29 Nisan 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 7

29/4/937 yark demiryolları, askeri ve'siyasi noktai nazardan büyük bir c — Başı 1 inci sahifed» — | Tabii bizim zamanımızda ya | pilmiş olan ilk mukavele 929 | tmukavelesidir. ı 929 — mukavelesinde | solan maddelere işaret etmek bugün alınan neticeyi kıymet lendirmek için bir vasıta ad- Nafıa izaha eksik dolunabilir. Bunu eski Vekili 'Recep Peker mühtaç adde derek o da eski kabili olan en iyi netice mukavelenin istihsal olduğunu izah etmeğe çalıştı. Zannediyorum arkadaşımızın esas hakkı Biri işini hafif görmüşse veya bu manada telâkki edilecek bir | söz kaçırmışsa bir hata et- miştir. O da, öbürü de hata etmiş olabilir. | Hakikat şudur: 929 mukavelesi o altında istihsali kabil azami bir neticedir. Bu muka- | vele 927 de Meclise verilmiş- tir. 927 daha bizim Anadolu hattını dahi satın almadığımız | Sebir zamandır. Hiçbir — hattı satin almamışız, bir - şirketle temas etmemişiz, henüz ketlerle Lozan muahedesinin mecburi mütemmimi olan rea daptasyon — ahkâmını - tatbik etmek istiyoruz. 927 henü: düyunuumumiye — meselesinin kâmilen açık olduğu bir za- mandır. Yani — düyunuumumi- yenin altın esası üzerine tedi- ye olunması ve bizim nokai | nazarlarımızca kâğıd para üze rinden tediye olunması müna- kaşası,928 mukavelesile daha ilk neticesine varmamıştı. Bu şerait altında 927 vele Meclise savkolunmuştur. Meclis bunu tetkik etmiştir, denilemez. Bu mukavele mec- Histen 929 da çıktı. Mecliste | iki sene kaldı. Bugün mütale- alarile bizi pek müstefit eden | arkadaşlarımın hepsi o zaman bu mukavele üzerinde çalış: mış olacaklardır. Ve fikir söy- | liyebilecek mühim makamlarda bulunuyorlardı. Geniş mikyasta | vazifedardılar. B. Ali Çetinkaya parti grup şefi ve büdçe encüme ninde idi. İki sene zarfında tetkik etmek için elbette va kit bulmuştur. Kayseri saylavı Hasan Ferit Naha encüme ninde azadır. Şu kadar sene şark şimendiferlerinde hukuk | müşavirliği — yaptıktan gelmiştir. Bu mesele üzerinde | hizmet edecek vaziyette idi. Mitat Aydın büdçe encüme- ninde mazbia muhaarriri idi, Salih Vahid beraber BL Mes- eleyi tetkik etmek için ayrkf Memur edilmişlerdir. Raporları| vardır. Bu arkadaşlar ve biz. çok şükür hayattayız. Senelerce tetkik etmiş bulunuyoruz. O | şerait altında B. M. Meclisine eski mukavelenin kabili istih- sal bir netice olduğunu söyle- miştik. Arkadaşlar, mükayele deni len şey çok nankör birseydir; İmzasından — bir dakikâ — evel ya imza ediliyor veya kaybo- luyor dendiği zaman bin müş- “külâtla elde edilen neticenin her iki noktada vardır. diğerinin şerit | olan şir de muka: sonra | | iyi olacaki | mahiyetinde hemmiyeti haizdir luk — bulunabilir. İmzasındar bir saat sonra da yüzün kılmaz birşeydir. Çünkü bir kabili istihsal görülen istihsal çok şeyler olunmamıştır. | (Alkışlar) Bugünkü mevzular üzerinde çok geçti. Sauın alma sarahat yoktur. Niçin yoktur? Elbette bu mukave! © zaman da münakaşa hususunda atiyen satın alma ihti bir takır ini düşü koymak için konulmamı akla mı gelmemiş? B. Recebin notu bu ümler işde emek sarfedil diğini göstermektedir. Biz mu- kavelede ileride