2 Eylül 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

$ EYLÜL 1999 Cumartesl ——— “ (ANADOLU) 2 heyecanlı ve tarihi nutkunu dinlemiştir Nazi Alman hükümetinin iki senedenberi takip ettiği si- yaset, artık tahammül edilmiyecek bir şekil almıştır “Başlıyan harbin mes'aliyeti, tek bir insana, Alman Hitlere racidir. O Alman şansölyesi ki, kaprisleri uğruna insanlığı mezbahaya ve feci bir sefalete sürüklemiştir ,, İngiltere kabinesine Eden, Çörçil de girecekler Londra, | (Radyo) — Avam kamarası bugün saat 15 de toplan- mıştır. Tribünler baştanbaşa dol- muştu. Başvekil Çemberlayn söze başlıyarak: — Söz değil, şimdi icraat lâzım- &ır. Bu itibarla acele söyliyeceğim. Başlıyan harbin mesuliyeti, bu-| Bün tek bir şahsa, Alman Hitlere racidir. O Alman şansölyesi ki, kap- Tisleri uğruna insaniyeti mezbahaya ve feci bir sefalete iklemiştir. Hitler, bütün harekâtiyle kendi emellerini tahakkuk — ettirmek isti- yor. Almanya, 1914 senesinde ol- yoktur. Almanya iki senedenberi, öyle bir siyaset tatbik etmeğe baş- duğu gibi, şimdi de kuvvete müre-| caat etmiştir. Fakat biz kuvvete kar- şı kuvvetle mukabele etmeğe karar|lamışlardır ki buna tahammül edile- verdik. Bizim Alman milleti ile hiç| mez. Zira bu siyasetin galebesi tak- bir davamız yoktur, O Alman mille-| dirinde Avrupada sulh bir hâyal ola- ti ki, Nazilerslen mürekkep bir hükü-|caktır.> met tarafından idare edilmektedir. Çemberlayn, sözüne devamla, Artık şu dakikadan itibaren, In-tPolunyı ile Almanya arasındaki ih- giltere de 18 yaşından 41 yaşına ka- | tilâfı tebarüz ettirmiş ve şunları söy- dar bütün erkekler silâhına sarılmış | lemiştir: | bulunuyorlar. Başladığımız işe niha-| — Almanya, hakiki isteklerini hiç yete kadar devam edeceğiz ve hede- / bir zaman Polonyaya olduğu gibi fimize varacağiz. Almanyayı idare| bildirmemiştir. Almanya, bize ver- eden hükümetin ikide bir şiddete|diği cevabı Polonyaya bildirmemiş- müracaat etmesine tahammülümüz tir. Polonyanın Berlin sefiri bu ce- Harp başlamıştır aştarafı 1 inci sahifede — leri içtima halinde bulunmaktadırlar. ingiliz parlâmentosu bu akşam, Fran sız parlâmentosu da bt satırlar o- kunduğu gün öğleden sonra içtimaa davet edilmişlerdir. Hitler Rayiştağdaki — nutkunda italyanın bitaraf kalacağını söylemiş ve bu devlete şimdiye kadar Alman- Yaya yaptığı yardımlardan — dolayı teşekkür ettikten sonra Almanyanın garp devletlerinden hiç biri ile harp etmek istemediğini, maamafih icbar edilirse bu hayat memat mücadele- sinde hiç bir yabancı kuvvetin yardı- Mına muhtaç olmaksızın kendi kuv- vetleriyle çarpışmaya âmade bulun- duğunu da ilâve etmiştir. Bu malümattan bugün için anla- #lan hakikat şudur: Almanya aylardanberi Polonyayı tahrik ederek kendisine karşı müte- arrız bir vaziyete sokmak için yap- fığı manevraların hiç birisinde mu- vaffak olamamış, sulh cephesi devlet lerinin mukavemeti karşısında Sov- Yet Rusyanın bitaraflığını temin et- tikten sonra bütün dünyaya tahak- küm etmek davasını silâh kuvvetiyle tahakuk ettirmeyi — tercih etm'ştir. Harp artık korkunç bir emri vaki- dir, , Alman devlet reisi şimdi bütün zekâsını toplamış, garp demokrasi- lerini harba seyirci bir vaziyette bı. Yakmak için çalışmaktadır. Aksi tahakkuk edinceye kadar italyanın bitaraflığmı muvakkat te- lâkki