20 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE = Ifc: 2587 İBaonıuharrlrt! YUNUS İDAREHANESİff^ : • PnyauoDnıuıniyc karçısında dairei uahsasa : şlkTelgraf: İstanbul Cumhuriyet'is ' Başmuharrtr ,: 22366 . T h n muduru <^ 2323© müdürü 22365. Matbaa 20472 Cumhur Meclisin en hararetli celsesi Dün posta, telgraf ve rüsumat bütçeleri müzakere edildi. Gümrükler bütçesinde şiddetli tenkit ve münakaşalardan sonra umumî 931 bütçesi 223 reyle kabul olundu PAZARTESİ 20 iti»iiwüZ i ABONE ŞERAİTİ | MÖODET: f TpRKİYE İÇİN; HÂBİÇ İÇtMİ i Seneliği : 1400 6Avlığı[ S AyJığı | 750 2700 Kr.f 1450 Kr«l 400 Kr.*j ^ 8 0 0 gr. Nflshası heryerde* 5 Kurnştur « Bütçe Müzakeresi Dün Ikmal Edildf Matbuat kanunu Yeni matbuat kanunu lâyihası, itiraf etmek lâzımdır ki, matbuatı lüzumundan fazla takyit, hatta tazyik eden bazı bağları havidir. Bugiin, medenî dünyada matbuat üç sekilde muameleye tâbidir: 1 Demokrasi ile idare edilen memleketlerin gazeteleri matbuat hürriyetinden istifade ederler. 2 Faşist ttalya'da gazeteler, adeta bîrer resmî gazete ve gazeteciler de birer devlet memurudur. Fırka ve hükumetin arzusu haricinde nesriyat yapamazlar. 3 Sovyet Rusya'da da gazeteler gene «resmî gazete» nevinde ve gazeteciler de birer devlet memuru olmakla beraber, gazeteler hatta bütün matbualar, gayet sıkı bir san »öre tâbidir. Dün; Avrupa'ya gitmesi muahaze edilen Hamdi B. (İstanbul) ve bütçe münasebetile münakatalara istinat eden Mazhar Bu vaziyete göre, yazı hürriyeti Müfit (Denizli), Rasth (Antalya), Remzi (Sıvas), Hamdi (Ordu), Hasan Fehmi (Gümüşhane) Beyler ancak demokrasi ile idare edilen kere ediltrken Süleyman Sırrı (YozAnkara 19 (Telefonla) B. M. memleketlerde vardır. Her hürri Meclisi bugün saat ikide Reis vekil gat), Rüştü (Bursa), Hamdi (Bozöyet gibi, matbuat hürriyeti de bir Ierinden Refet Beyin riyasetinde top yük) Beyler dairelerde yapılacak tasarrufatla bu isin görülmesini ve aykanuna tâbidir, fakat demokrat landı. Evvelâ 931 senesi bütçe kanun nca tahsisat lâvesine lüzum olmadığımemleketlerde bu kanunlar, insanlâyihasına bir madde ilâvesine dair onı söylediler. ların tabiî hakları olan hürriyetleri, Ian lâyiha müzakere ve kabul edil Memarlar çcdtfmıyor! refetmezler, tanzim ederler. Halbuki dikten sonra gümrük muhafaza me Rastm Bey (Antalya) Efendim murlarının askerî teşkilâta göre tenyeni matbuat lâyihasının bazı mad Dahiliye encümeninde bu mes'eleyi siki lâyihası, diyanet isleri reisinin deleri matbuat hürriyetini, adeta tetkik ettik, deavi dairesinde halen refedecek kadar sıkı kayıtlarla bağ tekaüt kanununun 3 üncü maddesin • 11 bin evrak kaldığım gördük. Deavi lamaktadır. Gazetelerin mazarratını den istisnası, ateşemiliterler, zabitan idaresi her sene daireye gelen 4 bin ve askerî memurların maasatına dair tahdit edelim derken, matbuat hür küsur evraka mukabil ancak senede olan lâyiha, nmum jandarma ku