15 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YEDİNCi SENE No. 2493 Ba^muharrirl VUNUS INJADİ İDAREHA1SESI: DBVUUUUIUIIIIIIM' IHUMNIU.İ* ılaırrı Telgraf: Ntanhul Cumhuri>et Posta kutu«u: V 246 T l » l«afrtn• Başmuharrir I C İ C İ U I I . Tahrir müdüru Idare mudürü 22365. Matbaa 22366 23236 20472 mhuri Ticaret Odaîarı kongresi toplandı ÇARŞAMBA 15 NiSAN 1931 ABONE ŞERAİTİ : MÜDDET: TÜRKİYEİÇİNİ HAÇİÇ İÇİN ; i Seneliği 1400 Kr. : 2700 Kr. i | 6 Ayhğı \ 750 Kr. : 1450Kr.,j, | 3 Aylığı j 400 Kr. j 800 Kr. j Nüshası her yerde « 5 Knrnştnr *= Ispanya Tahtı da Devrildi •II11•lllfT'lılllllllllllllllirillfllll1l>tl<ılllv<lırı«ıiTf«ıııııiıiııııııııiıı İktisadiyatırnızda Bugün ve yarın fş Bankasımn mühim bir te şebbiis üzerinde bulunduğunu on beş, yirmi gün evvel Ankara'da iken öğrenmiş idik. İktisadi yatımızın bugününü ve yarınını anlamak için bu derin anlasılmış yüksek kıymetli teşebbüsü an latmakla söze başlamalıyız. Teşebbüs nümunesine muva fık ve şeraitine mutabık mal ih raç etmek teşebbüsüdür. Nümunesine muvafık ve şeraitine mutabık mal ihracı.. Bu da iş mi demiyiniz. Bu bir iştir, ve iktisadiyatm ihraç ve ithal şekIinde mübadeleye taalluk eden kısmmda işin en mühim noktası hepimizin sanki bir şey de ğilmiş gibi hafif görmeğe temayül ettiğimiz bu esastadır. Bu esas ki henüz bütün ehemmiyeti ile zihinlerimizde yer edeme miştir. Ticaretimizin son sene lerde uğradığı zorlukların bir mühim kısmının da bu esas et rafındaki noksanlarımızdan ileri geldiğini açık itiraf etmeğe ihtiyaç vardır. Daha dün ziyaretimize gelen muteber bir vatandaşımız bazı tütün muamelelerimiz üzerindeki acı müşahedelerini anlatıyordu. Nümunesine gayrimutabık hileli mal sürmeğe calışan kimselerin nihayet en büyök zarart bizzat kendilerine yapan kalpazanlardan farkı olmadığına süphe yoktur. İş Bankasımn binnefis piyasa içinde çalışırken adım adım şahidi olduğu elim hakikatlerden mülhem bulunan teşebbüsü etrafında Umumî müdür Mahmut Celâl Beyle konuşmuştuk. İş Bankası Umumî müdürünün hâdiselerden ahnmış kanaatine göre Türk ticaretinin ve bilhassa Türk haricî ticaretinin ıslah olunacak ehemmeyetli bir noksanı nümu nesine muvafık ve şeraitine mutabık mal verebilmek, bu işi Türkiye'mizde dahi gözü kapalı kabul olunur sabit bir hakikat haline getirebilmek mes'elesidir. Hiç olmazsa şimdiye kadar vaziyete maatteessüf tamamen böyledir denilemez. İkmal olunacak noksan buradadır. Mahmut Celâl Bey bize menfi ve müsbet misaller verdi. Bun lara nazaran meselâ birinin bankada merhun tütünü var. Faraza bu tütün Hamburg'a satılmış ve oraya sevk te olunmuştur. Eğer mal, pazarhğa esas olan nümu neye muvafık çıkarsa muamele tamamdır. Müşetri malını, satıcı parasını alacak, banka da mat lubunu istifa ederek hesabını kapatacaktır. Hamburg'a kadar giden malın nümunesine mutabık çıkmadığını farzediniz. Satış ve alış bozulmuş, mal muallâkta kalmış, fazla olarak davalar ve gürültüler meydan almıştır. Di ğer bir misal şöyledir: Beş parası