21 Aralık 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEOINCI SENE N« 2 3 8 0 Boşmuharrlrl VUNU8 NADİ ~1M| ı jmııııı IITIIII İDAREHANE3İ: JBmonımıınije karşısında dairei mahsnsa Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 L Başmuharrir ı 2366 Tahrlr mUdüru : 3236 mUdürü 2365, Kitap kısmı; 4 7 2 mhuri Ismet Pş. Fethi B. e cevap verdi PAZAR 21 KANUNUEVVEf 1930 ABONE Ş E R A İ T İ lt*tttttttftl'ril>tl|IMtt«»«MHIMMMtHII»M»((lftl»y | MÜDDET: JTORKİYE İÇİNj HARİÇ İÇİN | j ] liği j 1400 Kr. j 270(T K r 7 ] j \ 6 Aylığı j 750 KrT~j~1450 KrTj {"3 Ayhğı | 400 K J T J H B . 0 ? Kr. j = 5 Kuruştıır = Nüshası her yerde Ismet Pş. Fethi Beyin Sual Takririne Cevap Verdi Ahlat Münakasası! Gümüşane meb'usu AIi Fethi Beyin son verdiği sual takrirlerinin matbu attaki bazı telâkkilerinden çıkan münakaşalar dal budak salarak hakikaten teessüf olunacak çok fena şekillere girdi. Biri Cenevre konferansına giden heyetin masrafına, diğeri tzmir köylerinden bazılarında halkın guya ahlat yemekle yaşadıklarına dair bazı gazete neşriyatınm doğru olup olmadığına ait olan bu iki sual takririnden birincisine Hariciye Vekili Tevfik Rüstii B. cevap verdi, diğerine ise biz bu satırları yazarken Başvekil Pş. cevap vermekte olacaktır. Başvekilin gece alınacak cevabı tabiî bu nüshamıza dercolunacaktır. Bizim mevzuu bahsettiğimiz cihet ise bu takrirlerin meydan verdiği telâkkilerin şahsiyat vadisinde aldığı hudutsuz şiddettir. Meselâ Fethi Beyin dünkü gazetelerden birinde çıkan son beyanatı nezaheti tamamen unutan bir hiddetle Necmeddin Sadık B. in aklında ihtilâl olduğunu ileri sürmekte, Türkçe'si Fethi B. Sivas meb'usuna mecnun demektedir. Bunu söyliyen dün Paris biiyük elçimiz, dün bir fırka reisi olan ve bu fırkayı teşkil ederken yeniden avdet ettiği siyasî hayatta nezaheti kendisine yegâne hareket düsturu yapacağını ilân etmiş bulunan Ali Fethi Beydir. Ali Fethi B. başa çıkaramadığı fırka işini bir tarafa bıraktıktan sonra yalnız kendisinin kendi başına muhalefette devam etmek mesleğine karar verdiği anlaşılıyor. Bunda şaşılacak hiç bir şey yoktur. Fethi B. istediği mesleği ihtiyar ederek dilediği sekilde hareket edebilir ve ezcümle âlâ muhalefetinde devam edebilir. Ancak bunu yaparken kendisinden herke» yalnız bir iki noktoya itina ediltineaine bihakkın intizar ederdi: Ciddiyet ve nezahet. Fethi Beyin son iki sual takriri ile herkesi hayrette bırakmış olduğunu açık söylemek lâzımdır Cenevre konferansına giden heyeti murahhasamn azaları kimlerdi ve kendilerine ne kadar tahsisat verildi? Sonra başka memleketlerden bu konferansa Hariciye Nazırı gönderen olmuş mudur? Suali böyle sormaktansa Ali Fethi B. mes'eleyi doğrudan doğruya Cenevre konferansına giden heyeti murahhasaya evvelâ Hariciye Vekilimizin riyaset etmesi fazla bir külfet ve masraf olmuş olduğunu ve azasına ise fazla yevmiye verilmekle israf yapılmış bulunduğunu ileri sürmek şeklinde ortaya atabilir ve