2 Eylül 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 9

İngiltere'de Lordlar, içtimaa askeri üniformalarile geldiler Taymis şöyie diyor: “Şerefimizi ko “(ANADOLU) * Portekiz Bitaraflığını ilân etti Lizbon, 2 (Radyo) — Partekiz hükümeti bir kararname neşrederek |bir harp çıktığı takdirde bitaraf'kala- cağını bildirmiştir. Bu 'baber gazetlerde iri harflerle tebarüz ettirilmekte ve Avrupanın felâkete doğru sürüklenmesi takdi- Ruzvelt bugün nutuk iradedecek Amerika, Avrupa harbine karışmamağa çalışacakmı (SAHİFE 3) ruyacağız. Şahsit madan müttefik menfaatimiz ol- imiz Polonyanın yardımına koşuyoruz.., Imparatorluk meclisi toplandı. Avam kamarası da bugün tçtima edecek İngiltere'de seferberlik faaliyeti artmış, bü- tün ihtiyat tedbirleri de tamamlanmıştır Lordlar kamarası müzakeratı: Londra, 2 (A.A.) — Lörd Hali- cuks, lordlar kamarasında beyanat- ta bulunmuştur. Bu beyanat avam kamarasında Çemberlaynın yaptığı beyanata benzemektedir. | Bir kaç lord askeri üniformalarımı | giymiş oldukları hâlde içtimada ha-| zır bulunmuşlardır. Lord Halifakz, derinden gelen bir sesle, fakat açık bir lisanla söz göy- | Temiş, müttefikar ve hararetle alkış-| lanmıştır. Muhalefet şefleri hüküme ü setini tasvip etmişlerdir. ar kamarası askeri mükelle- iyet ve ordu tahsaisatı kanunlarını tasdik etmişlerdir. Boyaz kitap: Londra, 2 (A.A.) — Hükümet bir beyâz kitap neşretmiştir. Bu kitap bilhassa Alman hükümeti ile teati &- dilen notaların metni ile sön hüdise-| Teri tekrarlayan bir izah neşretmiş- tir. Bu beyanat, Çemberlaynin avam kamarasındaki beyanatına müşabih- tir. | Li Birlik, beraberlik; ,Londra, 2 (A.A.) — Amöle parti- Bi kabul ettiği bir karar suretinde, hükümetin tecavüze mukavemet et. mek hususundaki kararına nart'nin de iştirak ettiği bildirilmektedir. Mükellefiyet kanunu derhal kabul ve taadik edilecek: Londra, 2 (A.A.) — Parlâmento Mahaf linde söylendiğine göre avam | kâmaraaında Çemberlayn tarafın- dan meyzuubahis edilen askeri mü- kellefiyet kanunu yarınki pazar gü- nü parlâmentoya tevdi edilecektir. Ayni gün her iki mecliste kabul olu- nacak ve gene ayni gün kralın tas- dikine iktiran edecektir. Yardıma koşuyoruz: Londra, 2 (A.A.) — Bütün parti- lere mensup gazeteler, makalelerin- de başlıyan mücadeleye milletin müt tehiden iştirak etmek hususunda verdiği kararı tebarüz — ettirmekte- dirler, vti Polonya Ayan, mebusan meclis'eri y toplanacak “ Varşova, 2 (Radyo) — Hariciye | mazırı kolonel Bek, buğgün — ingiliz, Fransız sefirleriyle uzun müddet gö- rüşmüş, müteakiben japonya sefirile Papanın Varşova mümesilini kabul eylemiştir. Alüâkadar mehafilde söylendiğine Röre Varşova üyan ve mebusan moc- lisleri, bugün toplanacak ve daima içtima halinde kalacaktır. Varşova, 2 (Radyo) — Lehistanın Berlin sefirinin geri çağırılman üze-| rine Lehiştan menafi ve hukukunun | muhafazası işini İsveç elçisi derahde etm.ştir. —okroo—m——— he rar a Sefirimiz Pariste abideye çelenkoydu Paris, 2 (A.A.) — Türkiye sefiri B. Behiç Erkin bu sabah meçhul as- ker âbidesine bir çelenk koymuştur. Italyada h-va ma- nevrası | Timeg, diğor ki: «İçtinabı kabil olmuyan bir harbe | girerken millet hiç bir zaman bu- günkü kadar kuvvetli bir — ittifakla şeflerinin kararlarını tasvip etme- miştir. Hiç bir şahst menfaatimiz ol- mâdan Polony: yardımına koşu- yorüz.