15 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Cumhuriyet 15 Nisan 193İ Sporcular toplanıyor Esaslı bir nokta: Futbolumuzu ıslah etmeden ecnebi takım getirmiyelim! Birbirlerile döğüşen > Yüksek tahsil gençliği iki mahalle kalkı jbir vecibe karşısmda.. Bügünkü içtimada neler konuşulacak ? Bugün Futbol Federasyonu merkezinde Samsun meb'usu Rana Beyin riyaseti ve spor işlerile alâkadar zevatın iştirakile mü him bir içtima aktedilecek ve tpor işlerimizin bozukluğu ve bunların izalesi çareleri görüşülecek tir. İçtimaın mevzuunu teşkil eden hususlar hakkında öteden beri uzun uzadıya mütalealar yürütüldü. Bunları tekrara lü zum görmiyerek burada başka bir meı'eleden bahsedeceğiz. Dün Atina'dan gelen bir tel graf; Yunanistan'ın en mühim kulüplerinden iki, üçünün şehrimize gelmek iizere olduklarını haber veriyordu. Bu maçları Yunan sporcuları teklif etmiş de • ğildir. Bizim bildiğimize göre bu davet Stadyom heyeti idaresinden bir zatın Atina'ya gönderilmesi suretile bizim tarafımızdan vaki olmuftur. Bir hafta evvel Gala • taaaray ve Fenerbahçe'nin ha fif bir Bulgar takımına karşı mağlup olmaları futbolcularımızın memleket sporunu müdafaa edemiyecek bir vaziyette olduklarını isbat etmiş oldu. Binaenaleyh henüz eseri unutulmamış iki mağlubiyetten son» ra mütemadiyen çalışan Yunan takımlarını getirerek onlara da yenilmek suretile hem spor teş kilâtını örseletmek, hem de hakIı olarak halkın yeis ve asabiyetini tahrik etmek hiç te makul bir hareket değildir. Federasyon heyeti evvelemirde sıkı bir fa aliyetle iyi oyuncu yetiştirmeli ve yahut mevcudu tamanrile is tifadeli bir hale koymalı; ondan sonra yabancı futbol takımlarını davet etmelidir. Bu işleri idarelerine almış o • Sehir ve memleket haberleri 70 maznun Mahsulâtütiız Kubilây abidesi fSiyasf icmal Portekiz ve Ispanya Vaktile İspanya ile Portekiz'in müstemlekâtından olup sonradan ay rı ayrı devletler teşkil eden Cenubî ve Vasatî Amerika'yî geçen sene isyan ve ihtilâl dalgası süpürmüş ve bir çok Reisicumhurları ve hüku metleri devirmiş idi. Şimdi ayni dalga Ispanya ile Portekiz'de ve bunların Afrika müstemlekelerinde hükmünü icra ediyor. Bu dalganın önün» de İspanya Krahnın tahtı ve Por • tekiz diktatörü Ceneral Carmona*nın mevkii sallanıyor. Ispanya'da sekiz sene evvel diktatörün ilga ettiği intihabattan be lediye intihapları geçen pazar ya pıldı. Intihabatta Cumhuriyetçiler ile Sosyalistler müttefikan hareket ettiler ve müşterek namzetler çıkardılar. Halk diktatörlükten ve Kraldan usanmış olduğundan Cumhu riyetçiler ile Sosyalistlere rey verdL Bunlar Krallık taraftarlarınm al dıkları reylerin iki mislini kazandılar. tspanya'da parlâmento întîha bından evvel belediye intihapları yapılmak ve milletin reyi istimzaç edilmek adettir. Binaenaleyh belediye intihabatında Cumhuriyetçile • rin ve Sosyalistlerin kahir ekseriyet kazanması meb'usan ve âyan inti • habatmda dahi bunların ayni mu vaffakiyet temin edeceklerîne süphe bırakmıyor. Fakat ikinci intihabat yapılacak mi? Son gelen haberler Ispanya'da yeni bir askerî dikta törlük yapılacağını bildiriyor. Fa • kat böyle bir tedbir Kralın vaziye > tini büsbütün