18 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumfiu. jet 18 Teşrîırsani 1930 îstizah Müzakerafını Ayenen Neşrediyoruz Meclis zabıtlarından aynen aldığımız nutukları bugünden itiharen bu sütunlarrîa okuyunuz! bilenler takdir ederler ki alkışları meyBir şey yapmam dedi, halk hare tecziye edecek makam vardır. O makam bulamazlardı. Yedi yüz kadar bir farkla dana getiren vaziyetin ruhî sebeplerini ketidir. tecziye etmezse memleketin bütün mu tesbit etmişlerdir. hiç bir zaman akıldan çıkarmamak lâEfendiler, 45 gün bu manzara bu va kadderatma hâkim olan B. M. M. var Efendiler. Sandıklar açıldığı zaman ozımdır. Fethi Beyefendi İzmir'de alkış ziyet devam etti. Tanıdığımız bir çokdır. rada hasü olan 700 fazla reyi kendilelandıklan için muhakkak arzu buyuru ailelere haber verdik, Niçin reyinizi Fakat kaymakamlar döğülmeğe başlar, rine bağışlıyorum. Kendilerinin olsun yorlardı ki İzmir Belediye intihabatın kullanmıyorsunuz dedik. İnsaf ediniz bu hareket takbih edilmez ve bu hareket fakat acaba bununla intihabı kazanada kazansmlar, bütün İzmir'in ve bütün debilir. O gruplann arasmda tabiî görülür ve buna mukabil bu adam caklar mıdır? Fakat bu farktan İzmir memleketin umumi bir tezahürü halinde bekleyip rey verebilir lar bir cezaya uğramazsa orada adliye intihabına fesat kanştırmadığım iddia TftecHsfefci nutkunun metninl dercettiğimiz gösterdikleri İzmir nümayişleri doğru saatlece miyiz. Şahsiyetimiz, şeref ve haysiyeti nin veya dahiliyenin veya diğer bir şubei etmek muvafıkı hakikat ve insaf değil Meclisteki nutkunun metnini dercettiğimia Vasıf B. (İzmir) olabilsin, tahakkuk edebilsin, halbuki Rasih B. {Antalya) miz buna mânidir. Nitekim Karşıyaka' idare memutunun vazifesini yapıp yap dir. \Meclisteki son istizah müzake arkadaşlar; o zaman Fethi Beyefendiyi Hatta garip şeyler oldu. S. F. için çaalkışlıyan bütün İzmir değildi, İzmir ya giden iki hanım arkadaşımız yuha ile madığını tetkik etmek zahmetini kenArkadaşlar kanunl mecburiyet olTdının tamamım bugünden itiba dime vermem. Kim olursa olsun bu ha madığı halde İzmiı1 intihap encümeni lışan memurlar talimat almışlar, tesbit içinde bir kısım halk idi. Onun alkışla koğulmuştur. ren ıynen derce kerr^r vrdik. Bü mak hakkıdır. Fethi Beyefendinin de al Arzu ederlerse isimlerini söyliyeyim. dise karşısında en cidî ve şiddetli bir edilmiştir. Hatta tahkikat yapılması için tir~ nutakların metinleri Meclis kışlanmak hakkıdır. Fakat İzmir asıl Derdik ki bu efkân umumiye önünde hareket göstermek zaruretindedir. Ne büyük bir tesamüh göstererek bir ka hükumete müracaat etmişler, sonra ne rar vermiştir. Karar şudur: Her akşam za'^ıt kaleminden aynen alınmış • Belediye intihabatmda verdiği reyle H. cereyan etmesi lâzım gelen bir şeydir. gariptir ki arkadaşlar bunu hararetle reyler atıldığı zaman reylerin adedi tes oldu bilmiyorum. Bir S. F. listesi var bir Fırkasma olan merbutiyetini ızhar ve Fakat bütün halkm oraya toplanarak söylemek mecburiyetindeyim ki bu bit edilecek ve bir mazbata yapılarak de H. F. listesi var, düşünmüşler bazı atrr ^ethi Bevi tnhîh*>n h"**süye ge bunun temini imkânı yoktur. Matbuat mu hareket karşı mukabil bir hareket encümen azalan tarafmdan imza edile damlar ayırmışlar, H. F. için rey verenlen Vastf Bey (tzmir), Ptsih Rey isbat etmistir. (Alkışlar). Fethi