26 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r İÇ SAHİFELERDE 3 ünciide: Musahabe. Hüseyln Rahmî i ünciide: Hikâye: Şaşkınlık. Cevad Sadık 5 incide : Büyiik davalar: Alman müstemleke meselesi. General Paul Azan ]fll umhuriyet Sajfl: 4 9 5 1 ~ Telgraî ve meStul) adresi: Cumüurlyet Istanbuj • Posta Iratusu: tstanbnl No 34a 24298. td&re ve matbaa fcısmı 24299 • 24290 NURi Rl ve Zehirli Gazlar Inkılâb /Kitabevi Fiatı 3İ kuru ş H E R If E S bunlara kaıfşf jkorunmağa dair nefbUftielidir İ 26 Şllbat 1938 Telefon: Baflmuuarrtr ve evl: 22366. Tabrtt heyetl: Dost Devletler ricali Ankarada büyük merasimle karşılandılar. Konseyin ilk celsesi saat on beşte açıldı Sağ fikirlere sol cereyanlar, sol iddialara sağ temayüller karışıyor. Birbirine zıd iki tez arasında bir sentez yaratma gayreti var. Karşılıklı cephe alan kuvvetler, sadece millî menfaat gayretile çarpışıyorlar. Balkan Konseyi toplandı Büyük Şef Balkan Nazırlarını kabul etti Ulu Onderimiz, Ankaraya muvasalatmda hararetli tezahüratla karsılandı Ankara 25 (Telefonla) Cumhur gencleri de büyük bir kütle halinde Reisi Atatürk bu sabah saat 9.45 te Büyük Önderi karşılamak için isşehrimizi şereflendirdıler. Başvetasyona gelmişlerdi. Halk, Şefimizi kil Celâl Bayar, Dahiliye Vekili ve hararetli tezahüratla karşıladı. Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, Atatürk, çok beşuş bir çehre ile Ulu Önderi, Gazi istasyonunda karkarşılayıcılarm avrı ayrı ellerini şılamışlardı. Ankara istasyonunda sıktıktan sonra kdşklerine gıtti ise, başta Büyük Millet Meclisi Reler. isi Abdülhalik Renda bulunduğu Ulu onderimiz misafirleri halde Büvük Erkânıharbiye Reisi kabul buyurdular Mareşal Fevzi Çakmak, Vekiller, Ankara 25 Reisicumhur Ameb'uslar ve Vekâletler ileri gelentatürk, bugiin öğleden sonra, leri tarafından selâmlanmış ve bir Elen Başvekili ve Balkan An kıt'a asker ihtiram resmini ifa eytantı Konsey Reisi M. Metaklemiştir. Ayni trenle eski Başvekil sası, Yugoslavya Başvekili M. İnönü, eski Sıhhiye Vekili Refik Stoyadinoviçi ve Romanya HaSaydam ve Cumhur Reisimizin mairiciye Miisteşan M. Comneni yetindeki diğer vezat da şehrimize birbiri ardına kabul etmişler ve geldiler. îstasyon, hmcahınc kalanezdlerinde ayn avn uzun müdbalıktı. Akaradaki yüksek tahsil det alıkoymuşlardır. (a.a.) Atatürk Ankarada ideoloji kavgaları mı, Dün akşam hariciye köşkünde verilen millî menfaatler mi? ziyafette parlak nutuklar söylendi Ankara 25 (Telefonla) Balkan Antantı Daimî Konseyinin altıncı toplantısına iştirak etmek üzere memleketimize gelen Yunan Başvekili Ekselâns Metaksas, Yugoslavya Başvekili Ekselâns Stoyadinoviç ve Romanya Dış îşleri müsteşarı Ekselâns Kornnen rükublarına tahsis edilen hususî trenle bugün saat 10 buçukta Ankaraya gelmişlerdir. öyle bir iddia var: Müttefik devletler Başvekillerile Ha Asrımız ideoloji kavgaları riciye Nezareti Müsteşarı, istasyonda, asndır. Çarpışan, millî menfa Başvekil Celâl Bayar, Hariciye Vekili atlerden ziyade fikirlerdir. Sağ milletler Dr. Tevfik Rüştü Aras, Başvekâlet Müs!e sol veya demokrat milletler birbirlerini teşarı