> , İmparatorluk meclisi: Londra, 2 (Radyo) — İmparator- lük meelisi bugün Pok'ngam sara- yında kralın riyasetinde toplanmış, uzun müzakerelerde bulunmuştur. İhtiyat polisler çağırıldı: Londra, 2 (Radyo) — Hükümet bir emir neşrederek, ihtiyat polisler. den 20 bin kişiyi vazife başına ça- kirmiştir. Sıhhiye nezareti bir beyanname neşrederek, dün Londradan 350 bin mekteplinin şehirden uzaklaştırıldı- ğanı, bugün de mütebaki talebenin çıkerılaceğinı bildirm'ştir, Müstemlekelerin vaziyeti: Londra, 2 (Radyo) — Müstemle- ke nazırı Sir Tomas Sklip bugün ne- zâaretinde, müstemlekeler mümessil- lerini kabul ederek vaz'yeti kendilç. rine izah etmiştir. Kanadanın vaziyeti: Londra, 2 (Radyo) — Başveki! Çemberlayn Roding Stritte Kanada bul etmişt'r. Kanada bir harp çıktığı takdirde Karada deniz, kara ve hava kuvvet. lerinin ingilterenin emrinde olduğu- nu tem'n etmiştir. Alman cevabı henüz gelmedi; Londra, 2 (Radyo) — Bugünkü avam ve lordlar kamarasında, 18 den 40 yaşma kadar olanların tedrici surette talim için silâh altına davet edilmeleri hakkındaki kanun birinci ikinci müzakereleri yapılarak — itti. fakla kabul ed'lmiştir. Çemberlayn bugün beyanatta bu- lunmamıştır. Yarın bulunacaktı Sebebi, Almanyaya verilen notaya henüz cevap gelmemesidir. Şimal devletleri Harpte bitaraf kala- caklart'u bildirdiler Oslo, 2 (A.A.) — Şimal hükümet- |leri müşterek bir beyanname neşre- derek harpte bitaraf kalacaklarını beyan etmişlerdir. Finlandiya, Nor- veç, isveç, ve izlanda arasında İmza edilen 27 mayıs 1988 tarihli muka- vele ile vazedilen bitaraflık kanun- ları bu suretle meriyete girmiş olu- yor. İsveçin tedbirleri: Stokholm, 2 (A.A.) — Kabine müdafaa tedbirlerini takviyeye ka- rar vermiştir. Bazı ihtiyat sınıfları yakında çağırılacaktır. Parlâmenta ağlebi ihtimal gelecek hafta fevkalâ de içtiman davet edilecektir. Stokholm, 2 (Raâdyo) — Hükü- met, benzinden tasarruf için husust otomobilleri yasak etmiştir. İspanyanın vaz'yeti ne olacak İspanyada: Londra, 2 (Radyo) — İspanya ka- binesi bugün genera! Frankonun ri- rinde yepyeni büyük hâdiseler çıka- İbileceğini ve bu hâdiselere dost, müt tefik devletlerin - karışabileceklerini Amerika cumhurreisi dün geceyi uykusuz geçirerek hâ- : diseleri büyük bir dikkatle takip etmiştir yazarak; — Biz ki, İngilizlerle bir askeri ittifaka sahibiz. Bugün bitaraf kal - mak zaruretindeyiz. Çünkü menfaa- timiz bunu icap ettirmektedir. Demektedirler.. Cazeteler bu me- yanda halkı tecanüse ve itidale davet etmektedirler. Ruzveltin beyanatı: Vaşington, 2 (AA.) — B. Ruz- velt matbuat mümeesillerine beya - natta bulünarak Avrupa vaziyetinin Sigorta primleri — İkati bir istikamet alacağı, önümüz- deki günler içinde Amerikanın hattı yükseldi hareketini tasrih etmesine yardım e- Londra, (Radyo) — Sigorta şir-|decek olan Amerika efkârı umumi- ketleri, pirimlerini yüzde elli fazla-|yesinin aklı selimine tamamiyle iti- laştırmağa karar vermişlerdir. itimad etmekte olduğunu söylemiş - İtalya'nın vaziyeti İtalya, mihver siyasetin henüz terk etmedi mi? Hitler'in telgrafı manidar görülüyor. Italya, Libya ve Arnavutlukta ha: zırlıklarını bitirem2miş Londra, 2 (A.A.) — Taymiş ga -! zetes'nin Roma muhabirinin bildi ün küvvet'yle çalıştı. Bunu Hit- ler de itiraf etmiş ve nitekim, Musso- diğine göre italyanın bitaraf kala- | Jiniye çektiği telgrafta bundan dola- cağına dair verdiği kerar ile Hitle- Wyı toşekkürde bulunmuştur.