satın alma ih- timaline karşı devlete müsaid kümler koymağa ça: lışmışız. Sonra Hukuk Müşa: kor Naha Vekili gelmiş ve demiş ki: Emek tın alma hususunda bir hüküm koymağa kalkışsak devlet aley hine bir neticeye müncer ola: bilir O halde satın al tasından bugün d hükümler koymağ rülmüyor. Umumi ahkâm da- hilinde kalarak devl hakkında istifade ede alma meselesini başka bir za- man ileri sürmek yolunu der- piş edelim. Bu makul hareketi olacak şan sarleltik. Şimdi sa nok- lete müsaid imkân gö- esas satın | görmemek haksızlıktır. 13 üncü madde için ârka- daşlar arasında bu madde sa tın alma hakkını vi ya vermiyor, gibi m Ş geçli. Bizim kanaatimizce 13 cü madde üzerinde al- bizim mevzuu Bu zuhuldür. satın madan bahsolunması için meseleyi tekrar bahsetm imkân verir. nu kabul etmemek Satın almağı ilerde şu şerait nda yapacağız gibi bir hü: küm konmaması Bay Ali Çe- tinkayaya hak veriyor ki sara- hat yoktur. Bay Recep Peke söyle | diği: Biz frank lesini kâğıt o zamar mese: para üzerinden Onlar demişler hesap ederiz, demişiz. da altın üzerinden Onlar demiş ki şu zamana kadar mazsınız. Biz demişiz ki; imti yaz müddeti şu zamanda bi- Biz bunu satın satın ala- tecektir. ala- biliriz. Her iki taraf bunları kabul | etmemiştir. Fakat “nasıl ayrıla- cağız. Ayrılırken hiç bahset- memek bizim teklifin reddi mi? Onların lifinin — red telâkki olunacak? Hukukçuların tedbirleri çok- tur. Nihayet hukukçular her iki tarafın bu sözlerini mevzu bahsettikten sonra bir neticeye varılmadan ayrılmanın her iki tazaf aleyhine bir mana çıkar- maması için iki tarafın noktai vazilini kaydetmsişlerdir. Bi noktal nazarımız o demektir ki, devlet ileride satın alma hak- kını muhafaza eder. Ve mevzubahs ederken frank hu- susu Ortaya çıkarsa onda altın kabul — edilmiyerek onu meselesi diğer bir mevzu' üzerinde ce- | vap vermek hakkını muhafaza ediyor, Bunlar hukuk — müşavirleri tarafından tabiatile alınan ted- Siz bu hattı | mülâhazatını hakkı hü TASA Recep Peker söylerken devletin kümranisine — istinaden hakkı gibi zayıf bir noktadan fazla bu nokta üzerinde ısrar Söylemeğe mecburum ki etin hakkı hükümranisine istinad eden esas satın hakkı zayıl bir hak değildir. alma Belki bütün hakların Gstünde ' gelen bir haktır. Onun için hararetli müna- ında tasavvur et- ardan daha ileri rin mübalâğa edil- hi bu münesebetle mev- kaşalar esna tiğimiz ma len söz me zuubahs etmek isterim. Kezalik hakkında burada ketler çok sözler miştir. $ böyte yapacağız d Arkadaşlar, karşı mes'ül pirizin z larla, hepimiz size He- hükümetin mevkideyiz vaziyeti, şirke hükümlerle bağlı lerik el bu mevzuda söyle- kanunların devi hakkı hulüs ile takip zden ibarettir b avele ile bağlı olduk- | yapmalarını vazijelerini takip edeceğiz. onlar umumi ve hususi hü kümlerle bağlıyız. Ali Çetin- kaya arkadaşımızın hakkındaki - siyasetimize aid olan sözlerinden fazla bir mana çÇıkarmamanızı rica ede- rim. (Bravo sesleri, alkışlar) Hepimiz mukavelelerin ah- kâmı dairesindeyiz. Bütün bu münakaşalar 937 mukavelesi nin meclisin tasdikin: arzolun- ması münasebetile Nasıl 929 mukavel nakaşası bir gün B. geliyor. inin mü A. Mec- efkârıumumiyeyi