Beyefendi buyurdular ki; Cum mümessilleri davet edilmiş. ler, mühim bir okuyup yazar takımınolmak maksadile on, beş H. Fırkasına cektir. (Antalya) ve Hayrettin Bey (Ba huriyet halkın reylerine istinat eder, dandır. Aldanılmasma imkân yoktur. Efendiler İzmir'de çıkan karşı taraf mensup azalar toplanmışlar ve yaşasın lıf"*nr) in nutuhlannı huçîin der o halde Fethi Beyefendi de İzmir'in H. Fethi Beyefendiye sorsunlar, intihaO halde bir hile bulalım demişler ondan J e~ ivfr .z. Diver nntnhirrrı ve M°c Fırkasına ızhar ettiği bu reylerin man gazeteleri İstanbul'da çıkan bütün ga H. F. diye bağırmışlar. Ve asayişi ihlâl bm sonuna kadar bu zabıtlar tutulmuşsonra kendiliklerinden S. F. listesinin zetelerin muhablrleri o gece sandıklar ediyorlar diye tevkif edilmişlerdir. : tur. Ve intihap encümeni azalan tarali' n tatiline kadar cereyan eden zarası karşısında kemali hürmetle eğilaçılırken davet edilmiştir. Belediye sa Ve hükumetimizin tuttuğu yol o ka fından İmza olunmuştur. Ve bunlann başına H. F. namzetlerinden bir kaç isim r ' ~tın tafimım ~*m derce sinler, kendisi için acıdır fakat hakikat lonunun ortasına büyük bir masa kondar bitaraf imiş ki kendisinin istinat içinde karşı taraftan bir çok zevat var yazmışlar tabil liste gösteriyor bir takım tir; İzmir H. Fırkasına dahil olmuştur. devam edeceçiz.") muş orada bütün sandıklan olduğu ettiği azayı bile tevakkuftan bir an bi dır. Binaenaleyh tetkik edllen reyler isimler var. Bu isimleri tanıyorlar. H. F. Arkadaşlar; ben İzmir'in intihabatınReis Efendim 18 zat söz istemiştir. da çalışmak üzere gittiğim günde inti halde masamn önüne konmuş, kapılar le feragat etmemiştir. Doğru mu yap den fazla rey atıldığı takdirde bunun na rey veriyorum diye böyle reyler atılDahiliye Vekili Bey meb'us arkadaşlar habatm ilk günü idi; hemen intihap açılarak fırka mümessllleri, fırkanın mıştır? meydana çıkmasına imkân yok idi Hal mıştır. Biz telâş etmiyoruz. Biz bu hakisöz istedikten sonra nu cevap verecek mıntakalarını dolaştım. Gördüğüm man gonderdiği heyetler ve bütün matbuat Meclis kürsüsünde bunu izah ve ifade buki arzettiğim gibi 700 fark müstesna kl reylerimiz neticesini hürmet ve iftlsiniz? zara şu idi; her sandığın etrafmda mü mümessilleri orada iken onlann gözleri ederken elbette hükumetin vazifelerini olmak suretile bizzat kendilerinin tes harla karşılıyoruz ve karşısmda hürmetDahiliye Vekili Şükrü Kaka B. (Muğ temadl blr gürültü ve yaygara ile meş önünde açılmıştır. Fethl Beyefendinin ifa ederken aldığı ve kabul ettiği esa^ bit ettiği miktan geçmiştir. O halde e eğiliyoruz. Halbuki elimizde bundan lai Öyle daha buvafık olur efendim. gul olmak emrini alan gruplar vardı. Bu iddialan tamamen yanlıştır. Ve maale lan dalma tabil görürdüm. Kabul ede intihabatm lehine tezahür etmesinin başka daha bir çok vesikalar vardır. Bun Reis Söz almış olanlar Vasıf Bey, gruplarm mahiyetini birden anlıyama sef kendilerinl iğfal etmişlerdir. Kendi rim. Fethi Bey ve arkadaşlan kadar en bariz bir delilini lnkâr etmemek lâ ar yapılmıştır. Diye intihaplar hakikl Hayrettin Bey, Hilmi Bey, Rasih Bey, dım. Hatta merak ve telâş ettlm. Acaba lerine yalan yazmışlardır. salâhiyeti ne cereyan eden bu cereyanı değiştirmeli fırkacı olsa idim belki başka türlü söy nmdır. İzmiriilerle Zamir Bey, Rasih Bey, Kâmil