riyetinin ortadan kalkması demok bin evrak çıkarak bunlarm terakü mandanlığma bir otomobil tahsisi, müne meydan vermistir. Bu kadar is rat ve Cumhuriyetçi Halk Fırkası harcirah kararnamesi müzeyyelâtıBin esas prensiplerine mugayir ol nın, yol ve aile masraflarına müte Dahiliye Vekte Şükrü Kaya, MaUye Vekili birikmiş olmasının sebebi işlerm taMustafa Abdülhaîik Beyler duğu için bu kayıtlar ve tahditlerin katinin, tahammülünün fevkinde olallik tadil lâyihalan kabul edildL kasten değil; sehven lâyihaya gir (.Mabadl 4 üncü sahifede) Şurayi Devlete bir daavi dairesi daha ihdası hakkındaki lâyiha müzamis olduğuna süphe etmiyoruz. Millet ve memlc^etin işlerini idare eden meb'uslardvn bile isteîrilmi • »AZl yen âli tahsil görmüş olmak kaydını gazete tahrir müdürlerinden îste mek, tahrir müdürlermi bilâkayt ve sart bütün yazı cürümlerinden mes'ul tutmak, zabıta vak'alarını mahallî zabıtasının müsaadesi olmadan nesredememek, mücrimlerin ve münte Ankara 19 ( Telefonla ) hirlerin resimlerini dercetmemek, Gazi Hazretleri yarın akşam gazetelerde intişar eden yazıların saat 9 da Ankara'dan tstanbulmuharrirlerini veya muhbirlerini ifIa hareket buyuracaklar ve salı şaya mecbur olmak ve matbuat cü sabahı 10 ve 10 buçuk radderümlerinin bir çoğunu hep gazeteyi lerinde İstanbul'a vasıl ola kapatmak cezasile tecziye etmek caklardır. Reisicumhur Haz nazari olarak değilse de filî ve retleri azimet ve onuvasalatla amelî olarak matbuat hürriyetini pek nnda merasim yapılmama • sıkı bağlarla bağlamak demektir. sraı arzu ve enair buyurmuslarFakat lâyihada iki nokta vardır ki dır. Kendilerine Riyaseticum bunlar matbuat serbestisini pek ağır hur maiyet erkânile bazı meb'surette tahdit etmektedirler. uslar refakat edecektir. Bunlardan biri lâyihanm şu madMuhafız kıtaatı geldi desidir: «Devlet ve hükumet veya bunlann şuRiyaseticumhur süvari mu beleri üe diğer âmme müesseseleri veya hafız kıtaatı dünkü Ankara eburalarda otcriteyi temsil eden makam kispresile şehrimize gelmişler larda bviunanlar hakkında halk efkâ ve öğleye doğru Usküdar'dan rtnda yanltş takdirler vucude getirüerek İstanbul'a geçerek Beşiktaş'ta•bunlann nüfus ve ittbarlannt ktrmak ki kışlada yerleşmişlerdir. maksadile nesriyat yapanlar altı aydan aşağı olmamak üzere hapse ve 30 liradan 300 liraya kadar ağtr cezayi naküye mahMilH Sanayi Birliğinde sanayi erbabına madalya tevsi ediltrken kum olurlar.* D ü n Millî Sanayi B i r l i ğ i n d e s a a t I aergisine iştirak e d e n 1 1 2 müessese» Her tarafa çekmeğe kabiliyetli o1 6 d a g e ç e n s e n e İkinci y e r l i m a l l a r | (Mabadi 3 üncü sahifede) Ian bu lâstikli madde, matbuattan ummıııııııııımınmıııııııı ıııııiHHiiHiiHHiımııııııiMmııııııııınHiııııııımMiiHiıııııııımımımııııınıııımııımıııiHiııı ııııı ııııınıı tenkit hürriyetini hemen hemen kaldürü bulmak mümkün olsa da gazeidarenin, kendi kuvvetini sui istimal