22 Kasım 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

Türk Münevveri — İzmir müzesine gitmiştim. Kapıda iki kadın, birde çocuk duruyor ve başlarım uzatarak, bahçenin iki lara hayretle bakıyorlardı, — Girtenize hemşire! ârilir mi, bırakırlar nn? tarafımı dolduran heykellere, başlık- Diye sordular, Evet cevabını verdim, Dönüşte beraber çıktıkı — Neler varmış Allahım «diyorlardı. hiç duymamıştık ayol! Neyin neresinden nasıl da çıkarmışlar bunları! Bizde, içeriye salmazlar sanı- yorduk, Haberimiz yok ki, hiçbir şeyden! Arkadaşım, hu itirafın ne kadar hazin olduğunu söylemek — istedi. Ben ise şöyle düşünüyordum: Bu hemşireler, ea iptidat bir kültür gıdasından mahrumdurlar. On- ları mazur görebilirim. Fakat İzmir'de, kendilerini münevver sayan, yahut orta bir tahsil seviyesi taşıyan, kadınlı erkekli kaç bin kişi vardır ki müzeyi ve buradaki eserleri değil, müzenin bulunduğu yeri bilmezler.. Kasabalı münevver İzmir'e gelince, gündüzleri Kemeraltı kıraathanele- rinde, geceleri garinolarda, barlarda dolaşır.. Bulandüğu şehrin ve muhitinin müzesini, kütüpanesini, büyük mek- teblerini, jimnazyunlarını, hastanelerini, büyük fabrika ve — atölyelerini, çocuk yuvalarını, bahçelerini, eski eserlerini bile bilmiyen münevvor, vak-| öy sokaklarında bastonunu kakalıyarak dolaşan âmâ hafızları andırır. na doldürmuş bazı şeyleri, ondan — sonra elini, eteğini berşeyden çekmiş.. Uzağa gitmiyeceğim. Bir doktoru sordum: . Acabâ İzmiz'de ve - vilâyette hastalık doğum-ölüm — vaziyetimiz nedir, hangi bastalıklar, ne nisbette azalıyor veya çoğalıyor? Yüzüme baktı. Kızardı. zaman hürmete İüyiktir. An'ane diyarında! İngiltere'nin an'aneye en zi- yade riayetkâr bir memleket olduğuna şüphe yoktur. Kral Sekizinci Edvard'ın bu yakın: larda yapılacak olan taç giyme merasimi bir sürü garib usub lerle doludur. Bu münasebetle İngiliz kibarlık âlemindeki bazı garib âdetleri yazıyoruz: — Lord Morey her ay Krala — bir sepet meyve ve bir fıçı — şarap hediye etmeğe mecbur- — dür! Bu aileye asalet unvanı — werildiği tarihtenberi devam etmektedir. © E Dük d'Atol her sene başın- — da krala bir beyaz — cemiyet gül ve ralın kadınlarından dört ka- din da birer menekşe gönde- vir; bu da emlâk ve arazisinin mukataasıdır! Lord Klark, şatosunda bir trampet bulundurur, bu tram- pet, kral hanedanından gele- — cek herhangi bir ziyaretçiyi karşılamak içindir! Lord Hotam her sene krala Büyük tatlı çörek göndermeğe — mecburdur. Lord Derbi'ye gelince... Bu da iki şahin takdim ederl İşte.. İngiliz asilzadelerini €n ziyade işgal eden an'ane- | lerden birkaçı! — İhtiyar kızlar harekette! İngiltere'de bekâr ve ihtiyar kızlar şiddetli bir harb ilân br ettiler. dançester'de yapılan - bir miting'de ihtiyar kızların her — bürine 50 yaşından sonra t- — kaüd maaşı verilmesi istenik miştir. Bu miting, bekâr kızlar ce- miyeti tarafından yapılmıştır; iki sene evel tesis edildiği zaman ancak 300 ki- şiden mürekkepti. —— Bugün 50000 kişilik ve kor- ; _._kuııç bir cemiyet halindedir. — Bekâr kızların