21 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2618 laşmuharrlrt VUIMIJS ISJADÎ ; İDAREHANESİ: 4 nu\Hn»nmuıi)!\e kjrsisinda ıldim aahsosa : Telgraf: İstanbul Cumhurivet '•' Posta k u t n s u : N° 2 4 6 \ Başmuharrir Tahrlr mUdürU idare müdürü 22365. Matbaa 22366 53236 20472 llk mekteplerae Kooperatif «V'atandaşlart arasında tesanüt olmıyan vatan tehlikede demek tir. Bu tesanüt evvelâ ilk mektepierde temin olunur.» Cumhuriyet karilerine yeni întişar eden miihim bir eserden bahsetmek istiyorum: «llk mekteplerde koo perasyon.» Fransa iptîdaî mektebi müfettişlerinden M. (Protif) in Fransa tnekteplerinde inkılâp yapmış olan bu mühim eseri Gümüşane orta mektebi müdürü Mustafa B. tarafından mükemmel surette tercüme edilmiş ' ve Kanaat kütüphanesi tarafından da neşrolunmuştur. Gümüşane orta mektep müdürü bu tercümesile mekteplerde kooperatif fikrinin tamimine büyük bir hizmet etmiş ve ayni zamanda Darülfünunda teessüs eden «Türk Kooperatifçilik Cemiyeti» nin gayeleri îçîn de bir zemin hazırlamış bu • lunuyor. Bu itibar ile, cemiyetîmize sahifeIerini açmış bulunan vatanperver Cumhuriyet gazetesinin sütunlarmda Mustafa Beyi cemiyetimiz namına tebriki bir vazife addeylerim. Kooperatif fikrinîn ilk mektep Ierde tamimi tasavvur olunduğundan daha büyük bir ehemmiyeti haizdir. tktisaden çok düskün olan memle • ketimizde kooperatiflerden bekle • diğimiz iktisadî yükselme endişemizi ilk mekteplerde yapılacak pro paganda tamamile izale etmek kudretini haizdir. Hayatın hiç bir devrinde ilk mekteplerdeki propaganda kadar kudretli, müessir bir propaganda yoktur. Hiç bir kuvvet, kü çük dımağlarda yer etmiş fikirler kadar kuvvet gosteremez. Hiç bir propaganda şekli bu küçük dimağ larda yapılan propaganda kadar kuvvetli degildir. llk mekteplerde kooperatifçilik fikirleril* yelisen çocuk vatanı için iktisadî bir unsurdur. Mektep kooperatifçiliğinin bu esaslı faidelerinden başka gene memleketitniz için çok lâzım bir meziyeti daha vardır. O da; vatandaşlar arasında ( t e sanüt) fikrinin yerleşmesidir. Hepimiz itiraf edebiliriz ki, bu ahlâkî meziyet Abdülhamit devrinin en ziyade düşman olduğu ve tahrip ettiği bir noksanımızdır. tstibdat devirlerinin yaşaması için vatandaşlar arasında (tesanüt) bulunmaması lâzım idi. Onun içindir ki; Osmanh İmparatorluğunda cemiyet hayatı yoktu. Cemiyet, ve hatta şirket teşkil etmek kabil değildi. Memleketimizde köylü ziraat cemiyet leri, sendikaları yoksa bunun mes'ulü şüphesiz eski zihniyettir. Ismet Pş. dün Ankara'dan gelerek Yalova'ya gitti Başvekil İzmit'te trenden inmiş ve Söğütlü yatile YalovaVa hareket etmiştir Jzmit 20 (Hu. Mu.) Başvekil tsmet Paşa, refakatinde kalemi tnahsus müdürü ile Bc7ol< mebu'usu Salih Bey olduğu halde, Anka»a trenile saat 10 buçukte şehrinizi teşrif etti. İstasyonda Vali Eşref BeyU Fırka kumandanı Kâzım Paşa, Mevkii müstahkem kumandanı Halim, Belediye reisi Kemal Beylerle hükumet, Fırka erkânıve halk tarafından karşı landı. Başvekilimiz, otomobile binmek istemedi ve yaya olarak halk arasında rıhtıma gitti. Kendisini şiddetle alkışlıyan halka mütebessimane mukabele diyorlardı. Ismet Paşa vilâyet işleri hakkında Validen, donanmamız hakkında üssübharî kumandanından iza hat aldı. Limanda kendilerini bekliyen Söğütlü yatına binerek saat 11de Yalova'ya hareket etti. İsmet Pş. Ankara istasyonunda urıy CUMA 21 AGUSTOS lfSl |WQPDET:|TQRKİYEİÇİN j Seneligi j '1400 Xr.' j 6 Ayitgı | \ 3 AyJığ, I HARİÇ İÇİN \ 2700 Kr.1: 7 5 0 gr.*f İ 5 0 Kr.;ı İİ450 Kr.;ı 4 0 0 Xr.*j ^ 8 0 0 Kr.