fenalaştıracaktır. Portekiz'e gelince burada Kral • lık çoktan ilga edilmiştL Fakat hükumeti zapteden Ceneral Carmona îspanya'daki diktatörlükten cesa ret alarak uzun müddettenberi diktatörlük yapıyor. İspanya'daki son rıkılâp Portekiz'lilerin üzerine J e tesir etmiştir. Mumaileyh ceneralin •trafına toplanan eski Krallık ta aftarlarına karşı Cumhuriyetçiler îe hürrîyetperveler müttefikan hareket ediyor. Evvelâ bunlar Asor •\dalarinda isyan ederek burada bir htilâl hükumeti teşkil ettiler. Şimdi de Portekiz'in payitahtı Llzbon'da ve vilâyetlerde kıyam hareketi 'laşlamıştır. Her iki memlekette intizam ve ;stikrarın bir an evvel avdetinde diğer devletlerin büyük alâkan vardır. Bunun için İngiltere gerek Asor adalarına, gerek Lizbon'a derhal genileri göndermiştir. MUHARREM FEYZÎ Rekolte miktarı tesbit ediliyor Zahire tacirlerinin fikri soruluyor Maznunlar dün de döğüşmek istemişlerse de., Bugunku ıçtımaa riyaset edecek clan Samsun meb'usu Rana Bey lanlar sporda birdenbire muvaffakiyet olamıyacağını, sporcu nun yenile yenile yetiftiğini söylerler, dururlar. Fakat bu, başka milletlerde hiç te böyle olmuyor. Yeniliyorlar ama bundan ibret payı çıkarıyorlar, noksanlarını arıyıp bulu • yorlar, antrenör tutuyorlar ve kuvvetlenmek esbabını temine çalışıyorlar. Bizde ise aksinedir. Yeniliyo ruz, sebebini bile araştırmadan, kuvvetli takımlar yetiştirmeden gene bir ecnebi takımı daha getiriyoruz ve bittabi gene yenili • yoruz. Mevcut takımlar ve oyun* cular artık tecrübe tahtasına döndü. Ecnebi takımlarla teması makul bir şekle sokmak ve rasgele takım davet edip sporumuza bir mağlubiyet daha kaydedilmesine imkân vermemek zamanı gel mistir. Rana Bey Halk Fırkası tara fından spor işlerile meşgul ol mağa ve alâkadaranla temasta bulunmağa memur edildiği için bugünkü içtimada bu mühim mes'elenin mevzuu bahsolaca ğından şüphe etmiyoruz. Malullerinjcrfihi Cemiyet asri bîr şekle konacak Mümasil garp teşkilâtı tetkik ediliyor En kıymetli uzuvlarını vatan müdafaası uğrunda seve seve feda eden raalul gazilere her türlü yardım yapabilmek için hükumetimiz istiklâl harbinden sonra Harp Malulleri cemiyeti unvanile müteaddit yerler • de himaye kulüpleri tesis etmişti. Bu teşekküller çok kıymetli olmakla beraber daha bir çok nok sanları ihtiva ediyordu. öğrendiğimize göre hükumet bilhassa H. Fırkası ve Erkânı Harbiye bu kulüplerin daha mükemmel ve daha asrî bir şekle ifrağı için diğer memleket ierdeki harp malulleri kulüplerini tetkik ettirmektedir. Bu hususta en müterakki olan Fransa harp malulleri cemiyetinin nizamnamesi nü mune ittihaz edilecektir. H. Fırkasının bu kıymetli teşebbüsünii harp malulleri minnet ve şükranla karşılamışlardır ve bunu hükumete de iblâğ için aralarından bir heyet intihap ederek Ankara'ya göndereceklerdir. Hejret Ankara'da hem ricali devIete aratı şükran edecek, hem de yaptlacak program hakkında bazı lüaumlu iıahat rerecektir. Merkez Bankası Kayıt muamelesi bu akşam bitîyor Banka teşkil heyeti 1 mayısta toplanacak Devlet Bankası hisse senedi kayıt muamelesi bu akşam bitiyor. Eşhas için ayrılmış senetlerden satılmı yan kısmın bugünkü muamele so • nuna kadar tamamen kapatılacağı ümit