23 Haziran 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2
* g DÜŞÜNDÜKLERİ Bizim radyo istasyonumuz.. Bir tiyatro mektebi açılacağımı gazetelerde okudük. Bu ihtiğaç üze- rinde durmuş bir insan &! Fakar şu bizim radyo e, sevindik ve beklemeğe başladık. in, acaba birşey düşünülmiyecek mi? Makinelerin içinden gelen 6 uzak, o çatlak mırıltıların yeriride, bir gün, bir gece tertemiz bir sex duymyacak mıyız? - Bizim radyoyu dinli- yen her kulak, bu dünya ile münasebeti olmıyan başka bir ülemin aca: Yip gürültülerini dinlemekte olduğunu sanıyor. Orada- bir inilti mi, bir marıllı mı geçiyor, o çatlak ses nedir? Sağ taraftan bir keskin düdük vesi fasılasız ötüyor, bu da ne? Konuşulan dil, bu toptak yüzünde olan. ların dillerinden midir, nedir, hiç belli değil.. Bana öyle geliyor ki, bunların adımı — yanlış yere ” radyo istasyonu koymuşlar. Bir tedkik edip te düzeltirlerse, herhalde çok iyi ederler. Bütün iddialarımızın, bütün medeni düşüncelerimizin ve tekâmülles Timizin yanında, bu radyo, hazin hazin sırıtıyor. Her var olan ve yapılan şeyin yanına yaklaşarak; onların kıymetini düşürtüyor ve onların verdiği müsbet telükkiye dilini çıkarıyor. Sesini, ya tkamalı, ya açmalıdır bu marifetin.. Orhan Rahmi Gökçe e 13:9(:2' Te K Ça P PS FANADOLÜ, Telgraf Haberleri ün Konferansta Bugün Gizli Toplantı Var. Bir Muhtıra Verdik. S Moskova, Ankara, Bükreş, Atina, Belgrad Anlaşmıştır. Frasa bu münasebetle Akdeniz mes'elelerini ve diğer işleri tetkike bir fırsat bulmuştur. ) . Moskova - Ankara * Bük- jEmetalibatı bilkuvye kabul edil- Paris 22 (AA) — Montrö, konferansının bugün yapıla- cak aşılışından bahseden Eko Dö Pari diyor kiz 4 reş - Atina ve Belgrad hü- kümetleri anlaşmışlardır. Tür- kiye'nin boğazlar hakkindaki eee re e e Lere eee LA LALALALALELALAKEALALALALALALALALALALALEALALEALALArA KA A KA LA A Ti ee ee LA LA LA LA LA Boğazlar hakkındaki projemiz. —Başı T inci sahifede— deniz boğazından geçişi ve oralarda seyriselaini, beynel- milel ticaret — menfeatlerini, Türkiye'nin emniyeti çerçevesi dahilinde vikaye edecek tarzda tanzim eylemek arzüsile mü- tehassis oldukları cihetle mün- fesih ve mülga olduğunu kabul ve beyan ettikleri 23 Temmuz 923 te Lozat'da mün'akit muka- velenamenin yerine bir mukavele- namenin ikamesine karar ver- mişler ve bu hususta her biri kendi murahhasları olmak üze- vYe (Murahhasların ismi)ni tayin eylemişlerdir. Müşarünileyhin usulüne muvafık ve muteber görülen — selâhiyetnamelerini ibrazdan sonra aşağıdaki hü- kümleri kararlaştırmışlardır. Madde 1 — Bundan böyle ticaret ve harp gemilerinin bo- gazlardan — geçişi ve oralarda seyrüseleri işbu mukavelename hükümleri dairesinde tanzim edilecektir. Kısım 1 — Hastane gemi- leri, yatlar ve balıkçı gemile- ri de dahil olduğu halde ti- caret gemileri. ğ Madde 2 — Sulh zamanın- da, sancak ve yük ne olursa olsun, hastane gemileri, yatlar ve balıkçı gemileri de dahil olduğu halde, ticaret gemileri, sıbhiye, kılavuzluk, Fenerğro- morkör, vesaire gibi ifa edi- len hizmetlere taallâk edenler mahfuz kalmak üzere hiçbir güna, muamele, resim veya