> rin bu husustaki telgrafı muhtelif| Gazete, makalesine devamla şun- şok İlerde tefsir edilmektedir. ları kaydeylemektedir: Müşahitlerin büyük bir kısımı ital- | <Hitler, Mussolin'ye çektiği tel - yanın bu beyanatı ile usulü dairesin- | graftâ, italyanın yardımmı istemedi de bitaraflığını ilân etmiş olduğu ve | ğini ve kendi kuvvetine dayandığımı bunun Fransa ile ingilterenin —Al-| bildirmiştir. İşte bundan — dolayıdır. manyaya karşı muhasemata haşla -| ki, italya hükümeti, iki devlet ara- malarına mani olmadığı kanaatini iz İsındaki ihtilâfa karışmamağa karar har etmektedirler. Böyle olması icap eder. Çünkü i talya, ingiltere ve Fransanın nokt: nazarını bildiğ halde ve ingiliz pa Tâmentosunun içtimamdan evvel k rarını vermiş bulunmaktadır. Şu halde italyanın demokrasileri taarru zuna uğradığımız takdirde Alman- yanm yanıbaşında harbe girişemiye- ceği tahm'n edilebilir. Kaldı ki diplomasi mahafilinde demokrasilerin italyaya tecvaüz et- |meleri hesap haricinde tutulmakta dir. Diğer müşah'tler italyanın daha şindiden mihver isyasetini henüz terketmiş olduğuna kail bulunma makta ve italyanın yapmış oldu; beyanat ile bir açık kapı bırakmış olduğunu ilâve, etmekted'rler. Diğer taraftan Hitlerin, italyanın iştikbale muzaf olan müzahereti hakkındaki fıkrası manasız uddedil- memektedir. İtalyanım, Arnavutluk ve Libyadaki askeri hazırlıklarını ikmal etmek arzusunda olduğu ve bu sebepten dolayı müsterih bulun- duğu mütaleası serdedilmektedir. Bu mütaleaların hangisi doğru- dur? Bu bapta bir şey söylenemez. Fakat italyanın ittihaz etmiş olduğu karar inşirah ve memnüniyetle kar- şılanır. bugün başvekil Mussolin de kabul ederek umumi vaziyet et - rafında kendisinden geniş mikyasta malâmat almıştır. Gazetelerin mütaleaları: Roma, 2 (Radyo) — İtalyan mat- buatı; Polonya - Almanya ihtilâfın- dan bahisle yazdıkları makealelerde, bu ihtilâfin Versay muahedesinden çıktığını ve Almanyanın hakkı veril- memekle hata edildiğ'ni tebarüz et- tirmekte ve bu arada italyanın vazi- yetinden de bahseylemektedir. Popo di'italya diyor ki: «İtalyanın vaziyeti, tam bir inti- “|yan bir yığın Alman bulunmakta ve vermiştir.» Romada siyasj faaliyet: Londra, 2 (Radyo) — İngiltere- nin Roma sefiri Sir Pera Loren, bu - gün Kont Clanoyu z'yaret etmiş ve yirmi dakika konuşmuşlur. Mütea- kıben, Fransiz sefiri Andre Fransun Ponse de Kont Ciano ile görüşmüş - tür. Roma, 2 (A.A.) — Siyasi maha- fil, Çemberlaynin dün avam kama- rasında söylediği nutukta italyanın buhranın son haftalarında mesele - lerin muslihane bir tarzda halli le- hine olarak sarfettiği gayretleri medhüsena etmiş olmasını tebarüz 'cllinııtk'. B'yasi mehafilde de- niliyor ki: «Mussolininin sulh davasına hiz- met etmeğe çalıştığını bu beyanatta isbat eder.» ür. Müşarileyh, efkârı umumiyenin boş yere telâşa düşmemesi için gaze- telerin riyaseticumhur dairesi, hari- ciye nezareti vesair nezaretler gibi menmbalarca tevsik edilen hâdise- lerden başkasına ehemmiyet verme- meleri lüzumunda ısrar etmiştir. Ruzvelt, medeniyeti tehdid eden buhran muvacehesinde herkesin bil- Ameiikada Almanya'ya karşı infial Hitler, Ruzvelte ne- den g?