bu teklifini — kabul etmekte şüphesiz bir zarar yoktur. Çünkü bu 50.000 tiyar ve bekâr kızdan acaba kaçı 50 ye ayak bastı- İ ğın'ı itiraf ve kabul edebile- — ceklir?. Affetmekliğimi Bunun içindir ki, Türk münevverine söylenen sert ve dik söz her istedi. Cevab veremedi.. Tarihit masa örtüsü Viyana'da Şaşer lokantası hâlâ durmaktadır. Bu lokantanın bir vakitler şöhreti çok büyük idi, birçok hükümdarlar, hattâ bizzat aza- metli Fransova Jozef bu lo- kantada yemek yimişlerdir. Zaman, o zamandanberi çok değişti. Ba lokanta artık eski şaşaasına malik değildir. Fa- kat lokanta kendince - iftihar edecek tarihi bir yemek ma- sası örtüsüne maliktir. Bu örtü üzerinde Fransova Jojef'in, es- bak Sırp kralı Milân'ın ve Ka- radağ prensi Nikola'nın ye- mek yerken atılmış imzaları vardır. Sibirya'da bir Sıcak dalgası! Garpta kar çoktan başladı. Bizde de havalar 'a hatırını nydınyor.y::.îıöy:ürş- cüler kömürlerini saklamak yoluna bile girdiler. Her şey yerinde ve mevsi- mindedir. Şu mevsimde boram, boram terlemek te beklene- mez yal Fakat Paris Gözetelerinin verdiği bir haber cidden tu- haf görünüyor: Sibirya'da şiddetli bir sıcak dalgası hüküm sürmekte ve Sibirya'lılar kürklerini - sırtla- rından atmıya mecbur olmak- ta imişler. Bu sene çok soğuk - olaca: ğını iddia edenler acaba bu hâdiseye ne mâna verecekler? Bugün doğan çocuklar.. 22117111936 Zuhal ile müşterinin tesirleri bügün ne sıhhatimiz ne de siniriniz! için müsaid olmuyacaktır. Küçük bir hâdise ve meş'emize derin bir tesir yapabilecektir. Bunun için mümkün m tebe soğukkanlı kal- mağa çalışmak lâzumdır. Çönkü akşam uranusta — tehditkârane bir yesir yapmağa başlıyacaktır. Eğer bügün doğacak çocuk- lar tembellik ve söz dinlememez- lik kendilerine kat- iyyen şiddet gösterilmemeli, hüs- nü evretle muamele edilmelidir. Yugoslavya'lı Şehrimizde misafir bulunan ve tetkikler yapan Yugoslav- ya'nın en büyük — gazetesi Vreme'nin başmuharriri M. Svetovski dün Selçuk'a giderek Efes harabelerini ve Selçuk müzesini gezmiştir. Değerli meslekdaşımız, bu- gün saat 10,30 da misafir bu- lunduğu Egepalas'ta İzmir'li meslekdaşlarile bir hasbihalde bulunacaktır. Okaliptüs ağacı Memlekette fazla yetiştirilecek Günden güne inkişaf eden maadin işletme — faaliyetinin direk ihtiyacını en müsaid şe- kilde karşılamak için maden- lerde kullanılması çok iyi ne- tice veren okaliptüs ağacının fazla yetiştirilmesi hususunda gayret gösterilmesi ve Ziraat Vekâletince tesbit — edilecek mıntakalarda okaliptüs - yetiş- tirilmesi usulünün talim ve temini için müzaheret göste- rilmesi Ziraat Vekâletinden bir tamimle vilâyete bildi- rilmiştir. Tohumluk İhtiyaç muhtelif şekil- lerde temin ediliyor .. Bergama'da — müstahsillerin tohumlarını temizlemek - için getirilmiş olan Selektör maki- nesile birçok müstahsillerin Buğdayları temizlenmiştir. Bu makinenin, tohumluk ihtiyacın temini için Bergama'da -kal- ması —muvalık örülmüştür. Diğer kazalarda da tohumla- rin - kalburlardan - geçirilerek temin edilmesi için Ziraat mü- dürlüğünden bütün — kazalar ziraat memurluklarına - tebli- ğatta bulunulmuştur. Mevsim müsait gittiğinden her yerde tohum ekimine devam ediliyor. Yunanistan'da Et yimek kısmen tahdid ediliyor. Yunan hükümeti, bir karar- name ile haftada iki gün ka- saplık hayvan eti sarfiyatını menetmiştir. Şehrimizdeki alâ- kadarlara gelen malümata gö- re Yunanistan'da salı ve per- şembe günleri kasaplık hayvan kesilmiyecek — ve — lokantalar cuma ve çarşamba günleri etli yemek pişirmiyeceklerdir: Kümes hayvanları ile işkembe ve paça pişirilmesi yasak de- gildir. Bu karar ikinci teşrinin 25 inci gününden muteber olacaktır. Evkaf işleri ve valiler Ecdad yadigârı olarak mem- ' Teketimizin her tarafına serpil- miş olan evkaf âbide ve anıt- larının bakımı ve kayrılması işile valilerin ehemmiyetle alâ- kadar olmaları Dahiliye Ve- kâletinden vilâyete tamimen bildiriliniştir. Ticaret işleri Marsilya'dan ve Viyana'dan şehrimiz Türkofisine müracaat eden bazı firmalar, memleke- timiz ihracat evlerile münase- bet tesis etmek ve krom ile antimon madeni Üüzerine iş yapmak istediklerini bildirmiş- lerdir. ÇEHİRHABERLERİ Satış kooperatifleri ya- kında işe başlıyorlar Önümüzdeki sene müstahsillerin yüzde yirmisi bu teşekküle gireceklerdir İktısad Vekâleti, satiş koo- | ve bütün müstahsillere dağı- peratifleri teşkilâtını önümüz- | tacaktır. deki sene kısmen vücuda ge- Satış kooperatifleri teşkil Hirecektir. Bunun için Büyük | edildikten sonra bazı ihracat- Millet Meclisince kabul edil- | çıların arzularına göre fiat dü- miş olan kanunun tatbiki için | şürmek veya fiatler üzerinde teenni ile hareket edilecek ve | oynamak kat'iyyen mümkün bir hamlede bütün müstahsil- | olamıyacaktır. lerin istihsalâtım satış koope- Tariş üzüm kurumunun pi- ratifleri vasıtasile ihraç ctmek yasadan muhtelif zamanlarda yaptığı üzüm mübaycası saye- gibi. bir harekete geçilmiye” | Sinde rekolte / vaziyetinin de mizdeki alâkadarlara gelen ! Hesirile özüm fiatlerinin ne ka: dar yükseldiği malümdur. Vak- tile düşük fiatlerle alivre ta- ahhüdlere girişen bazı ihra- catçıların bu yüzden zarara girdiği malümdur. Bu vaziyet karşısında ihra- catçılar zaman zaman fiati dü- şürmek için çalışmışlarsa da üzüm kurumunun — tedbirleri karşısında birşey yapamamış- lardır. Fakat incir satın alan malümata göre önümüzdeki sene işe başlıyacak olan satış kooeratifleri teşkilâtına müs- tahsillerimizin yüzde 20 si gi- recektir. Bu suretle satış koo- peratifi bir elde yüzbin çu- valdan fazla üzümü ihraç ede- rek diş piyasalara satacak, parasını ortaklarına dağıtacak- tır. Satış kooperatifi teşkilâtı, çok geniş olacaktır. Merkezi | bir teşekkül mevcud olmadığı İzmir'de bulunacak olan bu | için*rekoltenin azlığına rağ- teşkilâtın — şubelik — varzifı sini | men incir fiatleri yükselme- miştir. Bu vaziyet üzüm kuru- munun piyasada nazımlık ro- lünü ne derecede muvaffakı- yetle başardığı anlaşılır. Satış kooperatifleri işe baş- ladıktan sonra vaziyet daha emin o'acaktır. kredi koaperatifleri yapacak- lar ve ihtiyaçları olan müstah- sillere