Mükellefiyete tâbi olmaksızın gece, gündüz tam bir seyrise- fâin ve geçiş serbestisinden istifade edeceklerdir. Yukarıda bahsolunan hiz- metlere müteallik — rüsumun cibayetini teshil için boğazlar- han geçen ticaret gemileri Türkiye hükümeti tarafından gösterilen mevkilere isimlerini, tabüyetlerini, tonaylarını ve © gidecekleri yeri bildireceklerdir. Madde 3 — Harp zamanın- da Türkiye bitaraf kaldığı tak- dirde evvelki maddede zikre- dilen hastane gemileri, yatlar ve balıkçı gemileri de dahil - olduğu halde ticaret gemileri, ayni şartlar dahilinde, boğaz- — lardan serbest geçişten istifade edeceklerdir. Bununla beraber şurası mu- — karrerdir ki bu geçiş serbes- tisi Milletler cemiyeti azası sıfatile Türkiye için misaktan Mütevellit taahhütler ile mu- kayyed tolacaktır. Madde 4 — Harp - zama- nında, Türkize muharip oldu- Oğu takdirde, hiçbir suretle düşmana yardımda bulunma- — maları şartile bitaraf - ticaret gemilerine geçiş serbestisi ta- > nınacaktır. Boğazlardan geçiş talep üzerine, Türkiye tara- T gösterilecek yoldan Madde 5 — Hastane ge- mileri, yatlar ve balıkçı gemi, leri de - dahil olduğu halde Boğazlara girecek. ticaret ge: mileri, beynelmilel — sıhht ah- kâm çerçevesi dahilinde ve hususta Türkiye tarafından it- tihaz olunmuş mükarrer esasa tevfikan sıhhi kontrola tâbi olacaklardır. Bununla beraber bü kon- trol günün her saatında ve bu ğemilerin seyrüseferinde bir teehhürü mucib olmıyacak su« rette icra edilecektir. Kısım — 2 — Harb gemi- leri ve muavin gemiler, Madde 6 — Sulh zamanın- da, denizaltı gemileri müstes- na harp gemileri ve muavin gemiler, sancak ne olursa ol- sun, hiçbir , ğüna - resim veya mükellefiyete tabi tutulmaksı- zın ve aşağıdaki şartlar dahi- linde gündüz geçiş serbestisi- ne (Şurası mukarrerdir ki bu geçiş serbestisi yukarıda zik- rolunân yabancı gemiler tara- findan yapılacak nezaket retleri y:ınne mı'mhuırî:'-.) Malik olacaklardır. A— Harp sefineleriyle mu- avin - gemilerin -— geçişi — için, bunların, gideceği yer, isim ve adedi tasrih edilmek şartiyle ve diplomasi tarikiyle bir ay evvelden Türkiye'ye malümat verilecektir. R Bu ihbar ile kaydolunan cüzütamın — geçişi esnasında süvari tevakkufa mecbur ol- maksızın, kumandası altında bulunan sefainin hakiki teşek- külü ile büna müteallik. mü- temmim malumatı Çanakkale ve Karadeniz. boğazları med- halinde bir işaret istasyonuna tebliğ edecektir. B — Karadeniz'e - sahildar olmıyan * her — devlet *'hacim mecmuu - 14,000 tonilâtoyu ve bir kruvazörle iki torpitodan mürekkeb bir bahri cüzütamı tecavüz etmemek üzere harp sefinelerini işbu muahededeki, şartlar dahilinde boğazlardan geçirebilecekttr. Ayni zamanda bu 14 bin ton boğazlarda. bulunabilecek olan ecnebi harb gemileri için kabul . olunan: azami - tonaji gösterir, Bununla beraber Türk fi losu Marmara üssübahrisinden gaybubet etmiş veya onbin tonu mütecaviz gemilerinden biri muvakkaten — faaliyetten çekilmiş bulunursa yukarıda zikredilen ecnebi cüzütam bo- ğazlardan ancak iki defa ge- çebilecektir. Bu - takdirde şa- yet cüzütam gemilerinden bi- rinin hacmi cüzütam