olmıyan namuslu bir tacir bankaya müracaat eder, filân mal üzerinde Avrupa ile yaptığı bir anlaşmayı anlatır. Kendisi bu işi pek iyi bilir. Yaptığı mu amele sağlamdır. Nümunesine mutabık mal hazırhyabileceği anlaşılıyor. şu ve bu şartlarla bankanın muavenetini talep et mektedir. Bu adamın bu işi yapmağa ehil olduğuna kanaat ge tiren banka bittabi kendisince lâzım diğer teminat tedbirlerini de ihmal etmemek suretile bu yardımı yapar. Netice: Mallar adamın yaptığı anlaşma şerai tine mutabık bir surette ihzar ve sevkolunmuştur. Muamele ta IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIMIIIMIMIIIIIIIIIIIIIimi Odaların mukarreratı Kongre'de Listenin cumartesiye Ne görüşülecek ? tetkik olunacaktır neşri muhtemeldir! Ihracat kooperatifi Çanakkale murahhasmm talebi hayh münakaşaları mucip oldu fikri kuvvet buluyor Ankara 14 Millî sermayeyi artırmak ve müstahsillerin menfaatlerini korumak için ihracat kooperaiifleri tesisi fikri günün mes'elesi halini almıştır. İleri süriilen noktai nazarlara göre her ihracat kooperatifinin yalnız bir veya birbirine müsabih maddeler üzerinde muamele yapması icap ediyor. ihracat kooperatiflerin ce ihraç edilecek maddelerin tiiccardan değil tâli derecedeki müstahsiller kooperatiflerinden alınması lâzım gelmektedir. Müstahsiller mahsullerini bu isthisal kooperatiflerine tevdi edeceklerdir. Bu vaziyette ihra cat kooperatiflerinden evvel müstahsiller kooperatiflerini teşkil etmek lâzım geîiyor. Memleketimizde yalnız îzmir'de incir müstahsilleri namile bir müstahsiller kooperatifi vardır. Mevcut kooperatifler kredi koo • peratifleridir ki bugünkü vazi yetlerine göre ihracat kooperatiflerine mahsul yetiştirenlerle ih • racat kooperatifi arasında mutavassıt rolünü ifa etmeleri kabil dır. Ancak her iki seklin birleş »>îî»»">M muvafîk göriilmektedir. Bu vaziyette kredi istihsal koo peratif leri müstahsillere hem kredi temin edecek, hem de mahsulâtın ihracat kooperatifleri na mile dünya piyasasında satışına mutavassıt rolünü yapacaktır. Müstahsillerin füzuli muta • vassıtların kazançları ve hileleri yüzünden düçar oldukları zararIarın, ihracat kooperatifleri sa yesinde, önüne geçileceği ve bu suretle elde edilecek menafiin müstahsiller hesabına yüzde yüz derecesinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu mes'ele H. Fırkası kongresinde ciddî surette tetkik edilecektir. Namzet listesînde kîmler var? Müstakillere fırsat vermek için bazı yerlerde az namzet mi gösterilecek 4 Namzetlıkleri vazedileceği kuvvetle söylenenlerden Şehir Mecltsi azasından Adlıye Vekâletı Mustesan Sdbık Iskân Mudtn Umumısı Saluh Ctmcoz Bey Ferıt Bey Mehmet Bey Ticaret Odaları kongresi ıçtıma halmde lstanbul mıntakası Ticaret Odaları kongresi dün saat 3 te Ticaret müdürü Muhsin Beyin riyasetile Ticaret Odasında aktedilmiştir. Kongreye 32 Ticaret Odasının murahhasları iştirak «tmişlerdir. ^ **" ~" Ticaret müdürü Muhsin Bey, kongreye iştirak eden zevata teşekkür etmekleberaber