28 Ocak 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

ıuımııııı Sıh!l= A . hon!erımılurı Cumhurıyet Nedir, Niçin|Cümhuriyetciyiz? Avukat Bay Mustafa Münir'in Tasanın ha diği veya tabiatın tekâmülü İle — insanın ta Hlk Datıl gel nasıl bir vücud buldüğu mevzuumuzu alâkadar etmez. Tarihin bildiği —insan cemiyetlerinden —evelki hayat tarzı. bakkında bildiklerimiz, müteakıb safhalerı ve - bazı eserleri göz önünde tatarak ya- pılan tahminlerden ileri geçemez. Şüphesiz olarak kabul edi- len şey, Insanın — dimağ hasaa- ları ve tefekkür kabiliyetinin tekâmülü içla uzun zamanlara İhtiyaç görülmüştür. Kablet. tarih addedilen devreye bugün den (50,000) sene eveline ald sannedilen eserlerle, İnsan ba- yatının (İlk devirleri sayılan yontma taş devirlerinden insan- lar ancak milletten evel 7—12 bin sene kadar evel çıkabilmiş olduğu tahmin ediliyor. Ne kadar uzun bir tekâmül dev: cesl kablettarih addedilen bazı devirler cllâlı taş devri, maden devri - gibi devirlerden sonra gelen Hk tarih devirleri de, ce- miyet ve ferd hukuku mevzuu üzerinde kâfi derecede aydın lanmış addedilemez. Tamamen tabmin ve İstidlâle müstenid olan kablettarih zamanlar gibi bilinen ilk İnsan gemiyetleri üzerinde de tahıninlerin mühim bir yeri olduğunu kabul icab eder. Cemiyet balinde ilk Insanla mn, hayatını ( Sürü ) şeklinde tasvir ederler. Düşünme ve zekâ hassaları biç derecesinde olan ve bugünkü beşeriyetin havas ve evsafından çok uzak — olan bu Insanlar üzerinde olsa, olan fosıyaki bir toplemş ve kuvvete Mmüstenid bir tefeyyak olabilir. Cemiyet hayatında, hâkimi. yetle tesbit edilen şekil ibtida, çocukları üzerinde, büyük kud retl olan (Ata ) nüfuz ve kuv ları binbir. çeşit tehlikelerine karşı himaye eden ( Ata ) mın küdreti karşısında ona karşı bir. korku ile büyümüşlerdir. Bu hisler nihayet bir din şekli mahiyetini aldı. Toplu yaşamanın âlle muhi tinden harice çıkmasının zaruri bir netlcesi olarak ( Ata kud. reti) nin (Kabile kudreti) tara- findan — lstihlâf edildiğini gö- Türüz. İptida, — kabilede küdret ve nufazu, şahsi Tet tefevvukunun bir — neticesi idi. Kabilede hükim, yaşama ihtiyacını temin ve hayatın ha rice müdafaası — balsında kuüdretli olanın elinde idi. Fakat bir zaman — geldi ki, şabsi kudret, bâkimiyeti temine kâfi gelemez oldu. Hakimlyetin temin ettiği menafli bu suretle elinde tutamıyanların bu vazi yetto tevessül ettiği bir tek yol vardı: Din.., Kendi kudreti ile hakimiyeti temin edemiyen İnsan, kendi. sinden daha kadir bir kuvvet Mle, mafevkalbeşer bir kudrete İstinaden ruh ve vicdana tahak- küm eden din kadretl ile, ha- kimiyeti idameyi menfsetlerine bunda hakimiyet kud muvafık — boldular muvaffak ta oldular. Bı lıdn', dln knılnıi kıM ve | vetidir. Çocuklar, kendilerini tablatın bergün maruz kaldık- Ulıııcvin eki Konferansı. lelerde değil, birçok zamanlar milletlerin Idaresinde saltanat- ların muhafazasında da büyük bir âmil oldu. İasanlığın