3 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCİ SENE No. 2631 Başmu VUNUS 1 İDAREHANESİı^ DiiyıınııiiiiiaıiHu larsısınd» (lairei mkhsusa *Telgraf: Istanbuf Cumhuriyet^ş Posta kutusu: N° 246 İ Bsşmuharrir : 22366 rahrir mUduru i : 23236 Itfare müdUrü 22365. Matbaa ^2O472j Vecîhi B. Büyük Tayyare Seyahatine Cıktı '"«««'"'"««»• " "'«'»• ' •"'•«' ıiHiHiınıııııııııııııımııııııı •>....MM.H.m,.,ı,,,nHN...Nulın „, , ,„,„ , „„,„„„ ,,,„„ ,,,,IllflllIfIlflllI,Illifllll Cu m huriyet Milli Müdafaa , I1HII H PERŞEMBE 3 EYLÛL 1931 ER A JL T| : Seaeliği j 1400 Kr.' j 2700 ExJ\ \ 6 AylığTj 750 gr.ff «1450 KrŞı l 3 Aylığı j 400 Xr.«İ* 800 Kr.fj £•*****« * «»M»««W««W««tM Nflshası her yerde î l l l l l l l l l l l !•••••<••* 5 Kurnştnr , „,„ , ^ Bîr rüya * • • 2 HAKİKAT KISM1 Tevfik Rüştü B. ile Italya Hariciye Nazırı arasında uzun bir mülâkat!.. Tahakkuk eden Cenevre temasları H. Vekilimîzle M. Grandi arasmdaki mülâkat uzun müddet devam etti Tâli komisyonda bir Yunan talebini terviç ettik Cenevre 1 (A.A.) İtalya Hariciye Nazırı M. Grandi İtalyan murahhas heyetinin bulunduğu da irede Bulgar Başvekili M. Malinof'un ziyaretini kabul etmiş ve kendisile uzun müddet görüş • müştür. Bundan sonra M. Grandi Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle uzun bir mülâkatta bulunmuştur. Yunanistan'ın bir talebini terviç ettik Cenevre 1 (A.A.) Avrupa Birliği tetkik komisyonu tarafın? dan teşkil edilmiş olan Tâli Tensik komisyonu mütehassıs ikti satçı ve maliyecilerle işsizlik komitesi tarafmdan hazırlanan raporları tasvip etmiştir. Hububat hakkındaki raporun tctkiki esnasmda M. Politîs hubu Ve Maarif Vekilleri Zekâî ve Esat B.lerin becayiş edilecekleri şayidir Vecihi B. propaganda seyahatine dün başladı Maruf ta)ryarecimiz gittiği yerlerde halka konferanslar veriyor IIIMIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHNIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlll•••; Jf lllllllfll Ben sabahın • da o rüyayı gör düğüm 30 ağus tos günü, hatta ben o rüyayı görür ken Dumlupınar'da tarihin nadir kaydettiği bir muharebenin son «ahnesi cereyan etmekte olduğu o gün ve bilhassa ertesi sabahından itibaren memleketin her tarafında öğrenildi. Gazi Başkumandan Dumlupmar meydan muharebesini her gün muntazaman hususî telgraflarla Türkiye B. M. Meclisine dahi bildiriyordu. Büyük muharebe ancak beş gün devam edebildiği cihetle ilk numarasından itibaren diişman istilâ ordusunun behemehal imhası azmini açık ve kat'î kelimelerle söyliyen bu tarihî tel grafnamelerin adedi de ancak dört veya beş tanedir sanırım. 30 ağustos macerasını hikâye eden sonuncusu düşmanın imha edildiğinden bah seden tekmil haberi gibi bir şeydi. Filhakika bu telgrafnarae kısmı küllisi Kızıltaş deresine atılan düş • man ordusunun uğradığı feci akibeti bizzat Gazi Başkumandanm müşa • hedelerine müstenit olarak tasvir ediyordu. Mağlup ordu geriye atılışında Kızıltas deresi denilen haki katen taslık ve kayalık bir vadiye sürülmüstü. Bu vadinin arkası Türk süvarileri tarafmdan kesilmiş ve zaten dü»man ağırlıkları da biribirine K l 4 resi unvanmı taşıyan T»u cehennem deresinde ileri veya geri hareket edemiyecek bir halde sıkışmış ve âdeta üstüste denilecek mahşerî bir hal ile yığılmış kalmıştı. Halbuki her taraftan ihata edilen bu düşman şiddetli takip ve tazyika maruz idi. Gazi Başkumandan son telgraf namesinde bizzat gidip gördüğü bu korkunç vaziyeti gayet müessir bir lisanla anlatıyor, bir düşmanın başına dahi gelmiş olsa bu âkibetin teessürle karşslanacak ve her halde ibret ahnacak bir manzara teşkil etmekte olduğunu ifade ediyordu. Büyük zafer haberinin memlekette uyandırdığı meserret kıyameti hav salalara sığmıyacak kadar heyecan larla cereyan etmişti. Meselâ bütün Ankara