18 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2585 VUNLJS NADİ ! • • • • M«MH « • • * ««*HHm 1 1 Mtlll'IIİ"W 11 Telefon: İDAREHANESİı. SBvBHnuıuuıımr kjı>iMnda lîaircı mafisasa Telgraf: İstanbul'Cumhuriyet *Posta kutusu: N» 2 4 6 ' Başmuharrir > 22366 Tahrir müdUrO 23236 idare «nüdürü 22365. Matbaa '• 20473. h u rıy e Polisler ve bekçiler uykuda mı? [Ben Aksaray, Yusufpaşa, Millet caddesinde 118 numarah ha nede ikamet etmekteyim. Mahallemizde 2 bekçi vardı. Her ne • dense birisi çıkarılmış ve bundan sonra da mahallemizde asayiş namına bir şey kalmamtştı. 10 gün evvel cadde üzerinde yammızdaki evin pencere demirleri hırnzlar taı rafından kınlırken duyulmast ve her taraftan görülmesi üzerine hırsızlar kaçtılar. Geçen gece saat bir buçukta evime geldim. Sabahleyin uyandığtmtz zaman evin soyulduğunu gördük. Sandıklar açılmış, çamaşırlar, yatatt takımları ve sair eşya tamamen alınmıştır. O gece eve gelirken mahallemiz ve civannda cadde üzerinde ve tenha yollarda asayişle alâkadar hiç bir mahluka tesadnf etmedim. Millet caddesi üzerinde bulunan evimizi ve diğer komşularımızı bilâperva soymakla maruf ve müthiç çete, böyle giderse tabiatile yakın bir zamanda bir çok canlar daha yakacaktır. Bu vaziyet karştnnda malımızı, cammızı kime emniyet edelim?'] TEMMUZ ABONE ŞERAtTt fe Nflshası her yerde 5 Karaştar Buğday Ziraati Nasıl Himaye Ve Teşvik Olunabiür? tstihsali artırmak bir düstur, onu kıymetlendirmek ikinci bir düstur dur. Çok mahsul ve az kıymet ikitisadî bîr tenakuz teskil ediyor, ve bu tenakuz da bir buhran sekltnde ortaya çıkıyor. Adeta kıtlıkla ve ona göre de çok kıymetli ve çok hesaplı sarfiyatla geçen umumî harp yıllanndan sonra buğday istibsal ve istihlâkinde şu hâdiselerle karşılaş hk: Ilk seneler: Açlıktan çıkan stok suz dünyada değerinden yıiksek paha ile alabildiğine alıs veriş. Müteakıp seneler: Bir taraftan umumî harbe göre vücude getîril . miş eski istihsal sahaları çahsmakta devam ederken diğer taraftan ber memleket kendi millî ihtiyacına kendi yetmek gayreti ile yeni istihsal sahaları vücut buldu, ve gittikçe ar tan bir fazlalık husule gelmeğe başladı. tstanbul bu salı günü büyük Gazf ye kavuşuyor Reisicumhur Hz. İstanbul, Yalova'dan sonra Bursa'yı da şereflendirecekler Yeni Matbuat kanunu hafta içindejıkacak! Adliye ve Dahiliye Encünıenleri bugün projenin tetkikine başlıyorlar Gazeteler ne gibi ahvalde; ve nasıl kapatılır ? Meclise gelerek Adliye ve Dahiliye encümenlerine havale edildiğini dün yazdığımız yeni matbuat kanununun ihzarî tetkikatına bugün encümenlerde başlanacaktır. Pazar günü ikmaL edilmesi ihtimali kuvvetli bulunan bütçe müzakeratının hitaonını müteakıp matbuat kanunu heyeti umumiyeye gelecek ve ağlebi ihtimal pa zartesi veya salı günü Mecliste intaç olunacaktır. Kanunun mü zakeresi münasebetile Mecliste yeniden hararetli münakaşalar olacağı, ezcümle Ali Saip Bey ve Reisicumhur Hz. pazartesi günü hususî trenle An kara'dan hareket ve salı günü sa bahieyin Haydarpaşâ'ya muvasa lat buyuracaklardır. Gazi Hz. nin bir hafta kadar Dolmabahçede istirahat buyurduktan sonra bir kaç gün için Yalova' Gazi Hz nin bir muddet dahtlınde ıstirahat buyurmalanna ya azimetleri ıhtımal verılen Bursada Uludağ oteli küşadı yapılacak olan Uludağ oSon senelerde bu vaziyete gittik muhtemeldir. Dolmabahçe saraçe genişlemesine itina