Bey, Refik bizim tarafımızdan vaki olmuş bir tertip bende var ne de Fethi Beyde ve bunu Rasih Bey (Antalya) Anlamışlar lerdim. hakikate müsteniden diyorum ki orada Bey, Safi Bey, Etem Bey, Kâzım Hüsnü mi idi; sordum, anladım; tetkik ettim. dır. Bir gün İzmir'de oturuyorduk arka çalışan yoktur niyetlmizi arkadaşlara bir fırka telâkki ediyor. Feryat ediyor Bey, Fuat Bey, Hüseyln Hüsnü Bey, YahFethi Beyefendi icap ederse isbat edeVasıf Bey (devamla) İntihap encüda böyle sahtekârlık İstinat etmedik bağınyor. ya Galip Bey, Ali Şuuri Bey. rim, bu adamlann teşkil ettikleri grup meninin bütün azası olduğu halde san daşlar dediler ki Burnova'da blr polis zannederim. Yüksek şahsiyetlerin vicHalbuki hükumet memurları var, ŞuReflk Bey (Konya) Reis Paşa Haz lar S. C. F. namına sandıklarda gürültü dıklar açümıştır. Arkadaşlar encüme vurulmuştur. Evvelâ bunu adi bir vak'a daruna hiç bir zaman yakışmaz. rayı Devlet var, mahkemeler vardır. telâkki ettim; tahkik ettik, tetkik ettik retleri, üçtincü olarak bendenlz söz isve yaygara kopararak ve bu suretle ersöylenmiş kabili babı haysiyetin rey vermelerine mânl ol nin yazdığı mazbatada bir tek sandıkta anladık ki S. F. da resmen mukayyet bir temiştim. Arkadaşlar, orada yedi sekiz meb'us Bu vaziyet görülmüş ufak bir delik bulamamışlardır. Hatta adam kafayı tütsüledikten sonra gece sbat bir hale gelmişse bulup meydana Reis Sıra bize aittir. Kâmil Beyden mak vazifesinl almışlardı. Arkadaşlar; arkadaşımızın belediye reisleri encümen Beyefendi karşı taraf azası ve matbuat mümessil kahveden geçerken mütemadi bir teazalan vardı, onlann gözü önünde bu çıkarır ve halleder, Yoksa arkadaşlar, sonra söz istediniz. Kâmil Bey ise yedin Karşıyaka'ya gittlm; Fethl mücerredane cidir. Bir de Ragıp Bey vardır. Buyuru Icbar etmedikleri müddetçe isimlerini leri bir rey bulabilir miyiz dlye çok lâkkinin cahll ruhlarda yarattığı kin intihabat cereyan etmistir. Çalıştıran 'ethi Beyefendi yalnız söylemek istemedigim vatandaşlar, bu uğraştılar. ve husumetin neticesi olarak H. Fırka bütün arkadaşlarla daha dtin Fethi Bey kürsüde fesat kanştırdığını iddia edernuz Vasıf Bey. Bu hareketler yalnız intihap sandık sından intikam almak sevdasma düş de beraber rada hazır olmıyan vatandaşların isim1 çalıştıran bu sahtekârlık ken ben de bundan evvel yaptığım gibi lan başında erbabı haysiyetin rey ver müş, bakmış H. Fırkasınm mümessili istidadını millet kürsüsünden tamamen yüzlerce misal zikrederim. erini söylemek Istemem. Fakat bilâhare polis memuru diye bu mesi»e mâni olmak suretile tecelll et olarak bir polis görmüş ve ona çatmış. iade ve ret ederim. (Bravo sesleri) Fakat Fethl Beyefendi insaf etsin, ben Vasıf Bey (İzmir) Muhterem arkayurduklan İlhami Beyler dahil olduğu se İdi bu gibi manasız hareketlerin ber Biz serbestçiler halkçılara böyle yapadaşlanm; S. C. F. muhterem lideri Fetde o insafa iştirak edeyim. Reyler tezaBüyük mes'ele olarak buyurduklan hi Beyi çok hususl bir dikkatle dinledim. halde 17 kişiden ibaret bir grupun başm taraf edlimesi çabuk olacağına göre o rız, diyerek bu aynen adliye tahkikatın diğer bir mes'ele vardır. Bazı adamlar hür etmiştir. Millet hakkı intihabını da mütemadiyen gürültü yaptıklarmı kadar haizi ehemmiyet olmazdı. Hüku da var ve mahfuzdur. Tabancasını çekeTtirkiye Cumhuriyetlnde