26 Şubat 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

Ferite 6 YTarihin son bir tekerrürü! Birasır evelİspanya — —. Gene kan ve ateş içnde kıvranıyor- du! Çünkü bir kızın tahta geçme: mevzuubahsti Madridden Ayni kitaptan diğer bir par- ça-da şunlardan bâhistir: *Madrid yolu açıktır; fakat bu muvaf akıyetszliğe sebeb nedir? ne kadar çok kan aktı, ne kadar fazla tahr.bat yapıldı, irtikâb edilen cinayetlerin had- di va hesabı. yoktur. Madrii üzerine saldıran ihtlâ'ci kuv- vetlerin kımaadanı Kambero bir an geldi ki, muarızlarına esir mübadelesini teklife mec- bur kaldı. Bu teklifi Madridde- kiler de kabule mecbur idiler. Mibadele edilen esirler, açlık, işkence ve sefaletten tamamen bitkin bir halde idiler., * Madrid taarruza birinci sene içim akim'kalmıştır. Yeni sene- nin Mayısında bu taarruz daha büyük bir mkyasta ve şddetli olarak tekrar edilm ştr. Bu defa İroa, Fusderampiya, Oğiarsın ve Viktor Hogonun bir eserinin adı olmak itibarile şöhreti olan Ernani — zaptedilmiştir. Fakat, Don Karlos, İspanyanın bu mü: him ve kıymetli olan kısmından eline geçirdiği yerlerin mühim bir kısmını ansız'a terketmiş ve başka cenhelere yüzlenmek i-- miştir. Don Karlos, Mariya Kris- tinanın bu çetin ve kanlı mü- cadeleden — bıktığını ve ancak n icbarile harbe devam ve bu harb partisinin elinden — kurtulmak - istediğini haber almıştı. Halbuki, Mariya Marya Kristina, mukavemet or* duüsünün yüksek kumandasın! €n'yüksek ruhanisin idaresine vermiş, bu suretle “Mukaddes taht, bukukunun — müdaffas n kilisenin emir ve iradesine b rakmıştı! İstiklâl mücadelesinde Napol- yona karşı da ayni şekilde ha- reket edilmiş ve mutaassıp İs- panyada bu usul çok büyük muvaffakıyet elde etm şti. Karlıstler, merkezin bu şe- kilde hareket'ne *mukabele içir ,gene Madrid üzerine yürümüş- lerdir. Madritte bu sırada humma'ı bir faaliyet hüküm sürmekte idi. Saraydaki faaliyet şayanı hay- retti. Bir taraf.an sa ayın siya- setle meşgul e:kânı, küçük par- tiler halinde emellerini tervice çalışıyorlardı.. Bunlar arasında dişili ve erkekli ha ici siyaset ebabı da bu faaiyetleri tak- viye ediyorlard.. En ziyade faa: liyet gös'eren Felemenk, Prus. ya ve Rusya sefirleri idi. Rusya sefiri, sarayın — baş bal yelerinden birisi idi. Ya: bancı sefir.er, Marya Kr stina / bezirgâr — bazarlıkları bir görünüş yıpmakta ve şeref ifada etmi- yen bir çok tekliflerde bulunu: yorlardı. Madritte bunlardan bışka, bulanık suda balık avlamak is- tiyen bir sirü hasust teşebbüs erbabı da vardı. Saray ve Mad- rid hükümet erkânına yüzsek faizlerle para teklif edenler, müstam:| si.âh satmak stiven- ler, müstemlekelerde husust m- tiyaz ede etme< için calışanlar pek çoktu. Bi pazarlık üsülleri, sefirler tarafından bile tazip edil yordu. Meselâ, Felemenk sefiri, o za- man İspınyanın bir müstemle- kesi olan Fi pin ada.arı muka- bilinde İspanya kraliçesine 8İ mılyon peçeta teklif etm şti. Bu seksen muiyonu kra içe Mariya Kristina Don Karlosa — sa.tanat üzerinde hak iddia etmemek şartile verecektil Don Karlos, bu seksen mil- yonu kabul etmemiş ve reddet- mişti, Fakat iki ta af askeri