etmek lâzımdır. Almanya, hâ- lâ demokrasilerin Danzig için bu kanli boğuşmaya atılmıyacaklarını ümid etmekte ve onların filen harbe Kirmelerine intizaren italyanın bita- Taf kalacağını söylemektedir. Dünyanm talü ancak bugün ingi- liz ve Fransız parlâmentoları s0n kararlarını verdikten sonra anlaşıla- Saktır. İngilterede olsun, Fransada olsun malik oldukları geniş Salâhiyetlere rağmen harp ilân et- mek hakkına malik değildirler. Bu münhasıran — parlâmentoların Yani bizzat milletlerindir. Maamafih bu parlâmentolardan $ikacak kararların mahiyeti hakkın- da şüphe ve tereddüde mahal yok - tür, İngiltere parlâmentosu olsun, Pransız meclisleri olsun böyle bir va- Hitler'in büyük harb doğuran nutku Ra&i.ştağın dünkü içtimaında Dan- z'gin ilhakı tasdik edildi » 1 (Radyo) Berl — Rayiştag)dan çıkarmamak üzere asker elbise-. Göringin riyasetinde toplanmıştır. Tribünler baştan başa dolu bulu - nuüyordu. Sefirler gelmişlerdi. Yitler içeri girerken, mebuslar tarafından şiddetle alkışlanmıştır. Orduda va - zife almış olan yüz mebus hazır bu- lunmamıştı. Hitler, Danzigle koridorun esa - retten kuürtülması — lüzimgeldiğ'ni kaydettikten sonra; bu — meselele- rin halli için şimdiye kadar daima müslihâne bir surette çalıştığını ve fakat, bütün teşebbüsler'nin akim kaldığını, Danzigde Almanyadan başka hiç bir devletin hakkı olma- dığını, iki gündenberi bu — ihtilâfin halli için teşebbüslerde bulunduğu - Du, buna rağmen hududlarda müte- madiyen çarpışmalar olduğunu, Al- man ordularının saat 56,56 de Polon- ya topraklarına girmek mecburiye- let için harp etmek olduğunu, lamadığı bir s#öz varsa o da boyun eğmek olduğunu, bu harbin Alman olduğunu ilâve eylemiştir. N alkışlarla karşılanmıştır. Müteakı- n okumuştur. Bu telgraf şiddetli al- kışlarla karşılanmıştır. dirilm Yeni kanunlar 1940 senesi iptida- sından sonra meriyet mevkilne gire- cektir. tinde kaldıkla azifelerini —ifa etmek uğrunda bir saniye bile kay- gmemek mocburiyetini hissetlik- bi lerini, Almanyanın, garptan hiçbir şey istemediğini Polonyayı ikna et mek için gok çalıştığını, Polonyanın buna mukabil umum; seferberlik ilân ettiğini kaydettikten sonra — şunları söylemiştir : — Dört ay evvel Polonyaya ha - ber gönderdim ve Almanyayı çevir- mek istiyenlerin, hiç bir zaman mu- vaffak olamıyacaklarını blid'rdim. Polonya, ne bizi, ne de diğer devlet- leri dinledi. Almanya, hiç bir devle. tin yardımını istemiyor.> Hitler, müteakıben Rus - Alman anlaşmasından bahsetmiş ve iki mil- letin rejimlerini harice telkin etme- meği kabul ettikten sonra, tamamen anlaştıklarını söylemiş Rüs - A man ticaret muahedesinin, müteka-| y p, Ötmiştir. bil menfaatlere dayandığımı ilâve ey- lemiştir. Hitler, bundan sonra Almanya ile İstanbul, | (Telefonla) — Hü- tir. Makineye setmiş ve harbin, Polonya hüküme- Üceği. ömüdüüledirler: bugün saat onda mareşal|sini giydiğini, yegâne emelinin, mil. l)or;. bugün başvekil an- milleti için bir hayat memat meselesi | Danzixteki kanunlar ve âyan kal-|öğleye kadar devam etmiş; Akdenizdâ(*ı mız İstanbul limanı- na çağrıldılar Hitler gece cepheye gitti : Roma, | (Radyo) — Berlinden haber veriliyor: Hitler, refakatinde Mareşal Göring olduğu halde gece cepheye vabı anlamak için Von Ribentrobun nezdine gitmişse de, mummaileyh se- letin