27 Haziran 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N» 22O4 Baçmuharrirl * YTJNTJS N A D t İDAREHANESİ: Bfiynnmnnaraiye karşısında dairei Telgraf: îstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 Baçmuharrlr 2366 . Tahrlr mUdürd 3236 Idare müdürü 2365, Kitap kısmı 472 Hiniim»MMiniMMIIHHHninnllll1IIMniHIMnMIMIIIIIMIin[tlHMinillllİTniMiıı»ılMlııııllıııııınrmiTiıinnTinılıniınınCTrillTTIinnillllllımıllTi.m İspanyave M. Rist Yunan Meclisi de tasdik efti Sabaha kadar süren bir celse nımiTnııınnnııınınrmınııiMiıınıllın Cu m h u r iy et CUMA 2 7 HAZIRAN 193O ABONE ŞERAtTl MÖDDET: ITÖRKİYE İÇİN HARİÇ İÇİN Seneliği: 1400 Kr. | 6 Ayhğı I 750 Kr. 3 Ayhğı \ 400 K*. 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. riüshası her yerdto = 5 Kurustur = = ttpanya'mn da vaziyetini tetkik eden profesör Ch. Rist; tspanya parastntn dü şüp kalkmannda su sebepleri görüyor: «Gümüş paranın tedavülü; fevkalâde batçenin varltğı; banka kredilerinin müdahaleri; dahili müfka lât.» MemleketimMn ekonomik ve man vaziyetine dair tetklkat yapan profesör, (Ch. Rist) İspanya hükumetinin tekllfi ile İspanya'nın para vaziyetini tetkik etmis ve yaptığı rapor İspanya hükumeti tarafmdan neşrolunmuştur. Romanya'dan sonra İspanya'yı, ve ondan sonra da memleketimizi tetkik eden profesörün büyük bir salâhiyet ve vnkuf fle yazdığı bu 'raporlardan Ro manya'ya ait olanmı geçenlerde bnrada hnlâsa etmiştik. Bugün de, İspanya'nm vaziyeti hakkındaki rapornndan kari lerimiri haberdar etmeği faideli görü yornz. M. Rist rapornnu beş kısma ayırmış Yunan meclisi itilâfı 19 muhalife karşı 191 reyle tasdik etti M. Venizelos muhaliflerine: "Galip Türkiyeyi, gurur ve şerefinden fera gate icbar edemezdik!,, dedi .Rist raporunu verdi İsmet Pş. Hz. ile M. Rist arasmda üç şaat devam eden bir mülâkat Maliye vekili dün bîr oğle ziyafeti vermiştir. M. Rist bügüb şehrimize geliyor Ankara 26 (Telefonla) Bugün saat 10 da Maliye Vekili Saraçoğlu Şükrü B. malî mütehassısı M. Rist ile birlikte Basvekil İsmet Pş. Hz. ni ziyaret etmişlerdir. M. Rist İsmet Pş. Hz. ile iki saat konuşmuştur. Vekil Saraçoğlu Şükrü B. öğleyin Ankara Palas'ta mütehassıs şerefine bir öğle ziyafeti ver miş, ziyafette bütün Maliye erkânı hazır bulunmuştur. öğleden sonra Maliye Vekili, M. Rist'le beraber tekrar Başvekil paşayı ziyaret ederek bir saat kadar konuştular. Mülâ katlar mevzuu tamamen malum ohnamakla beraber malî mesail ile mütehassısm verdiği rapor üzerinde mübahasa edildiği tahmin olunmaktadır. M. Rist hazırladığı raporu Maliye Vekiline vermiştir. Mu 1 Şayanı dikkat bir nutuk irat eden Tunan Başveküi M. Venizelos 1 (Pezetas) m sarsmtısından İs panya ekonomiyasının tehlikeye maruz kalması; profesör bo mes'eleyi ince den inceye tetkik ederek İspanya parasınm düşmesi sebeplerini gösteriyor ve M. Rist bugünkü vaziyette altın kıymetini ikmaileyh memleketine avdet ettisap etmesine imkân olmadığını istikrar mek üzere akşam trenile Istaniçin bazı şartların Iüzumunu ileri sti bul'a hareket etmiş, istasyonda rüyor. samimiyetle teşyi edilmiştir. % 'Para istifcran mes'elesi karşısında İspanya'nm bususî vaziyeti; Parasmı istikrar ettirebilmek için İspanya'nm malik olduğu iyi şartları göstermekle Gazi Hz. nin evlâdt manevilerinin beraber diğer taraftan da bu memlekedüğünü kendüeri ve güzide davettin içinde bulunduğu müşkülâtı zikre lileri huzarile Dolmabahçe diyer. Bn