edilecek derecede az kalmış olduğunu dünkü Ankara haberle rinden öğreniyoruz. Bu vaziyete göre mevzu sermayenin tam olarak temin edilmiş olduğuna hükmedebiliriz. Zaten geçen hafta henüz elde durduğu yazılan miktar, bankanın gördüğü rağbete nisbetle hiç mesabesinde denecek kadar azdı. Son iştirak hamlesinde bunun da kapatılI ması beklenmiyen bir netice değil dir. Mukarrer olan şekle nazaran banka teşkil heyeti mayısın birinde i kinci toplanmasını yapacak, kayıt muamelesinin son tetkik ve muhasebesini ikmal ederek teşkilâta başlıyacaktır. Teşkilât şu seküde olacaktır: Hissedaran heyeti umumiyesi îdare meclisi murakıplar • tskonto ve kredi encümeni • Idare heyeti Umumî müdürlük ve sube müdürlükleri. Bu merasimin ifasından sonra bankanın faaliyet kısmına hazırlık başlıyacaktır. Senetler kıymetinin yüzde kırkı, nizamnamei esasinin hükumetçe tasdikından bir ay sonra tediye edilmiş olacak ve bu andan itibaren banka bilfiil faaliyete ge çecektir. Mesainin yukarıda yazdığımız şekilde ilerlemesinden an)* ' '' Cumhuriyet Merkez Ba men küşadile muamelâta girismesi zamanı artık iyiden iyiye yaklas • mıstır. Teşkil heyetinin son içtima ından sonra bunun hakikî tarihini de öğrenmiş olacağız. Gazetemizin tesebbüsile yapılacak şehit Kubil&y abidesi fikrinin tahsil gençliğine bü • yük vazifeler tahmil ettiğini, Dün ücüncü ceza mahkemesinde || hatta bu kahraman gençlik fe70 maznunlu bir dava rüyet edil k daisinin abidesini gençliğin, miştir. Maznunların 30 u erkek 40 ı ty tahsisen şuurlu zümrenin yapkadındır. Hâdise geçen sene Kasım« paşa'da cereyan etmiş ve günlerce * ması da beklenebildiğini yazzabıtayı işgal etmişti. Vak'a şu şe fy mıştık. Minnetle kaydederiz kilde cereyan etmiştir: Kasımpaşa' k ki talebelerimiz, hatta mini f da Pirhüsamettin mahallesinde giz J mini ilk mektep yavruları büli bir taı'kat mevcut olduğu De * yük bir hassasiyetle harekete f reiçi mahallesi sakinlerinden bir ha J geldiler. nım tarafından zabıtaya ihbar edil j? Fakat biz, bugün ısrarla ilâmişti. Pirhüsamettin mahallesi sa L ve ediyoruz: Asıl yüksek tahkinleri bu ihbardan müteessir ola k sil gençliği büyük bir vecibe rak Dereiçi mahallesine kadınlı er^ karşısındadır. Temsil ettikleri kekli hücum etmisler ve iki mahalle halkı ellerine ne gecmis ise birbir ty varlığın millî bünye ve millî vasıf üzerinde çok manalı ve lerine savurarak ufak bir meydan çok yukarıda bir ifaderi vardövüşü yapmıslardı. Neticede Deredır. içi mahallesi kadınları süpürge soBunun kendi aramızda dahi palarile mütecavizlere hücum ederek mahalleden çıkarmağa muvaftanılıp bilinmesi ise müsbet fak olmuşlardı. Fakat bu esnada delillere, maddf eserlere bagbir çok cam ve kapı kırılmıştı. Dünhdır. kü celsede maznunların kısmı azamı Kubil&y abidesi; yere dÜ • gelmişlerdi. Heyeti hâkime ancak sürülmek istenirken kurtarı • hüviyetleri tesbit edebilmiş ve gellan Cumhuriyet şerefinin kud' miyen maznunlarla sahitleri celbetreti irtifai olmak üzere vatanmek üzere davayı 6 hazirana talik dasların millî hassasiyetine ve etmiştir. Ancak eski kavganın tesialeiseviye her ferdin iktidari rini unutamıyan iki mahalle sakinderecesine tevdi edilmiş vata* leri