bu vesileden bilistifade mevzuu bahs mes'ele hakkmda kendi görüş ve düşünüş şekilleri ne ise onları da söylemek suretile hükumeti esaslı cevaplar vermeğe sevkedebilirdi. Böylelikle efkârı uraumiye de daha iyi tenevvür etmiş olurdu. Bizim görüşümüze göre eğer mes'ele ciddiyetle ortaya atılmış bir şey olsa idi onda takip olunacak yol mutIaka bundan ibaret olurdu. Fethi B. gibi bir muhalif böyle bir mes'elede eğer onu cidden hüsnü telâkki etmiyorsa niçin sualin dar çerçivesi içinde kalmalı da onu bütün şümulile izah ettirecek diğer bir tariki tercih etmemelidir? Meclisin dahilî nizamnamesî mucibince sual ekseriya hükumetin vereceği cevapla ve her halde hüku metle suali soran arasında kalır ve kapanır. Sualin çerçivesi dardır, suali soranın bile mes'ele üzerinde kendi efkâr ve telâkkiyatmı şerh ve izah etmesine çerçivenin darlığı mânidir. Cenevre'ye giden heyetin Hariciye Vekilinin riyaseti altmda seyahat ettiği ve azasının kimlerden ibaret bulunduğu bu iş başladı başlıyalı gazetelerde yazıldı. Bu vaziyette bir sual takriri ile ortaya çıkarılacak bir meçhul yoktu. Yalnız verilen yevmiyelerin miktarı kahr ki Fethi B. daha dün bir hariciye memuru olmak hasebile bunun mik tarını aşağı yukarı bilirdi. Nitekim bizzat Fethi Beyin vaktile böyle bir Avrupa cevetânı için yevmiye 16 İngiliz lirası almış olmasına mukabil bu defaki heyet te en çok yevmiye olarak Hariciye Vekilinin yalnız 10 lira al dığı anlaşıldı. En fakir evlerde bile ahlat yiyen yoktur Maişet darlığı olan yerlerde Ziraat Bankası halka yardım etmiştir Fethi Bey izahatı memnuniyetle karşıladı Gazi Hz. Milletler şarkısı filminde ıııınıııııııııııııııııııııiMiııııııııııııuııııııııııııııııniMiııııııııııııııııııııııııııııııııııuıııııııııuııııni Kâ.saninin onuna doğru ankara'ya avdet edecekler Hudadat H. sesli filimde rol almanm n< Gazi Hz. Trakya'dan av dette Bursa, Balıkesir ve . tzmir'e gideceklerdir < Türkiye Ses Kraliçesi ikî parça taganni etti kadar güç ve üzücü olduğunu anlatıyoı [Türkiye Sea Kraliçesi Hudadat Şakir Hammdan aldığımız yeni bir Trakya'yı teşrif buyuran Reisi mektubu berveçhi ati dercediyoruz."] cumhur Hz. nin yarın şehrimize Paris 15 kânunuevvel Muhterem avdetleri muhtemeldir. gazetenizin kıymetli Nis muhabiri Ankara 20 (Telefonla) B. M. Meclisi Büyük Gazi, müteakıben, seya Emiroğlu Ziya B., beynelmilel Güzel bugün saat 2 de Reis Kâzım Pş. nın rihatlerine devam buyurmak üzere Ses müsabakası hakkında size mufasyasetinde toplandı. Başvekil tsmet Pş. şehrimizden müfarakat buyurucak sal bir mektup yazdığmı söylediği hükumete ait koltuklardan birinde oIar, buradan Mudanya ve Bursa'yı için, ayrıca ben de mektup yazmadım. turuyor, münfesih S. F. lideri Fethi B. de şereflendireceklerdir. Bursa'dan Esasen, baş döndürücü bir sür'atle cecelsede hazır bulunuyordu. sonra Balıkesir'i, oradan İzmir'i reyan eden bu Amerikanvari seyahat, Reis Pş. Eskişehir meb'usu Sait B. in teşrif buyuracaklardır. müsabaka, ziyafet ve müsamerelerden vefatı tezkeresini okudu. Meclis mer humun hatırasına hürmeten bir dakika Gazi Hz. , tzmir'de bir kaç gün bir hayli yorgun düştüğüm için mek • sükut içinde durdu. kalarak halkla ve müessesatla te tup yazacak halim de yoktu. 