iş gal etti ise 937 m de bir gün B. M Meclisinde çok zevkli ve hararetli mü- nakaşalara mümkündür Gerek Recep “Pekerin gerek Ali Çetinkayanın vücu: de getirdikleri mevzu — olmas! ve işlerin iyi ta- arkadaşlarımın işti Ve onlardan daha evel gelirim, (Şiddetli ve sürekli alkışlar, bravo sesleri.) Size 937 mukavelesinde bi nasıl tenkid ede ceklerini görmüyor - olmadığı- rafları amma mes'ul tarafların. zi ileride mi ayrıca arzetmek - isterim 937 mükavelesini —pahalı alı- yoruz. Bunu istikbal bize söy- liyecektir. 937 gerek bunca senelik tecrübe- mize gerekse diğer hatlara nisbetle sıkı bir surette mu kayese edecek müstakbel he- sapçı bu hattı bizim pahalı aldığımızı söyliyecektir. Arkadaşlar, Sermay ize, mali hususlara meselâ 7 yerine yüzde S faiz bir takım notlar vardır ki münekkid bu kadar tecrübe den sonra bunu İsmet İnönü hükümeti nasıl yapmış diye söyliyecektir Bugün arkadaşımın verdiği izahattan da gördünüz ki 937 mukavelesi uzcn bir maziden gelmektedir. İstikbalin tenkid edeceği bir nokta da şudur: İki Vekil arasındaki müna- mukavelesini ye, fa- gibi bir Bu | O şirketlerden | Yani biz ve | şirketler | kavelesinin | ederim. kaşalardan 937 mukavelesinin | her iki vekil tarafından aynı şekilde ve iyi bir surette an- laşılmış olduğu efkârumumi- ye nazarında müphem, şüp- heli kalmıştır. Her ikisinin anlamadığı bir tayım yerler var. Ve tama- mile anlamadıkları halde o mukaveleye müzakere i istinaden gene olunmdştur. Bu şartlar altında tam ve en alındığı daima İsi bu suallerine cevap veriyorum: Biz 937 şeklinde satın alma hakkı dır. Frank altındır. veya kâ ğıttir taraflarını bilerek takib ettik. Bütün metleri derecesinde gö aldık, Netice ç mız karar Şark şimendifer hat teklif eti laşma neticesinde alınmasının iyi neticelerin münakaşa götürür mukeve mütalcaları kıy- olarak - varc | tımın size miz an faydası vardır. Devlet bunca sene teahhur etmiş olan ve bu memleket ve faydalı olan almalıdır. İki ekten gele- için lüzumlu bu hattı satın daha hattın üzerinde vü üç sene | diye buraya fazla para sarfet . Ve etmiyecektir. Bu beşeri ve tabil bir hâdisedir. Bir gün eline bir malı devletin memiş! geçecek — olan bir an evel & tah- alması onun daha ziya tip olunmaması için fa Demek ki bunun satın alınma- sında noktai da faydamız vardır. Arkadaşlar, Avrupa hudu- dundan ta Türkiyenin öteki hududuna k den şimen- mali nâzardan meselesi ay Ali Çetinkaya- ın, İsmet İnönünün, Bay Re- cep Pekerin kendi olarak yapılabilmiş olmaktan çok daha büyük bir | şeydir. (Bravo sesleri) Anadolu hattı için devlet- ler Türkiyenin eline geçmesin diye hayli siyasi tedbirler a: mıntakasın- marifeti bir eser mışlar ve Adana da bulunan bütün hattı satınğ zaman * bunu elde etmek için pek çok zorluklar Parayı ödediğimiz aldığımız için büyük şılaştık. Nihayet £ Sumhuriyetin 13- 14 üncü senelerinde büyük müna | kaşalardan sonra bunu da ta- | hakkuk ettirmiş - bulunuyoruz. | Demek ki, baştan nihayete ka- Jdar büyük bir ana demiryolunun | tamamile devletin eline geç- Cumhuriyetin ilk yılın danberi takib olunan B. M. Meclisi kuvvetlerinin takib ettikleri n hem iktısadi sahada