arasmda mahkeme ve sofada bazı ufak hâdiseler olmuş, Pirhü nî bir vecibedir. Buna başka samettin mahallesi sakinlermder başka bir tarif ile, bir hamiyet Fatma H. hiddetine mağlup olarak ârayi umumiyesidir, de denileDereiçi mahallesi sakinlerinden Aybilir. Yüksek tahsil gençliği • se Hanıma bir yumruk vurmuş ve nin de reyini vennesinl istiyoruz hâdise tekrar bir mahalle kavgasına inkilâp etmek istidadını göstermişMaalesef dünkü listede bir tir. Etraftan vaki olan müdahale I üzerine kavganin tevessüüne mey | k tertip hatası olmuştur. Ankara | dan verilmemistir. Orta muallim mektebi talebesinin teberrüü 29060 kuruş değil, 2960 kuruştur ve binaen aleyh umumî yekun da 39700 Kunturat teftişi kuruştur. •**,>, .„»«. Belediye memurları yarmdan îtibaren mesken ve dükkânların kunÖönfcü yekun 399*" 93 Beyoğlu 9 uncu mektep turath olup olmadığını tetkik ede • muallim ve talebeleri 13 30 ceklerdir. Mukavelesiz yerlerden Pertevniyal lisesi 5 inci hem müstecir hem de mucirden yüzsınıf talebesi 1 25 de on nisbetinde ceza alınacaktır. Pertevniyal lisesi 3 tincü Bu cezalardan bir miktarı Beledisınıf talebesi 55 yeye bîr miktarı da hazineye aittir. «Cumhuriyet» linotip ma kinelerinde Veli Ef. Teftiş edileceğini haber alan bir çok mucir ve müstecirler kâtibi adillik415 Yekun lere müracaatle kunturatlarını tasdik ettirmektedirler. f i önümüzdeki sene mahsulâtımızın takribî mîktarınm tayini için zahire tüccarlarının tktisat Vekâletine müracaat etmek istediklerini yazmış tık. Nesriyatımızı nazari itibara alan lktisat Vekâleti ahiren Zahire Borsasına bir emir göndermiş ve zahire tacirlerinin bu baptaki mütalealannı sormuştur. Borsa idaresi gerek zahire tüccarları ve gerekse muba yaacılar tarafından dermeyan olunacak noktai nazarları bîrlestirerek lktisat Vekâletine bildirecektir. Yaptığımız tetkikata göre Bal kan ve Avrupa'nın ziraat memle ketlerinde yeni sene rekolteleri için üç esas uzerinden tetkikat yapıl • maktadır. Alâkadar nezaretler mayıs ayından itibaren evvelâ bütün memlekette ekilmiş olan arazi miktarını ve bu araziye ne miktar tohum atıldıgını tahkik etmektedir. Ekinler biçilmeğe başlandığı za • manlarda da bire kaç verdiği tetkik edilmekte ve bu suretle elde edilen üç esas ile o senenin rekolte miktarı tahmînî olarak anlaşılmaktadır. Memleketimizde ihracat ile alâkadar olan beş mühim mıntaka mevcuttur. (Sıvas ve hinterlândı), (Ankara hattı ve güzergâhı), (Eskisehir ve Kütahya hattı güzergâhı), (KonyaAdana hattı ve güzergâhı) bir de Trakya havalisldlr. Bu beş mmtakaya tktisat Vekâleti tarafından ekilen saha. atılan tohum ve niha yet mahsul biçilirken de bire kac miktarı mahsul ahnacağı hakkında gönderilecek memurlar tarafından raporlar tanzim ettirilir ve bunlar da günü gününe bir merkezden matbuat vasıtasile, ajansla neşrettirilecek olursa maksat hasıl olacaktır. tstanbul zahire tüccarları ve mubayaacıları tarafından tanzim edilecek rapor da balâde söylediğimiz esasat dahilinde tanzim edilecektir. Gizli bir mukavele mi var? Eminönü ile Eyüp arasmda işliyen otobüsler bir çok gürültüleri mucip olmuş, Haliç sirketinin bunlardan mutazarrır olduğu söylenmişti. Bu defa Tranvay sirketinin