12 Ekim 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Cumhuriyet Teşriaievvel Balkan Konferansı Komisyon şehrimizde yapılan son hazırlıkları tetkik etti & », ( am Sehir ve memleket haberleri ") Siyasî icmal Türk Masonluğu IBO GTÜD'? Gülünç bir sıı Dün akşam saat sekize doğru tahrir odasımn telefonu caldı, Açtık. Matmazel: Filân numaradan sizi aradılar, fakat şimdi cevaD vermivorlar, dedi. Sorduk: Matmazel, bu filân numara dediğiniz neresidir? Cevap yok. Gazetecilikte tele fonun mühim bir mevkii vardır. Bazan bir muhavere, ikî üç keli melik bir söz günün en mühim haberini verir. Israr ettik! Matmazel Numara nere sidir? Söyliyemiyiz, efendim. Bu esrar meraklısı kıza dert anlatamıyacağımızı hissederek kendisinden âmirini istedik. Ayni lâkırdı: Söyliyemiyiz! Bu kat'î cevap karşısında şa şırdık, kaldık. Ve düşündük: Bir numaranın neresi oldu ğunu söylemek acaba bir sır mıdır? Bunun ifşası bir hükumeti müşkül mevkie sokar, bir şirketi iflâsa sürükler, bir şahsın namus ve haysiyetini rencide eder mi? Bu sırada akhmıza geldi ki böyle bir sual soran insan pek meraklı bir kimse ise telefon rehberini açar, numaraları bir bir gözünün önünden geçirir ve istediğini bulur. Nihayet iki saat uğraşır! ve beyhude vakit kaybettiği icin de Telefon sirketini bihakkın kalaylar. Sebebini anlıyamadığımız bir tarafa dursun, keşfi bu kadar kolay bir sırrı muhafaza için katlanılan zahmeti gülünç bulduk, diyoruz. Bir kaçakçı şebe kesi yakalandı Uç bavul çakmak ve ipekli kumaş tutuldu Eminönü polis merkez memuru Ahmet Beyle arkadaşlarının sıkı bir takibi neticesinde mühim bir kaçakçı şebekesi ele gecirilmistir. Başlarında İran tebaasından îsh?k Menase ve Rahim Menase oMuğu halde beş, altı kişiden ibaret olan bu kaçakçı şebekesinin uzun müddettenberi hariçten tstanbul'a kaçak eşya getirdikleri haber ahnrnıs ve bunlar sıkı bir takibe tâbi tutulmuşlardır. Nihayet bunîar evvelki eün limanımıza grelen Prenses Marya vaDurunda kacak eşyayı c k a rırlarken yakalanmıslardır. Bunlar içinde mühim miktarda cakmaktaşı, cakmak, ipekli kumaş bulunan dört bavuldan birini kaçırmaga muvaffak olmuRİar ise de di^er üçü ele gecirilmistir. Yakalanan esyanın nizamî cezası 15,000 liradır. Kaçakçılar yolda gelirlerken kendilerini yakahyan polise 400 lira rüşvet tekîif etmislerse de vazifeşinas memurlar bu parayı kabul etmemislerdir. Alman kabinesi tadil edildi Fransa Başvekili Berlin'den ayrıl. dıktan bir kaç gün sonra Almanya Hariciye Nazırı M. Curtius istifa etti. Bu istifayı müteakıp Almanya Baş vekili M. Brüning de kabinenin heyeti umumiyesile istifasını verdi. Reisi cumhur Mareşal Hindenburg Hariciye Nazırının îstifasını kabul etmiş ise de yeni kabinenin teşkiline tekrar M. Brüning'i memur etmiştir. Sa« b>k Basvekil eski kabinede bazı tadilât yaparak yeni hükumeti teskil eylemistir. Yeni kabinenin en ziyadfi şayani dikkat ciheti M. Brüning'in Başvekâlet ile birlik te Hariciye Nezaretini de deruhde etmiş olması ve harbi u • mumide ve sonraki senelerde hem askerlikte hem de idarede büyük kudret gösteren Ceneral Grover'in Müdafaai Milliye Nezaretinden baska Dahiliye