akşamdan sabaha kadar he taraftan atılan binlerce silâh sesleril karışık bir gulgule içinde idi. Acaba rüyamın manası bu mı idi? İtiraf ederim ki o gün için benim böyle bir şey düşündüğüm yoktu. Rüya dediğim gülbanklı muazzam manzarayı hoş bir hayal olarak arkada bırak mıştım. Onu unutmuştum bile. Hatta ertesi gün Gazi Başkuman • danm: Ordular, ilk hedefiniz Akde niz'dir, ileri! Diyen tarihî beyannamesi çıktığı zaman dahi, o kadar münasebetine ve benzeyişine rağmen, o rüyayı hatırlamamıştım. Hatta Gazi Başkumandan başta olarak ordularımızın İzmir'e girmesi dahi bana onu hatırlatmamıştı. Bana onu harfi harfine hatırlatan hâdise şudur: Başkumandan eylul sonlarında veya teşrinievvel içinde İzmir'den Ankara'ya dönüyordu. Ankara bu muzaffer avdeti büyük tantanalarla istikbale hazırlanmış, bu hazırlıklar uğruna günler sarfolunarak biri diğerinden muhteşem, diğeri ötekin den güzel pek çok zafer takları kurulmuş, şenlik tertibatı alınmıştı. Gazi Başkumandan Ankara is İasyonuna muvasalat ettiği zaman ben de orada idim. Binlerce halkın alkışları içindo istasyondan çıktık. Gazi istasyondan B. M. Meclisine kadar olan sahadaki halk kesafetine bakarak: Burada otomobile binmek olmıyacak, yüriiyelim. Dedi, ve yürümeğe başladık. ^ Daha ilk adımlardan itibaren Gazının ellerine sarılanların cuş ve hu ruşu dalga dalga bütün muîıitte bir velvele şeklile aksetti, ve biz güç lükle ağır ağır yürüye yürüye ta B. M. Meclis! binasına varıncıya kadar bn velvele eksilmedi, mütemadiyen arttı ve yükseldi. Her adımda, her takın altında kurbanlar kesiliyor, j maarif Vekilt >Bsat Bey MÜR Müdafaa Vekil ' ' ' Zdkâi Bey r Dün intişar eden rüfekamızdat^ ; biri Maarif Vekili Esat Beyle M(llî Müdafaa Vekili Zekâi B^yin yerlerini değişeceklerini haber vermekte ise de bu hususta Aakara muhabirimizden yaptığımiz tahkikata göre henüz böyle bir mes'ele mevcut değildir. Bu cihet ancak lsmet Paşa Ankara'ya gittikten sonra belli olacaktır. Dün Ankara'dan hareketle Gerede ve Bolu'yu ziyaret eden Vecihi B. ile seyahat istikametini ve ineceği şehtrleri gösterir hartta Tayyareci Vecihi Beyin Tay are Cemiyeti namına Karadeniz havalisinde bir ziyaret ve propaganda seyahatine çıkması ka • rarlaştırılmıştı. Telgrafların verdikleri haberlere göre Vecihi B. dün Ankara'dan hareket etmiştir. Maruf tayyarecimiz seyahati esnasmda Gerede, Bolu, Zonguldak, Cide, Inebolu, Sinop, Fatsa, ,Ordu, Ünye, Giresun, Bü(Mabadi 2 inci sahifedeı Efganistan (f. Grandi'nln Ankara zlyarett esansmdu Hariciye Veküimizle birlikte alınmış bir resmi Doktor arıyor Doktorlarımızdan bir avet olunacaklar Efganistan'ın Ankara sefiri Ahmet Han bir müddettenberi şehrimizde bulunmaktadır. Sefir Cenapları dün ken • disi ile görüşen bir muharriri mize şu beye natta bulun muşlardır: Efgan Sefiri Ahmet Han « Efganistan'ın komşularile ve diğer devletlerle olan münasebatı tamamile dostanedir. Bilhassa Türkiye ile münasebatımız çok samimidir. Türkiye'deki inkılâp ve terakki hareketleri Efganistan'da büyük bir alâka ile takip edilmektedir. Efga • nistan'ın dahilî ahvali de normal bir haldedir. Yeni teşekkül eden parlâmento açılmıştır. Yeni parlâmento Avrupa devletleri parlâmentolarının aynidir. Meb'uslar üç senelik bir müddet için intihap edilmektedirler.» Sefir Hz. teşrini evvelde îstan bul'dan bir çok Türk doktorlarının Efganistan'a davet edileceğini de söylemişlerdir. 