otobüslere bu kadar rağbet edilmesi karşısında bazı tetkikat yaptırdığı anlaşılmaktadır. Şirket isliyen otobiis'erin ne kadar yolcu naklettiğini tahkik etmektedir. Tramvay sirketinin sim* diye kadar Eyüb'e tramvay işletmemesinin Haliç şirketi ile arasmda bir mukavele olmasından ileri geldifi de söylenmektedir. Otobüslerin iflemesi üzerine bu mukavelenin de boıulduğu şayidir. Açıkla kalan köprü memurlart Köprüden açıkta kalan memur • ların Belediyeye müracat ettiklerini yazmıştık. Belediye bu memurları yeni açılacak olan vergi ve rüsum tahsil şubelerinde istihdam etmeğe karar vermsştir. Terkosa verilen mühlet Nafıa Vekâleti suyun ıslahı için Terkos şirketine 30 nisana kadar bir mühlet verıtıifti. O tarihte suların kabili sürp bir hale gelmediği ta hakkuk ederse mukavelenin feshedileceği Ankara'dan haber veril mektedir. Yunan talebesi Misafirlerimiz bu sabah İstanbuPa geliyorlar Yunan Meclisi âyanı aBasından v« Darîilfünun profesorlerinden M. Zeggels'in riyasetinde 63 talebeden mürekkep bir kafile bu sabah saat 8 de Sardonya vapurile şehrimiae geleceklerdir. Misafirleri rıhtımda Darülfünua Emİnl namına müdcrrlt Ahmtt R«» şit Bey ile muhtelif fakültelere mensup talebeler istikbal edeceklerdir. Yunan talebesi mihmandarlarile birlikte doğruca Tarabya'daki To katlıyan oteline gidecek ve bu vesile ile şehrimizin en güzel mahallerinden biri olan Boğaziçi'ni gezmek fırsatını bulacaklardır. Yarın sabah Darülfünunda misafirler şerefine bir resmi kabul yapılacak ve öğleden sonra Vilâyette şereflerine bir çay verilecek ve akşamı tstanbul Palas'ta Darülfünun Emini Muammer Raşit B. bir ziyafet keşide edecektir. trtisa tahkikaktı Ankara birinci müstantikliği irtişa mes'elesi tahkikatına devam etmektedir. tstiçvapların 15 gün daha d«vam edeceği anlaşılmaktadır. Bir hakaret davası MUh«ndis Mehmet Zeki B. tara fından Son Posta gazetesi aleyhme ikame edilen hakaret davasına dün ikiltei o««a mahkemesinde devam edilmiş ve iddia ile müdafaanın dermeyani için dava başka bir güne talik •dilmiftir. Komunitt Salih Zeki Efendi DUn oğleden evvel komünistlikle mainun Salih Zeki Efendinin mu hakemesine AŞırcezada hafi ola rak devam edilmiş, dava müdafaa ve karar için talik edilmiştir. Milâs musevileri İspanyol lisanı aleyhine bir birlik yaptılar Milâs'ta musevî gençleri tarafından Türk'lük gayesini takip etmek üzere bir birlik teşkil ediîmistir. Birlik müessislerinden Kemal Yakup Ef. gazetemize bir mektup göndermistir. Mumaileyh mektubunda Sirliğin maksatlarını izah ederek diyor ki: «Bizim için lânetle yadedilecek bir Iisan varsa, o da zulum ve itisaf pençeleri altında bizi inleten İspanyol'larm lisanıdır. Fakat unutmîyalım ki, Musevi'ler arasmda anadili olarak yerleşmiş olan bu lisanı, bir gömlek deği^tirircesine, birdenbire aramızdan çıka rıp atmak çok müşkül, hatta mu haldır. Fakat diğer taraftan da, artık unsurları ayıran Imparatorluk devrinde bulunmadığımızı ve bu vatanda yaşıyan bütün vatandaşların mukadderatı bir olduğunu tanıyan ve vatandaşlara müsavi haklar bah» şeden Iâik bir Cumhuriyet idaresi devrinde yaşadığımızı unutmamalıyız. Yaşadığımız ve teneffüs etti ğimiz Cumhuriyet havası içinde