gelmi yenler için de teessüf etmek icap ettiğini söylemiş ve Ticaret 0 daları kongresinin beşincisini (Mabadi 4 uvcu, sah'fcdc) Ankara 14 (Telefonla) Müntehibi sani intihabatı ikmal olununca Dahiliye Vekâleti vilâyetlere^ Halk Fırkdai kâtibi tunuıci^ si Fırka teşkilâtına telgrafla tebligat yaparak meb'us intihabı gününü bildireceklerdir. Ona göre tertibat alınarak intihap her yerde ayni günde yapıla caktır. Namzet listesi intihaptan bir gün evvel Fırka teşkilâtına tamim edilecektir. • •ım«ııııı«tiMMiıııııiMiıııKııl»ii«ııııı^lıııııııııııı Listenin cumartesiye neşri muhtemel olduğu kuvvetle söy leniyor. Çünkü müntehU>i sani intüıabrtıniD nihayet perşembe/e sureıı kat'iyyede biteceği anaşıbnıştır. Listede kac yeni isim var? Ankara 13 Gazi Hz. nin riyasetinde fsmet Pş. ve Recep Beyden teşekkül eden Fırka riyaset divanınca tesbit edilen (Mabadi 4 uncü sahifede) Sinemaya nerh konuyor Şehir Meclisi Daimî Encümeni sinemaT bar ve lokantalara nerh konacak! Umumî şehir Meclisi Daimî encümeni dün mühim bir karar vermiştir. Bu karara gö re lokanta, ga zino, pastane, bar gibi yerle rin satışile sinema ve tiyatrolardaki du huliyeye nerh konacaktır. Daimî encü men belediye Beyoğlu sznemalarından bınnin met'nali Ispanya Cumhuriyeti Dün öğleyinjlân edildi Kral Alfons tahtındtuı ve salâhiyetinden feragatle pavitahtı terketti Barselon 14 (A. A.) Barse lon'da saat 14/13 te Cumhuriyet ilân edilmiş ve belediye dairesine Cumhuriyet bayrağı çekilmiştir. Madrit 14 (A.A.) Sayi olan bazı haberlere göre Kral öğleden sonra otomobille çıkıp gitmiştir. Gene bu şayialara nazaran parlâmento yu içtimaa davet için Cumhuriyet «iler, Sosyalistler ve Krallık taraftarlarmdan mürekkep bir hükumet teşekkül etmiştir. Barselon, Sara gos, Cordove, Saint • Sebastien, Huelva, Ahneria, Vigo, Leon şehirle rile daha bir çok mahallerde Cum huriyet ilân edildiği haber alınmıştır. Peşte sergisi Sergi komiseri hazırlıkları izah ediyor Peşte sergi sine iştirak e ^ den tüccarla rımızın verdikleri mallar ve nümuneler dün balyalar ve sandıklara kon muş ve nakli yat şirketine teslim edilerek Peşte'ye gön derilmiştir. Bu münasebetle ser gi komiseri Daniş B. bir mu harririmize şu izahatı vermiş Peste sergi komiseri tü : Danış Bey « Memleketimizin iştirak etti ği beynelmilel sergilerin, Peşte sergisi, altıncısıdır. Bu sergiye daha zengin bir hamule iîe gidiyoruz. Takriben bir milyon liraya yakm mal götürüyoruz. ıntihap ettiğimiz eşyalar fevkalâde nefistir. Bilhas sa Malatya kaysıları, Izmir üzüm leri cidden enfestir. Bunlar sergiyi ziyaret edenlere meccanen verile cektir. Bursa ipeklileri, hahlarımız, bilhassa Hereke mamulâtı, döşemeler ve saire gibi eşyalar cidden çok nefis ve cazibedar eşyalardandır. Bu eşyalarla mühim muvaffakiyetler kazanacağımızdan eminim. Sergide Türk pavyonu inşaatına (Mabadı 4 uncu sahifede) kanunu mucibince havayici za için encümen, bu gibi şeylere nerh koymağı münasip görmüşruriyeden madut olan mevadı tetkik ve fiatlarını