mecmuu hacminin nıslına faik ise mez- kür gemi geçişi' yalniz başına yapmağa mecbur olacaktır. C — Karadenizde, bu de- nize sahildar olmıyan devlet- lere mensub harb - sefaininin hacmi meçmuu 28,000 — tonu tecavüz edemiyecektir. D, B, fıkrasında derpiş edi- len bahri cüzütamın teşekkülü başka tarzda olabilir, - Ancak boğazlardan geçiş ve Karade- nize giriş için musarrah olan âzami tonajların bu yüzden hiçbir - tadilâta uğramaması şakttır. E — Kardeniz sahildar ol- mıyan devletlere mensup olup bu denize gitmek üzere boğaz- miler azami 15 günlük bir müddet zarfında mezkür de- nizi terket tutula- M meçbu F — Boğazlardan — geçen harp grmileri hamil - buluna- bilecekleri havai merakibi hiç- bir suretle istimal edemiye- ceklerdir. G — Boğazlardan transit halinde geçen harp sefineleri haşarat Vveya arızal bahriye ahvali müstesna olmak şartile hiçbir halde geçişlerini yap- mak için lâzım olan zamandan fazla btr müddet , boğazlarda tevakkuf etmiyeceklerdir. Harp - sefinelerinin — erzâk' alma ve tamirleri bahri bita- raflığa dair 1907 tarihli 13 ncü Lahaye mukavelesi ahkâmına tabi olacaktır. H— İşbu maddenin A-B- DeF-G- fıkralarında mün- deriç hükümler kezalik Kara- denize — sahildar - — devletlere mensup olup Akdenize imet etmekte olan harp” gemileri hakkındâ dâ tatbik olunacaktır. Bununla berabek * böylece Akdenize - gönderilmiş olan sefain mecmuu B fıkrasında derpiş kılınan kuvvet haddine ait murur nizamatına ve -A- fıkrasının — ikinci * alineasında zikroluhan işaretlere &it hü- hümlere riayet etmek - şartiyle Karadenize dönebilecektir. Şurası muhakkaktır ki, Kara deniz'e sahildar devletlerden biri tonajı boğazlardan. geçiş için kabul olunan azami had- den yüksek ve- 25,000 tona kadar varan mevcut filosuna mensup bir harp gemisini boğazlardan geçirmek isterse bu geçiş aşağıdaki şartlara muallâk olacaktır: — Türkiye'nin müsaadei evve- liyesi âlınacak ve gemi geçişi tek başina yapâcaktır. Madde'7 — Harp zama- nırida Türkiye bitataf kaldığı taktirde harp sefineleri ve muavin hemiler evejki mad- dede musârrah olan şartlar dairesinde - boğazlardan ser- best geçişten istifade edecek- lerdir. Boğazlarda bir.güna zaptü müsadreye * tevessül — etmek, muayene hakkı istimal eyle- mek veya diğer herhangi bir hasımane harekette bulunmak muhariplerin harp sefinelerine memnu 'olacaktır. J », tkarrerdir ki bu maddenin bi- “kalar üzerinde Türkiye'nin hâ- Bunünla beraber şurası mu- rinci alineasında mezkür geçiş serbestisi Milletler, cemiyeti âzâsı sılatile Türkiye için pakt- tan mütevellit ıuhğütlerie mü- kayyet olacaktır. Madde 8 — Hurp zama- nında Türkiye muharip olduğu takdirde harp sefineleri ve muavin gemilerin geçmesi 6 cı maddedeki hükümler nazarı itibare alınmıyarak Türkiyenin müsaadei mahsusasına — mual- Tâktır. Madde 9 — Türkiye ken- disini harp tehlikesine maruz bulunduğunu hissettiği takdir- de milletler cemiyetini mülte- zasının ilası için haberdar ve mümzi devletleri malümattar ederek işbu mukavelenamenin 8 inci maddedeki hükümlerini tatbik etmek hakkını haizdir. Madde 10 — İçinde veba, kolera, şart