edilen Rus is ymda bütün tertibat ikmal edil j teli deniz sathmdan (2200) met re irtifadadır. Otele kadar mev tihsali de inzimam etti. miştir. / cut ve bir otomobilin ferah ferah Netice olarak bu sene dahi kürrei Bıırsa seyahati arz üzerinde insanların ihtiyacm Bursa 17 ( Hu. Mu. ) Gazi geçmesine müsait olan 33 kilo dan fazla buğday mahsulü vardır. Hz. nin temmuz sonlarında İstan metrelik şose daha mükemmel bir tstihsal ihtiyaçtan fazladır, ve buna bul'u teşriflerini müteakıp Yalova hale getirilmiştir. Bu şosede denililâveten geçen seneden kalma stoktarikile Bursa'ya gelerek Uludağ | diği gibi (uçurum) lar yoktur. Anlar da mevcuttur. Ortadaki vaziyet oteline çıkmaları ve bir müddet [ cak iki dar viraj vardır. Bunların budur, ve onun tabiî neticesi buğ day fiatının buhran şekillerini al burada istirahat buyurmaları çok önü de bir buçuk metre irtifaın muhtemeldir. Bunun için otelde daki duvarlarla kapatılmıştır. makta devam eden düşüklüğüdür. istihzarata başlanmıştır. Evvelki Bu vaziyete nazaran buğday fiatıİsmet Pş. nın Atina seyahati sene yapılan ve geçen sene bazı nın düşüklüğü gayet tabiidir. Nite Başvekil İsmet Pş. M. Venize • ilâveleri ikmal edilen Uludağ okim bilhassa buğday mes'elesinde dünyayı sarsan buhranda esasen bü telinin bu sene mefrusatı ve bü los'la Kont Bethlen'e iadei ziyayiik bir fevkalâdelik görmemek lâ tün noksanları tamamlanmış, e reti eylul ortalarında yapacaktır. zımdır. Iektriği yapılmış suyu temin olun Başvekil Paşa evvelâ Atina'ya, oradan Peşte'ye gidecektir. Eğer kendi kendine bırakılırsa e • muştur. Temmuz sonunda resmi H, Adliye Encumenı Reısı Mustafa Feveı B. (Mamsa), Dahüıye. Encumenı Retsi Cemil B. (Tekırdağ) ^ rüfekasının tekrar beyanatta bulunacakları tahminler cümlesindendir. Meclisin matbuat kanu nunu da çıkardıktan sonra salı gü>« . İMabadı 3 uncü sahifede) «Askerî matbaa hattatlarından Naci» imzah olan bu mektubu aynen yukarıya naklet tik. Bu hâdiseler üzerine biz sadece, polisler ve bekçiler uykuda mı? Diye; Büyükderedeki yüzme havuzunda ilk yarışlar Bütün kulüplerin iştirak ettiği dünkü yarışlar muvaffakiyetli oldu Soruyoruz! III Garip bir iddia! Bir Türk heykeltraşı eserİerini kime sasen tabiî olan bu vaziyetin gidegide hakikî ihtiyaca.tekatül edecek kezalik tabiî bir hadde rücu edeceğine de şüphe yoktur. Ancak vazi yet tabiî şekline gelinciye kadar ortadaki buhrandan çok ziyanlar görülecek ve belki gene o yüzden bü yük tehlikelerle bile karşı karsıya gelinebilecektir. Buhranın zevali ile makul haddin husulü mümkün ol duğu kadar az zarar ile. büyük felâketlere müncer olacak büyük sarsıntılara mahal verilmeksizin temîn olunabilmelidir. Buğday istihsal ve istihlâkinde buhran şeklini arzeden fevkalâde lik daha ne kadar sürebilir? Eğer istihsali karıştıracak başka fevkalâdelikler zuhur etmezse bu • nun için lâakal sekiz on seneyi göze almak lâzımdır. Bu müddet zarfında istihsali para etmiyenlerin ziyanlar ı yavaş yavaş bu sahadan bir çok kimselerin çekilmesini icap edecek ve böylelikle istihsal tabiî haddine rücu etmiş olacaktır. Meselâ bütün Avrupa ve hatta yarı dünya umumî harbin atesleri içinde yanıp kavrulurken bazı mem leketlerde altından daha kıymetli bir meta kalini almış olan buğdav îstihsaline fazla ehemmiyet verildi, ve bu uğurda büyük sermayelere müstenit geniş teşkilâtlar vücude getirildi. Ezcümle