senelerdenberi ullanmıştır. Bunun halk ve memleket mevcuttur. rek zavallıyı gayet ağır bir surette kar gellyormnş, ismi Sadl imiş te Sadiye çı zerindeki manevî nüfuz ve tesirlerini en mühlm mevkileri işgal eden bu muh gördüm. Bunlann ileri gelenlerlle temas metin vesaikinde elbette kıyormuş! »tmek istemedim; dedim kl bu tarzda in Çoktanberi sükunetl mutlaka içinde olr terem şahsiyetin bu kadar umuml ve Efendiler bunu bilmem meclisi âlinin e şerefini kürsüden fırkacılık hlssiyaihabat lcrasına imkân yoktur. Böyle duğu ve eskl şakavet devrinin artık za nmdan yaralamıştır. Ne için? hayatt bir mes'ele üzerinde millete hitap Çünkü efendiler halk kütleleri vakayi okumuşlarsa ;ına tabi olarak yapılacak propagandaederken hiç şüphesiz şu ve bu maksa gürültü ve patırdı yaparak vatandaşların 11 olduğu ödemiş mıntakasında dört ve hakayika vesait ve noktai nazarın neşrettlği kanunu eğer rey vermelerine mânl olmak gayeslni b.ilirler ki çok sarihtir. Binaenaleyh arla ihlâl etmiyelim. (Bravo sesleri) dra tesiri altında söylenen sözlere istisakinin harekete geçtiğinl haber aldım. Fethi Beyefendi sözlerinin, beyanatınat eden beyanat değil; hakikl ve gayri istihdaf etmek her iki fırkanın takip et< Hayret ettim. Ödemiş'te uzun zaman dan tamamile nüfuz edemlyecek olan nasıl olur da intihap encümeni meclisi ıın «onlannda zannederim biraz asabtmekte olduğu maksatlarla kabill telif halk kütlesi sistamatik, mütemadl bir &llnin noşrettigi kanunun sarahatl r kabill ret vesaika müsetnit mütalea serbu maraz zall olmuştur. etin tesiri altında Cumhuriyetin sardeğildir. propaganda ile her hangi bir üümre karşısında yalnız Fethl Beyefendiye detmesini tebi! görürüm. Beyefendiler; o esnada bütün tz Bunlar istisal edildi. Efendler üstle aleyhine daima tahrik edilirse ve buhoş görünmek için bunu kabul eder. ıılacağından, anarşi meydana geleceTürklye' n sabık Başvekili memleke mir'in tanıdığı bir arkadaşımızın zev rinden Fethl Beyefendinin resmi çıktı. tahrikâtta hiç insaf gösterilmezse işte ve yapabiür de bu reyleri sandığa at inden çok ısrar ile bahis buyurdular. te ve halk hitap ederken Cumhuriyetin cesi diğer blr hanımla beraber araba Bunun ehemmlyeti yoktur. Fethl BeyeCumhuriyet bir milletin bu gibi vak'aların zuhur edeceği tabii sınlar. Buna imkân yoktur. Bilâkis mu Arkadaşlar sarsüması, anarşi meydana gelmesi gibi ile rey atmağa geldi, karşı fırkaya men fendlye gıyaben bir hürmet izhar edeir çok yüksek fedakârlıklarla elde ettehlikeler halinde ifadede bulunmanın sup olan yaygaracılar bu hanımlann H. billrler, fakat ayni zamanda içlerinden dir. Efendiler; bu vak'a dolayisile ma halif bir fırkanın liderleri millet kür ;iği ulvî bir müessesedir. yapacağı aksi tesirleri elbette takdir e Fırkasına rey atacaklarını anladılar, a birisinin Ödemiş S. C. Fırkasma resmen halll hükumet Burnova'dakl S. Fırkanın süsünde kanuna mutlak itaat tavsiye Kıymetli bir varlıktır. Fethl Beyedefterlerlni istemiştir. Bu defterlerin etmek mecburiyetindedlrler. decek kadar blr tecrübe ve malumata rabacıya hücum ettiler. Bu hanımefen dahil olduğuna dalr bir vesika çıktı. tetkikinden sabit ndi gibi hiç şüphesiz Cumhuriyetçi oKanunun bu tarafı karşısında intiolmuştur ki orada sahiptir. Eğer böyle blr tehlike hakika diler kaçmağa mecbur kaldüar. Ayni zamanda birisinin