Nazırlığını dahi üzerine almıs olmasıdır. Yenî Alman kabinesi dokuz nazırdan mürekkep olduğundan on na . zırdan mütesekkil olan tngiliz millî kabinesi gibi azası gavet mahdut tur. Malî, iktisadî ve siyasî buhranlar içinde bulunan Almanya'daki vazivet münakasalar içinde vakit gecirmeğe müsaît olmadıîrından yeni kabinenin kadrosu daraltılmıstır. îstifaların esbabma gelince: M. Cu>tM>s Almanya Avusturva erüm rük ittihadı tasavvurundan Fran sa'nın zoru ile resmen ve kat'iyyen vaz gecmesinden dolayı efkâri umumiyenin nazarmda mevkii sarsıl mış ve bımdan istifaya mecbur ol mustur Mumail*»vhîn mennuo Kulun* dıeu A'man H. Fırkası gümrük it tfhadı h*»rîm«*tinî üzerine almamalc içîn H^^jcîye Nazırına müzaheret etM. Brünine' îse kendisine eVserî vetı temin eden ve azası yüz yirmiye baliö' olan mutfdil fırVs»ların mÜTa heretin? temin icin kabineyi tadil etmî«tir Mumailevhin ooiitikasını t«vit edpn fırkalar merkez fırkası, devl«t fırkası ve sosval demokratlardır. Mu« h«lîf'»»ri ise Alman m!lliv»tn^rverlerî, Fasistler ve komün!stl«rHtr tki t»«iraftn avası yekdî*erine vakmdır. Binaenalevh mutpdil fırkalar nSrım va zîfesinî pörfüiğünden mevkilerî ga yet mühimdir. Almanya kabinesinîn tadil e<Jî! mesi ile sivaseti ve bilhassa haricî politikası değNmivecektir. Basvpkil zaten simdiye kadar haricî politikayı bilf iil Mare edivordu. Sabık Hariciye Nazırı dahi Berlin mülâkatında ka rarlastırılan muhtelit Alman Fransız komisyonunda Alman heyetine riyaset edeceğinden ötedenberi takip ettiği itilâfcuyane mesaisine devam edecektir. Almanya'nın malî mevkii tnsriliz Hrasının sukutu üzerine bir kat daha fenalaşmış olduğundan ve cihan buhranını izale ve tahf if için büyük devletler arasında mühim cereyanlar bulunduğundan M. Brüning kabinesini zamanın icabına göre tadil ederek mühim siyasî ve malî faalîyetlere hazırlanmıştır. MUHARREM FEYZİ !Türk milletinin yükselmesi için çahşır Sabık Adliye Vekili Mahmut Esat Beyin masonluk aleyhindeki neşrî yatı, masonlar arasında büyük bir infial ve teessür uyandırmıştır. Mahmut Esat B. bir gün Ankara'da meb'uslar arasında bir kanun hak kında gorüşülürken ceza kanununun vazıı meşhur Italyan hukuksinası M. Yekot'un vazettiği «bir bigu nahı yakmaktansa, bin cani kurtulsa müreccahtır • mütearifesi mevzuu bahsolmus, o zaman Mahmut Esat B. hiddetlenerek şöyle bağırmış: « Bu esası koyan mason değil mi?. Elimden gelse ne kadar mason varsa hepsini birer birer ipe çeke rim! Esbak Mason üstadı azamı Servet Yesari Bey dün bu hususta «Yeni Gün» refikimize demiştir ki: « Mahmut Esat B. ötedenberi masonluk aleyhinde bulunmaktadır. Kendisi masonluğu tetkik etmemiştir. Eğer bu mes'eleyi hakkile tetkik etseydi zehabında ne kadar yanıldığını kendisi de anlardı. Türk Masonluğu teessüs ettiğindenberi Türk vatanı • nın ve Türk milletinin yükselmesi için çalışmaktan geri durmamış ve onu gaye edinmiştir. Bunu isbat edecek bir çok deliller vardır. Masonluğun Türk miliyetine ne kadar taraftar olduğunu îsbat edecek bir çok broşürler de neşredilmiştir. Bu broşürlerden bazıları masonluk sırrını ihtiva etmezler. Bunların icap eden yerlerinin