930 da umumî tahriri nüfus yapılmamaslarda bulunduktan sonra ağlebi Şimdi tekrar Paris'e döndük, birazsma dair olan lâyiha Başvekâletçe Mecihtimal Afyon tarikile kânunusanl da îstirahat ettik onun için size bu listen geri alındı. nin ilk haftası nihayetinde Anka mektubu yazıyorum. Müteakıben Gümüşane meb'usu Fethi ra'ya avdet edecekler ve 12 kânuNis'te Milletler Şarkısı filmi için Beyin (İzmir civaruıda bazı köyler halnusanide de Ankara'yı ziyaret ede müsabakaya iştirak eden on beş mil kının ahlatla taayyüş ettiğini işittim. Bu cek olan Japon İmparatorunun bi letin Kraliçeleri birer şarkı söylediler. doğru mudur? Doğru ise hükumet ne raderini kabul buyuracaklardır. gibi tedabir almıştır?) Mealinde olan iBu meyanda ben de bir değil, hatta kinci sual takriri okundu. iki şarkı söyledim. Biri Millî havalaBaşvekil İsmet Pş. buna cevap vermek rımızdan, diğeri de Garp musikisi Hudadat Şakir H. m iki şarkı söylediği üzere kürsüye gelerek dedi ki: klâsiklerinden.. . • Milletler Şarkıst filminde oynıyan me$« Sual takririnde sarahat bulmuyoBaşvekil tsmet Pş. hur artistlerden Dolli Davis Bu büyük filmi çeviren Nisea Film ruz. Fakat Fethi Beyin sual takririndeki ihzarı, kumpanyasının Stüdyosu, Nis şehrine seyrettiğimiz sesli filmlerin ifadesine göre İzmir'de bazı gazeteler köyünde sefaletten bahsetmişler. Daha 40 dakika mesafede, Var nehri üze seyredildiği kadar zevkli olmadıktan Defirmendere nahiyesinde Ahmetbeyli ( Mabadi 2 inci sahifede ) rindedir. Kraliçeleri, hususî otobüsler başka cidden çok müşküldür ve büyük le bu stüdyoya götürdüler. masrafları icap ettirmektedir. Stüdyoyu kâfi derecede aydınlat Müsaadenizle, sîze bu stüdyodan Ankara 20 (Telefonla) Maliye Vekili bahsedeyim. Pek büyük bir zevkle ( Lutfen sahifeyi çeviriniz ) Saraçoglu Şükrü B. bugrünlerde İstan ıııııımıumıııııııııııııııııııııiHiııııııınııııııııımııııtnıııııtııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııımırııııııııııııııııııııuııııııııııııııııı bul'a hareket edecektir. Vekilin ikameti nekahet müddetine göre uzıyacaktır. MMiye Vekâleti VekifHfini fktisat vt Nafıa Vekillerinden birisinin yapması düşünülmüşse de nekahet 35 ay uzadığı takdirde kendi islerinin de selâmetle görülemiyeceği düşünülmüştür. Binaenaleyh bu müddet zarfında Maliye Ve kâletinin bizzat İsmet Pş. tarafmdan tedvir olunması ihtimalı kuvvetlidir. Diğer taraftan Saraçoğlu Şükrü B. in büyük elçiliklerden birine tayinile Londra sefiri Ferit B. in Maliye Vekâletine Bugün Güzellik müsagetirilmesi de ihtimal dahilinde olduğn bakamıza iştirak eden kuvvetle söylenmektedir. lerden Vasfiye Mustafa Hanımın resmini derce diyoruz: MaGye Vekâleti H. F. Ocak