ç cevap vermiş? Vaşington, 2 (A.A.) — B. Hit- ler, B. Ruzveltin sulh lehindeki me- sajına vermiş olduğu cevabda, Al- manya ile Polonya arasında müsliha- he bir sürette halledemiyeceği hiçbir Amerikalılar Hitleri itham ediyor hassa gazetelerin teşriki mesaide bu- 'lunmalarını istemekte ve bir teşriki mesainin elkârı umumiyenin terbiye İsine hâdim olacağını söylemektedir, Müşahitler, B. Ruzveltin B. Bullittin Varşova ile görüştükten sonra ken- disine Alman - Leh hudud hâdiseleri hakkında malümat vermesi üzerine lâ- tabirini kullanmış olduğunu beyan etmektedirler. Diğer taraftan B. Ruzvelt, kongreyi içtimaa davet — etmeden ve bitaraflık kanununu ye- niden gözden geçirmeden evvel rupa vaziyetinin tavazzuh etmesine ehemmiyetle işaret etmiştir. B. Ruz- vit Amerikanın — halihazırda fazla bir şey. söylememesinin menfaati ik- tizasından olduğu mütaleasında bu- — lunmaktadır. çalışacak Amerikanın her ha: sürüklenip sürüklenmiyeceği kında gazeteciler ta: bir suale cevap — veri demiştir ki: — Yalnız böyle olmasını temenni etmekle kalmıyorum. Buna muvaf- mesele mevcud olmadığını bildirmiş ve n mesüliyeti Polonyaya tah- mil etmiştir. B. Hitlerin cevabı müşarünileyh nâmına Alman maslahatgüzarı Hans Thomsen tarafından B. Hull'a tevdi edilmiştir. «Hükümetimin vermiş olduğu emirlere tevfikan, sizin vasıtanızla, Amerika reisicumhuruna şunu beyan ederim ki kendisinin 25 ve 26 ağuz- tos tarihli mesajları Führer tarafın- dan e takdir edilmiştir. Füh- rer, Almanya jle her çareye baş var. | maktan hâli kalmamıştır. Führer, son dakikada İngiltere met'nin tavassut teklifin; de ka- bul etmiştir. Maamafih, Polonya hü- kümetinin ittihaz etmiş olduğu hat- tı hareket dolayısiyle bütün bu gay- retler semeresiz kalmiıştır. Hitlerin B. Ruzveltin mesajına vermiş olduğu cevabın şekli hükümet mahafilinde ve efkârı umumiyede hiddet ve infial tevlid etmiştir. Bil- haasa Führerin Amerika relsleum- huruna cevab vereceği yerde Alınan maslâhatgüzarı vasıtasiyle Amerika Hariciye nazırına cevap vermiş ol- e duğu ehemmiyetle — kaydedilmekte- dir, Bundan başka B. Hitlerin B. Ruz- veltin teklifini reddetmek için vazi- yetin tamiri gayri kabil bir hale gel- mesini beklemiş olduğu söylenmek- — —— İİngilterede Alman selarethanesi kapalı Londra, 2 (Radyo) — Almanya- nin Londra elçiliği binası kapalıdır. Kapıya talik edilen bir Tlevhada Almanya için pasaport iyenlerin açılmış olan pasaport bürosuna mü- racaatları bildirilmektedir. Bu büro- Jda ise, valizlerini ve eşyalarını taşı- bunlar, hareketlerini beklemektedir. ler. Hindît—:n. îı;;-ilterr nin yardımına hazır Simla, 2 (Radyo) — On sekiz Hindli Prens, İngiltere kralına bir tedir. Polonya sefiri Dün Berlin'i terketti Berlin, 2 (Radyo) — Polonya sefiri Lipeki, bükümetinden — aldığı emir