194,000 ingiliz lirası Sigorta şirketleri Haydarpaşa garınin sigorta bedelini nihayet veriyorlar Ankara 2 ( Telefon la) Sigor ta şirketleri umumî harp te yanan Hay darpaşa garı nın sigorta bedelini tedi yeden imtina etmişler, bu nun üzerine Maliye Vekâ leti bu şirketler hakkında Slgaria sîrketlerinin ninayet sigorta bedelini tediye edecekleri dava açmıştı. Haydarpa§a ganntn eski hali Bundan sonra içlerinde muhtelif Alman, Türk, Avusturya, İtal yan ve İngiliz kumpanyası bu lunan ve adetleri ona varan si gorta şirketleri Maliye Vekâîetine müracaat etmişler, ihtilâfı sulhen halletmek arzusunda bu • lunduklarını söylemişlerdir. Müzakereye başlanmış, neticede bir itilâfname projesi hazırlanmış • tır. Proje Devlet Şurasmdan ve Vekiller heyetinden geçerek tellllllllllllllllllll IIII1 bat istihsalâtı lehine olarak der~ pif edilen tedbirlerin diğer ziraî iMdbadi 2 inei sahifeâfct 4 Darülfünun takımı dün Rusya'dan avdet etti Takım kaptanı şansımız olmadığmdan maçları kaybettik, diyor kemmül etmiş, bugün sigorta kumpanyaları mümessili ile Maliye mümessili Refik Bey tara fından imzalanmıştır. İmzalanan mukaveleye göre sigorta kumpanyaları mukavelenin mevkii mer'iyete vaz'ı tari hinden itibaren bir ay zarfında Maliye Vekâletine (2,000,000) Türk liralık sigorta bedeli mukabili olmak üzere (194,000) tn giliz lirası tediye edeceklerdir. •lltillllttlllltr', Darülfünun takırrn vapur güvertesinde Rusya'ya giden Darülfünun takımı dün sabah saat dokuzda Frank Meri vapurile şehrimize avdet etmiş ve rıhtımda bir çok sporcular tarafmdan karşılan mıştır. Takım kaptanı Zeki Rıza Bey bu seyahat hakkında dün bize şu malumatı vermiştir: IIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIMM etrafta ise galiba: Yaşa Gazi! Demek istiyen, fakat ahengin u mumiyet ve heyecanı içinde harfi ve lâfzı seçilmiyen gülbank bütün yerleri ve bütün fezayı doldurmuş bulunuyordu. Etrafıma göz gezdiriyordum. Ankara'da bu kadar insan bulunabilmiş olmasına şaşıyordum. Dağ taş insan dolu idi ve bütün muhit fasılasız ve gittikçe kuvvetli, âdeta ilâhî bir sada içinde çalkanıyor ve çalkamyordu. Bu manzara ve bu sada bana pek munis geliyordu. Bir kere daha bir yerde gördüğüm bir manzara gibi, bir kere daha bir yerde işittiğim lâhutî bir sada gibi.. Bu hal ile nihayet B. M. Meclisine dahil olduk. Eski binanın riyaset odaaında idik. Oışarıdaki gulgule fası • « Darülfünun takımîmn Rusya seyahati hakkında size müşahede ve intibalarımı anlatmadan evvel Rus toprağma ayak bastığımız saatten ayrıldığımız saate kadar gördüğümüz hüsnü kabul ve misaf irperverlikten dolayı bü(Mabadi 4 üncü sahifede) ıııııııııııımmıııııııııııııııııııııııııııııımııııı lasız ve gittikçe daha yüksek de vam ediyordu. Gazi ellerini uğuş • turarak odada gezindi, ve: Benim de bir iki söz söylemek ligim ne iyi, ne muvafık olacak ama bu vaziyet içinde imkân görünmü yor. Dedi. Acaba mümkün olur mu diye, acaba bir fasıla bulunur da, ve levki pencereden halka bir kaç cümle ile hitap edebilir mi diye bakındı. Hayır, mümkün değildi ve mümkün olmıyacaktı. Çünkü halkın fasılasız velveleai bütün Ankara âfakını tutmuş, mütemadi yükseliyor ve yük seliyordu... İşte burada ve işte Gaziyi bu vaziyette görüncedir ki bir şimşek çakıntısile 30 ağustos rüyası gözlerimin önünde canlanmıştı.. YUNUS NADl Tayyarenin Minimini yardımcıları Sof ya ile görüşebilirsiniz Ankara Sofya ve Istanbul Sofya telef onu bu sabahtan itibaren açılıyor 1111II iril IMIIIIIII9 M IIIMliril IIIMI1MII1111IIM1111MII1IMMI1I1MIIIHIIMII1II ItlllIllliriMllllirilllll MMIf IIII1M Vatanm her koşesînde, bucağındi? olduğu gibi 30 ağustos günü tnegöl'de Tayyare Cemiyeti namına rozet tevzi edilmiştir. Resmini derce'ttiğimiz bu iki minimini o gün tevzi ettikleri rozetlerle tayyareye 423 kuruş va ridat temin etmişlerdir. 1 Ankara'da Büyük Millet, Meclisi binası Bundan bir, iki gün evvel ya pılan Ankara Sofya ve İstan bul Sofya telefon muhaberesi muvaffakiyetle neticelenmiş ve Sofya'da Sobranya (Bulgar parlâmentosu) binası umumî muhaberenin açılabileceği anlaşılmıştır. Binaenaleyh bu sabah saat se kizden itibaren bu hatlar üzerin