artık bize yabancı olan bu lisanı istimal etmiyerek yavaş, yavaş aramııdan çıkarıp atmahyız.» Aksaray merkezindeki hâdise 7 kânunusani 928 pazartesi ge cesi bir sirkat keyfiyetînden dolayı Sofular mahallesinde lâöımri M«»hmet Ağayı ifayi vazife halinde işkence suretile darbeden Aksaray merkezi memurlarmdan Ahmet, Muharrem, Mahir Efendiler ücer ay hapse ve altışar sene vazifeden mahrumıyete mahkum ed'lmisti. Mahkum memurlar tarafından temyiz edilen bu karar Temyiz mahkemesi tarafından tasdik edilerek dün müddeiumumiliğe iade edil miştir. Şaraplar açık satılacak Fakat nezafet ve evsafına halel getirilmiyecek Müskürat tnhisar İdaresi, şarapçıların talepleri üzerine yerli şa rapların şişede olduğu gibi okka ile açık satılmasına da müsaade etmiştir. Müskirat satmak için bey'iye ruhsatnamesi almış olan her dük kân açık şarap satabilecektir. Bu suretle İnhisar tdaresi şaraplardan yalnız inhisar resmini alıp asgarî ve azamî fiat tayin etmiyeceği îçin şarapçılar arasmda rekabete de imkân bırakılmış olacak, binaenaleyh şaraplar, mümkün olabildiği kadar ucuz satılabilecektir. Yalnız açık şarapların nezafet ve evsafma halel gelmemesi için, înhisar memur • lan açık şarapları daima kontrol edeceklerdir. Yüksek bir hamiyet Maltepe'de mukim Bursa meb'usu doktor Refik Beyin hetnşiresi Hacı Cemile Hanım sahibi bulunduğu Beşiktaş'ta Şenlikdede mahallesinde Şairnedim caddesindeki (8) bin Hra kıytnetindeki hanesini vefatından sonra Istanbul Verem mücadelesi cemiyeti namına temlikini vasiyet etmiştir. Mumaileyhanın bu va«iyetnamesi Kartal ve Adalar Noteri tarafından da tescü ve tasdik edil miştir. Cemile Hanımın bu yüksek hamiyeti ve maalesef memlekette büyük bir âfet olan veremin zavallı musaplarma gosterdiği şefkat bütün zenginlerimize PÜmunci im tisal olacak bir harekettir. Kendi sine çok tesekkür borçluyuz. Adliye tebliğat müdürii îsten el çektirilen Adliye teblîgat müdürüne ait tahkikat evrakı Vilâyete gelmiştir. Vilâyet idare heyeti yarın toplanarak bu evrakı tetkik edecektir. İlk tahsil kanunu İlk tahsilin münhasıran Türk mekteplerinde yapılması hakkındaki kanun ahkâmı şu şekilde tatbik edilecektir: Önümüzdeki eylulden itibaren ecnebi ve akalliyetler ilk mektep • lerinin hiç bir sınıfına Türk talebeleri alınm'vacaktır ve tedricî bir «ekilde de her sene bir sınıf lâğvedilmek üzere beş sene zarfmda bu mekteplerde okuyan Türk tal°be kalmıyacaktır. Bu seneden itibaren bütün sınıflann Iâğvedileceği hak kındaki haberler gayri varittir. Ocak eşyasının devri Türkocağmın Fırkaya devri muamelesi devam etmektedir. Nakte müteallik muamelât devredilmiştir. Ocak menkul eşyanın bir defterinî cumaya kadar hazırhyacak, cuma ^i:nü ' ı'arın devri yapılacaktır. Ocakta menkul bazı kıymetli eşya vardır. Ocağın gayrimenkul bir şeyi olmadığından bu hususta bir muamele yapılmıyacaktır. Cünkü Ocagın bulunduğu bina da kendisine ait değildir. tshân tasfiye talimatnatnesi lskân tasfiye talimatnamesi henüz *ViIâyete tebliğ edilmemistir. Talimatname gelir gelmez Maliye ve Dahiliye Vekâletlerinden gelecek memurlardan mürekkep bir komisyon teşkil edilerek hemen faaliyete geçilecek ve bono tevziine baslıyacaktır.