müşkülât: Gümüş paranın $caraytnda iera edilmiftir tedavülü, fevkalâde bütçenin mevcudiAtina şehrinin umamî bir manzarast yett, ve bankaların şanj piyasasma u Gazi Hz. nm evlâdı manevileri hasrettikleri krediler ile müdahalesidir. Yunan meclisi meb'usamnda müzake leri pek gürültülü bir tarzda müzakere M 3 İstDcn» hanei kıvmftt* o!»M W g«nd«B gtee taMK etUletr¥unan lti eSUcUkten sonra dtin sabah saat tiçte, Rukiye Hanımefendi ile jandarm» m Rİilrıifn o Idll birinci mülâzimi Hü*nü Beyin düür?.. Profesör, İspanyol eksperleri lâfaamesi nihayet salı ve çarşamba gunIMdbadi 4 üncü sahifede) komisyonnnnn tetkik ettikleri bu mes'eğüleri dün akfam Dolmabahçe saleye yakından temas ederek evvelâ: rayında Büyük Raisimizin yüksek Vak'anın acıklı ve şayanı (Pezetas) m kıymeti ile eşya fjatı sevihuzurlan ve güzide davetlilerin dikkat safhası yesi (hayat pahalılığı) arasındaki mü iştirakile yapılmıştır. Genç evlilenasebeti arıyor. Ve her şeyden evvel rin akitleri 22 mayısta Ankara İstanbul Ağır ceza mahkemesi dün bütçe mnvazenesinin zarurl olduğuna, Şehremanetinde icra edilmiç, Ha ir idam kararı daha vermiştir. İdamıbanknotlarm altm ile değiştirilebilmesi Iüzumuna işaret ediyor... (Pezetas) m riciye ve Dahiliye Vekilleri tara ta hükmedilen adam, Şile'nin Manşar kıymetini İngiliz lirasına nazaran (35feynin şahitleri olarak bulunmuş öyü ahalisinden Süleyman isminde 35 36) arasmda olmak lâzun geldiğini ve yaşmda bir gençtir. Süleyman, babası lardı. tedrici kıymetlendirme nsulündeki mahİbrahim ağayı taammüden öldürmek Dün gece düğüne Hey'eti Vekîzurları ısrar ile anlatıyor. le azası da davetli idiler. Fakat cürmile mahkemeye sevkolunmuştu. 4 İstikrarın teknik ve psikolojik Bu katil vak'asmm çok acıklı ve şayaBaba katili Süleyman davete icabet edememislerdir. Da ıı dikkat bir safhası vardır. Katilin başartları; Bu mes'elede şunları tetkik ne evvel, zevcesinin vefatı üzerine yalvetHler meyanmda Kâzım Pş. Hz. ası İbrahim ağa bundan bir buçuk seediyor; A: Dahili: Para kannnu, İs [Lutfen sahîfayi çevirtnizi panya bankasının altm stokunon tekile Kıhnç AIi, Cevat Abbas, Ruşen ııiHiııııiHiiHiıııııııiMiıııniNntııııınııııııııııııınınııııınııııifiHiııııııiMiııııııııııuıııınıiiiıııııııiHnıııııııııiMiMiıııuııifiıiMnıınıııııuıııi'iıtHiııı rar tahmini, kâğıt paralarm garantisi, Esref, Samih Rifat, Recep Zühdü, ve bankaların istatüleri. B: Harici: IMabadl 4 üncü sahifedel Başlıca ihraç bankaları arasmda ahenk lüznmu, ve bankaların müdahale için* kullndıklan kredilerin tasfiyesi. 5 İstikrara tekaddüm edecek ted birler; Profesör Rist, bu mes'elede başlıca şunları söylüyor: (Pezetas) m düşmesine ne omumi masrafları kapatmak İçin çıkarılan kâğıt paralar, ne «Şehrin temizliği ortaya atümca ilk dalgalı borçlarm yapılması, ne de Devhücum ettiğimiz müessese Şehrema let Bankasmm devlete yaptığı avanslar netidir. Şehremanetinln yapabUeceği sebep olmuştor. İspanya, para istikran işin azamlsini yaptığına kani olanmes'elesinde diğer memleketlere naza lardan ve kendisini mazur görenlerran çok iyi vaziyettedir. Fakat buna den değilim. Fakat şurasını yüksek mukabil şu müşkülâta maruzdur; A: sesle söylemek isterim ki şehrin bu Gümüş para tedavülü; B: Fevkalâde pisliğinde asıl kabahat sahibi olan bütçe; C: Bankaların harici krediler ferden ferda bu şehrin halkı, yani ile şanj piyasasına müdahalesi. bizleriz. Yedi yüz bin kişi elinden Mütehassıs, gümüş