elbisesi arandı. mukayyet olan aza arasında katiller, hap encümeni bunu kabul edemezdi. lan bir arkadaş hükumete ve hükumeten mevcut ve muayven esaslara istinat Reylerin serbest tezahürü bu mudur? Ve elbisenin bir hafta evvel S. F heyetl dolandıncılar vardır, hapishaneden çık Dedikleri cahil adamlar vardı, reylerini in her hangi bir lcraatına hücum eteden vesaika müstenit ise kendisinin bu Fethi Beyefendinin iddia buyurduklan idaresinden biri tarafından verildiği mış olanlar vardır. (Her yerde öyle ses kullanmadılar. Efendiler gözümle gör mek isterken bu yüksek mevzulan kulminet ktirsüsünden bövle havkırması en 4 serbest intlhabatın ve Cumhuriyetin tesblt edildi. O halde arkadaşlar, serdüğüm bir şeyl arzedeceğim. Bir gün anmaktan ihtiraz buyursunlar. İnti yfiksek vatanî bir vazifedir. Fakat milleri)4 esası bu mudur? best Intlhap hakkının şakilerin silâhabatta serbest reey verilmemiş bele1P*O bu tarzda hitap eylediği zaman bu O halde arkadaşlar intihap reyinin Karantina sandığına bir efendi ile bir Efendiler; bir pollsin ve bir Jandar lanna istinat ettirilmesini mazur gör ve intihap rey hakkının tezahür etmesi kızı oldugunu anladığım bir hanım içe diye intihabatmda bu sabit olmuş, bi'"•in dosru olmadı&ı şimdi benim müsarsılacaktır, şp V ı a data istinaden vereceçim malumat manın müdahalesi bu kadar zararlı de mek diğer taraftan asayiş kuvveti olan İçin eğer karşı taraf fırka adede çok riye girdi, bu efendi bir amele imiş blr naenaleyh Cumhuriyet la ve hiç şüDhesiz hükumetin vereceöi ğildir. Çünkü onu tecziye edecek kuvvet Jandarma ve polise hücum etmek zan kıymet verirse der'uhte ettiği vazifenln san'atkâr, encümen kâtibi sordu ben anarşi olacaktır sözleri ya bir maksadı umum vicdanmı mahsusun zebunu olarak söylenir, ve müdellel izahatla meydana çıkacaktır ve kudret vardır. Fakat bir takım yay nediyorum milletin kıymet ve ehemmlyetlni hakikl bir su deniz de orada hazır bulunuyordum. (Bravo sesleri). garacılar vatandaşlan reylerinl isti tazip edecek gayri musif bir hareket ve rette takdir etmezse Nerede oturuyorsunuz? Serbest dedi ahut irade ve itimadın za'fı altında zannederim ki :öylenir. Bu suretle Fethl Bevefendi umuma ve malden menederse o zaman Fethi Be insafsızlıktır. her iki tarafın da istediği maksadın ha ne serbesti? Serbesttir efendim. HanıO esnada yenl blr vak'a lşittik, Sivri vicdanı amme karşısında çok müşkül yefendinin korktuğu anarşi meydana mefendi S. F. reyi fakat oturduklarını Ben bunun • tamamen aksini İddia esıl olmasına imkân yoktur. Bunu bir vaziyette kalacaktır. Fethi Beyefendi gelir. (Bravo sesleri, alkışlar) hisar kaymakamı ddğülmüş hayret ettikf, cihetten tabil görürüm. Çünkü buyur tesbit etmeğe mecburdur. Fakat nerede deyim. Türkiye'de Cumhuriyet müesbir çok vilâyetlerin yalnız isimlerini say Ertesi gün arkadaşlar; Fethl Beyin vali ile temas ettik, sorduk ve anladık ki duklan veçhile meclisteki mürakabeyi oturuyorsun, serbest dedi. Olamaz de esesi, Cumhuriyet varlığı her hangi bir dılar. Arkadaşlar tarafından vaki olan Karantina S. F. heyeti ihtiyariyeslnin başında ola temin ve o maksadı elde etmek için diler. Serbest dedi sizi temin ederim intihapta vatandaşlar arasmda tahadısrar ve talebe rağmen çizdiğim plânı çok şikâyet buyurduklan rak yaptığı bir hareket eseri olarak efendiler, bendeniz