7 Temmuz 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

DIŞ POLİTİKA Almanya ve Sovyetler Sovyetlerin de sulh cephesine iş- tiraklerini temin için Moskovada| yapılan görüşmeler uzayıp gider- ken, Almanya, böyle bir kombine- Zonun yapılmasına mani olmak maksadiyle müthiş bir efor yapmak- tadır. Nazilerin Sovyetler aleyhin- deki faaliyetleri malümdur. Hitler Almanyada iktidara geçtiği günden- beri, Sovyetleri Avrupa medeniye- tinin düşmanı olarak göstermiş, ve bu devletin iştirak edeceği konfe- ranslarda Almanyanın yeri olamıya- Cağını iddia etmişti. Alman matbuatı, Nazi rejiminin mevcudiyetindeki hikmeti, Sovyetle ri likide etmek gibi bir. maksada matuf yazılar yazacak kadar - ileri gitti. Hatta ingiltere, Sovyetlerle anlaşmak için müzakere kapısı a- çacağı sirada Hitler, demişti ki: — Varsın Çemberlayne bolşevik- hıle’ yapacağı dostluk mübarek ol sun!, Bugün Almanya, Sovyetler hak- kındaki harict poiltikasını tamamiy- le tersine çevirmiş bulunuyor. Bir. müddettenberi, Almanyanın Sov - yetlere cazip ticaret teflifleri yap - * makta olduğu bildiriliyordu. Şimdi de Ankara sefiri Von Panenin ehu- susf vazife> ile Moskovaya gidece- &i bildiriliyor. «Husust vazife> nin ne olduğu tahmin edilebilir. Alman- yanın mümkünse sovyetleri kendi tarafına kazanmıya, mümkün değil- *c, her halde bitaraf kalmalarını te- Mine çalıştığı şüphesizdir. anyanın Von Papeni Mosko - Vaya gönderecek derecede bu me selenin üstüne düşmesi, her şeyden Ziyade, içinde bulunduğu vaziyetin nezaketini anlamağa başladığına de- Tâlet eder, Filhakika alman matbu- atı, sulh cephesine karşı ©-| kumaktadırlar. Fakat Alman devlet larının ne düşündüklerini anla- mak için matbuatın yazılarına ve haf(n kendi sözlerine değil, hareket- lerine icap eder. Eğer Al- manya karşısındaki kuvvete hürmet, etmeseydi, tükürüklerini yalıyarak kapısını ; oskovanın çalmazdı. Fakat Almanyanın bu işte mu- vaflfak olacağı çok şüphelidir. Bir defa Von Papenin gönderilmesi, ü midin pek o derece kuvvetli olmadı Zına en büyük delildir. Çünkü bu Muhterem diplomatın biraz da Al- Manların dahili işi olan Avusturya- daki muvaffakıyeti bir tarafa bıra- kılacak olursa, başka sahalarda ba- tarlar gösterdiği vaki değildir. Hat- ta bazı rivayete göre Almanyadaki 5::- kimseler, von Papeni — olmiy- tak işler peşinde koşturarak - siyasi Yaziyetini zayıflatmak emelindedir- ler. Biraz da dedikodu olan bu riva- Yyet, Von Papene verilen yeni vazife e teeyyüt eder gibi oluyor. Çünkü ikaten yanın Rusya ile anlaşması çıkmaz işlerden - biridir. Bugünkü vaziyette Sovyetlerle AL Manya arasında bir anlaşma zemini De olabilir? Sovyetler antikamin- ter pakta mı girecekler) Alman- Ya, olsa olsa, Sovyetleri bitaraf bı- Takmağa çaşılabilir. Fakat bu, Al- Tanyanın Von Papen vasıtasiyle ğîmiı telkinattan ziyade bugün REr Molotof ile ingiliz sefi- 'Tİ arasında yapılan Müzakerelerin Heticesine bağlıdır. Filhakika bu gö- Tüşmeler çok uzamıştır. Fakat ya- Bılmakta olan işin de Pek nazik ol- RE göz önünde - tutulmalıdır. İn- î:ıî?i ve Sovyetleri idase eden ne 'et adamları ötedenberi biribiri - dir. "î"' itimatsızlık göstermişler - itima, "Silterenin yaptığı ilk teklif ge ızlığı izale edecek Yerde büs- |%k=ğmnııu. Şimdi Baltık mem. in garantisi — etrafındaki YA HARP YA SULH Rusyanın hakiki arzusu budur Lord Halifaks, Jorj Bone ile birlikte cumartesi günü Moskovaya gidiyor Rusya, ne olursa olsun sulh cephesinden ayrılmıyacağını bildirdi ; ve Türkiye ile Polonyanın askeri anlaşma yapmalarını tavsiye etti Londra 6 (Radyo) — Rusyanın yeni tekliflerine verilecek cevap hü- kümetçe hazırlanmaktadır. Bu cevap verilmeden evvel, Varşova ile de is- tişare edilecek ve Rusyanın - istediği gibi Polonyanın , garanti vermek ve kabul etmek isteyip istemadiği soru- lacaktır. Londra, € (Radyo) — (Yunay tet Pres) gazetesinin verdiği son bir ha- bere göre, Hariciye nazırı lort Hali- faka, Cumartesi günü Moskoyaya hareket edecektir. Lort Halifaks, Paristen ve Fransu ha; geçecek iye nazırı jorj Bone- yi alarak birlikte Moskovaya gide - cektir. Paris, 6 (Radyo) — Matbuat, Moskova müzakerelerinin uzamasın dan asabiyet göstermekte ve bu mev; zu etrafında uzun makaleler yaz - maktadır. Londra, 6 (Radyo) — (Taymis) gazetesi, Moskova müzakerelerin - Almanya, Bulgaristan'ı — kandırmağa çalışıyor Köse İvanof'un Berlin'de yalınız mali hususat den bahisle yazdığı bir makalede , Rusyanın tam bir sulh cephesi teş- kil etmek istiyerek, diğer bazı dev - Fransız müzakerelerinin, çok mühim esaslara dayandığı ve bu müzakerele lrin, daha epey zaman devam edece - | ndüklerim |) Italyanlar fazla — - oluyorlar! Orhan Rahmi GÖKÇE » İstanbul mebusu ve cumhuriyet re- fikimizin — muharrirlerinden Abidin Daver, İtalyada, çirkin bir hareketle karşılaşmış: İtalyanlar, Abidin Daveri, Fransız İtalyan hududundan geri çevirmiş- ler, — Emir var, siz İtalyaya giremez. siniz! İ Demişler. Hatta — transit Sile retiyle — geçmesine — bile —mü- sande — etmemişler. — Cebinde dip- lomatik — pasapurtuna — ilâveten İtalyanın Ankara elçiliğinin lesapase sini taşıyan bir Türk mebus ve gaze- tecisinin İtalyan hududundan geri çevrilmesi, ancak — nezaketten çok uzak ve şımarıkça bir hareket olarak tasvir edilebilir. Bu hâdise, bize, ayni zamanda mu- kabil vazifelerimizi — hatırlatmakta- dır. Devletlerin bütün münasebetleri, letleri de bu cepheye ithal eylemek 'ği, Rusyanın esas itibariyle İngilte -| mütekabiliyet esaslarına istinat eder. fikrinde bulunduğunu ve halbuki ,İre ve Fransa ile beraber olduğu ve İngiltere ile Fransanın bu derece şu-|sulh cephesinden asla ayrılmıyacağı mullü bi rbloka taraftar olmadık larını kaydetmektedir. Ayni gazete- ye göre Rusya, ya harp ve ya sulh is- temekte ve iki şıkkın ortasını muva- fik bulmaktadır. | Paris, 6 (Radyo) — Rus - İngiliz- hakkında Alman ricalile konuştuğu söyleniyor Berlin, € (Radyo) — Bulgar baş-|dir. Jsiyaset, Bulgaristanın esaslı menafii|sol cenahların başlıc -|söyleniyor. Paris, 6 (Radyo) — Sovyet Rus- » Türkiye ile Polonya arasında skeri bir ittifak akdi için iki hükü met arasında müzakerelere başlan - masını İngiltere ile Fransaya tavsiye eylemiştir. ollanda kabi- nesi Bir türlü ığşekhal edemiyor Lahaye, 6 (A.A.) — İstifa eden başvekil Colijn bu sabah kraliçeye yeni kabineyi kurmaktan sarfınazar ettiğini söylemiştir. Colijn son günler zarfında sağ ve iyasi partile- vekili Köse İvanof ; bugün Bulgarista nın bura sefiri ile Almanyanın Sof- ya sefiri refakatinde oldukları halde umumi harpte maktul düşenlerin me- zarlarını ziyaret etmiş ve askerl me rasimle çelenk koyduktan sonra, ha- riciye nezaretine giderek, Nazır Von Ribentropla bir saat kadar konuş - muştur. B uarada, propağanda na - ziri Dr, Göbels de Bulgar gazeteci - lerini kabul etmiş ve — kendileriyle konuşmuştur. Matbuat; Bulgaristanın, Yugoslav ya İle birlikte Balkanlarda İngiliz - Fransız plânlarını alt üst etmek mev künde bulunduğunu kaydeylemekte Berlin, 6 (Radyo) — Bulgar başliktizasındandır. Almanya, Balkanlar.