humma, lekeli humma — ve ” kizamik — vukuatı zuhur eden veyahut yedi gün- den beri “zuhur etmiş olan harp gemileri ve keza bulaşık bir limanı beş kere 24 saat- tan daha az bir zamandan beri terketmiş bulunan gemi- ler boiıılınîurıminı altında »meğe ve boğazların bulaş- el v Biçlirt mahahtlr ) rakmamak için iktiza eden vaki tedbirleri gemi vesaiti ile* almağa mecbur olacâklardır. Kısım 3 — Sivil ve askeri hava gemileri: Madde 11 — Sivi) ve as- keri hava gemileri boğazların üstünde uçamazlar. Bunların Akdeniz'le Karadeniz arasında geçişleri Türkiye'de haval sey- rüselere aid nizamata tevfikan ve kendiierine gösterilecek bir yoldan temin edilecektir. Kisim — 4 — İşbu 'müka: vele ahkamı bu mukavele ile kağrih ve tayin edilen minta- kimiyetine halel iras edecek şekilde tevsi ve tefsir edile- mez, Kısım 5 Madde 12 424 —Temmuz 1923 te Lozanda imza edilen n tabi olacağı usüle dair mukavelename hükümle- rini fesih ve ilga eden ve onların yerine kaim olan işbu mukavelename tasdik edilecek ve tasdiknameler mümhün ol- duğu kadar çabuk - Paris'te Frarisa Cumuriyeti arşivlerine tevdi kılınacaktır. Bu mukavelename - imzası taribinde meriyete girecektir. Bu mukavelename 15 sene müddetle cari olacaktır. Türkiye ve işbu mukavele- namenin diğer âkitleri Tür- kiye'nin muvafakatile ve âkit taraflara üç ay evvelinden ha ber vermek şartiyle imza tari- hinden itibaren geçecek her beş sehelik devrenin hitamın- da işbu mukavelenamede fay- dalı görecekleri her güna ta- dilâtı teklif etmek hakkımı üne eli miş demektir. Bu işte Fran- sa'nın faâl bir rolü yoktur. Binâenaleyh Türkiye tekrar Karadeniz kapılarının bekçisi olmaktadır. Populaire gazetesi de, bu münasebetle - Pol Bonkur'un Montrö'de Rüştü -Aras, Titu- lesko ve Litvinof ile Akdeniz mes'eleleri, - karşıliıklı yardım ye bundan tevellüt edecek muhtemel neticeler hakkında uzun uzadıya görüşecektir. Bu meyanda Milletler cemi- yeti paktının ıslâhı işi de gö- rüşülecektir. Montrö (Hususi surette gi- den arkadaşımızdan) — Kon- feransta Fransa'yi eski Dış bakan Pol Bonkur, İngiltere'yi de Lord Ştanhop, Rusya'yı M. Litvinof temsil ediyordu. Dış bakanımız, konferansın açıldığı saat 16,5 tan evel bazı temasla yapmıştır. Yarın gizli celse toplanacaktır. Bu akşam saat beşte - çay verile- cektir. Türk tezinin kabul edileceği kanaati umumidir. Heyetimiz, ticari serbesti, tahkimat ve böğazlardan ge- çebilecek harp — gemilerinin tonajı hakkında konferansa bir muhtıra vermiştir. * Hamdi Nüzhet Paris 22 (Radyo) — Mön- trö konferansının; iptidai bazı müzakerelerden sonra, - biri askeri, biri.deniz ve digeri kep olmak üzere üç komisyon seçtikten sora konferans dele- gelerinin Cenevre'ye gideceği ve bu sayın 26 sında - top- lanacak - olan koönsey ile 30 unda toplanacak — asamblede bulunacakları ve müteakiben tekrar Montrö'ye dönerek bo- ğgazlar mes'elesinin esaslarını konuşacakları haber verilmek- tedir. Paris, 22 (Radyo) — (Jur- nal dö Deba) gazetesi, (Mont- rö konferansından bahisle yaz- dığı bir makalede, Türkiye'nin boğazlar meselesi hakkındaki talebinin, çok iemiz bir niyete makrun olduğunu