ara- sında hastalık, sefalet, casusluk hüküm sürüyordu. Karistlerin generali Maroto, zabitlerinden beşini mukavemet etmek — iste- diklerinden kurşuna dzdirmek mecburiyetnde kalmıştı. Don Karlos bu uzun ve sonu ge'miyen mücade eden bıkmıştı. Askerlerinin de dağılmak üzere o.duğunu görüncs bir gün gz- lice kaçmış ecnebi diyara git m ş general Maroto da Fransa ile uz'aşmağa mecbur kalmıştı! İşte, bir asır evelki İspanya hailesi böylece n.hayet bılmuş, fakat Karist olanların husumeti sönmem'gtir. kin ve Hayvan cinsinin ıslahı çareleri Bazı yerlerde aşım — durakla» rına getrilen kısrakların gerek Vekâlete, gerek vuâyete aiday- gıra aşımları sayesnde bir ırka meosup bir aygırla tekih edil: dkten sonra ikinci defa arzu gösterdiklerinden, başka — ırk a çekill.kleri — görük Zıraat Vekâletinden baytar müdürlüğüne gelen gelen bir tamitmde, bir Arap — aygırına çekilen — kısrağın - ikinci defa lagiliz veya başkâ irk bir. ay- gıra — çektirilemiyeceği, — buna dikkat edilmesi bildirilmiştir. Mezbahcda Belediye reisi Dr. B. Behcet Uz, dün Karşıyakada ve mer bahada tetkikler yapmıştır. Be- lediyece mezbaha — civarında bazı abırlar yaptırılması mu- valık görülmüştür. ANADOLU Şehir işleri: — 0 — —— - Hal ve program — Başı | inel sahifede — alla ve iletiyi görür bir svrette düşünülemiyor. Her saman — depişti. rilmeğe mahküm ve her zaman de- Kiştikçe bir küllet ve fedaküârlığa bidi oluvor. ksif edildiği hım, Yapılam Kaltörpork dildikten soora, tabll. dir, bu Üy yüzküsür bin metre mu- rabbar sahamıa bir. pi yapılmak lâzımgeldi, ve bu da Bu işte eb » oalar da bunu inceden ler ve plün yapıldı, bu geldi ve takdim olandu. Biz bunun tatbikini bekler: kea yerine her sene değ şen r görmeğe başladık. Önceleri fuar kısmı Kütürpark sıbasının hemen dörtte birini tutacak kadar bir yerdeydi, baş ka bir pâa yapıldı ve evelki sene bunün tatbık olun icağ hi ümid ederken gene değişmeler oldu. Müzelerin mevk i değ şti, büyük kısımlar ilâve edilni ve- ya kaldırıldı ve — gittikçe fuar büyümeğe, Kültürpark —melhur mu kalkarak fuardan - ibaret olacak gibi görünmeğe başladı ve bugin takriben parkın ya- rısını fuar işgal etmek üzere bu- lunmaktadır. Parkın esas ni fuar teşkil etti, ortaya getirildi, bu- na karşı ise bılâhare kapının değiştirileceği söylenild. Exspor zanların özene bezene yapt k- az çok masrafı küçük bü- yük meşherlera yerleri her se- ne değişmekte, yenidın yapıl- makta, başca yerlere naklolun makta idi. Bu bir çok ekspo- zanların büdcelerine uygun" gel- medi. Zira her seae yüzlerce lira masraf yapmak lâzımdi. Onlar da, yavaş yavaş ellerini çektler ve bazı firmalar iştirak etmez oldular. Hatta bazı ha- yır. müesseseler nin — yaptıkları paviyonlara bile teşmil olunmak istenildi. “Burası yol o'acaktır., Denildi. Gazinonun ufak oldu- ge anlaşıldı ve *biçims z.., De- nildi. Büyütüldü, güzelleştirildi. Bu sene paviyon, dğer sene yol, daha öbür sene hâvuz ve daha bir çok şeyler zam veya tarholundu. Yani — her sene mütehavvil ve mütebeddil bir program tatbik o'undu. Bu mü- tehavvil program usu ü yalnız Kütürparka münhasır ka.savdı tetkike üzum görmez, nihayet belediyenn bir tecrübe sahası der ve geçerdik. Fa at bu me- sele böyle değiidir. Şehirde bir çok işlere de ayni mütehav- vil program, daha Coğrusu gün- lük program tatbik olundu. Ya- pı'mış olan şeylerin ş$md tet. kikine lüzum yok, n.hayet bun- lar bitirilmiş, dörülmez şeyler: dir. Yalnız ben, yeni yapılmak istenilen projede de ayni mü- tebavvil program Tuhunu — gö- rüyorum, Mese.