ilk - devirlerinde mübaceret ve akın zamanlı- rında, yer yer toplanan ve do- laşan ve bazı yerlerde büyük medeniyetler kuran — insanların cemiyetlerinin idaresinde, şahst kudret yanında ve hiç şüphesiz en ziyade din mücesir tur. Tarihin insan ve cemiyet hayatı vak'alarını tesbit ede bildiği devirlerde yer yer mev- cut cemiyetler hayatında muh telif gekiller görülmüştür. Hlc ret ve akın yapan — İnsan küt- lelerinin harb ve darb kudre tne müstenit bâklmiyetler... Din kudretini — bâkimiyeti için saruri bir mesnet gören mutlak kudreti balz hüküm- darlar... Muhaceret devrinin vücude getirdiği anarşiye — galebe çala: bilmek için, bir zararetin neti. cesi ortaya çıkan derebeylikler.. Ba arada, bugünkü demok. ratik telâkkilerden çok başka, din ve ata kudretlerine latinad eden Yunan, Roma ve küçük İtalyan — cümhuriyetleri — gibi arlstokratik cümburiyetler... Nihayet dere beylikleri yık: mak — gibi bir tarihi — vazifeyi üzerine alan büyük hüküm. darlar. Ve bütün bunların sonunda seri devletin varlık zaruretleri fcabına tevfikan vücuda gelen ve hiç şübhesiz keyfi ve tesa- düfi bir mevcudiyet eseri ol. mıyan cümhuriyet.. Bügünün medeni dünyasın. de, kafaları irfan ve bilgi nuru İle aydınlanmış İnsan — kütlele. rinin cemiyet hayatının temadi ve yükselmesini temin eden en mütekâmil şekli Idare, cümha- riyet şeklidir. Ufak bir ihsat kayıd ile bu rejimin —muasır medeniyet âleminde yeri ve küdreti iyi İfade edilmiş ola- caktır. Avrapa'da tahıminen ( 500 ) milyon insaan yaşıyor. Bu fosan kütlesinin yalnız yüzde on beşi höükümdarlık usulâ ile — yaşa- maktadır. Gene Avrupa'da 36 devletten yalnız ön birinde hü- kümdarlık şekli vardır. Bütün Amerika dünyanın — bü. yök bir kıt'ası olan Avustu: ralya, cümhuriyet — şeklinden başka bir devlet usulü bilmez, Arkadaşlar; Düşünen, bilen, hayatta hakkını İdrak eden ve İstiyen iİnsan — kütlelerinin ce: miyet hayatını yütüten ve yük- Belten bu rejim, gene olmuş ve tekrar gerektir ki; medeni cemiyetin yaşama zarureti fcabıdır. Keyft, tesadüfi ve gayri şuvri bir mevcudiyet değildir. . İnsan tarihinin asırlar süren yaşama — fikir medeniyet icablarının tekâmülüne müstenid bir devlet şeklidir. Görülen bu muhtelif — şekli cemiyet bayatlarında, ferdin ve cemiyetin hakları ve mütokabil münasebetleri şimdiye kadar mühtelif şekillerdedir. —- Dcvıın edecek — ve uyumları Bakanlar Heyeti Toplandı Sağlık Işleri Bakanı Marmara Zelzele Mıntakası Hakkında Izahat Verdi.. Ankara, 27 (Husosi) — Bakanlar beyeti bugün başbakan General İsmet İnönü'nün başkan- lığında toplanmıştır. Bu toplantıda, Sağlık İşleri bakanı Doktor mıntakası bıkkında verdiği İzahat dinlenmiştir. Bay Refik'in Marmara zelsele ——ti :: 9 4 : : — Göünm — Bay Çaldaris ve Venizelos İki Başvekil Arasında Ye- ni bir İhtilâf Çıktı İstanbul 27 (Hususi) — Eski Elen başvekili bay — Venizelos WNe buy Çaldarla arasında yeni bir ihtilâf çıkmıştır. Bay Venize los'un Resmo'da