27 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2624 VlJPsJlJS IVJADİ İDAREHANESİ: | tSvtnnnnıuıni)' lartMiıds daıreı nahsasa • i İstanbul C u m h u r i y e t «j 'Başmuharrlri • / »Posta ' . J Başmuharrir Tahrlr müdUrU : 22366 20472 • 23236 Idare miiöürü 22365. Matbaa Cumhuri Ord terfi I stesi ^*" ^ ^ ^ " ^^^^^ ^^^^~ ^^^^*~ . •'«! !#•• • PERŞEMBE 27 AGUSTOS 1931 ABONE ŞERAİTİ İTÖRKİYE İÇİNJ HARİÇ İÇİM i f : Seneliği î 1400 Kr. • 2700 Xr. : : 6 Ayhğı | 750 Kr. : 1450Kr.;r I 3 Aylıgı | 400 Kr. j 800 Krjj Nüshası her j e p d e MODDET: f 5 Kuraşinr = GaziHz. Zonguldağı Teşrif Buyurdular Bir zengînlik haznemiz: Yaş meyva ticareti Balkan'Iar (Les Balkans) mec muasında okuduğumuza göre Yu nanistan'da yaş meyva ticareti için ilk serraayesi 5 milyon drahmi olmak üzere teşekkül eden şirketin resmî muameleleri bitmiş ve faaliyeti de başlamış olmak lâzım geliyor. Adeta nimresmî bir mahiyeti haiz olduğuna hükmedilmek caiz olan bu şir ketin sermayesine Ziraat Bankası ile Millî Banka ve devlet şimendi • ferlerile diğer bazı teşekküller işti rak etmiştir. Her halde Ziraat Bankasının iştiraki %51 raddesindedir. Anlaşıldığına göre bu şirket Yunan hükumetinin yaş meyva ihracatım teşvik için îttihaz ettiği tedbirlerin ilk kademesini teşkil etmektedir. Yaş meyva ihracatı için diğer hususî şirketler de teşekkül edebilecektîr. Bunların Iâakal 3 milyon drahmi sermayeye malik olmalan şart konulmuştur. Harice nefaset itibarile yüksek cinste meyva gönderecek ihra • catçılara hükumet tarafından kilo basına bir drahmi prim verilecektir. Bir drahmi bizim paramızla takriben yiiz para kadar bir şey oldu ğundan bizim buğday mes'elesinde tatbikına imkân bulamadığımız prim işini Yunan hükumetinin yaş meyvada bile tatbika kalkışmış bulunduğunu biraz hayret ve bir hayli de ib retle görmekliğimiz lâzımdır. Zaten Yunanistan'ın bütün ihracat işlerine fazla bir ehemmiyet atfetmekte olduğunu biliyoruz, ve bunun kendi hesabına çok akıllıca bir sîyaset buIunduğunu takdir ile kaydetmekten hali kalmıyoruz. Halı imalâtı bile Yunaniatan'J» JoifnıJU» doğruya hükumetin kontrol ve teşvikine tâbidir. Yunanistan'ın çıkarabilecegi yaş meyvanın başlıcası üzüm olacaktır. Zaten havadisi veren gazete dahi Yunan yaş meyvalarından bahse derken üzüm ve saire demektedir. Yunanistan'ın yalnız kuru halinde sevkolunabilen Korint üzümünden başka üzüm nevilerini ve bilhassa çekirdeksiz Sultaniye'yi son sene lerde yetiştirmeğe baslamış bulun • duğu ve bunun da bilhassa Girit'te muvaffak olmuş olduğu malumdur. Yaş meyva ticaretine ait olan bu taze Yunan havadisini makalemizin başına geçirmekliğimiz yaş meyvanın dahi bir memleket ihracatında mevkii olabileceğini en yakm misali ile en kestirme bir yoldan göstermiş olmak içindir. Bu iş bilhassa Tür kiye'mîz için büyük bir servet kaynağıdır, daha doğrusu kıymet ve ehemmiyetini lâyıkile anladığımız zaman hakikî ve büyük bir servet kaynağı olacaktır. Türkiye'nin çıkarabilecegi en nef is yaş meyvaları dünyanın pek az memleketi çıkarabilir. Bu yüzden tabiatin iklimimize bahşetmiş olduğu feyiz ve bereket hayret olunacak kadar sonsuzdur. Memleketimizin hangi semtine teveccüh