neşrinde de mahzur görmü> yorum. Efkâri umumiye şunu iyi takdir etmelîdir ki milliyette en ileri giden akvamdan biri olan Ingiliz'lik masonluk demektir. Sonra Türk Masonluk teşekkülü gayrimüseccel de değil • dir. '«Türk Yükselme Cemiyeti» na mile müsecceldir.» Bu mes'ele hakkında sairi âzam Abdülhak Hâmit B. de demiştir ki: « Benim babam ve büyük biraderim masondu. Fakat âdetleri veçhile herkesten olduğu gibi bunu benden de gizlediler. Bir çok defalar öğrenmek istedimse de muvaffak olamadım. Bunun için masonluğun ne demek olduğunu pek te bilmiyorum. Fakat sabık Adliye Vekili Mahmut Esat Beyin söylediklerini de doğru bulmuyorum. Ben öyle zannederim ki masonluk uhuvveti insaniyettir. Bunun esas ve gayesinin insanhğa hizmet etmek olduğunu zannedivorum. Biıkres'tekt Beynelmilel Parlâvıentolar Kon feransına giden ve Balkan Konferanscna da iştırak edecek olan Resi+ Saffet Bey, dun Istanbul a avdet etinıshr Balkan Birliği komisyonu dün Yıldız sarayında bir içtima aktederek ayın 19 unda sehrimize gelecek o lan Balkan devletleri murahhaslarını istikbal icin yaoılsn haz!"'ıklar hakkında müzakeratta bulunmuştur. Balkan konferansında Arnavut luk murahhasları Aroavutluk hükutneti de Balkan Konferansına iştirak edecek murahhasların esamisini bildirmiştir. Mu rajıhaslar şu zevattan mürekkeptir: Reis: Mehmet Koniçe B., azalar; Cevat, Leonida, Latfr.çi, sabık meb'u» Berjani, Salibiahmer reisi Dr. Ke • mal, Yutuf Ay, maliye mUdiirü Suat, Tiran gazetçsi sahibi Ihsan Libago Beyler. Sehrimize gelecek Yunan ve Bulgar gazetecileri tstanbul Matbuat Cemiyetinin vaki cPesti Hirlâp» gazetesi; bu ziya retin iki memleket arasındaki sıkı dostluk rabıtalarını takviye ettiği kanaatini izhar etmektedir. «Usjag» gazetesi; Türk vekillerinin Peşte'yi ziyaret ve ikametlerinin bir nezaket eaeri olmakla kalmıya rak, büyiik bir ehemmiyeti siyasiye ve iktisadiyeyi haiz bir mahiyet kazanmakta olduğunu yazıyor. «Peşter Lloyd» gazetesi; baska devletler aleyhine müteveccih münase batlerin tevsii f ikrinin gittikçe uzakta kalmakta olduğunu yazarak, Türk Macar siyasî münasebetlerinin bu fi kirden çok uzak bulunduğunu ve Avrupa ittihadı gibi bir fikri göster digini kaydederek her iki milletin harsî, siyasî ve iktisadî sahalardaki mukarenetleri arzusunu çok kuv • vetle ibraz ettiklerini ilâve etmek tedir. olan daveti üzerine Yunan ve Bulgar gazetecileri Balkan konferansı müzakeratını takip icin haftaya Istan • bul'a geleceklerdir. Gazeteciler Is tanbulpalâs otelinde misafir edile • ceklerdir. Atina'dan gelecek gazeteciler on bes kişi kadardır. Meslek taşlarımıza, Yunanistan'da Türk gazetecilerine yapılan hüsnü kabul ile mütenasip bir misafirperverlik gösterilecektir. Gelecek olan Bulgar gazetecileri şu zevattan mürekkeptir: Sabık Ziraat Nazırı meb'us M. Frigor Vasilef, (Prioporç gazete sinden), esbak Ziraat Na • zın meb'us M. Hiristo Sta nef (Nezevisimust gateze sinde), M. doktor Petkopançef (Zname gazetesinden), sabık meb'us M. Todor Kojuharof (Slavou gazetesi müdürü), M. Trako Popof (Bulgar telgraf ajansı müdürü), M. Stefan Tanef (Utro gazetesi müdürü). Donanmamız