söylediği bir söylev, Atina'da derin bir teessür uvandırmış ve liberaller aleyhine yeniden İnflal doğurmuştur. Muhalif gazeteler, bay Çaldirla'i diktatörlükle itham ediyorlar. Borçlar Için Müzakere Ediyorlar Yüzde 35 ten Fazla Tedi- yat Yapamıyacaklarmış.. İstanbol, 27 (Husasi) — Yunanistan, harici borçların tediyesi için ecnebi dayinler vekillerile müzakerede bulanmaktadır. Bu müzakere, çetin bir saf haya girmiştir. Elen bükümeti, yüzde 85 ten fazla tediyat yapamıyacağını ileri sürmekte ve bu bususta israr eylemektedir. Müzakerelere Fransız davinleri de Iştirak eylemişlerdir. Bulgaristan'da Diktatörlük Mü? Zabitandan bazıları neza- ret altına alındılar İstanbul 27 (Lusasi) — Bulgarlstan'da tesis edilmek İstenilen diktatörlük hakkında yeni bükümet tarafından tetkikat yapıl makta ve büyük rütbeli birçok zabitan nezaret altında bulun: darulmaktadır. Söylendiğine göre, general Velçef ve taraf tarları diktatörlüğü tesise mavaffak olsa idiler bizzat Kral Borls'i tahttan indirmeğe karar vermişlerdi. Hükümet, İnceden İnceye tetkikat yapmakta devam ediyor. Bir Vapur Battı 44 Kişi boğuldu. 116 Ki- şi De Kurtarıldı.. İstanbal, 27 (Hususi) — Nevyork'tan haber veriliyor: Amerikan — bandıralı ve Muhok — adlı posta vapuru, Nevyork Hmanı açıklarında batmıştır. Vapurun — mürettebatından ve yol. culardan 47 kişi boğulmuştur. Kaza mahalline koşan iki torpido İki tahtelbahir, yolculardan mühim bir kısmını kurturmağa mu: vaffak olmuşlardır. Kurtarılan yolcuların adedi 116 dır, Bun lardan 24 kişi ağır surette yarmlı olduklarından derhal hastane ye nakledilmişlerdir. Boğulanlar arasında İngiltere'nin Meksika konsolosu Mister Tefler de vardır. Konsolosun zevcesi ve ikli çocuğu kurtarılmış- tır. Hâdise Novyork şehrinde çok derin bir tesir uyandırmıştır. Teminat Mektubları Hakkında.. Günün Küçük Duyumları Kilovat Tarifesi Önümüzdeki altı aylık devre içla elektirik kilovatım — gene ondokuz kuruştan tesbit eden komisyon kararı, tesdik — edil mek üzere Bayındırlık Bakan bğına gönderilmiştir. Bayan Hatice Memleket hastanesi hemşire | lerinden Bayan Hatice Ankara Nümune hastenesl hemşire nam zetliğine tayin edilmiştir. Bay Tahsin Ödemiş lııı—ının kaymakcı okulası okatanı - Bay Tahsin, sağlık durumundan ötürü Türk birliği okulaaında uçık okutan: lığına tayin edilmiştir. İstanbul, 27(/ HBususi ) — Teminat mektublarının güm rüklerde tâbi tatulacağı — mua- mele hakkında bir talimatname hazırlanmaktadır. Kalimnos Adasında Isyan Hareketi. İstanbal, 27 (Hususi) — Ati n bhaber veriliyor : Kalim- nos adasındaki vaziyette deği şiklik yoktur. Bötün Elen uda larının halkı, İtalyan hüküme tinin kilise işlerinde vukobulan müdabalesinden muğberdir. 