üzerine bugün sefaret erkânı ile birlikte Berlini terk etmiştir. Se- fir hareketinden evvel nezaret altı- na alınmıştır. Bunun sebebi, Polon- yadaki Alman sefir ve konsolosları- nın İadesini temindir. Türk - Alman Ticaret anlaşması Temdid edilmedi Ticaret Vekâletinden İzmirdeki fak olacağıma da kaniim, Hükümet bu sahada elinden geleni yapacaktır. Nihayet B. Ruzvelt Almanyadaki Amerika sefirinin dün istifa etmiş ve fanın kabul edilmiş olduğunu iştir. Müstafâ sefire hariciye nezaretinde başka bir vazife verile tektir. B. Ruzvelt, B. Valsonun ye — Fine hali hazırda başka- birisinin ta- yini hususunun derpiş edilip edil - mekte olup olmadığı hakkında bir- şey söyleyemiyeceğini beyan etmiş- Müşarileyh bundan sonra B. Hu- lün n Amerika gemilerini Ame- rikaya dönmeleri hakkında talimat vermiş olduğu şeklindeki haberi tek- zip etmiş ve netice olarak Amerika matbuatının hükümetle mesai birli- ğinde bulunmasını istemiştir. tir. ine içtimaı: Vaşington, 2 (A.A.) — Kabine dün bir içtima akdetmiş ve bu içtima iki saat devam etmiştir. İçtimada Avrupanın vaziyeti mevzuubahis ol- muştur. - Dahiliye nazırı B. İckez matbuat mümessillerine beyanatta bulunarak Almanyaya Helium ihra- cına müsaade etmekten imtina eyle- diğinden dolayı katiyen müteessir ol- madığını söylemiştir. Vaşington, 2 (A.A.) — Riyaseti cumhur dairesi tebliğ ediyor: Reisicumhur Ruzveltin pazar gü- nü söyliyeceği nutuk, üç büyük rad- yo istasyonu tarafından neşredile - cektir. Bu nutukta şimdiki endişe ve gerginlikleri ortadan kaldıracak şekilde Amerika hükümetinin vazi- yetini gösterecektir. Reisicumhur memleketin diğer memleketler ricalinin bir çok nutuk- İarını dinlerken kendi devlet reisinin sözünü dinlemesine ihtiyacı oldu - Bgundan dolayı bu nutku söyliyecek- tir. Ruzvelt uyumamış: Riyaseti cumhur dairesi müstesa- vı B. Ea reisicumhurun evvelki gece hiç uyumadığını ancak vaziyetteki İyeni inkişaflara intizar etmeksizin dairesine çekilmiş yalnız ansızın bir hâdise zuhuru halinde kendini ça - ğırmalarını hariciye erkânına emret- miş olduğunu beyan etmiştir. Hitleri itham: Vaşington, 2 (Radyo) — Mat- telgraf çekmişler ve her suretle emri- / alâkadarlara gelen malümata göre,|buat umumiyet itibariyle Almanya- ne amade olduklarını bildirmişlerdir. | Türkiye ile Almanya arasında akde-|ya hücum etmektedir. Nevyork He- ——— Borsa kapılı İtemdid ve tahdid Roma, 2 (Radyo) — Bütün ital-| yaseti altında toplanarak uzun müd. yada yapılmış olan umumi hava mü- det vaziyeti müzakere etmiştir. Alı- dafaası manevrası buyün noticelen- nan kararlar hakkında, beyanat ya- Miştir. İpılmamış, tebliğ çıkarılmamıştır. zar içinde hâdiseleri takip etmekten Ibarettir. İsası burün de kapalı idi. Ne vakit a- İtalya, bir harbo mani olmak için çılacağı bilinememektedir Londra, 2 (Radyo) — Altın bor-| |lı.hııııı|tı. dilmiş ve (31 Ağustos) da müdde- ti hitam bulmuş olan ticaret itilâfı ıdı'haıîqtiı.Y_ıui, A sya” “dise ” >ünasebetimiz| rald Tribun, şiddetli bir makalesin- 'de, Alman siyasetinin senelerdenbe- ri değişmediğini, umumi harbe se- bebiyet verenler gibi, Hitlerin ayni zihniyetle medeniyeti ikinci bir felâ- ikete sürüklediğini yazmaktadır. Hit