hem siyaset sahasında tama- mile tasdik ve teslim edilmesi neticesinde alınmıştır. Şimdi bu son hattın uçsuz kalan Şark demiryollarının da bir an evel devletin eline geç- mesi teahhuru esiz olmıyan bir vazifedir. Bunu ele almak- taki fayda diğer bütün mülâ- hazaların üstündedir. Bu hat mesi siyase onun tin ve icra şuurla - ve ana prensibii dık. Çünkü şirket gideceğim | 8$ Sayıe * N #i rükler.asa KAALANACI BİYA S T NFT A el rısı; baş dönmesi,baygınlık, İzmir 4 dekar 18 £ Burnâva Türkmen S Altın S. 23 ıca Zafer S 306 & ydan S. Gaziler Kemer C Tepecik Halkapınar bilâ 208/2 185 Yukarıda emvalin - senelik (i naya konulmuştur. - İhalesi 13 aliplerin Müli Emlâk M ve:sinirden ileri gelen D VARİ CA Milli Emlâk Müdürlüğünden: 10 95 42 25 50 24 u depo mahzen 60 ve taj No. lu ev 30 ski No, lu dükkân 305 7 eski 11 taj No.lu ev 62 2 eski 54 taj No. hu ahir 18 18 595 M. tarla 380 M. bahçe ). lu ev 31 yeni No.lu ev u 6 dekar tarla eski 216/1 No. lu ahır 35 No, 65 carları 15 gün müddetle ârttır: lu 3 dekar bahçe /5/937 perşembe günü saat 15 üdürlüğüne müracaatları. 29 10 — Izmir İnhisarlar baş müdür- (. v ee lüğünden: Darağaç müskirat taktir âlâtile 25 adet bakır ası, bir tane alaveralı baş müdürlüğümüzdeki komisyona' gelmeleri ÜÇ TEEMRLMAK EERTUREY FUN Gazi deposunda mevcut kazan 34 kilo kut tulumba paza: 50 kilo bakır şun borü par- 262, kla satılacaktır. minatı 19,38 liradır. İsteklilerin 5/5/937 günü saat 15 de 1312 * Bulvarında . » z Izmir Sağlık Evi Müessis ve Müdürü Dr. Operatör Mitat Baran Yeniden inşa ve tesis edilen bu hususi hastane her türlü asri techizatı fenniye ve ko lün Mü arz til ssise müracaat edecekleri Ti hekimler tarafınd nförü muhtevidir. Hasta kabu: başlamış olup gece ve gündüz daimi doktoru bulunur. her an kabul eder ve hastalar lan tedavi edilirler. Tele. 4070 Eczacı ve tabip alınacaktır Askeri fabrikalar umum müdürlü- ğünden: Ankara civarında Kayaş, Küçük Yozgad ve Erzurumda kul- lanılmak üzere bir operatör ile iki tabip ve bir eczacı alına> . İsteklilerin istida v dan hususi izdir. B (bizi dedi dimi ediyorum) - yapılan bu mükavelenin zayıf tarafları id nesillere buluna- olmak lütfunda cak cevab üzere söylüyorum. Kendilerinin hatırına gele bilecek daha iyi ve daha et- | i | bütün bu münakaşalar efkârı raflı neler varsa bunların hep- sini görmeğe çalıştık. Ve eski mukavelelerde bana taallük eden noktalardan anlaşılıyor ki vazife haricinde bulundu- ğumuz yerlerde de arkadaşla- rımızın hizmetine daima hazır bulunduk. Bütün bu şerait bir araya getirildikten sonra hulüsile, sıdkile nasıl 929 mukavelesi- ikala umum mü yük meclise 927 mukavele- nmasını, şârk endifer hattımn devlet eli- eçmesini bu memleketim tine muvalık iyi bir iş addediyoruz. Muvalfakıyet B, M. Mec ktr. Bunu tasvip buyurmamzı rica ede- teklif etm sinin ta menlfa isinin ol TiMm, Arkadaşlar, ümit ederim ki umumiyede meselenin etraflı tetkik olunarak B: M. Mecli- sinde huzurla karar verildiği hakkında yeni bir teminat ne- şesi husule getirsin. Ve büyük meclisin hafızasında bütün bu münakaşadan eğlenceli bir ha- tıra kalsın. (Bravo sesleri, şid- detli ve sürekli alkışlar),