tesbit etmek tür. Esasen şimdiye kadar nerhe tâbi tutulmıyan bu gibi yerlede, te kendisini vazifedar addeyle dışarıdaki fiat temevvücatı namektedir. Son zamanlarda lozari itibare ahnmamıştır. Meselâ kantalar gibi sinema ve gazinoekmek sekiz kuruşa indiği halde lar da havayici zaruriyeden ad(Mabadı 4 uncü sahıfede) dedilmeğe başlanmıştır. Bunun llillllllllllllllllllllllllllllllimilllllllllllll milllllllllllllinl IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIMIIIIIIIII'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Kral gidiyor Madrit 14 (A.A.) Kral tahtından feragat ederek salâhiyetlerini Anzar hükumeine tevdi etmiş ve enzari hükumeti de bu salâhiyetleri Zanoa nin riyasetinde teşekkül eden muvakkat Cumhuriyetçi hü kumete devreylemiştir. Kral bu aksam Madrid'i terketmektedir. lllllllllllimiHllimillllllllllllllllllHIMIIIUIIIMMIIIIHII Ispanya'nın son Kralı on uçuncu Alfons Kralıyet formasile... llllll MllllllllllimilllllilimilllllHIIHIM mamdır. Avrupa'lı ticaret evi ihtiyacını temin etmiş olmaktan memnun, İş Bankası temiz ve kârh bir işe tavassut etmekten memnun, işi yapan adam yalnız namus ve istikametine medyun olduğu az çok kazancından memnun, millî iktisat kolaylıkla yapılan bu ihracatın kendisine temin ettiği rahat ve servetten memnun, müstahsiller memnun, mutavassıtlar memnun, hulâsa herkes memnun. bik etmek üzere bir «ihracat şirketi» vücude getirmek azminde bulunuyor. İhraç olunacak mallar müşterilerin arzularına göre tasnif edilmiş ve ambalâjları da öyle yapılmış olacaktır. Her hangi ofertada ilk söylenilen sözle son görülen vaziyet yekdiğeri nin tamamen ayni ohnak, bilhassa bugünkü ticaretin en esash şartım teşkil ediyor. Avrupa'da mektupla ve mukavele ile değil, telefonla yapılmış ahmsatım muMahmut CelâJ Bey bu noktada amelelerinde dahi bu şart ken di kendisine caridir. Ticarette bütün bir ciddîyetle irkilerek katakuüi yok. Nümuneye mu şunları ıiaye etmışçrr . * İşte size bir iş adamı nü tabakat mes'elesi Avrupa'da aksi hatıra bile gelmiyen bir nevi ahmunesi ki kendisile daha Tiüsait şartlar dairesinde Iı^ * iş lâk mes'elesi halini almıştır. Bankanın bu sahada ifasına yapmaktk^aTtık fa*ia tereddüt başhyacağı hizmetin kıymeti pek etmeyiz. • • "^ büyük olacağını şimdiden mu İşte İş Bankası Türkiye piya hakkak addedebiliriz. sasının şiddetle muhtaç olduğu YUNUS NADl bu lâzimeyi binnefis kendisi tat IIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Irak tayyareleri dün gelmedi ~Dun Yesüköy tayyare karargâhtn da tayyarelere intizar edenler Dün sabah İstanbul'a muvasalatları beklenen altı Irak tayyaresi gelmemiştir. Tayyarecileri istikbal için Tayyare cemiyeti, Kolordu, Irak sefareti erkânı ve gazeteciler dün sabah Yeşilköy tayyare istasyonunda beyhude yere intizar etmislerdir. Yeşil köy Askerî tayyare karargâhına gelen bir habere göre tayyareler henüz Belgrat'ta bulunmakta dırlar. Sofya'dan geçerek akşam üstü ve yahut yarın İstanbul'a gelmeleri muhtemeldir.