|yinden altısının iştirakile bir millt İvekili Köse İvanof ve refikası — ile| da Bulgaristan ialet etmek sevdasın-|birlik hükümeti kurmağa uğraşmış Ikızı, bugün Puzdam sarayını gezmiş ve büyük Frederikin mezarına çe - lenk koymuştur. Paris, 6 (Radyo) — Ernuvel ga - zetesi, Bulgar başvekili Köse İvano- Yun Berlin seyahati münasebetiyle Alman matbuatının yazdıklarını hü. lâsa ederek diyor ki: «Almanlar, alelâde bir iadel zi - yaretten ibaret olan bu ae yasi bir renk vererek yay parmaktadırlar. Halbuki — Bulgaris- tan, komşulariyle mutlaka dosi ge- çinmek mecburiyetindedir. Böyle bir “Düğüm çözülüyor! General Franko, İs panyanın siyasetini yakında tasrih edecek Paris, 6 (Radyo) — General Fran- ko, bu ayın 17 sinde Fasa gidecek ve Tetovanda elli bin kişilik bir kuvve- tin yapacağı geçit resminde bulu_n- duktan sonra, bir söylev verecektir. General Franko, Fasa hareketin- den evvel Sevillâya gidecek ve orada mühim bir nutük irad ederek, İspan- ——— ocokacı Italyan d Biyaseti tasrih eyliyecektir. Fas sultanı, General Frankoya re- fakat edecektir. Alâkadar mehafil, General Fran- konun Sevillada vereceği nutku sa- bırsızlıkla beklemektedir. onanması Harp zühurunda Akdenizi nasıl kapatacağını tecrübe edecek! Roma, 6 (Radyo) — İtalyan tah-)harp zuhurunda merkezi Akdenizinİri Stanley, Türkiye, Polonya ve Ro- telbahirleri, İspanya sularında ma- " İnevralara devam etmektedir. Bu ma- :::4&1;“; noktasının da - halledil. nevralar bittikten sonra, yüz yirmi re fi Pekleniyor. Bildirildiğine gö-|PArsa: HekeEZ - Fransız sefirlerine gön. talimat şöyle bir formü- 4 üncü sahifede — ———tttf —— Sabri paşa Londra'da ne suretle kapatılacağı hakkında tec- rübe manevralarına başlıyacaktır. Bu manevraların sahası Sicilya, Pan- Popolo d'italya Kasırga ve yağmur |Edenle Çörçile hücum Londra, 6 (Radyo) — Bügün bu- Londraya gidecek |"*14 dehşetli bir kasırga - kopmuş, Kahire, z 8. Yapa, » 6 (Radyo) — Harbiye na- camlar parçalanmış ve müteakiben 'abri Paşa, İngiliz ordusunun | YtĞan yağmurlaradn seller - husüle cağı manevralarda hazır bu -| £tlmiştir. Kasırgadan bir kadın ya- Üzere Londraya gideçektir.İralanarak ölmüstür. ediyor Milâno, 6 (Radyo) — (Popoloi D, Italya) gazetesi, bugünkü başma- kalesinde (Çörçil) ile (Eden) den bahsetmekte ve her ikisine şiddetle Ha ar'acnaktağıir # yanın bundan sonra takip - edeceği | dadır. Bu küçük devletin, Almanya- nın tuzağına düşeceğine ihtimal ver mek istemiyoruz. Bulgaristan, kom- şulariyle dost geçinmek mecbüriye - tinde olduğu içindir ki Köse İvanof, Berlinden sonra Belgraddan geçme- ği unutmamalıdır., Bükreş, 6 (Radyo) — Siyasi me- hafil, Köse İyanofun, Alman rica - liyle temaslarını dikkatle takip et - mektedir. Gazeteler, Köse İvanofun, lar, gizlice Çine mühimmat sattığı (Şan-Kay Krediler “Şek) in, son günlerde ver. | gız; diği dokuz yüz milyon frank kıyme-|yoda Litvanya hükümeti Yahudilerin hukuku tasarrufiyesini kaldırdı Konas, 6 (Radyo) — Litvanya hü- Alman ricaliyle yalnız malt hususat| kümeti, yahudilerin hukuku taşarru- hakkımda konuştuğunu kaydediyor- |fiyesini iptal eden bir kanun neşrey- lemiştir. Dostluk ve Ticaret! Almanyanın, el altından Çine mü- himmat sattığı anlaşıldı! Paris, 6 (Radyo) — Almanyanım|tindeki sipariş; kabul ederek, Skan ve| dinavya hükümetlerinin muhtelif si- lâh fabrikalarına kumandalar ver. huber alınmıştır. Bu haber, Tok fena tesirler uyandırmıştır. artırılıyor AAAL ZL ASN Türkiye, Polonya, Romanya ve Yunanistana yüz milyon da-” ha kredi açılıyor Londra, 6 (A.A.) — Ticaret nazı- manya ile Yunanistana açılan kredi- lerin artırılması için Avam kamarğ dan ibaret İtalyan donanması, telarya adaları ve Sifya sahilleridir.