«i N O f NOsfıası 5 Kuraştnr ^ her yerde  Kâzım Paşa Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım paşa dün Yalova'ya git miştir. Macar kabinesini Kont Karolyi teşkil ediyor Kont Betlen: «Vaziyette tehlike yoktur. Istirahat için çekiliyorum)) diyor 10 senelik kabînenin bıraktığı program Peşte 20 (A. A.) Hariciye Nazırı Kont Karolyi yeni kabineyi teşkil vazifesini kabul etmiş tir. [Yazıst nalına mıhına sütunumuzdadır"] Kont Bpfhlen'in hevonnti ıııııııııııııınnnuınnnn,,,,.,.... Peşte 19 (A. A.) Kont Bethlen istifası hakkında Macar ajansma su beyanatta bulunmustur: «Hükumet, 5 milyon İngiliz liralık haricî bir istikraz aktine muvaffak olmus ve parlâmento en p cümeni ile birlikte Macaristan'ın malî vazivetini ıslah, proçramını tesbit etmiştir. Hükumet bu programın icrasını baska ellere Jıırakmağı muvafık görmüstür. HusuEkseriya tesadüf ettiğiniz yekdisile ki memleketin nef ine muvağerinin aleyhinde söylenmek, hem de fık jçördüğüm sekilde on seneden en mütecavizkârane, en sakil ve yafazla bir zamandanberi yaptıçım lan şeyleri işitmek o zihniyetin artık ağır mücadeîe sıhhatimi bozmuşcan çekişen hatiralarıdır. tur. Macaristan'ın son 10 seneük tlk mekteplerde kooperatif fik tarihini dahilden ve hariçten tarinin neşri vatandaşları birbirine kip edenler hükumetin mevkiini sevdirmek, yardım ettirmek, umumî menfaatlerin hususî menfaatlere faik muhafaza etmesi vahim vaziyetin icabatmdan bulunduğu takdirde olduğunu bir iman halinde basiara iktidar mevkiinden kaçacak adam yerleştirmek için en mühim bir valardan mürekkep olmadıçını pekâ sıta olacaktır. tlk mekteplerin öğreteceği bu lâ bilirler. Binaenaleyh istifam (tesanüt) fikirlerile vatanın istikbali Macaristan'ın ikt'sadî ve malî vaalâkadardır. Tesanütsüz hiç bir ce ziyetinde bir tehlike görmediğimaatin, cemiyetin, milletin yaşa me delildir. Macaristan tanzim olunan program dahîlinde her türması kabil değildir. Bütün bozgun luklar bu tesanütsüzlükten çıkar. lü tehlikeyi karşılıyabilir ve ik Tarihimizin her hangi bir sahifesiri tisadî hayat kısa bir zamanda taaçmış olsanız yüksek meziyetlerle, biî cereyanına girebilir. Siyaset fedakârhklarla kazanılmış gaye şahıslan tâbi değildir ve tâb de lerin bu tesanütsüzlük yüzünden olmamalıdır. mahvolduğunu, ekseriya tehlikeye Haricî ve dahilî siyasette bir düştüğünü görürsünüz. ıımımııtıımıııııııııııııiımııııımıııııımııııııııııııımııııııııiH Bu noktai nazarlardan memle saniid) ü ilk mekteplerde kooperatif ketimizde her vadide cemiyetlerin f ikirlerinin yayılmasile küçük ve sevatandaşlar arasında ne kadar ço vimli başlara sokmak hem kolay, ğaldığım görmek istersek müstakbel ve hem zevkli bir iştir. aeslimizin refah ve saadeti, vata Mustafa Beyin tercümesini oku mmızın müdafaası için de (tesanüt) yacak vatandaşlarımız öğrenecek fikrinin ilk mekteplerde yer etme Ierdir ki; Fransa'da ilk mekteplerdesini o kadar istiyoruz. ki mektep müzelerini hemen kâmi Çocuk, ilk mektepte (tesanüt) fi len küçük ellerin her hafta getirdiği kirlerile beraber nefsine itimat kuv metelikler ve kooperatifler yapmışvetüıi de elde etmiş olacaktır. Bu tır!... Müzesiz ilk mektepte büyük kadar faydaları olan bir teşkilâta bir noksan olduğunu farz ve kabul lâyık olan ehemmiyeti ancak bir eden asrî tahsil mütehassısları bu cumhuriyet idaresi verebilir. Cumbüyük noksanı küçük ellerin sevine huriyet idaresinin en ziyade muhtaç sevine getirdiği paralardan telâfi et•Muğu vatandaşlar arasındaki (temekle ayni zamanda iki büyük ga Moskovada Sabık Macar Başvekilı Kont Bethlen Otomatik telefon Tecrübeler iyi netice verdi. Teşrinisanide mükâlemelere baslanacak Telefon makinelerinin otomatikle tebdiline devam edilmektedir. Şe hirde değiştirilecek eski tertip ma kine pek az kalmıştır. Konan makinelerden bir kısmının muayeneleri yapılmakta ve ayarları tetkik edil mektedir. Ankara ve îzmir'deki otomatik tesisat İsveç sistemi olduğu halde tstanbuPda Amerika sistemi tercih edilmiştir. Aboneler arasında son günlerde bazı tecrübeler yapılmış ve