geçtiğini ileri sürmüştür. Almanyanın Berlin - sefirimize verdiği cevabi notanın muhteviyatı-| ni biz bile radyoda işittik, Sefirimize verdiğimiz talimatta, Alman askerle- rinin Polonya topraklarından çekil- mediği ve tecavüzü durdurmadığı takdirde Polonyaya karşı verdiğimiz. taahhüdleri düşünmeğe bile lüzum görmeden yerine getireceğimizi Al- Manyaya bildirmesini ve aksi tak-| ve İtalya Başvekili Mussol: dik. da ayni müracaati yapmıştır. | — Fransanın Berlin sefiri Kolondur. firi kabul etmek istememiş ve müh-| miştir. Parlâmento müteakiben müdafaa büdçesine zamimaten beş yüz mil- Şu dakikada, dünyanın en bü-|yon liralık bir tahsisat kabul eyle- yük bir kısmının, manevi müzahe-| miştir. retinden emin olarak, taahhüdleri- mize sadık kaldığımızı tekrar ediyo-| liberaller tarafından verilen bir tak- rum.> Londra, | (Radyo) — İşçiler ve rirde hükümete tam bir itimad bes- Çemberlayn, nutkuna devamla! lediği bildirilmiştir. Polonya - Almanya arasındaki Söylendiğine göre İngiltere ka- lâfın sulhen bertaraf edilmesi için| binesinin tam ve kâmil bir şekilde sulhu seven bütün devletlerin son| takviyesi için Lord Çürçil, Eden, gayretlerini sarfettiklerini dirde pasaportunu istemesini bildir-'elinden geleni yaptığını ilâve evle-i llngiltere Kralı, Çembe - layn'ı ziyaret etti Alman sefarethanesinde mahrem evrak dün tamamen yakıldı Londra, 1 (Radyo) — Kral altıncı Çemberlayni, vazifesinden alıkoymamak maksa- diyle Bukingam sarayından çıkarak başvekâlete gitmiş ve Çemberlaynle yarım saat kadar görüşmüştür. Kralın bu jesti, İngiltere tarihinde Hitler'n sözleri, şiddetli ve sürek-| henüz kayded.lmemiştir. Londra, 1 (Radyo) — Çem&erlayn ben doktor Frik kürsüye gelmiş ve | Sant 18 de Alman sefirini kabul etmiş |Försterin ilhak hakkındaki telgrafı-| Ve uzun müddet görüşmüştür. Bu sabah, Alman sefarethanesin- den bir duman çıkmağa başlamış ve " Tah- min edildiğine göre sefarethanede mevcud mahrem evrak yakılmıştir. Londra, 1 (Radyo) — Çemberlayn ün hariciye nazırı Lord Halifaksı, vapurları- müteakiben muhalifet rüesasını ka. bul ederek uzün müddet konuşmuş Ve saat 12,20 de kabineyi topliyarak vaziyeti müzakere etmiştir. Türk.Ingiliz dost. luğu kuvvetlidir — Baştarafı 1 inci sahifede — da Türkiye ve İngilterenin biribir- lerine dostluk rabıtalariyle kuvvet- le bağlı olmalarından kendilerinin de çok memnun olduklarının ilâve- ten arzını büyük elçiden rica et- mişlerdir. Romanya'da Sükünet Bükreş, 1 (Radyo) — Muhase- mat haberleri burada sükünetle kar- gılanmıştır. Gazeteler saat başına İlâveler çıkarmakta ve halkı vaziyet- İlk seferini Mersine yapmak üze-|ten tenvir eylemektedir. Fransız parlâmentasu bugün toplanacak Bu toplantıda kabineye harb için salâhiyet verilecektir kümet, Akdenizde bulunan bütün|re bu sabah saat onda hareket «len yolcu ve şileplerimizin derhal İstan-| Kadeş vapuru da Çanakkaleden bul limanına dönmelerini bildirmiş-| döndürülmüştür. Gazetemiz verilirken Sulh ümidi henüz kayıp olmamış HDÜ Roma, | (Radyo) — Siyasi mehafil, mühasematın başlamış ol- Polonya arasındaki vaziyetton ban- | L l N vaziyette bir salâh imkânı bulunabi- Paris, 1 (Radyo) — Daladiye bu gün hariciye nezaretinde başkuman dan general Gamlen ile, erkânıhar- biyel umumiye reisi general Kolsanı kabul etmiş ve uzun