müdahaleye mec üs etmesi tabiî olan bir mücadele neatılan fırka deeiştiremem buyurdular. Acaba niçin? mıntakasma gittim. Orada tamamen kaymakama hücum edilmiş ve kayma teşekkül eden ve ortaya bur kaldım. Dedim ki baksanıza arka icesinde sarsılamaz. Anarşi meydana millet kürsüsündeki mürakabenin meyDaha evvel çok muayyen ve sarlh bir sizi temin ederim üzerinde gıravat ve kam ağır bir surette daş S. Fırkanın reyleri buradadır. Buyaralanmıştır dana gelmesine intizar edemezse, bu nu al sandığa at evvelâ burada ismini elemez. Çünkü: Bu memlekette iradei maksat lçin çizilmlş bir plân varsa onu yakalık olmıyan, ayağında kundurası Fethl Beyefendi çok mahlrane blr şemuhafaza etmekte serbesttir. Fakat ef bile bulunmıyan bir takım adamlardan kadar sabır gösteremezes ve sabır gös bul nerede oturuyorsunuz? O zaman milliyenin timsali olan bir meclis, ona kân umumiye ve Meclisi Âliyi tenvir mürekkep bir grupun mütemadiyen ba kilde bir rol yaparak kabili izah olması teremiyerek doğrudan doğruya maksastinat eden bir hükumet vardır. Onun kızma döndü baktı. Okumuş bir hanımmaksadını istihdaf ediyorlarsa o valnız ğırdığını gördüm. Hatta efendiler ben güç olan bir maksat tesiri altında bu da vasıl olmak için teşkilâtı tamam olkullandığı mesru kanunlar vardır. O isimleri sayarak çizdikleri vilâvetler ü deniz sandıktan aynlıp dışanya çıkmak Cumhuriyetin yalnız dahiliye memurla madığı halde belediye intihabatına gi dı. Kızı açıldı. Baktık diğer bir kızı da anunun müeyyedi kuvvetler vardır. zerinde bir çok malumat verselerdi: an istediğim zaman meb'usu muzsunuz size nna hücum ederken adliye memurlan rişerek rey toplamağa mecbur kalırsa ha vannış fakat beraberinde getirdiği Bunun karşısında cür'et gösterecek her kızın adı yok. lasılryor kl orada böyle malumat tasni şikâyetimiz vardır dediler; etrafımı al na hücum etmemeği bir slyaset oyunu adede kıymet verecektir. angi bir kuvvet daima çekinmek ve edilmemiştir. (Bravo sesleri). dılar; arzu ve maksatten müntehlpler olarak kullanmıştır. Efendiler! munsif olmak lâzımdır. Bu aima mahvolmağa mahkumdur. NiteFethi Bey iddia buyurdular ki İzmir Fethl Bey Hiç bir siyaset oyunu En çok intihabatm gürültülü olarak karşısında beni tazyik etmekti. edilmiş, kim oldu. Arkadaşlar Fethi Beyefendiintihabatına fesat kanşmıştır. Arkadaş kanun ilk defa olarak tatbik & değildir. cerevan etti i verlerde vak'alan ve hâdimemlekette memleketin bütün halk inti nin müessir bir şekil vererek Antalya Oradan Ekrem Hayri Beye, S. Fırkaran lar İzmir mıntıkalannda blr defa en seleri icat etmek ve ona beyanı mütalea teşkllât reisi Ekrem Hayri Beye tesaVasıf Bey (devamla) Zannediyocümenlerl teşkil eden azadan mühim bir habatına malik olan reyleri yazmamışsa hâdiselerinden babis buyurdular, asker etmeksizin baska bir şey görtilmtivor düf ettim. Münevver şahsiyettir Ken rum ki Cumhuriyetin bütün memurları kısım karşı fırka azası idi. Gerek bu ze bunun sebebini oradaki arkadaşlardan rin oraya sevkedildiğinden bahsettiler. Muhterem arkadaşlar; Adana. Mersin ve ayni fikre ve ayni ruha ve ayni idareye istumek onlara karşı çok haksızlık olur. Bilmiyomm. Eğer nutuklan okuyarak di&er vilâvetler hakkında sövledikleıine disine rica ettim; iki gündenberi gör tabldir. Bunlann hepsi Türk evlâdıdır. vat ve gerekse mütemadiyen o