Cumhuriyet Bayrammda geçit resmi yapacak Italya'da insa edilmiş olan dört torpido muhribimizden «Kocatepe» ve «Adatepe» muhripleri bes gün sonra Italya'nın Spezzya limanından hareketle ayın yirmisinde limanımıza geleceklerdir. Yeni Gün» ün verdiği habere göre, Dumlupınar ve Sakarya tahtel bahirlerinin de ayni günde veya bir kaç gün sonra buraya muvasalat etmeleri için tecrübeleri azamî sür'atle yapılmaktadır Muhriplerimizin ka bul muamelesi ayın yirmi dokuzuna kadar ikmal edilecek ve bütün filomuz, Amiral gemisi olan Yavuz da dahil olduğu halde 29 tesrinievvel Cumhuriyet Bayrammda Boğaziçi'nde bir geçit resmi yaptıktan sonra Dolmabahçe önünde demirliyecek tir. Filo Vali ve erkânı hükumet tarafından merasimle istikbal edilecektir. Filomuza geçenlerde ltalya'dan gelmiş olan hücumbotlarımız da iştirak edecektir. Filo, şehri top atarak selâmlıya caktır. Filo kumandanı Vali Beyi ziyaret ve Vali Bey de iadei ziyaret edecektir. türkçe olarak neşrettiği makalesinde Türkiye Başvekili ile Hariciye Vekilini hararetle selâmlatnakta ve Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine çok samimfetemenniyatta bulunmaktadır. Komşusunu yaralıyan kadının muhakemesi Bir müddet evvel Üsküdar'da Tekke mahallesinde oturan Mürside H. isminde birisi ayni evin üst katında mukim Hüsamettin Beyin zevcesile çalınan bir ütüden dolayı arela'ında çıkan bir kavgada hiddetlenerek Hüsamettin Beyi bir kaç yerinden ağır surette yaralanmtı. Dün bu davaya Ağırceza mahkemesinde baslanmıstır. Maznunun kadın olması dolayısile dün mahkeme salonu hincahınç dolmustu. Mürşide H. istiçvabında cerh filini inkâr etmiştir. Bu cihetle vak'a sahitlerinin celbi îçin muhakeme 25 teşrinievvele talik edilmistir. Doğru değil mi ? Seyyar satıcılar Son günlerde şehrimizin muhtelif semtlerinde bilhassa akşama doğru seyyar satıcıların ana caddeleri doldurmakta oldukları görülerek Bele diyece bunun men'i hakkında kay makamlıklara tebligat yapılmıştır. Bilhassa Eminönü, Babıali, köprü üstü, Taksim ve Beyoğlu Balıkpa zarı'nda seyyar satıcıların müz'iç bir hal aldığı nazari dikkate alınmış ve bunların intizama sokulması takar rür etmiştir. Sahte para süren adam Peşte 10 (A.Â.) Türk vekillerinin yarın Peşte'yi ziyaretleri dola yısile gazeteler uzun makaleler neşrederek misaf irlere beyanı hosamedi eylemekte ve bu ziyaretin yüksek ehmmiyetini kaydetmektedirler. Gazetler her iki memleket ara sındaki münasebatm samimiyeti ilzerinde bilhassa tevakkuf eylemektedirler. Nem Zebek gatezesi diyor ki: «Macar efkâri umumiyesi Türk hükumet reisinin ve Hariciye Vekilinin ziyaretlerini muhabbetle beklemek tedir. Bu ziyaret bilhassa iktisadî noktai nazardan Macaristan için çok mühimdir. Türk ve Macar nazırlarının Pes te'de mülâkatı esasen mevcut olan iktisadî ve harsî münasebatı takviye edecektir. Gazi'nin dahiyane sevk ve idaresi altında kuvvet bulan Türkiye cihan siyasetinde çok mühim bir â mil olmaktadır. îşte bu Türkiye Macaristan'ın bütün iktisadi ve harsî mes'elelerinde samimî bir dostudur.» «Az Esb> gazetesi de söyle yazı yor: «Macar milleti iki Türk vekilini hararetle selâmlar. Macaristan'ın Türk nazırlarına olan muhabbet ve samimiyeti Türk milletine hitap et mektedir. Bu ziyaret her iki millet için de çok zengin semereler vere cektir. Buna süph yoktur.