müddet görüş- müştür. Daladiye yarın saat 15 de parlâmentoyu fevkalâde içtimaa da- vet edecektir. Siyast mehafilde söylendiğine gö- re hükümet bu içtimada harp kararı için parlâmentodan salâhiyet alacak N iylemiş Grenvud ve Sir Arsibal Sinkler de inin de| kabinede yer almışlardır. ry- | Alman gemileri Anvers'e döndüler Brüksel, 1 (Radyo) — 24 saat eve vel limanı terk için emir almış olan Alman gemileri tekrar Anyerse dö- nerek hamulelerini tahliye etmeleri için emir almışlardır. ——-—-— Ingilterede alınan tedbirler Londra, 1 (Radyo) — Hükümet bir tebliğinde, hastahaneler, dispan- serler ve doğum evlerinin yarından itibaren tahliye edilmesini ve uzak- lara sevkedilecek olan kadın, çocuk ve ihtiyarların hemen nakli lüzumu- nu bildirmiştir. Londra, 1 (Radyo) — Hükümet, düşman tayyarelerinin geldiğin; bil- diren işaret makinelerinin derhal ha- rekete getirilmesini, bütün vesalti nakliye ışıklarının kapatılmasını ve şevkların söndürülmesini emretmiş- tir. — okxco—— Ruzveltin mesajı Vaşington, 1 (Radyo) — Amerika cumhurreisi B. Ruzvelt, ingiliz, Pran sız, Alman ve Polonya hükümetleri- ne birer mesaj göndererek tayyare- lerin gayri müstahkem şehirleri, masum sivil halkı bombardıman et- melerine mani olmalarını rica etmiş- tir. ğ tır. Diplomasi faaliyet: Paris, 1 (Radyo) — Hariciye na- zırı jorj Böne, bugün italya sefiri Gorilyayı kabul etmiş ve italyanın sulh teşebbüsü hakkındaki müraca- atlarına cevap vermiştir. Bone, bugün, Polonya ve mütea - kıben ingiliz, Alman sefirlerini ka- bul etmiştir. Zİyot karşısında hattı hareketleri ne|ti ortadan kaldırılıncaya kadar de - Olacağını aylardanberi ihsas etmiş| vam edeceğini, Almanyanın Leh mil lunuyorlar. letine karşı hiç bir husumet besle - Harp, hem de tarihin kaydettiği| mediğini, bundan dolayı Alman tay. &n kanlı, en korkunç harp bugünden | yarelerinin, yalnız askeri mevkilere lbaren başlamış telâkki edilebilir. | bomba atmalarını ve siv!l halka za- Yazık ki eski bir mubarip olması-|rar vermemek için emir aldıklarını 'a rağmen Alman devlet reisi harbın | kendisinin nlhai zafere kadar sırtın- bir meseleyi hal ve fasıl etmedi-| ——— ——— Kini, bilâkis yeni yeni meseleler do-| muştur. tan başka hiç bir netice ver-| — Tarih, bu kanlı ve korkünç mesu- Mediğin' takdir edememiş, milletinin | liyeti üzerine alan Alman devlet rei- davası diye orlaya attığı dünyaya| sini ve ona bu müdhiş kudreti veren. tahakküm emelini tahakkuk ettir-|leri hiç bir zaman affetmiyecektir. Mek için bu kanlı vasıtaya başvur- Hamdi Nüzhet ÇANÇAR Ingiliz donanması faaliyette İskenderiye, | (Radyo) — İngiliz donanması süratle Mısır sahil- lerini terkederek semti mechule hareket etmiştir. İngiliz tayyare kuvvetieri hazır Landra, | (Radyo) — n tayyare kuvvetleri harekete mü- heyya bir halde bulurmaktadır. Hükümet, lâzim gelen bütün müda- faa tertiplerini almıştır. Müstemleke orduları hareket etti Paris, | (Radyo) — Müstemleke orduları şimali Afrikadan nak- liye vapurlarına bindirilerek yola çıkarılmıştır. Milli Şef Erkânı harbiye dairesinde Mare- G cit örüştü Ankara, | (Telefonla) — Milli| mışlardır. Şefimiz İsmet İnönü, bugün Büyük | — Milli Şef, burada bir müddet ka- Erktnı harbiye riyasetine gitmişler| larak Mareşalımızla görüşmüşlerdir. ve Mareşalımız tarafından karşılan-