12 ada metrepolitleri, Rum petrik- hanesine müracaatte bulanarak İtalyan — kilisesini protesto et mişlerdir. Fransa ve Fe- lâketzedelerimiz. Fransa Acılarımıza Iştirak Ettiğini Bildirdi Ankara, 26 (AA) — Mar: mara adası ve Erdek havalisin- deki büyük yıkıntılara sebeb olan yer sarsıntıları yezünden ulusumuzun uğradığı ve geçir. diği acıya Fransız hükümet ve ulusunun da iştirak ettiği şeh- rimizdeki Fransız büyük elçisi tarafından bükümetimize ulaş- vrılmıştır. Fransız hükümetinin bu vesile ile gösterdiği —alâka: dan dolayı, Cümhuriyet hükü- metinin pek —müteşekkir — ve mütebassle olduğu büyük elçi. liğe bildirilmiştir. Değerli Tablolar Berlin, 26 (A.A) — Remb- randtin bir erkek portresi dün artırmada 22,400 marka satıl- mıştır. Rübensin iİki - tablosun” dan birl 17,300 ve diğerl de 21,500 marku satılmıştır. Tayyare Sineması 'elefon: SISI| Buzün 'elefon: 3151 Iki Şahezer Filim Birden GECE UÇUŞU Franmzca Sözlü 6 Büyük Sinema Yıldızı Dünyayı Dolaşan Şarkı.. — Almanca Sözlü — Dünyanın En Büyük Tenörü Olan Jola Barrymore - Helen Hayes - Clark Gable - Llonel Barrymore - Rabert Montgomery - Myrna Loy cerası zengin AYRICA Joseph Sehmidi Tarafından temsil edilen hazin bir eşk ma- bir. mosiki. «lâhi bir tagannl FOX Dünya Havadisleri Türkce sözlü Seanslar « Hergöün 15—19 Gece uçuşu 17—21,15 Dünyayı dolaşan şarkı * Perşambe ve Cuma günleri Dünyaı dolaşan garkı İle / başlar, Bay İzzettin Buca Orta mekteb panalyonu Dr. Bay İzzettim ayni mekte- bin çocuk bakımı okutanlığına tayin olunmuştur. Liseye Tayinler İzmir Erkek İlsesi Fransızca yardımcı — muüzllimliğine Bay Süha, İzmir Erkek lisesi Al- manca yardımcı — muallimliğine Bay Felâtun tayin edilmişlerdir. Komiserler Arasında Polls taharri komiseri Bay Hidayet emniyet müdürlüğü parmak İzi komiserliğine, Ke: meraltı komiseri Buy Osman tabarti — komlserliğine, taharri üçüncü komiseri Bay Cemal Kemeraltı komiserliğine nakil ve tayin edilmişlerdir. Torbalı'da Ha- pisane Yapılıyor.. Torbalı müddelumumist Bay Zühdü'nün delâletile muntazam bir. baplshane İnşası için dört bin Hralık havale gelmiştir. Bu günlerde İoşaata başlanacaktır. Düzeltme Dünkü #spor haberlerimiz arasında Galatasaray takımının galib geldiği yazılacak yerde, yazının başlığında ( Yenildi) şek- linde çıkmıştır. Düzeltiriz. Cebelüttarık Boğazı Altında. 32 Metre Uzunluğun- da Bir Tünel Açılacak. Madrid 26 (A. A) — Cebe- lüttarık boğazının altından bir tünel kazılması mes'elesi yeni- den — canlanmıştır. 300 metre derinliğinde su altında icabeden tetkikatı yapmak ve bilbassa çöküntülerden korkulınıyacağı- ni tesbit etmek İçin yeni tip bir cihaz kullanmaktır. Bu cihazın içinde denizaltı işlerlnde lazım olan — hertürlü teçhizat bulunacaktır. Tünelin boyu 32 — metredir ve denizin satbından d00 metre aşağıdan geçecektir. Amerika Hazine Bonoları.. Vaşington 26 (A.A) — Meb oşan — meclisi doküz — milyar dolarlık hazine bonosu çıkart- mak için hükümete mezuüniyet veren konunu kabal — etmiştir. Bonoların ber biri 25 dolar- lhık olacak ve yüzde üç falz ge- tirecek ve on ilâ yirmi senede itfa edilecektir. Açık Konuşma Bay İlhami'ye : Görüşmek üzere Idarehaneye geliniz. Müdürlük aKi ı