3 Ekim 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED1NCI SENE !•• 2302 Boşmuhorrlrl NADt İDAREHANESİ î DByunnnmnraiye karşısında dairei •absm Telgraf: tstanbul Cumhuriyet Posta kutusa: N° 2 4 6 1 . Basnuıharrir : 2386 I • Tahrlr müdarO : 3236 ;re mUdürü 2365, Kitap kısmı: 472 ILK m h üriyet DÜN CUMA 3 TEŞRİNIEVVEL 193O 4BO1VE ŞERAİTİ t t t t t t t t t t » ' . V i >.~ ı ^» . MÜDDET: JTÖRKİYE İÇİNJ HARİÇ İÇİN Seneilği | 1400 Kr. j 2700 kr. | 6 Ayhğı | 750 Kr. \ 1450 Kr. \ 3 Aylığı 400 Kr. İ 800 = 5 Kuruştur = Nflshası her yerde OLDU Beş On Satırlık Bir Hulâsa! Meclis, iğne atılsa yere düş miyecek derecede dolmuştu. Meclisin haricinde de kesif bir kalabalık vardı. Celse saat ikide açıldı. Kâzım Pş. sözii İsmet Pş. ya verdi. Başvekil yeni hü kumetin siyasetini anlattı. On • dan sonra Fethi B. kürsüye çık tı. Tenkitlerini yaptı, itimar reI yi vermiyeceğini söyledi. Bun den sonra vekiller ve îsmet Pş. )söz aldılar. Kuvvetli beyanatta bulundular. Neticede hükumet itimat reyil aldı. Yalnız 12 kişi muhalif reyj I verdi. Meclis 1 teşrinisaniye talik o j | üundu. Ismet Pş. söyledi, Fethi B. tenkit etti, Fakat pek şiddetli cevaplar aldı ve hükumet 249 reyle itimat kazandı. Meclistatü edildi Dünkü meraklı münakaşalar Fethi Bey kursüye nasıl çıktı, söze nasıl başladı, neler söyledi? Saatlerce süren içtimain tefsilâh ve Vekillerin beyanatı îsmet Pş. nın nutku ve programı Ismet Pş. nın kuvvetli cevapları ••;•: AMk»r« * (Hu. Mu.) Meclism bn"Wii*wtrM I^^VMMI bir hatayı tashih etmek is^erim. ka ile beklendiğinden daha erkenden meclis binasma gidenler pek çoktu. Öğleye doğru halkın akın halinde meclise gidişi iki misU kesafet peyda etti. İçtimaa daha iki saat olduğu halde meclis önündeki meydan, kalabalıktan geçilmez bir hale gelmişti. Meb'uslardan biri «bugün mecös en hararetli ve en heyecanlı günlerinden birini yaşıyacak» Diyordu. Meclis binasmda, daha erkenden samiin yerlerinde oturacak yer kalmamıştı. Samiin meyanında hanımlarm fazlalığı nazarı dikkati celbediyordu. Salonda, meb'uslara mahsus mahallin bir kısmı da samilere aynlmıştı. Localar dolmuştu. Süfera localarmda sefirler ve sefaretler erkânı bulunuyorlardı. *.«*«ii*ni Kit* vtıprak V* a l â 11 inci sahifede, Maliye Vekilinin beyanatmda «bu, öyle bir hayaldir ki asla hakikat olmaz» demiş. Ben de «aksini iddia etmedim» demişim. Halbuki ben, her vakit bunun aksini iddia ederim. Süyiik Millet Meciisi hali içtimada Meclis neye çağırıldı, hükumet neye çekildi? Kalabalık bir aralık o kadar arttı, ki samiin meyanında ufak tefek gürültüler oluyordu. Bir polis : .'.' Rica ederim, diyordu, burası parlâ mentodur. İnsaniyet namına susunuz. Saat ilerledi, ikiye on kala, bermutat Ağaogiu Ahmet B. tarafından takip edilerek yeni fırka reisi Feihi Bey, salona girdi ve yerleşti. İkiye beş kala, içtimaa davet eden ziller calmmağa başladı. tnsaniyet namına susunuz Fethi B. salona giriyor Efendiler, Meclisi mutadından evvel içtimaa davet eden hükumet, sebep olarak, g'eçen hafta kabul ettiğimiz mal! kanunu göstermişti. Bugün görüyoruz ki, tadil ediliyor. Bunu daha evvel yapsaydı çok iyi olurdu. Sebep, yalnız mali kanun değildir. Hükumet, istifa etmiş, kabine azasından yarıya yakın vekilleri tebdil etmiş, yeni bir çehre ile gelmiş, itimat talep etmekte bulunmuştur. Hoziranda meclis da[Ankara 2 (Hu. Mu.) Başğılırken ittifakla itimat alan hükumet, vekil İsmet Pş. nın bugün Mecne gibi tesirlerle istifa etmiştir? Daha bir buçuk ay evvel, beş sene için hükuliste irat ettiği nathun metni metin dahilî ve harici siyasetinde bir aynen şudur:] tebeddül olmıyacağı ilân edilmişken, «Muhterem efendiler, hükumetin vekilleri istifaya sevkeden esbap nedir? takip edeceği siyaset umumî ve İnşirah tevlit eden bu tebeddüller, nasıl zararet halini almıştır? Bunun, hüku ana hatlarile uzun senelerdenberi met ağzından izah olunması lâzımdır. takip olunan hatların ayni olacak Başvekilfrı, hükumetin dahilî ve har'cî siyaseti hakkında dün irat ettiği nutknn metni nın, milletin harsî ve içtimaî bir edilmesine, beynelmilel ihtilâflann liğinin muhafaza ve