1 Ekim 1989 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 46

I v x1İ 330R 5y TOA —— 5V6 A ZENER 10V KADEMESİ e ŞA | Resim 4: Zener diyot üzerindeki gerilim. tir. Dikkat edilecek tek nokta, zener fonksiyonunun ortaya çıkabilmesi için gerekli bir minimum akını değe- rinin (1 mA kadar) altıma düşülme- mesi ve diyotu yakacak kadar fazla akım tatbik edilmemesidir. Ters ge- tilirnleri 2,7 Volt ile 150 Volt (bazen daha fazla) olan zener diyotlar, stan- dart olarak imal edilmektedir. Diyotlar elektronik devrelerde cn Fazla kullanılan elemanlardandır. Kullanılış yeri ne olursa olsun ya akı- mı sadece bir yöne yönlendirmek için, ya da ters olarak bağlanarak ze- ner şeklinde kullamlırlar. Doğrultucu devrelerde diyotlar Re- sim 5'deki gibi bağlanarak AC'yi DC'ye çevirme işinde önemli rol oy- narlar. Ancak bu amaçla kullanıla- cak diyotların ileri yönde taşıyabile- cekleri akım Kapasitelerinin yükşek olması gerekmekiedir, Çünkü bir de- po görevi yapan kondansatörün her saykıl'da yeniden şarj edilmesi (tam dalga doğrultmada her saykılda iki defa) esnasında akacak akım, örtala- ma değerin oldukça üstündedir. Ay- tıca bu amaçla kullanılacak diyotla- rın ters dayanma gerilimleri de yük- sek olmalıdır. Aksi takdirde diyot ile- timde değilken oluşacak ters gerilim, iletimde iken akacak yüksek akım ile birlikte diyot ekleminin çok fazla ışı- narak tahrip olmasına yol açabilir. Bu tip diyotlar, genellikle silikon tip olarak imal edilirler. Diğer taraftan radyo sinyallerinin dernodülasyonu için kullanılan sinyal diyotlarınım yüksek gerilim ve akım- lara maruz kalmaları söz konusu ol- d6 madığı gibi iletime başlayabilme ge- rilimlerinin de düşük olması gerek- mektedir. İşte bu amaçlar için ger- marnyum diyotlar ideal olmaktadır. Çok kullanıları diğer bir diyot çe- şidi de ışık yayan diyotlardır. Bunla- ra LED adı verilir ve İngilizce ışık ya- yan diyotlar anlamıma gelen “Light Emiting Diodes” kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu diyotlar ger- manyum veya silikondan değil, gal- yum arsenik veya indium antimonid gibi karışık maddelerden yapılırlar. Bu maddelerin ortak özellikleri ( * ) ve (-) yüklü parçacıkların diyot ekle- minde birleştiklerinde ışık yaymala- rıdır. Elektriksel olarak LED'lerin dav- ranışları diğer diyotlar gibidir. Ancak siliköon ve germanyum diyotlardan farklı olarak iletime geçme gerilim- leri oldukça yüksektir (2 Volt civarın- da). Fazla akımda tahrip olmamala- rı İçin seri bir direnç ile kullanılmalı- dırlar. Burada değinmemiz gereken son bir husuş da LED'lerin ters dayanma gerilimlerinin 3-4 Yolt civarında ol- masıdır. Bu yüzden kolayca tahrip olabilirler. Gelecek ay transistörleri detaylı olarak ele alacağız. Haşçakalın. Hİ İ YARIM DALGA Bael ğ S1 H, SI TAMV DALGA ——— — 4 TAM DALGA ç İ (KÖPRÜ) Resim 5: AC akımı doğrultusunda kullarılan devreler.