â hal meseles.ni ele alalım: Şehirde bir hal santral ya. pılmak isteniyor. Yani büyük ve merkezi bir ha Ve bu da ri- Vayete nazaran Basmane ciya- rında inşa olunacık.. Bi ime göre hâl inşasından maksad şadür: Giyri sıhhi şe- rait altında, hanlarda satılan ve belediyenin ber türlü sıhhi, iktısadt murakabesnden uzak kalan sebze ve gıdaf maddeler satışlarını mahfuz, mazbut, bun- ların müubafazası çe kemmelen cami ve belediye teftiş ve Murakabesi alındasattır- maktır. Bu, ya doğrudan doğruya Ti nnn e a tdüaedülae llli topanclık su etinde ikime eb lerin, yani sebzecilerin ve do- layısile ahalinin nef'ine, Veyıhud perakende süret'le doğruca ahainin nel'ne veya her ikisini şamil o mak üzere yapılır.. Eğer hariçten gelecek gıda maddelerin n toptaa ola- rak satılması içnse, bunu şebr rin en mütekâsif yerine ve şeh- rin her tarafına en yakın ve vesaiti bol olan yerine yapmı- hdır ki bu sürstle dikkâacılar aldıkları g'da maddelerini uzun mesafelere nakil için bir de üzerine fazla masraf ilâve et- mesinler, Ş>hrimizde büyük bir toptancı balini idare edecek kadar sebze ve gıda maddeleri alım satımı yoktür, zaanin” dayım. Düşünülmelidir ki, bu gibi haller ilk defa onaltıncı asırdı Piriste tesis olunduğu h>lde bugün Almanyada 3 veya 4 kadar — “Berlin, Dresten ve Kölade, büyük toptancı hali vardır. Diğer haller iss küçük hallerdir ve adedi de 22-23 ü geçmez zanandıyım. En 801 yapılan ise Franktort Ammayn- de 1928 de yapılan büyük ve modern ha di Eğer ahali için yaplırorsa yani maksad p2 akendecilik ise bu da modezn şehirlerde aha- linin ve bilhassa kadınların çi- dp gelmelerini zorlaştırmıya. cık ev ve iş mahallerine en yakın ve vesaiti bol olan yer» lerde yapılmak lâzımgelir. Bu gibi haller ise en toplu şehirlerde bile bir tanesi azami yüz bin nüfusa kifayet edebi Nifus adedi yükseldikçe — hal miktarı da taaddüd etmelidir. Hallerin ilk müessisi olan Fran- sızlar da bu f.kirded rler. Eğer her iki iş için yap- byorsa bütün bu şartlardan başka diğer bazı şeraitin de mevcud bulunması lâzum ve za- rüridir. Şimdi beaim an'ıyamadığım noktaya gelirsek: Vaktile yapır lan tetkikatta dağınık o'an İz- mir şehrini bir hal ile idare etmek kab l olmadığı kanaati tebellür etmişti. Ve Karşıyaka hariç olmak üzere yalnız İzmir- de iki ha'e ihtiyaç olduğu ta- hakkuk etmişti. Belediyemizir evelki sene yaptığı beş sanelik prozramda yırmi b'n lira mukabiliada iki adet sebze ve moyva hali ya- pılması yazılmıştı. Aradan ki sene geçer geç mez karşımıza büyük bal sani- ral fikr çıkmastadır. Bu fikir karşısında akla şu suallar ge- liyor: Eskilerin düşündüklerini bir arala bırakalım, belediyemiz n iki sene evel yaptığı bu prog- ram eğer muntazam bir düşün- ce mahsulü idi