sandık Rey kâğıtlan açıldığı zaman her hangi cevao verecek detilim. Ancak feci bir düğüm manzara beni tethiş ediyor. Te Hepsi devletin kendilerine muayyen va etrafmda dolaşan karşı fırka memurla bir vatandaş çirer, tetkik eder... İsminizi öylemeselerdi heyecana tabi olarak bu tarzda tasvir etti&i gibi İzmir intihabatı menni ediyomm bana nasip olan ve in zifeler tevdi ettiği şahsiyetlerdir. İçinde rı şayanı hayret bir dikkatle her gün bulmazsa tashih ederiz. Onu da yapma ekilde bir beyanat yaptıklarına atfehaVkmdaki beyanatmda tamamen esas tihap sandığının yanmda S. C. Fırka bir zümreyi çok medihkâr blr surette al atılan reyleri tesbit ediyorlardı. Ve her mışlardır. Bu efendinin reyi kullanıldı. decektim. Fakat söylenen nutuk yazılSJZ oldugunu ve çürük esasa istinat et sına rey vermek için gelen kadın ve er kışlamak ve diğer zümreyi takbih etmek gün karşı taraf gazeteleri bu reyleri Kıza dedik ki sen kullanamazsın, hemşi mıs, hazırlanmış ve kelimeler tartılarak ndan sonra burada okunmuş bir nutifrine tamamen kaniim. (Bravo seslerii kek gruplan arasmda münevver kütle zannediyorum sabık başvekilin yapacağı nesrediyorlardı. ren gelsin o atsın, hemşirem hesta ben uktur. Dediler ki: Asker geldi, dipçikle İzmir'de buyurdular ki, intihabat da lere tesadüf edeyim. bir hata olmasa gerektir. İntihabm son günlerinde bizzat karşı onun namına atayım. Kanun sarihtir ha feci bir surette cereyan etmistir BilÜstleri başlan perişan bu vatandaştakriben dendi. Efendiler İzmir gazetelerinde şi ırada asayişi ihlâl etmek isityen halkı Fethi Bey Dahiliye memurlannı tarafın tesbit ettiği miktar mi^orum nicin bövle bir tasrihe ve böyle lann elbette hakkı reyi vardır. Fakat da mazur görüyorum. Aldıklan emir 25,000 küsur rey idi. Bu reylerin yekunu kâyet mevzuu budur. Sizi temin ederim. dağıtmak istedi. bir tarife lüzum görmüslerdir. Yalnız bu halk rey vermek için bu kadar arzu leri ifa ediyorlar. (Gürültüler) Allahtan ki doktor Burhanettin Beher gün karşı fırka gazetelerinde neş Belki benim de orada bulunmam karşı çok düsür.düm ve anladım ki bu maksat gösteremez. Onlar fırkacılar tarafından Efendiler bu sandıklar ta taraf gazeteleri için bir vasıta olabile efendi ortaya çıktı. Vatanperverane Vasıf Bey (devamla) Fethi Beye redilirdi daha cok bir takım hislerin tezahiirüne tabi olmak mecburiyetinden başka bir sevkedilen, onlar talimatla yürütülür. fendi siz söz söylerken yerimden hiç ce mamen böyle olduğu halde Fethi Beyin cektir ki bu hadiseyi alarak efendim gene ıir his ile oradaki halkı ikna etti, daO halde mes'uller onlan bin türlü pro vap vermedim; Siz de ayni nezaketi ve iddia ettikleri gibi değil herkesin gözü reyler kullanılmamıştır. Gene müntehip ğıttı. Onun icin bir hadise olmadı ve oşev deeildir. ler geri çevrilmiştir. nun için S. C. Fırkası sayesinde bir hâFethi Beyefendi yeni fırkayı teskil bu paganda ile iğfal eden fırkacılar o teş sükuneti gösteriniz! Gariptir ki Sivri önünde acılmıstır. Bendeniz gözümle gördüm ve bunu disenin hudusuna mâni oldu. Hatta ben bu gibi şikâyetlerin vukuyurduktan sonra efkân umumiveye ve kllâtı idare edenlerdir. (Bravo sesleri) hisar'da kaymakamı dövenler tevkif eEkrem Hayri Bey ne yapayım halkın dilmediler. Arkadaşlar; her ne sebeple unu düşündüm; arkadaşlarla görüştüm «cdanıma tabi olarak yalnız