olunsa bilhassa meyva yetiştirme kabiliyetinin harikalarına tesadüf olunur. Bîz çavuş üzümünün en iyisi İstanbul ve havalisinde yetişir diyebiliriz değil mi? Geçen giin Zongul • dak'tan geçerken oradaki arkadaşlar bu üzüm nevinin Zafranbolu'da çıkanı İstanbul ve havalisinde yetişenlerine çok faik olduğunu bilitti fak iddia ediyorlardı. Gazi çifliğinde ordu erkâi ^ » Gazi Hz. Zonguldak'ta.. nına bir çay ziyafti verildi Mustafa ve Ke [Dün maden ocaklarım 30 ağustosta Dumlupınar'a İstanbur nan Pş.lar ferik oluyorlar [gezdiler ve izahat aldılarj dan 30 kişilik bir heyet gidecektir ~^^^^ ~^^^^" ^^^^r~ ^^^^r~ ^^^r^ ^m^r^ ^^^^^"^ Büyük Reis yatla avdet etmektedir Gazi çiftliğinde Marmara koşkü, köş şede ordu kumandanı Ali Satt Paşa • Ankara 26 (Telefonla) Gaze Utikbal ediliyordu. Ziyafet için a • ğaçlann altında güzel bir yer intihap teciler Birliğinin tesebbüsile bugün edilmişti, bir köşede askerî bando büyük taarruzun başlangıcımn çalıyordu. Ordu Müfettişi Ali Sai' 9 uncu yıldönümü münasebetile Pş., Maarif Vekili Esat ve Sıhhiye Gazi çiftliğinde verilen çay ziyafeti Vekili Dr. Refik Beyler, Ordu çok parlak olmuştur. Davetlileri hâümerasi, bazı meb'uslar, Istiklâl mümil olan hususi tretı saat 4 te An cadelesine iştirak etmiş harp malulkara'dan hareket etmiş, vekillerle Ieri hazir bulunuyorlardı. zabitan otomobille gelmişlerdir. DaSaat 5 buçukta muzikanm çal vetliler çiftlikte Komite reisi Dahi (Jiabadi 2 inci sahifede) liye müsteşarı Hilmi Bey tarafından Lenirifgrad maçında rie Ivan Patteff Dr. den mağlup olduk ? Türk Bulgar mukarenet Çünkü takımın idmanı ve nefesi kâfi değildi, kesildide ondan... cemiyeti reisi geldi Bulgaristan'ın tanmmış rica linden Türk dostu Dr. tvan Patteff ahiren sehrimize gelmiştır. Dr. Patteff geçen sene de şehrimize gel miş ve burada bir çok zevat İle Türk Bulgar dostluğu etDr. İvan Patteff rafında samimî temaslarda bulun • muştu. Bulgar dostumuz radikal fırkası meclisi âlisi aslî azasından, Bulgar sulh cemiyeti fahrî azasındandır ve ayni zamanda Türk Bulgar mukarenet cemiyeti reisidir. Mumai leyhin gazetemiz için Balkan'Iarın sulhuna dair yazmış olduğu mühim bir makaleyi bugiinlerde dercede ceğiz. Muğla'h Mustafa Paşa Ankara 26 (Telefonla) Ta mamen hazırlanmış olan ordu terfi listesi yann Başvekil Pş. ya verile cek ve 29 ağustosta Reisicumhur Hz. tarafından tetkik olunacaktır. Söylendiğine göre mirlivalardan Muğla'h Mustafa Pş. ile Kenan Pş. ferikliğe terfi etmektedir. Topçu miralaylarından Eyüp ve Kemal Beylerle piyade miralayı Muhittin Bey de mirlivalığa terfi edeceklerdir. LUte 30 ağustosta orduya tebliğ edilecek ve 31 ağustosta gazetelere ^erilecektir. Zonguldak 26 (A.A.) Reisi • cumhur Hz. bu sabah kömür havzasını görmek üzere Zongul dağ'ı teşrif buyurmuşlardır. Refakatie rinde tş Bankası U. Müdürü Celâl, Afyonkarahisar meb'usu Ruşen Eşref, Gazi Antep meb'usu Kıhç Ali, Sinop meb'usu Recep Zühtü, Ay dın meb'usu Reşit Galip Beylerle Kâtibi Umumî Tevfik, Başyaver Resuhi ve Kalemi mahsus müdürü Hasan Rıza Beyler ve yaverler vardı. Saat 12 buçukta Ertuğrul ya tından motörle karaya çıktılar. Halkın çok büyük tezahüratı arasında