ş> «Nyolcorai Usjag» gazetesi iki kardeş millet arasındaki tarihî rabıtaların ve aktolunan yeni muahe delerin bir tarihçesini yaparak diyor kiTürk vekillerinin bu ziyaretî Tiiık Macar dostluğunu yeniden tahkim edecektir. Türk'ler Macar'ları bir kardes olarak telâkki ediyorlar. Ma^ide millî mefahir esnalarında da bu böyle idi. • «Magyar Arsag» da diyor ki: «Türkiye ile Macaristan arasmda yakın bir mazide gerek siyasî ge rekse iktisadî en sıkı dostluk rabıtaları inkişaf etmiştir. Bugünkü ziya retin ehemmiyeti ise cihan iktisadî buhranile bir kat daha artmaktadır. > > Macar gazetelerinin neşriyatı Triyeste'den ayrıhrken Triyeste 10 (A.A.) Türkiye Başvekili Ismet Paşa Hazretlerile Hariciye Vekili Tevf ik Rüştü Beye fendi Redi Pupliya askerî mezarlığını ziyaret ettikten sonra Peşte'ye hareket etmişler ve mahallî hükumet erkânı tarafından selâmlanmışlardır Ismet Pasa hareketinden evvel Faşist Italya hakkındaki hayraniığını ve gördüğü hüsn kabulden dolayı minnettarlığını beyan etmislerdir. Ismet Paşa Italyan sanayiinde sayani hayret faaliyet emarderi gör düğiinü ve dost memleketin müthiş faaliyeti hakkındaki mükemmel in tibalarının tazelendiğini ilâve etmiştir. Fidanlık ittihazı için Istanbul Vılâyetince talep edilen Pasabahçe'sinde kâin Sultaniye çayırmın kıymeti hazırası çayıra sahip olan Evkaf idaresi tarafından tesbit ettirilmekte dir. Bu muamelenin ikmalini mütea kıp Vilâyetle pazarlığa girişilecektir. Ayni zamanda o civardaki eşhasa ait diğer arazi de satın alı^acak tır. Burası bilhassa sise karşı masun olduğundan fidarjığa daha ziyade elverişlidir. Burada b!r fidanlık, bir enstitü tesis edilecek halka f idan ve meyvacı lık hakkında izahat verilecektir. Fi danlığm ileride kendi hasılatile ida resi temin edilerek başka fidanlık lar tesis edilecektir. Fidanlık arazîsi Tramvaylara asılanlar Son zamanlarda bilhassa akşam üzerleri tramvaylara asılanlar pek ziyade çoğalmıştır, Belediye kayma kamlıklara bir tamim yaparak seyrü sefer memurlarının basamaklarda ve tramvaylara asılı olarak gitmek istiyen halka mâni olmalarını bildirmiştir. Leblebi, badem nasıl satılacak Fındık, leblebi, badem gibi soyulmadan ve yıkanmadan yenilen yemişIerin açıkta satılmıyarak kapalı camekânlarla satılması Belediyece kararlaştırılmıştır. Bir ay evvel Doyçe Oriyent Ban kası tahsildarlarından Yani Efendî Balat'ta gişe memuruna sahte bir yirmi beş kuruş vermek istediğinden müddeiumumilik tarafından sahte kârlıkla ittiham edilerek mahkemeye sevkedilmişti. Dün bu davaya ikinci cezada başlanmıştır. Yani Ef. ifadesinde bu paraları başkasından aldığını iddia etmiştir. Heyeti hâkîme gişe memuru Mustafa Ef. nin şahit sıf atile mahkemeye celbine karar vererek muhakemeyi 15 teşerinisaniye talik etmiştir. Doktorlar toplandılar diği zata rey verebilecek Ecnebi mektepleri Yeni faaliyet esâsları için talimat aldılar Şehrimizdeki hususî mekteplerî idareye memur Vekâlet Müfettişi Reşat Şemsettin