iyi ne • ticeler alınmıştır. İstanbul cihetinin tesisatı teşrinievvel nihayetine ka dar bitmiş olacak ve teşrinisani ip tidasından itbaren muhabere temin edilecektir. Gelecek sene nihayetinde de bütün şehrin tesisatı ikmal edilmiş olacaktır. Hali hazırda İstanbul mer kezinde 3814, Beyoğlu merkezinde 4374, Kadıköy'ünde 674 abone vardır. Küçük merkezlerde de muhtelif miktarda aboneler, mevcuttur. Şimdiki halde İstanbul, Beyoğlu Ikinci maçta 32| [Ruslar'a yenildik |Türk takımınm oyunuj nu 80 bin kişi seyretti, Darülfünun takımtmtzla Rus millî takımı arasında dün Moskova'da yapılan müsabakantn tafsilâtım gece radyo ile aldık. Dünkü maç su suretle cereyan emiştir: Türk Darülfünun takımile Rusj millî takımı saat altıya doğru kolkola sahaya çıkmışlardır. Türk| takımının Rusya'da yaptığı maçlar pek büyük bir alâka uyandırdığından bu maçı görmeğe 80,000 kişi gelmişti. Takımlar sürekli alkışlarla karşılanmıslar dır. Rus spor erkânından Lef yoldaş saha ortasinda heyecanlı bir nutuk irat ederek takımımıza bir büket takdim etmiş, kafilej reisi Taip Servet Bey de bu nutka mukabele ederek ezcümle şunları söylemiştir: « Memleketinize geldiğimiz gündenberi gördüğümüz hüsnü kabulden çok mütehassis olduk. Sizi ve oyuncularınızı selâm • larız. Şu sahayı dolduran bütün muhterem ahaliye ve bilumum Sovyet idmancılarına lutfen seIâmlarımızı iblâğ ediniz. Sizleri bir defa da Türkiye'de selâmlamak isteriz.» Taip Servet B. in bu nutkundanj sopra Kemal Rifat Beyin idaresinde oyuna başlanmıştır. Birinci devre tlk akını Rus takımı yapmış, Tiirki (Mabadı 4 üncü sahifede) tebeddül olmıyacağımn en bariz delili bu günkü siyasette faalane teşriki mesai ve hükumete mü • zaharet edeceğimdir.» Macarisian'ın haricî siyasetinde tebeddit olmıyacaktır Bodapeşte 19 (A.A.) Kont Caroly, öğleden sonra bir çok siyasî zevat ile ve bilhassa müttehit fırka reisi ve sabık Hariciye Nazırı ile görüşmüştür. Bu zevat malî işlerde fevkalâde vukuf sahibidir. Şimdiki muhaliflerin iştirakile bir temerküz kabinesi vücude getirilmesi derpiş edilmememktedir. Kabinenin şimdiki hükumet fırka larının müzahereti ile teşekkül etmesi muhtemeldir. Binaenaleyh haricî siyasette bir tahavvüle intizar etmemek icap eder. Saint Etienne millî bayramı, mütesavver istişareleri cumaya kadar tehir edecektir. Naibi hükumetin, kararını tebdil etmesi için Kont Bethlen nezdinde boş yere ısrar etmiş olduğu haber verilmektedir. ıııııııiNiııııııııiMiıiiiıımımiNiMiııııııııımııııımıımımııııııı Otomatik telejonlarda numara kadrant ve Kadıköy'ünden başka on bir küçük merkez işlemektedir. Tesisat tamamile ikmal edildikten ve bu merkezler kaldırıldıktan sonra yalnız istihbarat muhafaza ve hatalar bu radan kontrol edilecektir. Kadife Alev: Yarm başlıyosr Maurice Dekobra'nın bu harikulâde romanım yarından itibaren üçüncii sahifemizde bulacaksınız. «Kadife Alev» için yazdıklarımızı kat'iy yen reklâm zannetmiyiniz ve aziz kariler bu ro manı mutlaka okuyunuz. Çünkü eser; şimdiye kadar her okuyamn merakım fevkalâde tahrik etmiş ve bir hamlede sonuna kadar okumağa mecbur bırakmtştır. yeyi de temin ediyorlar: (Kendine itimat), (tesanüt). Darülfünun Emini Muammer Raşit Beyin riyaset ettiği «Türk Kooperatifçilik ilmi Cemiyeti» de bu gayelere varmak için bütün muallimleri tabiî azası addetmiştir. Bu su retle, kooperatifçiliğe evvel emirde mekteplerde başlamakta tecrübe edilmiş ve dünyaca kabul olunmuş bir usul takip edilmektedir. Temenni I ederiz ki; bu vatanî gayelerimizde | bütün muallimler ile beraber olalım. istanbul meb'usu ve Kooperatifçilik \ Cemiyeti Umumî Kâtıbı ı Amerika sularında Alman tahtelbahirlerı Abidin Daver Beyin kalemüe nakledilen müheyyiç deniz maceralarını bugün neşre başladık. Dördüncü sahifemizde takip ediniz. ALÂETTİN CEMIL I