Kemal, Ankara Vali ve Belediye yenmeğe uğraşırken herşeyden önce bir Reisi Nevzad Tandoğan, Dış îşleri Baidcal uğrunda harekete geçmiş bulunu kanhğı Genel Sekreteri Numan Mene yorlar. Herhangi bir tarafın zaferi bir mencioğlu ile Ankara Mevki Kumandanazariyenin zaferi olacaktır. nı General Kemal Gökçe, Emniyet Direktörü, Merkez Kumandanı, kordiploBu iddia doğru mudur? Ka r şı karsıya cephe almış olan îki matik ve Yunan, Yugoslav, Rumen sezümreyi şevke getiren, coşturan kudret faretleri erkânı tarafından istikbal edilmişlerdir. hakikaten bir ideal midir? Eğer hâdiseler karşısında realist kalMuhterem mîsafirler, trenden iner înmak istiyorsak buna inanmamalıyız. Hat mez, Başvekil ve Hariciye Vekilimiz, ta daha ileri giderek §u sualin cevabını kendilerine hoş geldiniz demişler ve dört ^ıramahyız: drvlet «HaıeîsilJeri, refaktt wtaaiy<tb Acaba bugün sağ veya sol îdeolo rinde bulunan zevatı mütekabilen biıbirlejilerden herhangi birine tam manasile sa rine takdim etmişlerdir. dık kalmıs tek bir cemiyet var mıdır? Bundan sonra mızıka dört müttefik 1914 18 senelerinde geçen kanlı bo devletin millî marşlarını çalmış ve misaguşmaların verdiği netice Avrupa cemi firler kendilerine ihtiram resmini ifa et Ankara 25 Dış îşleri Bakanı Dr. yetlerinin iç nizammı temelinden sarstığı mekte bulunan askerî kıt'ayı teftiş eyle Tevfik Rüştü Aras, Balkan Antantı için sol cereyanlar çabuk inkişaf imkân mUlerdir. Konseyine iştirak etmek üzere gelmiş buları bulmuşlardı. Bu cereyanlann aşın Balkan Antantı devletlerinm bayrak lunan dost ve müttefik devletler mümestaraftarları bazı memleketlerde başa bile larile süslenmiş bulunan istasyonda ge silleri şerefine bu akşam verdiği ziyafette geçmişlerdi. Aceleciler Üçüncü Enter çen bu merasimi takiben Yunan Başveşu nutku irad etmiştir: nasyonalin zaferini ilân ediyorlardı. kili Metaksas Başvekil Celâl Bayar ile, « Bay Başkanlar, Bay Bakan, Bir Teaksiyon oldu. Yugoslavya Başvekili Stoyadinoviç HariAnkara, Balkan Antantınm tesisin 'Bugün solların ve demokrasilerin kar ciye Vekilimiz Dr. Tevfik Rüştü Arasla, şısında cephe alan Avrupa teşekkülleri Romanya Dış îşleri Bakanlığı Müsteşarı denberi ikinci defa olarak, Antant daimî bu reaksiyondan doğmuşlardır. Komnen de Hariciye Vekâleti Genel Konseyinin müzakereleri için toplanan [Arkası Sa. 7 sütun 3 te\ müttefik devletler mümessillerini kabul Fakat dıkkat edelim: Aşırı sollar daha ziyade nerede muvaffak olmuşlardı? Harbin en çok hırpaladığı, sulh muahedelerinin idama mahkum ettiği veya hic tatmin etmediği memleketlerde değil mi? Solların buralarda başa geçmelerî harb yüzünden bozulan iç ahengi yoluna koymağa belki yardım edebilirdi. Fakat sulh muahedeleri tarafından altüst edilen Umunr ahenk meseleleri oldukları gibi duruyorlardı. Aacaba Matteotti Italyası yaşasaydı bugüne kadar Fransa ile beraber yürüyebilecek miydi? Stresemann Almanyası eninde sonunda Milletler Cemiyetinden, onun takib ettiği prensiplerden ayrılmağa mecbur kalmıyacak mıydı? Schobert Avusturyası SaintGermain 22 şubat tarihli Taymis gazetesi şu muahedesinin memleketi bir