Bey ecnebi ve ekalliyet mektepleri müdürlerile olan temaslarını bitirmek üzeredir. Reşat Şemsettin Bey mektep müdürlerile tedrisat ve terbiye iş< lerinin sureti cereyanı, muallim kadrolarile yeni mevzuatın mekteplerde sureti tatbiki hakkında konuşmuştur. Bu mekteplerin önümüzdeki ders «enesine ait muallim kadroları tamamlanmıştır. Kadrolar ya« rın mekteplere tebliğ edilecektir. Reşat Şemsettin Bey Istanbul hususî mektepleri umurunun yeni esaslar dahilinde idaresine ait olmak üzere başladığı işleri bu ay nihayetinde ikmal edecek ve hususî mektepleri idare eden büronun başmdan bir teşrinisani iptidasında ayrılacaktır. 1 teşrinisaniden itibaren bu mekteplerin idaresine Başmüfettiş Hilmi Bey bakacaktır. D m r ü 0 f O nu n ü a Etibba Odası intihabında herkes isteAğaoğlu Ahmet Beyin müderrisliği ismet Paşa "Victoria,, vapurunu ziyaret etti Trieste 10 İsmet Paşa ile Tevfik Rüştü Bey Trieste'ye muvasa latlarında. maiyetlerindeki zevat ve kendilerini istikbal eden Italyan e kâbiri memurini ile birlikte «Lloyd Triestino» kumpanyasının rıhtımda bağlı duran yeni lüks «Victoria» vapurunu, ziyaret ederek iki saat her taraf ını gezmişler, ve bu emsalsiz geminin ihtişam.nı pek ziyade takdir etmislerdir. Müsarünileyhim öğleden sonra «San Marco» tersanesine giderek, Cenova'da müesses (Lloyd Sabaudo» kumpanyası hesabına yapılmakta olan muazzam «Conte di Savoia» tran satlantiğinin inşaatını pek ziyade alâka ile temaşa etmislerdir. Darülfünun divanı dün saat 17 de Emin Muammer Raşit Beyin riya seMjrl" fevka'âde bir içtima akdet miştir. Dünkü içtimada Hukuk Fa kültesi tarihi hukuk müderrisliğine intihap olunan Ağaoğlu Ahmet Beyin müderrisliği hiç münakaşa edilme den ittifakla kabul edilmistir. Bun dan sonra iki ecnebi müderrisin mukavelelerinin temdidine karar verilmiş ve Fakültelere girecek talebe den alınacak ücretler hakkında bazı noktaların tavzihine karar verilerek içtimaa nihayet verilmiştir. Türkçe basmakaleler «Pesti Hirlâp» gazeteıi bugiln Muhtelit Mübadele Komisyonu bitaraf azası dün içtima ederek ihti Dunku ıçtimada hazır bulunan doktorlardan bir grup lâfı mucip olan mes'eleler hakkında Etibba Muhadenet Cemiyeti dün Türk ve Yunan heyeti murahhasaları Uzun uzadıya cereyan eden mü tarafından verilen raporları tetkik et fevkalâde bir içtima aktetmiştir. Bu zakerat neticesinde herkesin istediği mislerdir. içtimaın aktine saik bundan bir kaç zata rey vermekte serbest olduğu gün evvel verilen 15 imzalı bir tak Dünkü içtimada mezunen memlebinaenaleyh hiç bir takyide tâbi buketine gitmek istiyor. M. Rivas'ın me rirdir. Bu takrirde bu cumartesi gülunulmadığına karar verilmiştir.C. H. zuniyeti kabul edilmistir. M. Rivas nü yapılacak olan Etibba Odası intiFırkası da etibba gibi mümtaz ve yerine diğer bitarafları tevkil etti habatı dolayısile elde dolaştırılan münevver zevatın mensup olduğu bir ğinden, ihiilâfh mes'eleler, iki bi listelerde isimleri mevcut zevata taraf azanın hakemliğile halledile > cemiyet için namzet göstermeğe lürey verilmesinin mecburî olup olmacektir. dığı sorulmuştur. zum görmemiştir. Mübadele komisyonunda bir içtima