dıracak mahiyettedir. tenin sahibini de hemen değiştirmek etmesine karşı en mühim bir kontrol Gazeteci, bazan, yanlış addettiği kabil midir ve kabil olsa da doğru bir işi tashih ettirebilmek için kuv vasıtasıdır.» mudur? Bu vaziyette, Hakâri seyaDemekte müttehit ve müttef iktirvetle tenkit etmek mecburiyetindehati müddetince gazete, bilfiil ka dir. Meselâ, şu Kadıköy hâli gibi hiç ler. panmış demektir. Işte şimdi lüzumbir işe yaramıyacağı muhakkak bir Yukarıki maddenin tenkit hürrisuz addedilen müdürü mes^uller, bu bina yaptırmakta ısrar eden bir Beyetini filî olarak sıfıra indirmemesi gibi vaziyetler düşünülerek matbuat Iedîye reisîne karşı yapılacak biraz için, bu maddeye her halde başka bir hürriyetini korumak için bulunmus £ertçe tenkit, yukarıki mad şekil vermek lâzımdır. ve konulmuş tedbirlerdir. 'denin ahkâmına dahil ve gaMatbuat hürriyetini gene filen prHulâsa, yeni lâyihada hep gazete tadan kaldıracak bîr npkta da bir • £eteci mahkum" olur. Eğer, ve gazeteci aleyhine kayıtlar ko gazete aleyhinde memleketin her t fCadıkÖy hâli yapılırken matbu nulmuş, matbuat hürriyeti ile gazete 'fct kanununda böyle bir madde ol köşesinde dava ikame edilebilmesi ve gazeteci hiç düşünülroemiştir. Halimkânının mevcudiyetidir. jfraydı, o zaman bu hâlin inşasını kuvbuki demokrasinin mesnedi olan tstanbul'da çıkan bir gazetenin avetli bir lisanla tenkit eden gazetematbuat hürriyetini sıyanet etmek ciler, hiç şüphesiz hapse girmiş o leyhinde Hakâri'de bir dava ikame ve ayni zamanda bu hürriyetin sui edildiğini düşününüz. Bu takdirde, lurlardı. Gerçi hapisten çıktıkları istimal edilmesine meydan verme yeni lâyihaya nazaran gazetenin imvakit hâlin ise yaramadığı ve tenkitmek gayeleri telif edilmek lâzımdır. tiyaz sahibi, tahrir müdürü, suç ad lerin çök doğru ve haklı olduğu zaDemokrat bir kuvvet ve fırka odedilen makalenin imzalı ve imzasız man ve hâdisat ile tahakkuk etmiş lan Halk Fırkasının, yeni lâyihanın muharriri, hep birden Hakâri'ye gitolurdu ama artık iş işten geçmiş bubu mühim mahzurunu izale edecemeğe mecbur olacaklardır. Ne ka lunurdu* ğini ve Büyük Millet Meclisinden dar süreceği malum olmıyan bu mecBu maddenin matb'uatın tenkit matbuat hürriyetini değil, fakat mat hftîckmı lüzumundan çok fazla takyit burî seyahat ve ikamet esnasında Is buat zorbahğını kaldıran bir kanun Polis Müdürü Ali Rtza Bey tanbul'da kalan gazeteyi kim idare ettiği muhakkaktır. Halbuki en meşneşredeceğini muhakkak addediyo Maznunun karakolda ne kadar edecek, önun mes'uliyetini kim dehur Avrupa ve Amerika hukuk âlimruz. müddet alıkonulması keyfiyetinm ruhte edecektir? Hiç te kolay olmaleri: ABİD1N DAVER • Mabadi 2 ind sahifede ) makla beraber yeni bir tahrir mü «Matbagt hürriyeti, hükumetin ve Memur maaşlarından (kazanç vergisi kesileceki .