ikrazatta — bulunacak- lardır. Kükürt, göztaşı ve Potas ihtiyaçlarını da gene koopera- tf getirterek temin edecek Zavallı, Hususi idareler tabancasının ve köyler kurşunile öldü. |Köy işleri Odaya girenler, Hak- murakabe edilecek Köy idareleri muamelâtında devletin umumi ve daimi mu- rakabesini tesis için bu sene dahiliye vekâletinde kurulan teşkilâtın gelecek yıllarda bir- likler kurulmak suretile — vilâ- yetlere de teşmili vekâletçe tasavvur edilmektedir. Vilâyetlerin mahalli hizmet- lerile iştirak arzeden köy - iş- lerinin şimdiden başlangıç ve tecrübe olarak hususi idare kadrolarından ihtiyaca göre ayrılacak birer büro marifetile takibi faydalı görülmüştür. Köylerle hususi — idareler arasında fark yok gibidir. Ne- ticenin bildirilmesi Dahiliye vekâletinden bir tamimle vilâ- yete bildirilmiştir. İplik buhranı Vekâlet mütalea sordu Memleketimizde iplik buh- ranı - vardır. Evvelce - İktısad Vekâleti iplik fiatlerini tesbit etmişti. Numara üzerinden tes- bit edilen bu fiatlerden ara- nan ipliklerden bazı numara- lar satışa çıkarılmamaktadır. İktisad Vekâleti, bu vaziyet karşısında tedbir alınmasını muvafık görmüş ve alınacak tedbirleri şehrimizdeki alâka- | dar - dairelerden Tedkikata başlanmıştır. Bu ip- liklerin satışının bir nevi in- hisar altına alınarak satılması kı'yı kanlar içinde uzanmış buldular.. Dün öğleden sonra Basma- “hane civarında Ruşen Halil'in evinde feci bir ölüm vak'ası olmuştur. Ruşen Halil'in oğlu 21 yaşında Rüşen Hakkı ev- deki odasında tabancasını kur- calarken silâhını ateş aldır- mıştır. Namlıdan çıkan kurşun, kalbine isabet ettiğinden der- hal ölümüne sebebiyet ver- Miştir. Hakkı, henüz pek genç yaşta idi. Silâh sesi Üüzerine odaya koşanlar, Hakkı'yı yere düşmüş bir halde bulmuşlar- dır. Hakkı yaralandıktan sonra çok yaşamamıştır. Yanıbaşında bir de tabanca bulunmuştur. Hâdise tahkikatına adliyece el konmuştur. Dün akşama doğru, tahkikat neticelendiril miştir. Hakkı, deri ticaretile meş- güldü ve bir habere nazaran, son zamanlarda ismi meçhül bir kadını şiddetli bir aşkla seviyordu. Kendisi sevilmiş bir gençti. Polislerin tahsili Dahiliye Vekâletince hazır- lanmış olan yeni polis teşki- lâtı hakkındaki kanun lâyihası münasebetile İzmir emniyet müdürlüğü kadrosunda bulu- sormuştur. | « e . Sarih vaziyet sanümaman. İngiltere hariciye nazın Lord — (Fden)in yeni bir beyanatı var, Gazetelerin radyodan alarak neş rettikleri by beyanat eğer filhaki- ka neşredilen - şekilde vuku bul. müşsa dünya sulhu için bayatt bir ehemmiyeti haizdir, Lord (Eden) diyor ki: — Büyük Britanya daima kulhu arzu eder, bununla beraber menfaatlerimiz haleldar olur, Fran- ta ve Belçika herhangi bir taar- ruza uğrarsa ve hiçbir sebeb yok- ken Almanya'ya taarruz edilirse olomatik bir surette ve enerjik bir gekilde harba iştirak odeceğiz... Bu sözler kat'i bir sarahate maliktir. Ve bütün ehemmiyetleri de işte bu sarahatten ileri gelmek- tedir. Filhakika İngiliz'ler şimdiye kadar daima sarih taahhütlere gir- mekten içtinab ediyorlardı. Dünya sulhunun düne kedar istinad ettiği Lokarno ahitnamesinde bile bu şekilde bir sarahat yoktu. İngiltere nihayet tecavüze uğcayan taraf le- hinde vaziyeti tetkik etmeği tash- , fakat buradan ileri geçmiyordu. 