ise, neden bu sene değiş yor. ihtiyaç büyük bir hal 1 idiyse, neden bundan evel iki taneys ih iyaç görülü- yor ve beş senslik programa ıdhıl ediliyor? Zanan üe ah- kâmın değişt ğine dair eski kaideyi tatbk edersek, zaman da geçmemiştir, değ ştirmeğe âmil başka sebepler de yoktur. Şehrin nüfusu ise azılm ş değil, bilâkis çoğalmış'ır. O halde bu tahavvüle sebeb ne? Sualler bir tarafta dursun, bizce büyük bir hal sant alı in: şası fkri aşağıdaki mahzurları daidir: 1 — Modern bir hal sant- ral inşası, en yükstek ve mas raflı inşaattâan maduttur, mo- dern bir hal binası demek, fri- göor fikiyle, şofaj yle, asansörleri, dahsif trolleyleri ve harice olan Itısakı ve hava değiştirme ter- tibatile, mahtea: ile mükemmel bir müessese olduğundan bele: diye için çok ağır inşa ve ant- retyen masrafını büdi olacaktır. 2 — Yapldığı yere göre, br sınf halkın ve emsalinin işine yarıyacak, diğerlerinin kıs- mı küllisinin uzaküğı dolayısile işine yaramıyacak Ve hule çivar yerlerdeki gıda maddeleri fia- tile uzak yerlerdeki fıatler ara- sında bir tevazün olamıyarak giyri tabi bir farkı intaç ede- cekt'r. 3 — Uzak bir yerdeki hale gtmek müşkülât, — doğrudan doğruya mahallelerde hale uğ. ramadan sebze satmak — fikrini doğuracaktır. Meselâ — Ba'çova- dan gelen bir sebzenin 1â Bas. maneye kadar gimsi ve ora- dan tekrar Gizelyalıya avdeti lâzımgelecektir k, bu iki yol masrafı şehrlinin zararına ola- caktır. Buca, Siydiköy yolun: dan gelenler de keza, tabi müs- tahsil daha yakın bir yerde malını satmağı, bir an evel köyü e dönmeği $ ddetle arzu edeceğinden bunu elindea çı. karmağa çal şacak ve bu suretle hale rağbet te pek dar k cıktır. Bi az rağbet büyük bir hal santralı tağdiye edemiyecektir. Ve mecburea umumi sebze satış beled yenin kontro undan kaça- caktır. Bu da şehirlinin sıhha- ten zırarına olacaktır. Şehrimizde, büyük - bir bal sıntraldar ziyade iki veya üç (biri Ka şıyakaya olmak üzere) küçük ve hem toptancılık, hem de perakeldecilik eden haller yapılması fikrimize daha uygun gelmektedir, bu meselenin kö- künden tetkiki lâzımdır. Nitekim eski tetkikat netlicesi böyle oldığu gbi, belediye idarasnin 937 senesine kadar fkri bu idi ve böyle düşünü- yordu; Korkarım ki bu da mütehav- vil program usulüne uğradı ve değ şti. Esbabı ise öyle zanne- diyorum ki yangın yerlerine mahsus imır programı olacak.. Bu inşaatın belediyeye ol- dukça çok ağır oturacağı şüp- hesiz, şehirlya isabot edecek nef' veya zarar hissesi miktarı se şimdilik bilmem râkamla iraa olunabilir m? Dr. M. S. Millt Mâdafaa prog- ramımız — Başı I inci sahifede — Fevsi Çakmığın bururu ile toplana: rak salâliyetter makamların bu di rektif ve esanlar dabilindeki bazırlık ve telt Flerimi tetkik etmişlerdir. Dün da Başbakan Celâl Bayann reisdliği altında Maliye ve Milif Ma. dafar — Vekillerimizden — mürekkep husürf encümen toplanarak beş sene- lik yeni m millit müdalas programı ı.