•»<ı «^ . Bütçe Encümeninin hazırladığı kanun dün Mecliste kabul edildi Ankara 19 (Telefonla) Memurlardan da kazanç vergisi kesilmesine dair bugün Mecliste kabul edilen kanun şudur: «Umumî, hususî ve mülhak bütçelerle idare edilen daire ve müesseselerden bedenî hizmetler mukabilinde maaş, ücret, tahsisat, hakkı huzur, tazminat, yevmiye, ikramiye ve ihbariye alanlarm istihkakları aşağıdaki nisbetler dairesinde kazanç vergisine tâbidir. 100 liraya kadar % 5 , 200 liraya kadar % 6 , 300 liraya ka dar % 7 , 400 liraya kadar % 8 , 400 liradan yukarı % 9 . Bir vezneden muhtelif nam larla yapılan kazanç vergisine tâbi tediyatın nisbeti her tediye yekunu üzerinden tayin olunur. Umumî, hususî ve mülhak bütçelerden yapılan aşağıdaki tediyat vergiden müstesnadır: A ; Maluliyet, yetim, dul ve 50 liradan aşağı tekaüt maaşları. B Harcirahlar, snasarif i zareriye ile ikamet ve seyahat yevj miyeleri, mesken bedelleri, tedavi ve ölüm masraflan. C Kanunu mahsuslarma vei bütçelerine istinaden ordu, jandarma mensuplarile küçük sıhhiye memurlarına, mübaşirlere verilen yemek ve hayvan yem bedelleri. Ç Vefat, bedenî arızalar, ve maluliyetler üzerine verilen tazminat ve ikramiyeler. D Kanunu mahsusları mu cibince malullere verilen sere • f iye zejnlan. E Her nevi atıs ikramiyeIeri. F Umumî ve mülhak ve hui susî bütçelerden yalnız ücret alıp bir ay içinde istihkakı 20 lirayı geçmiyen kadro dahilindeki müstahdemin ücretleri. J İstihkak miktarı yüz lirayı geçmiyen maasların 20 lirası| H 7 mart 931 tarih ve 1757 numaralı kanun ile ayhklarından tenzilât icra edilenler.» Memur maaslarittdân kazanç vergisi 1 ağustostan itibaren kesilecektir. Dün sanayi erbabına madalyalar tevzi edildi Geçen sene Yerli Mallar Sergisinde 112 müessese madalya kazandı Büyük G Bu akşam Ankara'dan hareket ediyorlar Almanya^ya 500 milyon dolarlık istikraz teklifi Alman Nazırları Paris'e geldi, Fransa'nm ağır şartları müzakere ediliyor Londra 18 (A.A.) Vasington'dan Reuter'e iş'ar ediliyor: M. Hoover ve Kastle ile olan bir telefon muhav'eresi esnasında M. Stimson Avrupa hâdisatı ahiresi hakkında malumat vermis ve Fransa'nın Almanya'dan istediği siyasî metalibatı mevzuu bahseylemistir. Mumaileyh bundan başka hiç bir resmî mülâhaza dermeyan etmemiştir. Fransa'nın halen almış olduğu vaziyet Londra tarafından takviye e dildiği takdirde bu haliri Amerika Müttehit Cumhuriyetlerinin muha lef etine maruz kalacağı hususu dermeyan edilmektedir. Fransa'nın vaziyeti hakkında resmen teeyyüt etmemiş olarak alman gayri resmî malumat üç noktada temerküz eylemektedir: 1 Fransa müstakbel 10 sene zarfında Almanya'nın masarifi aske2 ind sahifede ) Zabıtaya salâhiyet vermek lâzım! Cürmü meşhut olmayınca bir şey yapılmıyor Alman Başvekili M. Brüning Âli Sıhhat Şurası dağıldı Ankara'da ilk içtimaını aktederek faaliyete başlıyan Âli Sıhhat Şurası, Sıhhat Vekâleti tarafından tevdi edilen işleri intaç ederek dağılmıstır. Resim, Şurayi içtima halinde göstermektedir.