1914 de amuümi harb vereceği devirlerde de vaziyet böyle patlak idi. İngiltere dünya efkâürı umumi- yesine karşı sarih herhangi bir ta- ahhüde girmekten — mullak şekilde içtinab etmişti. Hattâ o devirde Ta- giliz Hariciye Nızırı olan Sir Edvar Grey Umumi harpten bir gün evel Alman sefirinin yaptığı bir istim- zaca cevaben, kat'i hiçbirşey miyeceğini, İngiltere'nin vekaylin cereyanına tâbi kalacağım ve her halde bitaraf kalmak — için elinden gelen berşeyi yapacağını temin et mişti. Faki Fransız - Reisicumhuru Reymon Puankore'nin pek doğrü olarak iddia gibi Umumi bar- bin - patlamasında — İngilte: müphem vaziyeti en böyük âmib lerden birisi olmuştur. Belçika'ya dokunur dokunmaz - karşısında İt- giltere'yi bulacağım — kat'iyetle bi seydi Alman'lar kolay kolay kendi- lerini Umumi harb - badiresine 96 mazlardı. Umumi harbın bir söz götür: mez misali göz önünde olduğu hal, de Mütarekedenberi İngiltere gene sarih bir vaziyet almaktan daima içtinab etmiş <Tahaddüs edecek vaziyetleri husust şartlarile tetkik ve mütalca ettikten sonra bir karar almaş> hakkımı muhafaza - etmiyo elemmiyet vermişti. Hattâ 1924 do Fransız Başvekili H tarafından Milletler cemiyetine £ ve bütün devletlerce kabul edildiği halde sırf İngiltere'nin muhalefeti yüzünden âkim kalan <Bütün milletlerin mü- tekabilen otomatik yardım> - taah- hütnamesi de sırf bu sebeptan geri kalmıştı. İşte bugün — bu variyet esasın- dan değişi giltere dünkü müp- hem vaziyetini terkederek Avrapa'mı karşısında sarih bir mevki ahıyor. İngiltere'nin bütün — satvetile mütecaviz aleyhine harba iştirak etmek ihtimali Avrupa sulhunu ih- lâl etmeyi de hatırma getirebilecek herhangi bir devleti derin derin düşündürecek bir hüdisedir ve bu itibarla Avnıpada sulhun idamc- sinde en'büyük âmillerden biridir. Hamdi Nüzhet Çançar Letonya gümrüklerinde Letonya hükümeti bir kısim eşyanın gümrük resmini yüzde 12,5 nisbetinde indirmiş ol- duğu halde son zamanda bu tenzilâtı yüzde 80 e çıkarmıştır. ç— Ölüm Deri fabrikatörü Mehmet Ruşen Akgün'ün yeğeni Hak- kı dün vefat ederek bütün ailesi halkını derin teessür- muvafık görülmektedir. Kömür Bu hafta içinde İzmir'e mü- him miktarda kömür ge'miştir. nan birinci, ikinci ve üçüncü komiserlerle polislerin — tahsil derecelerinin - tesbitine lüzum görülmüştür. Netice Dahiliye Vekâletine bildirilecektir. Ziyaret Şehrimiz Fransız Gencral konsolosu, dün vilâyette Vali Fazlı Güleç'i ziyâret etmiştir. tor. İzmir'de mühim miktarda stok kömür vardır. Bu yıl kö- | mür buhranı olmasına ihtimal verilmemektedir. Deniz yolule gelenlerde çok- | ler içinde bırakmıştır. Cenazesi bugün saat 12 de Basmahane'deki camide na- mazı kılındıktan sonra ihti- falle Asri kabristana nakil ve defnedilecektir. Kederli arkadadaşımıza ve ailesi hal- kına samimi - taziyetlerimizi a e Na — y aö - —