Kanada'da böyle oldu, Şimalî ve Cenubî Amerika'larda böyle oldu. Umumî harpten sonra her mem leket buğday ihtiyacı itibarile de mümkün olduğu kadar fazla istihsale ehemmiyet verirken Kanada' nın, Şimalî ve Cenubî Amerika'ların teşkilâtlan birdenbire bozulamadı ve bozulamazdı. Onlar gittikçe büyüyen ziyanlara rağmen hâlâ ayakta duruyorlar. Ama gittikçe büyü yen ve ısrar ile devam eden ziyanlar bellerini bükmekte, kuvvetlerini hergün biraz daha kırmaktadır. Anlaşılan her hangi sebep ve ihtiyaç ile vücut bulan iktiasdî bir teşek külü gene iktisadın makus zaruretleri ortadan kaldırabiliyor. Bu îşte akıl ve mantığm anî ve müessir bir rol oynamadığına hükmetmek Iâ zımdır. Kanada ve Şimalî Amerika buğ day istihsali yolunda çok para ka zandıkları gibi bu uğurda bir çok ziyan da ederek nihayet bu istihsal sahasından çekilseler onlar için bir kâr ve zarar hesabı yapmak müm kündür, ancak bu netice o memle • ketler için felâket teşkil ettnez. i Bankaların vaziyeti hâd bir devreye girdi Doyçebank ve Doyçe Oriyentbank tediyatm bir hafta tecilini istediler Buhranın tesirleri mah sulâtımıza da dokundu Şehrimizdeki Doyçe Bank ve Doyçe Oryent Bank müdürleri evvelki akşstm İstanbul Ticaret Müdürünü ziyaret ederek halkın tehacümü yüzünden bankaların müşkül vaziyete düştüklerini bildirmisler ve tediyatm beş altı gün için teciline müsaade istemişler dir. Ticaret Müdiriyeti vaziyeti tclgrafla Jktisat Vekâletine bildirmiştir. Ahnacak cevabın mahiyeti bugün aniaşılacaktır. Alman ve Macar bankalarmın jnevduatı iadeleri hususunda moratoryom istedikleri de şehrimize gelen onalumat cümlesindendir. Çek ve Avusturya bankalarmın da ayni kararı vermelerine intizar ediîiyor. Buhrantrt emteamıza zararı Almanya'daki şedit buhranın te IfllttlllVIIIIIIIIIIIllfllflılfllllllllllflllfllIlittlfllllillllllfflltlllil İstanbul Ticaret Muduru Muhsin B. sirleri memleketimizde ve hariçteki emteamız üzerinde de kendini göstermiştir. Almanya'ya ihıaç edilmek üzere bulunan bir kısım hububat fi{Mabadı 3 uncu sahıfede) ıımııııııııııııııııııııııııııııııiiiııııııııııııııııı dahilinde memleket ihtiyacı için bir stok vücude getirilmek yolu ihtiyar olunursa ekmek fiatı ve buğday piyasası stok teşkilâtımn tanzim edeceği fiat üzerinden yürüyecektir. Bu, Bulgaristan'm tatbik ettiği usuldür. Bu usulde ihracat lehine verilecek bir primin teminine de yer buluna bilir. Yahut hükumet buğday ihıacatını teşvik eden bir prim koymak suretile derhal dahilî fîatın ona göre tanzim olunmasını temin etmiş bulunabilir. Bu şıkta bütçeye bir raiktar yük tahmil olunur ama bizce bu yük bütçe yüklerinin en yerinde olanı sayıhr. Her iki takdirde köylü ve çiftçi lehine husule getirilecek fazla far kın behemehal köylüye ve çiftçiye gitmesine çok dikkat ister. Fakat bu da asla zor bir sey değildir. M ünhner Nöyste Nahrihten isimli Al man gazetesi garip bir iddia da bulunmak • tadır. Buna göre eskiden bir köy muallimi olan Kenan Ali B. Münih'te h eykeI traşhk tahsil Heykeltraş Kenan Alı B. etmiş ve memleketine döndüğü za Şırketihayriye taraftndan yapttrüan yuzme havuzu ve dunku müsabakalara ait intibalar man Sıvas abidesi ile İsmet Pş. nın bir büstünü yapmıştır. Bunların hiç kıymeti yokmuş. San'atkâr da bu nun farkına varmış. O sırada tstanbul'da bulunan Gros Ferdinand is mindeki Alman heykeltraşile teşriki mesai etmiş. Bundan