kongreleri Bugün toplanacak!.. mütesebbiseler teşkil edildi Ismet Pş. vekâleten maliye işlerine de bakacak Bazı kaza teşkilâtlarında da heyeti Kraliçe 15 kâ. sanide intihap edilecektir Güzeller, zaman çok daralmıştır, müsabafkaya iştirakte acele ediniz Zeynel Besim B. C. H. F. Teşkilât heyeti ve İstanbul heyeti müteşebbisesi C. H. F. Kongrelerine bugünden itiba harririmize şu izahatı vermiştir: ren başlanması için teşkilât heyeti ta « Bugüne kadar teşkilât kademelerafından lâzım gelen yerlere tebliğatta rini birer birer tetkik ettik. Bugünden bulunulmuştur. Ftrkanın kaza ve nahiye itibaren kaza ve nahiyelerde kongre meheyetleri ocak kongrelerinin akti için bu saisine başlandı. Bu suretle her tarafta günden itibaren hazırlık faaliyetlerini birden ocak kongreleri başlamış olacaktır. bitirmişlerdir. Vilâyetten baska bazı kazalarda heyeti Bu hususta Fırka teşkilât heyeti reisi ( Mabadi 2 inci sahifede ) Afyonkarahisar meb'usn Ali B. bir nraıııııııııııııııııııiMiıımmıımmmmııııımıııınıııııııııııııııuı ııııııııııınıııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııı îşte Fethi Beyin Mecliste bu iki takrir ile vasıl olmak istediği bambaşka hedef budur. İşte biz bu dolambaçlı yoludur ki ciddiyetle ve nezahetle bir türlü te'lif edemedik. Fethi B. bilir ki memleket dahilinde faraza halkın hatta ahlat yemek mecburiyetinde kalma,sına kadar gi decek bazı müşkülât olduğu zamanlarda dahi Devletin bazı islerinin icabı veçhile görülmesinden sarfı nazar etmeğe imkân yoktur. Kendisini vaktile Büyük Millet Meclisi 16 lira yevmiye ile olduğu şimdi anlaşılan binnisbe en büyük masrafla Avrupa'ya gönderdiği zaman memleket en çetin bir miicadelenin müşkülâtı içinde yeryer hatta yiyecek ot ve ahlat bile bulamıyorFethi Beyin maksadı bu mu idi? Ve du. Ama hükumet kendisini gene AvIU cevaplar kendisini tatmin mi et rupa'ya gönderdi, çünkü bu gönderiş•niş oldu ki pek âlâ diyip yerinde o ten millet hesabına faideler mülâhaza turdu? Hayır maksat bu olmıyacak. etti. Son kurak senelerimizde memleMaksadın bu olmıyacağı çok meydan ketin bir kısım halkı cidden yiyecek da ve bilhassa diğer ahlat takriri ile ot dahi bulamazken hükumetin akhndan bazı sefaretlerJ, meselâ Paris semüeyyet apaçık bir hakikattir. faretini ilga etmek geçmedi. Çünkü Halk ahlat yiyormuş, halbuki siz Cenevre'ye heyetler gönderiyorsunuz: yeryer zuhur edebilecek boyle zorluk lar devlet islerinin terkolunmasına sebep teşkil edemez. Kaldı ki bu ahlat mes'elesinin hakikatten uzak bir efsane olduğu da anlaşılmış bulunuyor. Zaten bu ciddiyetsizlik Fethi Beyin takririnde bile ayan ve beyan görülüp duruyordu. Fethi B. hâdiseyi gazetelerde okumuş. Fethi B. nazarında hükumet gazete havadisi nin kontrol yeri midir? Yarın tekzip olunabilecek bir şeyin bir sual takririne mevzu ittihaz edilmesi ciddî te lâkki olunabilir mi? , , Hulâsa Fethi B. bilhassa son takrirlerinde ciddiyet ve nezaheti tamamen bir tarafa bırakarak