ı.. ”n (XA.) — Haber al. dığımıza göce, bötüa Vekületler 1938 büdeesi mossisias devam — etmekie- dirler, Yeni büdceler gabat mihaye- tine kadar hasırlanmış balunacaktır. İstanbul, 25 (Hususi) — Hi- kümetimizin, beş seneik Mili Mülafıa plânı tertip etmesi, her tarafta ehemmiyetle karşı- lanmıştır. Otto Parise dördü P ris, 25 (Radyo) — Arş'dük Otto, bugün buraya dönmüştür. Validesi Kraliçe Zita, Brük: sele gitmiştir. TRENLER: İzmirden hor gin kalkan tren Jerin hareket matlari.. Aydın hattış Alsancakı İrmir Karakuyu-Ankarı — Paran tesi, çarşamba, Cuma, pazar — günleri sat 2135 de İsmir * Nazilliz Her sant 1540 da ğ İamir-Denizli: Sah, — perşemba, cumartesi günleri vaat 6,30 da İzmir-Tire-Ödemiş: Hetsabah saat 5.35 de bir katan her akşam aat 17,90 Ödemişe bir treo, 1630 da Tireye otorav. Afyon hattı: Basmaneden: hamir-İstanbul-Ankara Her gaa veat 7 do İpazar, cuma, —çarşamba t'-lııd yataklı vagon-büfe bulunar| İzmir * Alaşehir Har sasl 15, 26 de v İsmir-Bandırma; Pazar, salı, pet çembe ve cumartesi günleri sabahle. yiz sasat 7,20 de muhtelik ketaş pezartesi, çarşamba, cuma — günleri ekapros saat 12 de İzmizSomu Pazar ve pasartesi gönleri esat 15.28 da Her zaman lâzım olan tele Ffon numaralar Yangın İhbarız 2222 - şehle telek fona müracaat mamaran 2200 . y hirlerarası telefon — müracast numt rasız 2150 » elektrik — çirketli 2094. bavagası: 2326 - poliu 2463 -imdadı hhi 2040 .Barmane — İstasyonat 3638 » Alsancak istasyonu: 2134 » Pasaport vapar lekelerk 2854 Şebir makil — vasıtalarının sabakı leyin ilk ve gece sea baraket raatleri Tramvaylar: Hot sabahı Güzelealeter — aat berte bir memvay hareket eder Bunu eeet altıda hareket edea ikia. «i Wamvay takib eder Bundaa sonra her dört — cukikala bir izalar vay vardır. Gece som iramvay Güzelyalıdan 245 dedir. Konaktan Güzelyalıya ilk tram sabahlerin 5,26 dadır. İkiedi vay e. Koacaktan Güzelyalıya gece ea dramaraz best bizda — işerekel Celes Bundaa evel Zâ de bir Uamvaş yardır. Vapurlar: İzmirden Karşıyakaya Tİk vapar #sat 5,451e Pasaporttan kalkar. Goce »00 yapat saat 11430 da - Kumakı a bareket eder. Karşıyakadan İzmire İlk vapar vaat 6,20 dediz. Som vapur da geve eat Z4 dedir. Gündüz ber yanım . Gaatte bi vapur vürdir. Akşam sekladea soara veterler santis. birdir. Buca içme suyu — Başı Tinci sahifede — Bu inşaat vs tamrat bir bu- çuk ay kadar süreceği için bu müddet zarfında Vezir ve Or manağa suarı Kızılçullu dere sne acıtılacak, İzmirdeki abo- neler ve su sahipleri istifade edemiyeceklerdir. Fakât inşaat tamamlanınca su bollanacak, yukarıci —mahallelerde — susuz semtlere de su çıkarılması mümr kün olacaktır. Bu proje, yakın- da daimi encümende müzakere edilecektir. .. Bucaya getirilecek içme suyu tesisatının inşasına — mi B. Ömer Lütti tarafındın baş- lanmıştır. Bıcaya şimdi akmı olan su, fenni şekilde demir boru içine alınacak ve bir de hâvuz inşa edilecektir. Buca suyunun haricf şebekesi 29174 liraya müteahh de hâle o unmuştu. Evve.â dış şebeke tamam anacak, ondan — sonra iç şebekenin kurulmasına baş lanacaktır. Dış şebekenit bir senede tamamlanacağı anlaşık maktadır. Halk, Buca suyu te- sısatına başlanmış olnııııdın' memnundur. Çiğlide hırsızlık İzmirin küçük Çğli köyünde Süeyman Yağcı ve İbrahim Gündoğduya ait abırdan iki aayvan çalınmıştır. Hırsiz ara- nıyor. pt PN