korkuluk başmakaleyi neşretmektedir: Vaziyetine düsürdüğünü, bu şekilde zo«Türkiyenin sanayi ve iktısad cihetinraki bir istiklâlin hicbir manası olmadıden inkişafile meşgul mühim üç Türk gmı, Anschluss'dan baska yapılacak birbankasınm idare başlarının hafta sonun§ey bulunmadığını iddia etmedi mi? da Londraya muvasalatları; İngiltere Ve eğer o zamanlar Almanya şimdiki Türkiye münasebatının ilerlemesi için kadar kendine güvenebilseydi bu iş bir mühim bir hatve teşkil etmektedir. emrivaki halinde kendiliğinden halledil1936 ilkbaharında İngiltere devleti miyecek miydi? nin İngiliz ihracatına aid kredilere temiGörülüyor ki bütün bu suallere aksi cevablar vermek kabil değildir. Aşırı sol nat veren dairesinin mütehassısları Ankacerevanlar iç ahenksizlik yüzünden kuv rayı ziyaret ederek tetkikatta bulunmuşvet kazanmışlar, muvaffak olamamışlar lardı. Tetkik edilen mevzuların arasında dır. Fakat muvaffak olabilselerdi de sulh 3,000,000 İngiliz lirasına mal olacak muahedelerinin kusuru olan umumî ahenksizlik karsısmda bugün Avrupayı mükemmel ve tam bir çelik fabrikasının ikiye ayıran tehlikeli cephelerin teşekkü projesi ve inşası için hususî Ingiliz firmaBaşvekil Celâl Bayar lan tarafından bu daireye yapılan bir lüpü önlivemiyeceklerdi. teklif vardı. Fabrika Türkiye hükume plânla çahşmağa memur Sümerbank he§u halde: Asrımız ideoloji kavgalari asndır. tinin kontrolu altmda olup memleketin sabına yapılacaktı. İArkası Sa. 6 sütun 5 tei Çarpışan millî menfaatlerden ziyade fi sanayi cibetinden inkişafı için geniş bir lilllllllllllllllinMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIllllllllMlllllllllllfllllllllllfllllllllllflllllllirillllllllIllllMlllfMUIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIflllllllllllllllllllllllllllilll kirlerdir. İddiası yanlış çıkıyor. Bugun aşırı sağ rejimler de artık ihtilâlci olmaktan çık lara sağ temayüller karışıyor. Birbirine temayüller güden rejimlere reaksiyondur mışlardır. Bunların da geriye dönerek zıd iki tez arasında bir sentez yaratma diyemeyiz. Çünkü bunlar, kendi fikirleri vaktile fazla düşünmeğe vakit bulama gayreti var. nin antitezi olarak tanıdıkları^ nazariye dan acele ile terkettikleri bazı nizamları Karşılıklı cephe alan kuvvetler, sadekrden bir kısmmı kabul etmişler, tatbika tekrar yerine koyduklarını görüyoruz. ce millî menfaat gayretile çarpışıyorlar. jralışmaktadırlar. Gene öylece aşırı sol' Sağ fikirlere sol cereyanlar, sol iddiaNAD1R NAD1 Hariciye Vekilimizin nutku Mısır da Italya ile temasa girmek istiyor Lord Halifax Hariciye Nazırı oldu «Karışık dünyada bir huzur nümunesi teşkil ettik. Bugün milletler arasında dostluk Yeni Hariciye Nazırı «Italyadan hîç korkum vasıtası olmak azmindeyiz» yok!» <liyor. M. Eden dün bir nutuk daha irad*ettî M. MetaKsas, BaTkan paktının umumî sulhte âmil olduğunu söyledi TürkIngiliz dostluğu «Atatürkün arzusu arada çok kuvvetli münasebat kurmaktır» îran Hariciye Nazırı Samii vefat etti Kardeş İran büyük bir devlet adamı kaybetti Londra 25 (Hususî) Mısır hüku Ineti Italya ile İngiltere arasında başlıyacak olan