sonra bir çok şehirlerden alınan siparişleri de guya bu alman yapmış. Neticede Ke nan Ali B. «sen bir amelesin» diyerek bu adamın hakkını noksan vermiş ve kendisini koğmuş. Alman gazetesi bu iddialara Türk'lerin hakşinaslığının mazide mi kaldığı tarzında gene garip bir hüküm ile nihayet vermektedir. Kenan Ali B. hakikaten bir çok şehirlerimiz için heykeller yapmıştır. Eserlerin kimin elinden çıktığı bit tabi bilinemez. Dun yapüan yuzme musabakdlarına ıstırak eden yuzucü hanımlar i irtişa tahkikatı bitiyor Fakat bizimki gibi iktisadî bün yesi esasen çiftçilik olan bir mem lekette buğday istihsali kuvvetten düşerse neticenin daha büyük bir felâket olmasından cidden korkulur. Onun için şimdiki gibi dünya buğday bolluğu senelerinde ve bizimki gibi memleketlerde buğday kıy . metini maliyet fiatını koruyarak feöylüye az çok kâr temin edecek bir hadde tutmak millî iktisadın ve millî hayatın en esaslı şartlarından biri olarak ahnmakta hata yoktur. Dahilî istihlâkte ekmek f iatı ucuzdur, buğday fiatı ise onun yarısı kadar bir şeydir. Bu fiatı üç dört ku ruş yukarıya çıkarmakla müstehlikin fazla tazyik edilmiş olmıyacağı ve fakat müstahsilin pek haklı bir tatmin ve telâfiye mazhar kılınacağı kat'î bir hakikattir. Eğer hükumetçe meselâ Ziraat Bankası tavsit olunarak memleket Ankara 17 irtişa tahkikatına ait istinabeler Istanbul'dan geldi. Evvelce kefaletle tahliye edilenlerden Basat, Nassi, Fresko'nun ve Beyrut'ta ölen N. Masıliyah'ın memleketten muntazam pasaportla gittikleri anlaşılmıştır. Paris'te bulu nan bu üç maznun kanunî davete icabet etmezlerse yatırdıkları beşer bin lira kefalet akçesi irat kayde dilecektir. Büyükdere'de yaptırılan yüzme Tavuzunda dün ilk def a olarak muntazam bir yüzme yarışı yapılmıştır. Şimdiye kadar memleketimizde yüzme havuzu olmadığından resmî yüzme müsabakaları hep açık denisde yapılır ve bunlar beynelmilel nizamnameye bir türlü uymazdı. Yarışların intizamla cereyan et tiğini havuzu vücude getiren Şirketihayriye'nin himmetini burada mem nuniyetle kaydederken bir noktaya da işaret etmek isteriz: Havuzun etrafında iyi tertibat alınmadığından ve müsabakalarla yakından alâ kadar olan Denizcilik heyeti, ha kem heyeti ve gazeteciler için ayn mahaller ayrılmadığından müsabakaları takip etmek çok müşkül ol nauş, alâkadarlardan bir çoğu a yakta kalmış, havuzun etrafını kaphyan bir sürü halk, arkada ve bahçede oturan seyircilerin yarısları görmesine mâni olmuştur. Bundan başka havuza yarışlara hiç alâkası bulunmıyan çoluk ve çocuğun da girmelerine müsamaha edilmiş, bir araIık havuzun içi bir deniz hamamı manzarasını almıştır. Bu sene içinde ayni havuzda daha bir çok yarışlar yapılacağından bu mahzurların izale edilmesi, bu işin daha muntazam olması şayani temennidir. Dün yapılan yarışlar Denizcilik heyeti tarafından bu sene için tertip edilen yüzme ve atlama tesvik yarışları idi. Deniz sporlarile uğraşan kulüplerimizden pek çoğu müsabakalara girmişlerdir. Yüzme havu • zunun uzunluğu 50, genişliği 15, derinliği de 3,5 metredir. Derinlik bazı yerde beş metreyi bulmaktadır. Ayrıca on iki metre irtifada atlama mahalli vardır. Havuz, bütün fennî evsafı haizdir. TARİH YOLUNDA... f((Tepe)) şehri nerededir ? C Yazan: SAMİH RİFAT \ Bugün 3 üncü sahifede Yarışların neticeleri Dün yapılan yarışların neticeleri Lutfen Sayfeyi çeviriniı YUNUS NADİ