ve bu tale- bin, kabule mazhar, olmaktan başka - bir neticeye ulaşmıya- cağınıyazıyor. Ae Şâir Mehmed . . Akif Geldi.. İstanbul, 22 (Hususi muha- birimizden) — İstiklâl Marşı- güftesini yazan ve Safhat müel- lifi şâir Mehmed Akif Mısır- dan memleketimize gelmiştir. Kendisi hastadır. Burada te- davi edilecektir. Galatasaray, Beşik- taşa 3 - 1 Galip İstanbul, 22 (Husust muha- B Küçük Haberler Almanya - İtalya: Roma, 22(Radyo)— Resmi mahafil, Almanya - ile İtalya arasında birkaç günlük mü- zakerelerden sonra bir Ticaret muahedesi aktedildiğini bildir- mektedir. Bu muahede Çar- şanbu günü imzalanacaktır. Bir ölüm Berlin, 22 (Radyo) — Ha- riciye bakanlığı umumi kâtibi Fon Bulov'un “ölümü hasebile M. Hitler müteveffanın — vali- desine ve Hilesine bir tâziye| telgrafı çekmiştir. İtalya - İsviçre Roma, 22 (Radyo) -— İtalya hariciye bakanı Könt Çiyano İtalya ile İsviçre ârasında ak- dolunan yeni ticaret muahede- sini imzalamıştır. İtalya - Avusturya : Roma, 22 (Radyo) — İtal- ya Kralı bu gün Avusturya'nın yeni sefirinin itimatnamesini almıştır. Avusturya bu itimat mektubu ile Kralık Habeş imparatoru unvanını kabul et- miş olmaktadır. Mısır hükümetinin Roma sefiri de ayni suretle yeni iti- matnamesini vermiştir. Habeşistan'da"yağmurlar SERL Habeşistan'ın oS ve Eylül yağmurları başlamak üzeredir. Askeri yolların bo- zulmaması için icap eden tedbirler alınmıştir. Adis-Ababa, 22 (Radyo) — Mareşal Graçyani bir kıt'a süvari ile Kıbit patriğini ziya- ret etmiştir. Ruam mücadelemiz Alfyonkarahisar, 22 (Hıu- susi) — Son iki ay zarfında 25 köyde 8619 at müâyene edilmiştir. Yalnız iki atta ru- am görülmüş ve hayvanlar, sahiplerine tazminat verilerek İhava mutahassıslafından mürek-| itlâf edilmiştir. Arap'lar İhtilâlı büyüte- cekler mi imiş?. İstanbul, 22 (Hususi muha- birimizden)— İtalyan gazete- leri, Arap ihtilâl - birliğinin umumi bir ayaklanmaya karar verdiğini ve kıyam hareketine yakında başlanacağını — yaz- maktadırlar. 4 Sıtma mücadelesi Edremit, 22 (A.A.)— Ed- remit ve çevresinde sıtma mü- cadelesi devam etmektedir. Bugün binlerce halkın iştira- kile ve bütün mülki ve süel erkân hazır oldukları - halde şehir çayı mecrasının tathiri ve tanzimi işine başlanmıştir. M. Ruzvelt kaza- namıyacak mı? Nevyork, 22 (Radyo) - — Birçok —Amerika'lı tanınmış ricali, gelecek cumür reisi in- tihabında Ruzvelt'in bir tara- rafa bırakılarak, Robuııon"ın namzetliği konmasını istemiş- lerdir. Konferansın bunu nâ- zarı dikkate alacağı söylen- mektedir. Sıcaklar birimizden) — Bugün Galata- | Güneş çarpmaıından saray ile Beşiktaş takımları karşılaştılar. Galatasaray 3 - 1 galip gelerek İstanbul 935-36 likteri” ikinci likini kazanmiştır. 8 Ölü, 19 yaralı Paris, 22 ( Radyo ) — bu sabah bir tren otobüse çarp- miş, 3 kişi ölmüş, 19 kişi eee 30 ölü var. Moskova, 22 (Radyo) a Güneş çarpmasından 30 kişi ölmüştür, Azarbaycan'da taşan nehirler yataklarına çekilmiş olduğundan, çiftçiler harap olan arazide tekrar zer'iyata | başlamı ışludır' h Oi Gd B ö ai BURELİR Bİ, 2 SO M NE aü se M Ü A ai n e ee ğ Üa ha e n H a ÖL — di ae ea a d l Ü A