öyle hareket etmiş ve dünkü mukabelesinde görüldüğü üzere bir kere sürüklendiği bu fena yohm yamacmda yuvarlanıp git Ankara 20"(Telefonla) MalatyaDimiştir. Hâlâ da gidiyor. yarbekir hattınm Elâziz'e de uğratılmaHâdise karşısındaki teessür ve te sım temenni için gelen heyete Başvekil essüflerimizin şiddeti bizim için böyle İsmet Paşa muvafakat cevabı vermiştir. ce vaziyetin bir kere daha ortaya kon Bu vaziyete göre hattm Sofular mevkiinmasına çok kuvvetli, adeta önüne ge den 21 küometrelik ayrı bir kol ayrüaçilemez bir saik olmuştur. Cidden te rak Elâziz'e raptedilecektir. Ayni zamanda bn hatla Van şimendiessüf olunur. fer yolunun ilk 21 kilometresi yapılmış YUNUS NADİ olacaktır. Güzeller, Müsabakamızın re sim neşrine tahsis ettiğimiz müddetin son günAnkara 20 leri yaklaşıyor. 1931 ( Telefonla Türkiye Güzellik Kra İzmir Ağırce liçesinin 15 kânunusani de intihap edilmiş olmaza mahkeme sı lâzımdır. Çünkü Pa • sinde hasta olris'teki Avrupa Güzellik duğu söylenen müsabakası 5 şubatta Hizmet baş yapılıyor. Kraliçenin 15 muharriri Zey gün hazırlık yapması nel Besim Bey ve kânunusani nihaye Ankara tabi • tinde Paris'e hareket bi adlisince buedebilmesi için son intirada muaye habın, dediğimiz gibi ne edilecektir. Zeynel Besim B. kânunusani ortasında [Cumhuriyet Zeynel Besim B, Fethi bitmiş olması lâzımdır. Beyin İzmiVde bulunduğu svrada şiddetlitşte bunun içindir ki neşriyat sebebile tahtı muhakemeye almmtş sona kalmak istiyen ve ve tevkif edilmişti. Müteakıben kejaletle nazlanan güzellere lut tahliye olunarak gayrimevkuf olarak mu fen istical ediniz; diye hakemesine devam edildiği strada Zeynel rica ediyoruz. Besim B. hasta olduğundan bahisle mahke Foto Süreyya ile Foto meye gelmemişti. Ankara muhabirimizin Femina, bizim hesabımıza güzellerin verdiği habere nazaran Hizmet Başmuhar resimlerini çıkartmakta devam ediyorririnin her hangi bir sebep veya şekilde te lar. marüzüne mahal btrakmamak için Ankara'ya getirilerek ora Tabibi adlisince muaye Hediyelerin tevziine dair Bazı karilerimiz ve müsabakaya ginesine lüzum görüldüğü anlaşüıyor.] ren hanımlar, güzellere verilen hediyelerin nasıl dağıtılacağını ve elbise dikecek terzilere nasıl müracaat edi Ankara tabibiadlisince muayene edilecek Güzeller istical ediniz! Elâziz hattı Foto S. Süreyya 43 Vasf iye Mustafa H. leceğini soruyorlar. Bu hususta vakti gelince tafsilât vereceğiz. Yalnız, bugünlük şu kadar söyliyelim ki hediyeler yalnız Kraliçe intihap edilecek hanıma verilecek değil dir. geçen sene olduğu gibi müsa bakaya giren bütün güzeller arasında taksim edilecektir. Malatya şimendiferi Elâziz'e de uğrıyacak * * Paşalar f Paşazadelerl Eski dairelerde vali konakları Valilerin hayatı Paşa günü ve gecesi Paşazadeler nasıl yaşarlardı?.. V. S. M. Turhan Bey arkadaşımırın e»eri gayet cazip bir lisanla yanlmıs, etki paşalann hayatı pek veciı bir «urette eanlandmlmıştır. Bir kaç güne ka dar neşre başhyacagır.