otomobile binerek kömür ocakları mıntakalarını teşrif buyurdular. tş Bankası U. Müdürü Celâl ve Türk iş şirketi müdürü Beylerle diğer alâkadar zevattan malumat ve izahat aldılar. Gazi Hz. mıntakadan ayrılırken amele tarafından yaşa nidalarile alkışlandılar. Saat 3 buçukta gene bütün Zonguldak halkının coşkun alkışları arasında motöre binerek Ertuğrol yatına avdet ve Zonguldak'tan müfarakat buyurdular. İstanbul 26 (A.A.) Reisicum' hur Hz., Zonguldak'tan sonra E reğli limanına da uğramışlar, motör^ ve sandallarla açıklara kadar ge len halk grupları ve deniz sporcuları tarafından tezahüratla karşı • lanmışlardır. Gazi Hz. Ereğli*de Gayrimübadillere bono tevziatı devam ediyor Bono sahipleri arasında bir şirket tesisi şimdilik imkânsız görülüyor Bonölan tevzi eden heyet iş bapnda Darulfunun ve Rus mttlî taktmlan maçında mvhadmlerimiz Sovyet kalesini «ftiftmrlarken, havaya stçnya» Muzaffer, ortada bekUyen Rebıı'dir. Stadyomun duvannda turkçe *Dost Türkiye'nin sporculartna selâmlar* levhası vardır bedilmesinde bizim kusurumuz muLeningrat 25 (Darülfünun takı hakkak olmakla beraber, beraber mına refakat eden hususî muhabi • liğin kaybolmasında hakemin taksiri rimizden) Leningrat muhteliti ile vardır. Kazamlmış bir zaferin elden yaptığımız maçın ne suretle kaybe gitmiş olnıası bizi çok müteessir ve dildiğini izah etmek bizim için müşmuztarip etmiştir. kül olduğu kadar efkâri umumiye iMoskova'da yaptığımız millî maççin de anlaşılması güçtür. Evvelâ ta da oynamış olan Botosof, bu maçkazamlmış bir zafer, ve sonradan ta bizim takımın BSlün hatlarının temin edilmiş beraberlik uçup git • Wabadi 4 üncu sahifede) miştir. Kazandığımız zaferin kay hakikaten nefis idi. Hangi müz A çeceğimize şüphe yoktur. Ancak, bilhassa yaş mevyada ihmasya elmamızla rekabet edebilir? racat işi bilgi ve teşkilât işidir. Yaş Ya armut nevilerimizin çokluğu ve meyva dayanır bir mal değildir. O güzelliği?.. Biraz itina ile Türk pornun için bu mal hangi memleketlere takalcıhğının Akdeniz'de müstesna gidecekse evvelâ bozulmadan git bir mevki işgal edeceğine şüphe mi meli, sonra da gider gitmez derhal vardır?.. satılabilmelidir. Bu iki iş binnefis Hulâsa aziz memleketimizde şimmeyvanın yetişmesi kadar ve belki di kendi halile yetişmekte olan meydaha ziyade ehemmiyeti haizdir. Bu valar o kadar çok ve nefistir ki ihhükumetçe ve milletçe na raçları iyi tertip ve idare edilmek fakat artık sür'atle ha ve şartile yalnız bu yüzden elde ede zırlanmaklığ>«nız lâzımdır. Bu bileceğimiz servete hakikaten hâd ve payan yoktur demekte tereddude na tabiaten mecburuz. Meyva istihmahal görmeyiz. Ya ihracatçılık nok sal ve ihracı müstakbel Türk ekonomisinin temel taşlarından birini teştasından az çok itina göstermeğe kil ediyor "^ başlarsak bu sahada derhal ve he YUNUS NADI men hemen emsalsiz bir vaziyete ge1 III MEMLEKET MEKTUBU „„; Gayrimübadillere dün de bono I tevziatına devam olunmuştur. Evvelki gün 116 ve dün de 150 numaraya kadar tevziat yapıl ması mukarrerdi. Fakat buna mukabil henüz evvelki gün on beş ve dün de kırk kişi müracaat etmiştir. Haber alanlar müracaate devam etmektedirler. Aralarında bir anonim emlâk