semela beraber gönderilecek kara ve misyonunun raporu okundu. Su ereyi «devletleştiren», «cemiyete male getirilmiştir. saslar kabu! edildi: deniz kuvvetleri geldikten sonra den» cesur görüşler vardır. Eastern telgraf kumpanyası 1 Şimendifer münakalâtının galeyanın bastınlacağı zanno tezyidi ve yeni hatlar inşası için İktisadî hayatta devlete vazife Larnoka müstesna olmak üzere di lunmaktadır. İngiltere'nin Ak 1932 de hususî bir komisyonun içve rol veren üçüncü ve daha muteğer sehirlerdeki bürolarını kapatimaa daveti. deniz filosu Suda limanında topdil doktrin devletin bir «iktisat» devmağa mecbur olmuştur. Larna 2 Balkan hükumetleri araleti olması fikridir. Bunda memba Ianmıstır. Filo Başkumandanı sında tenzilâtlı bir posta ve tel ka'daki büro bugün saat 18 e kalarını merkantilist sisteminden alan Kıbıs'a iki krovazör ile 1400 asgraf ve telefon tarifesi tanzimi ve bazı ana hatlar olmakla beraber, dar çalışmakta devana etmiştir. ker ve zabit göndermiştir. Bu müsterek bir posta pulu ihdası. hâkim prensip sosyolojik devlet teKıbrıs Hükumeti mümkün oldu3 Balkan'larda havaî tnünalâkkisidir. kuvvetler yarın sabah Kıbrıs'a ğu kadar sür'atle bir krovazör ve kalâtın inkişafı için mart 932 de Bu sistemin istinat ve hareket nok bir tayyare gönderilmesini iste • varacaktır. Ayni zamanda bir de Atina'da hususî bir komisyonun tası devletin, cemiyetin menfaatleri asker nakleden tayyaregönderilmiştir. içtimaa daveti. hesabına ve lehine olarak ferdin miştir. B. Sıhhat ve içtimaî muavemuktedir olmadığı işlerde müdahaLarnaka'daki telgraf merkezi net komisyonunun şu kararları kaKahire 22 (A.A.) Kıbrıs lesi zaruretidir. de faaliyetini durdurduğu tak bul edildi: Bu müdahalenin ve iktisadî hayatî dirde Kıbrıs Adasile muhabere Adasında bir takım kargaşalık1 Bir Balkan sıhhî istihbarat tanzim etmenin kriteryomu cemiyetin lar çıkması üzerine Kıbrıs Hü bürosu teşkili ve hastalıklara karşı inkıtaa uğrıyacaktır. Yarın saşartlarına, ihtiyaclarına göredir. Bu müsterek mücadele. kumetine askerî yardımda bu bah İskenderiyeden Kıbrıs'a bir sistemin, Hamdi Beyin kitabının bir 2 Bu büro tarafından sıhhî lunması hakkında Kıbrıs ve Mı yerinde tenvir etmekten ziyade temiktar asker gönderilecehtir. bültenler neşri. mac ederek geçtiği gibi, tatbikatta sır Hükumetleri arasında mu Kıbrıs ahalisinin büyük bir kıs Fikrî mukarenet komisyo bazı zarurî neticeleri vardır. tktisat c habere cereyan ettiği öğrenil mının Yunanistan'a iltihak ar • (Mabadi 4 uncu N. E. miştir. zusunda olduğu gayri resmî su(Maba&i 3 üncü sahijede) Yüzde elli tenez Tütün piyasası büyük buhran gecirıyor Inhisar idaresi mubayaata başlamalıdır Yirmi gün ev\ 120 kuruşa açılan piyasa 60 kuruşa kadar düştü! Izmir 22 (Hususî) Mıntaka Ticaret Odaları tütün kumpanyalarının aralarında anlaşarak müstahsil a • leyhinde hareket etmekte olduklarını ve iktisadiyatımızın esaslarından biri olan tütünün ezici ellerden kurtarılmasını Ticaret Müdiriyetine bildir mektedirler. Ticaret Müdiriyeti vaziyeti İktisat Vekâletine müracaat ederek müstahsilin kurtarılması lüzumunun şiddetle hissedildiğini tel • grafla bildirmiştir. ödemiş'te 120 ye satılan tütün 60 kuruşa düşmüstür. Vaziyet fecidir, Tütün tnhisannda ise henüz hiç bir hareket yoktur. Fırka Umumî Kâtibi Recep Bey Tütun fefctoort Mudiri Vmvmist Behçet B. bu sabah amele cemiyetleri murah sonra ihracat ve ithalât tüccarlannı İLÜtfen sahtfeyi çevtrims) haslarının dilediklerini dinledikten ııııııııııııııııııııııiMiıııı ıiHiıiMiııııııııııın ııtıiMiııııııııııııtıııınnıııııııınHrımnnııııııııııııııııııııııtıııııııııııiMiııııuiHinıııııııılıııııııııııiHJiıı Kıbrıs^a vaziyet vahim! Adaya iki kruvazör gönderildi İngiliz donanması ((Suda» da toplan Dünkü İçtimaın hülâsası Türk yetimleri için... li tngiliz sefaretanesinde evvelki aksamkî müsamereden bir întiba Ortada gorulen ve bas rolu muvaffakıyetle yapan Ingılız sefıresı Leydı Klârk Cenapları tngiliz Sef iresi Leydi Klark cenapları tarafından, hasılatı Türk yetimlerine sarfedilmek üzere tertip edilen üç müsamereden birincisi dün akşam Sefarethanede verilmis, başta Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. olduğu halde hükumet ricali, Sef irler ve güzide aileler hazır bulunmuştur. Sefire Hz. ile, Isveç Sefiri, Vali Muhittin Beyin kızı Günseli H., İzzet Melih B. ve refikalan, bazı Sefaret erkânı piyeste rol al mışlar ve çok muvaffak olmuslardır. Kostumler, Hekorlar, mıtsiki ihtimamla hazırlanmıstı Orkestrayı Muhittin Sadık B. idare e diyordu. Bizzat Leydi'nin hazıradlığı besteler Matmazel Babikyan tarafından taganni edilmiş, Günseli Muhittin, Muallâ Nazire İsmail, Zeynep Senih Mümtaz Hanımlar tarafından muvaffa kiyetli danslar yapılmıştır. Piyesin sonunda Leydi cenaplarına müteaddit buketler tak dim edilmistir. Türk yetimlerini derin bir safkatle düşünerek onlar icin höyle büvük bir miisamere ve eseri nezaket gösteren tn giliz Sefiresi Hz. ne Türklerine tercüman oiaıak bilhassa t e sekkür ederız.