| *”* bir proje vermiştir. Bu proje ruz- nameye konarak hey'eti asliyesile kabul edilmiş ve gelecek içtimada madde madde görüşüleret nihal şe- kilde tasyip olunması karazlaştırıl- mıştır. Londra, 6 (A.A.) — Hükümetin yabancı memleketlere - verilebilecek ticari kredi nisbetinin — arttırılması hakkındaki talebini yarın meclise vermesi muhtemeldir. Bu tedbir pren siy elarak — haftalardanberi görülmekte idi. Zira bazı memleket. lerle yapılan görüşmele kredi daire- sinin şimdiye kadar mevcut selâhiyeti geçen krediler derpiş etmekte İdi. Kabine dün akşamki müzakeresin- de bu işin hallini kararlaştırmıştır. Gazeteler arttırlacak — miktar için 100 ve 150 milyon Sterlingden bah- setmişlerse de alâkadar dâireden bu sabah alınan malümata göre azami miktarı yüz milyon olacaktır. Siyasi mahfeller tedbirin bazı memleketler. le cereyan etmekte olan mali müza- kereleri kolaylaştıracağı kanaatın- elzem'dadırlar, Hürmet eden, hürmet görür. Bu ka- ziyenin değişmesi imkânı yoktur. Biz, hiçbir hâdisede tek taraflı harekete müsamaha göstermedik ve gösterme- meliyiz. K Abidin Daver, belki gazetecilik hayatında İtalya aleyhine neşriyat yapmıştır. Türk gazetecisi, dev. let — emrinde, drektifle — çalışan bir ği için, kendi tefekkürü — ve görüşü içinde, ortada — mevcud hâ- diselerin tesir ve tahrikleri ile muka. bil fikirlerini serdetmekte serbesttir. Bunu hepimiz yapıyoruz ve İtalyan ceridelerinde aleyhimize patırtı ya. pan ve bize İtalyan ihtirasının iç yü- zünü gösteren neşriyat devam ettik. çe, Türk gazetecisi lâzım gelen, ağız payını vermekte elbetteki tereddüd etmiyecektir. Hiçbir Türk gazetecisi, dürüp dürürken — İtalya neşriyat yapmamıştır. Bizim bu vadideki neşriyatımız, tıpkı siyasetimizde olduğu gibi, mu- kabele ve müdafaa esaslarına daya- nır. Bu gibi münakaşalar zaman za- man her yerde olur. Fakat bunu bir vesile ederek kendi memleketinin haklarını ve fikirlerini müdafaa eden bir gazeteciyi, hemde mebus bulunan ve eüzdanında pasaportundan baş- ka bir lesepase taşıyan bir gazeteci- yi hudutlarından kovmak, muhak- kak ki, tam manasiyle çirkin ve ka- baca bir harekettir, fikirlere karşı hürmet ve müsamahası olmuyan bir rejimden, gerçi daha fazla bir incelik ve kavrayış beklenmez amma, hiç ol- mazsa, kendi elçil'klerinin lesepasini gükünç bir varakpareye, çevirmeme- leri lâzımdı. Biz, memleketimizde, misafirper. verliğimizi sutistimal “ederek Türk aleyhtarlıklarını açığa vuran ve top: raklarımıza ald sayıklamalar savu- ran diplomatlara karşı bile bu şe- kilde hareket etmeyiz. Bir Türk gazetecisi, bir Türk me- busu İtalyaya sokulmuyor, öyle mi? Şu halde, biz'm de haklarında hiç te iyi kanaat beslediğimiz İtalyan te- baasından şahıslara hudud kapılarını gösterip; — Maryş, ister İtalyaya, ister başka diyara! Demekliğimize bol bol hakkımız vardır. Onlar ki Türk topraklarında oturuyor ve çalışıyor, onlar ki İtal- yada bulamıyacakları gıdaları ah- yor, vatanlarında bir zerresini bile ciğerler©he çekemiyecekleri bir hür. riyet havasını teneffüs ediyorlar! Türk mebus ve gazetecisini hu- duttan geri çeviren bir milletin ferd- lerini, Türkiyedeki sandet ve hak- lardan istifade ettirmeğe hiç te mecs büriyetimiz yoktur. Bulgar hey'eti Moskovaya gidecek Sofya, 6 (Radyo) — Rusyadaki Holhoz çiftliklerini ziyaret ctmek üzere Moskovaya davet edilen otuz kişilik Bulgar heyeti, bugünlerde ha- reket edecektir. Heyette, Sobranya meclis; hariciye encümeni reisi jo- «danef de bulunmaktadır. aleyhine