paralarm ortadan geldiği kadar etrafı kirletmekle kalkmasmdan (400) milyon (pezetas) meşgul olursa bunu temizlemek hiç kaybedileceğini söyliyerek bunun zarurî bir Şehremanetinin harcı değildir. olduğnnda ısrar ediyor. Profesör Rist, şüphesiz memleketimiz Kendi nefsinize: Sabahtanberi hakkında da mükemmel bir rapor yapakaç defa sokağa tükürdüğünüzü, kaç caktu. İspanya raporunun (3) üncü sigara, kibrit, kâğıt parçası attığı nızı, evinMn penceresinden kaç si kısnunda profesör İspanya'da hayat pagara tablası döküldüğünü, hizmetçi halıhğı seviyesi ile (Pezetas) ın kıymeti nizin pencereden kaç halı ve seccade arasmdaki münasebetleri araştınyor... silktiğini, ne kadar süprüntü attığıBn tetkik, bana geçen sene gene bnrada nı ilh... sorunuz, o zaman pisliğin ayazdığım (iktisadî muamma) makalesisıl nereden geldiğini anlayıp itira ni hatırlattı!.. O makalede, paramızm edeceksiniz. kıymeti ile hayat pahalılığı arasmda Sokaklar bizim müşterek malımız| çok mühim açık bulonduğunu ve bir çok dır, meskenlerimizin temadisinden| memleket zikrederek bunun belki yal ibarettir. Vazifemiz; sokaklarmıızı,| nız bize ve yahut bizim gibi bir kaç evlerimizin sofalarını, koridorlarmı memlekete inhisar ettiğini yazıyordum Ankara'da vuku bulan feci inhidam a dâir fotoğraf muhabirimizin * mümkün olduğu kadar temiz bir have bunu bir ekonomik muamma telâkki gönderdiği resimleri dercediyoruz. Resimler yukarıda; Dahiliye Ve le koymaktır, yoksa avlularımızı, ediyordum. kili Şükrü Kaya Beyi vak'a mahallinde iken, aşagıda inhidama kur sofa ve koridorlarınuzı şimdiki kadar Fakat o vakittenberi ikinci bir muam pis bir hale getirmek değildir. ma olduğunu anladmı. Buna da (mall ban giden zavallı bir ameleyi enkaz altında gösteriyor. Köşedeki de İstanbul Ancak biz bu fikri kendimuamma) diyebiliriz... Bu sözümüzü binanın inşasını idare eden ahçı çırakhğından yetişmiş ustabaşı I mize sindirdikten, pislikten f ena halen iyi bir surette ifade için, bnndan sa'dır. Ahçı çırağımn yaptığı bir binanın akibeti bu olacağı da de yadırgar bir hale geldikten son radır ki temiz olabilecektir!» yirmi sene evvel İtalya maliye ıslahatı umulmıyan bir şey değildir. Bina nin altı dururken çüriik çank malna dair tetkiklerde mühim bir mevki iş zeme ile üsf* ikmal edilmi? ve bir kaç biçare amelenin de nahak yeYukarıki satırlar, Dr. Tevfik gal etmiş bulunan (Karl Hnmmel) in Salim Pş. nin « temizlik bugünlerde Türkiye'deki bir doston IIIHMimill llll lllimilllll'lllllllimilllll IIIM H IHHIIIItlll İMIIII IIIIIIIIIIHIIHIIII IIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIII mes'elesi» ne dair yeni bir ma • yazdığı mektuptaki şu fıkrayı kaydede milli paranın bir parça daha düşmesi yük vukuf ve salâniyetle bu ekono kalesinden nakledilmiştir. yim: malî tarihte ilk defa görülmüş bir hâ mik ve malî muammaları raporunda a Merak etme pasam, bunların döktüğü su bizim çorbanın tadınî Doğru söze ne d nir? halletmiş olacaktır. «Tedavülü senelerdenberi ziyadeleş disedir.» bozmaz!.. Alâettin Cemil memiş olan bir memlekette her gün Ümit edebiliriz ki; profesör Rist bü to: Düğün Rukiye Hf. nin svlenme merasimi dün gece yapıldı Yeni bir idam kararı Babası nı öldüren Süleyman dün Aşçılıktan mimarlığa! Ankara'daki inhidam kurbanları çıkarıldı, enkaz temizlenmektedir Muhacir rumların pişmjş aşa su katmalarına rağmen Yunaniriar itilâfı tasdik ettiler! Istanbul'un pisliği!..