şirketi teşkiline taraftar »#»»»»» olan SlrKClI leşiilllUC mıaınıı uMMiıtıııııııiMtıııııııııırııııııııııııiıııııııııııııııııın Muhasebei Hususiyeden Maaş alan . Muallimlerin vaziyeti Muhterem Ynnus Nadi Beyefendi, 12 ağustos tarihli muhterem Cumhuriyet gazetesinde Maarif Vekili muhteremi Esat Bevefendinin istanbul Muallimler Birliğinde irat buyurdukları nutuklannda muhasebei hususiyeden maaş alan mu allünlerin maaşlannı muntazaman ahnalan için vekâlet«e butun gayretler sarfedildifini soylemiş olduğu neşredılivordu Bu baptaki kanun ahkâmı bazı yerlerde tatbik edilmijor. Bu kanunun tatbik edilebilmesi icin Maarif Vekilinin butun gayretlerini sarfetmesi icap edivor ve bnna rafmen gene biz Inegöl muallimleri temmuz pesin maaşını afustosun dokuzunda alıyoruz. Şu halde Vekil Beyefendi Hazretlerinin ffayretleri inzimam etmese, daima geç verilmekte olan muallim maaşları daha geç cıkacak ve binnetice inkılâp istikbalinin kendilerine de istinat ettiği genc fikirli muallimler aylıksız ve maişetsiz kalm&ğa ve bu suretle bunjelerini za yıflatıp vatana mufit olmak iktidann dan mahrom kalmağa mahkum bula lunujorlar, demektir. Eğer bu teahhurat bazı ahvali fevkal âdeden dolayı vatan menafıi noktai na (Mdbadı 4 üncü sahifede) Yerli Mallar Sergisi dün gece kapandı ıııııııınııııııiHiııııııiHiıııııııııııınıııııiHmiHi gayrimübadiller de dün toplanarak bu husuta görüşmüşler ve şimdilik bunun kabil olamıyacağı neticesine varmışlardır. Şirket, bonolarla kredi temin etmek ta savvurunda olduğundan bu hususta Selânik Bankasına müra caat etmişti. Söylendiğine göre banka ret cevabı vermiştir. Maamaf ih teşebbüse devam edilmektedir. » ııııınııııııuıı ııınııınııı Sergi Komiseri Nazmi Nuri Bey sanayiimizin çok terakki ettiğini söylüyor Galatasaray lisesinde açılan üçüncü yerli mallar sergisi dün gece saat 12 de kapanmıştır. Dün sergiyi zi • yaret edenler hergünkünden çok daha fazla idi. Son gün olmak münasebetile dün, serginin bütün paviyonlarında hararetli satışlar yapılmıştır. Sergi komiseri Nazmi Nuri B. dün kendisile konuşan bir muharririmize şu izahatı vermiştir: « 1931 üçüncü yerli mallar sergisini kapadık. Çok kıymetli mesai arkadaşlarımızın müşterek gayret lerile memleketimiz için oldukça muntazam ve muvaffakiyetli neti celer istihsal etmis bir sergi yaptık. Bir senelik bir tarih içinde 15 günlük^ (Mabadi 4 üncü sahlfede) îstanbul'un çileği pek meşhurdur değil mi? Ereğli havalisi bu işte tstanbul'a rekabet edecek muvaffakiyetler göstermiştir. Malatya'nın kaysısı dünyanın hiç bir yerinde o kadar nefaseti haiz olarak kabil değil yetişemez. Bursa şeftalilerinin nevileri kendilerine mahsus olduğunda şüpheye mahal yoktur. Kırkağaç kavunlan şimdi her tarafta hemen ayni muvaffakiyetle yetisiyor. Muhterem bir dostumuz Sıvas hattı boyundaki Turhal'da aldığı kavunların güzelliğini anlatmak içîn onlardan bize Karadeniz'in ortasında birer porsiyon ihda etti. Topatan az manına benziyen ve topa tana nisbetle kırk ikilik gülle denilecek kadar büyük olan bu kavun , ıı.n.ıı..ınıı.ııı nııı ı>mn.Hi " <<»'< m.nnn.nMHnnH.nnn mrnı.. ...nnnı Sergiyi açan ve muvaffakiyetle idare eden Nazmi Nuri Bey