müzakerelere iştirak talebinde bulunmuştur. Mısır hükumeti 1936 da İnetmekle bahtiyardır. Hükumet merke giltere ile akdettiği anlaşma ahkâmı muzimiz şenlik içindedir. Mevcudiyetiniz cibince Mısırı alâkadar eden müzakereAnkarada gerçek bir dostluk havası ya lere iştirak edeceğini bildirmiştir. ratıyor. Bu hava içinde müzakerelerimiz Diğer taraftan Kahireden bildirildiğinetice itibarile semereli olacak ve bizi bir ne göre, Ahmed Mahir Paşa, bu mesele leştiren bağların her zamankinden daha hakkında beyanatta bulunarak demiştir sağlam olduğunu ve ittifakımızın doğma ki: sma sebeb olan ve onun istihalesinde de « İtalyanm Süveyş kanalı kontrol âmil bulunan büyük barış davası yolun ve müdafaasına iştirak etmek talebinde da elele yürümeğe azmetmiş olduğumuzu bulunduğu haber verilmektedir. 1936 bütün dünyaya gösterecektif. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] tarihinde İngiltere ile akdettiğimiz anlaşma mucibince Süveyş kanalı da dahil olmak üzere Mısır hududları Mısır ordusu tarafından müdafaa edilecektir. Mısı Lord Hali£ax'ın Oxford Üniversitesi rın müdafaa işi herhangi üçüncü bir devRektörü iken ahnrruş bir resmi leîe devredilemiyeceği şibi, İngiltere bile dımcı sıfatile bizimle teşriki mesai etmekMısır ordusu teşkilâtmı ikmal edinciye tedir. kadar muvakkaten ve Mısır ordusuna yarİArkası Sa. 7 sutun 5 te] «Times»in mühim bir makalesi Ingiliz gazetesi, büyük bir iktısadcı olan Başvekilimizin ticarî rabıtaları kuvvetlendirmekteki yüksek rolünü ehemmiyetle tebarüz ettiriyor Tahran 25 Iran Hariciye Nazırı Samii dün bir ameliyat neticesinde vefat etmiştir. (a.a.) Fransa Meclisinde haricî siyaset münakaşaları Meb'uslar Berlin Roma mihverinden endişe ile bahsettiler. Başvekil bir ekseriyet hükumetine mevkiini bırakmağa hazır olduğunu bildirdi CUMHURİ YET Samii; Fürugi Han kabinesi değistikten sonra iktidara gelen hüku mette Hariciye Nazırhğını deruhde etmiş ve bilhassa kom Merhum Samiyi sularile iyi münasebetlerin inkişafında hayırlı hizmetlerde bulunmustu. Geçen sene Tahranda imzalanan Sâdâbad paktı bu cümledendir. Merhum Samii sonbahara doğru memleketimize gelmiş ve Cumhuriyet bayramımızı Ankarada, devlet ricalimiz arasında geçirmişti. Ali tahsilini Brüksel Universitesinde yapmış ve Hariciyeye intisab etmezden evvel pek çok maarif isleri başarmıs bir diplomattı. Muhakkak, dostumuz İran, onun sahsında kıymetli bir devlet adammı kaybetmiş olmaktadır. Kendisine rahmet diler, kardeş İrana taziyetlerimizi sunarız. D Fransız Meclisinde bir celse Paris 25 (Hususî) Meb'usan meclisi bugün haricî siyaset hakkında mühim münakaşalarda bulunmuştur. Söz istiyen hatiblerin miktarı 62 ye baliğ olmuştur. îlk defa söz alan Maryen Ingiliz Hariciye Nazırının istifasından bahsederek demi§iir i i l « İstifa eden îngiliz Hariciye Nazırı Milletler Cemiyetine, Başvekil M. Chamberlain de iktısadî mehafile bağh bulunmaktadırlar. Bu itibarla Başvekille Hariciye Nazırı arasında zuhur eden ihtılâf iktısadî mehafille Milletler CemiyelArkası Sa. 5 sütun 1 dcl Yeni romanımız Bu fevkalâde meraklı tefrîkaya yakında başlıyoruz.