vıcaanıma Arkadaşlar Türk mîlletinin her hangi halka fikirlerini ifade etmek için bu hareketine mâni olursa olsun her hangi bir mticbir âmir Kanunen bir mecburiyet yokken inti tabi olarak size arzediyorum. Daktiloda bir kütlesi karşısında dağılmamak ve millet kürsüsünü intihap etmek sabnnı hareketidir. Halkın göstermediler, halkı ve efkân umumiye olabilir miyiz; mütaleasında bulundu. tesiri altında olursa olsun htikumetin hap encümeni reisine resmen karsı bırakılımmış ta reyler istediği mutemet askerin vereceği emre itaat etmemek yi tenvir ve bu temasları yaomak makArkadaşlar bu vazlyet karşısında her bir memuru dayak yediği zaman zan fırkayı davet ettim ve karşı fırkadan bir lere yazdırılmamıştır. gibi gaflet bir cinayeti irtikâp edemez. Efendiler her intihap encümeninde ve Orada halkın dağıtılmasma sebep olan sadile İzmir'i teşrif ettiler. İzmir'de bes hangi bir hakaretten ihtiraz eden, nü nediyorum ki devletin bütün otoritesi heyet gelsin dedim. Karşı fırka kendi bin, on bin, on beş bin, bilmiyorum bir mayişten ihtizar eden sahibi haysiyet ve hükumetin bütün otoritesi mevzuu namlanna salâhiyeti kâmileyi haiz üç her intihap sandığ:nda daktilolar müte alnız Türk askerinin yüksek manasızamanlar bir çok gültinç hâdiselere se bir insan bir kadın veya erkek gelip rey bahistir. Be her vatanperver bu hadise zat göndermiştir. Arzu ederlerse isim madiyen rey puslası yazmakla meşgul dır. Yoksa doktor Bürhan Beyin pey verecek derecede mtibalâgalara uğ vermek imkânını bulabilir mi? lerin müvacehesinde titremek mecburi lerini dikkat ettikleri halde hiç bir şey dürler. S. F. reyi vermek için gelen mün sözleri değildir. Ve eğer oradaki halk tehiplerin bir kısmı okuyup yazmak bilrıyan bu rakam münakaşalannı bertaO halde 1020 yaygaracı ile İzmirli yetindedir. tesbit edememişler. Ve gazetelerine yaz miyorlardı. Onun için bu vaziyet karşı kütlesi dağılmasa idi hükumetin otoraf ederek söyliyeyim, bir halk kütlesi lerin rey vermesine mâni mi olmak isHangi fırka olursa olsun hangi fırka mamışlardır. Bu sandıklann açıldıkları sında oradaki intihap encümeni zarurî ritesini temin için, asayişi temin için tarafından alkışlandılar. dyorsunuz? Açıkça ifade ediyomm. nın prensibi tesiri altında söz söylenir vakit tetkik ettikleri reyden yedi yüz olarak bu müsaadeyi vermiştir. Her yer vatandaşların hukukunu, hayatını, varEfendiler; halkm alkıslan çok azizdir ığını temin için vereceği emirle asker çok kıymetlidir; halkın alkışlanna maz Karşı taraftaki adamlar, vatandaşlar, se söylensin Türk vatanının her Türk rey fazla çıktı. Artık Fethi Beyefendi de bir daktilo vardı. Gözümle gördüm. bunun karşısında bir aksülâmel göste vatanperveri bu hadise karşısında derin insaf buyursunlar, en kuvvetli teşkilâonu dağıtırdı. Onun için arkadaşlar Bunlann işleri güçleri S. Fırkanın har olmak siyas! hayatta yaşıyan şahrirlerse bunun mes'uliyetinl der'uhte bir eza ve cefa duyar... O kaymakam tını yapabilselerdi 25 bin rey yoktur. puslalannı yazmaktı. Verilen puslalann ırkaya büyük vatanı bir kere izafe etsiyetler ancak güzel mazhariyetlerdir en büyük kabahati yapmış olsa bile onu Sahih bir şekilde tesbit etmekle imkân yüzde doksam daktilo ile yazümıştır. me* arzusu ne kadar meşbu ve makbul Fakat bu alkışlan yakmdan görenler ve diyor musunuz? Vasıf B. in nut u