takviye edil hakem usulile hallinin aranmasına velhasıl millî hak ve menfaat icamesidir. batınm nazarda ttttulmasına nrfiı Haricî siyaset tenittir. Haricî siyasetimizin vüzuhu daEski dostlukları takviye, biae yhilde ve hariçte daha bariz olduğu kanaatindeyim. Bu siyaset komşu ni dosthıklar temin eden b« »iyftcetlarla dostluk rabıtalarının her te devam edeceğiz. Türkiye'oln muzmerden azade olan bir sami coğrafî mevkii ve»beyneh»ile4 ¥»miyet ve dürüsfclükle takviyesine, ziyetinin talep ettiği möna«ebftt ve millî mücadeledenberi teessüs eden itibarı temin için h«Mas butunmadostluk münasebetlerinin muhafa mız tabiidir. za ve takviyesine, yeni dostlukla Vatanın emniyet ve m ( Mdbadi 5 inci sahijede ) rın lâyık oldukları kıymetle takdir IUtHimiHMtfll İsmet Pş. Mecliste Bu sırada Başvekil İsmet Pş. koltuğu altında büyük bir zarf, salona girdi ve ön sıralardan birine oturdu. Meclis Reisi Kâzım Pş., saat ikiyi beş geçe celseyi küşat ederken Reisicumhur Hz. localarını teşrif buyurdular. Kâzım Pş.: « Başvekil Pş., programmı Meclise arzedecektir.» Dedi. Celse açdıyor ve Gazi localarım şereflendiriyor ğu için, kendisini hisettirmiştir. Bu zawiMiiMHiıııııın;MnnoıııuıııııııınıiMiınıiMimmtiMtıi!MiHiMniMiMuMiuHMiınııınnınıumntMi'iııi{Mii)MinrııiHHiııiMiMnnHMiMiııııiMii|iniMiuiMiMMimiMuıiMiııııııııııiMiııııı ruret, yalmz hükumet üzerinde değil, H. Fırkasmda da görülmüştür. Bunları hükumet gazetelerinde okuduk. «Gürültüler». Gürültülerle karşılanan bir iddia tır. Dahilde bu umumî siyasetin ifaBu ihtiyaç, Cumhuriyetimizin pariâ desi Cumhuriyet icabatınm mütemento hayatına yeni bir fırkanın dahil madi bir tekâmül takip etmesi, vaolmasından ileri gelmiştir. Yeni fırkaMn, bir buçuk aylık hayatı vardir. Mü tandaşın huzur ve emniyetinih çanakaşa hürriyeti, hükumet işlerinin mü hşmakla inkişaf etmek gayelerinin rakabetsi hissedilen zaruretlerden oldu engelden masun bulunması. vata Fena propagandalar bahsi Galiba hoşunuza gitmedi, arkadaşlar! Son zamanlarda fena nropagandalar vukua geîen tezahürlerle kıymetini düvukua gelen tezahürlele kıymetini düşürmek için bazı sarhoşlar tarafındar tezahürat yapıldığ'inı, Fethi Eeyin yanesiciler, hırsızlarla teşriki mesai ettiğini Vali, kaymakamlarm raporlarında. Fethi'nin ismi yankesicilerle birlikte zikredilerek bu propagandalar karpâstal \ şeklindeflieclis koridorlarına kâdar'gir'; Imiştir. Serbest mimakasanm faidt!erini/; ı İ?örfirken h.ingi maksada."hizmet fikriiI«İ! jolduğru bir türlü anlaşılamıyan bu prpf pagandanm ehemmiyeti olamaz. Efendiler, başka bir nokta daha göze çarpıyor: Amele, halk Fırkasından olduğu zaman iyidi, mes'ele yoktu. Amele, S. Fırkaya temayül edince, derhal nazariyelerle uğraşıyoruz. Böyle nazariyelerle iştigal edeceğimize, amelenin, neden gayrimenun olduğunu anlamak daha doğru olur. Efendiler, H. Fırkasının bir muleme | di, fırka mutemedi olduğu zaman iyi ve merakla bekleneır tenkit şayanı İtimat idi. Fakat S. Fırkaya ge [ çince hiç te şayanı itimat değil, ahlâksızlerini dün nihayet yapan S. F. Reisi dır. Bu mantıksızlık gülünç değil midir? Fethi Bey üç muhtelif pozda... Fırka işlerine bu kadar şahsiyat karış( Mdbadi b inci sahijede ) Söze başlamadan evvel geçen xapta ait Başvekil millet kürsüstinde alkışlanıyor İsmet Paşa, uzun ve şiddetli al kışlar arasuıda kürsüye çıktı ve ayni alkışlar deyam ederken bervechi ati programını okudu. İsmet Pş. kürsüden in dikten sonra müzakerat şöyle devam etti: Başvekil, programını okuduktan sonra Meclis Reisi sordu: SÖÜ istiyen var mı? Fethi Bey söz istedi ve dedi ki: Maliye Vekili Bey, traktör resminin kaldırılacağım söylemişti. Başvekil Paşa, buna dair bir şey söylemedi. Bu hususta hükumetin kararı nedir? Söz istiyen var mı? Amele neden gayrimemnun? Fethi B. söz aldı İsmet Pş., tekrar kürsüye çıkarak, traktör resminin ilgası düşünüldü?ünü beyan etti. Bunun üzerine Fethi Bey, nutkuna başladı: Traktör resminin tenzili düşünülüyor Fırka işleririe sahsiyet karıştırılmış "• Muhterem arkadaşlar, Fethi B. in nutku «Akbabadan» Adaîardan bir yar gelir bizlere Aman Allah gözlere bak gözlere!.